Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
DERDE BLAD.
34ste Jaar<rari<j
Vrijdag 24 Maart 1911.
No. 9976.
Gemengd Nieuws.
Het, stuk brood.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2— per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
strant 50 en bjj alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau BOTERSTRAAT 50.
Een nieuwe polder. Vanwege die domei
nen zal binnenkort wederom een belangrijke in
dijking plaats hebben. Op 11 April a.s. zal na
melijk te Middelburg worden aanbesteed het ma
ken van oen zeedijk opt de buitengronden in het
Axelscbe Gat, ter verbinding van clen zeedijk
van den Kanaalpolder met diein van den De Looze.
p old er benevens het uitvoeren van ©eri groot
aantal wierkeu in den nieuwen polder en den
Kanaalpolder.
Geroyeerd. Men schrijft uit Vlijmen, dd.
22 dezer
Verschillende brand assurantie.maatschappijen
zijn er dezer dagen toe overgegaan om een groot
aantal ingezetenen dezer gemeente als lid te
royeieren. De Amsterdamsche Assurantie-Compag-
niie van 1771 schrapt er zelfs 273 van de lijst
der verzekerden.
Eien maatregel, genomen zeker tengevolge der
vjeld «randen, welke in den laatsteè tijd zijn
voorgekomen.
Ontploffing te Berlijn. Te Berlijn had
eergisteren een 'hevige ontploffing plaats in de
kelderruimten van een winkel in de Prcnzlauer
Strasze. Toen twee monteurs daar bezig waren
een koelmachine in orde te brengen, ontplofte
plotseling een groot ammoniakreservoir. Door den
ontstanen luchtdruk weid bet reservoir tot aan
het plafond onvhooggeslingerd.
De beide monteurs werden door een uitslaande
vlam geraakt en vrij ernstig verwond. Bovendien
bevonden zich in het lokaal nog twee werk
jongens, die eveneens verwondingen opliepen.
Een van de monteurs had bovendien bijtende
wonden in den mond bekomen. De gewonden
•werden door do brandweer ©ogenblikkelijk in
behandeling genomen en later naar het zieken
huis overgebracht.
Nadat de gewonden waren verwijderd, sloeg
men alle vensters van de omliggende huizen
en de keldervensters in, om de ammoniakdana
pen sneller te doen wegtrekken. Een uur later
was alle gevaar geweken.
De oorzaak van de ontploffing kon niet. met
zekerheid worden vastgesteld, daar de beide mon
teurs, die de machines repareerden, nog niét
in staat waren de noodige inlichtingen te geven.
Vrij naar het Fransch van Francois Coppée.
De jonge Hertog de Hardimont bevond zich
in de Savoysche badplaats Aix, waar zijn be
roemde merrie Perichol het bronwater moest drin
ken tegen een verkoudheid, die het dier bij de
laatste Derbeyrennen had opgeloopen. De her
tog was juist gereed met zijn ontbijt, en las met
verstrooiden blik in de courant het bericht van
de nederlaag bij Reicbshofen.
In één teug ledigde hij het glaasje Chartreuse,
wierp het servet op de tafel, beval zijn kamer
dienaar de koffers te pakken, nam twee uur later
plaats in den sneltrein naar Parijs, ging, in de
hoofdstad aangekomen, naar een van de werf
depots, en liet zich voor een infanterie-regiment
mschrijven.
Hij mocht al van zijn negentiende tot zijn vijf
en twintigste jaar het leven van een nietsdoener
geleid hebben; hij mocht moreel langzamerhand
gezonken zijn, terwijl hij in de renstallen rond
gezworven had, nu kwam dan toch de gelegen
heid om te toonen, dat de afstammeling van dit
groote geslacht niet vergeten kon, dat Enguérant
de Hardimont het groote leger onder Gueselin
aangevoerd had; dat Francois de Hardimont in
den slag bjj Fontenoy gesneuveld was. Do jonge
hertog mocht nog zoo geblaseerd zijn, toen
hij hoorde, dat de Franschen een slag op Fran-
®chen bodem verloren hadden, steeg hem het bloed
naai' hel hoofd, alsof hij een klap in zijn gezicht
gekregen had.
E en ongewoon i nc i d e n t brak Zondag
avond in het. Theatre de TAmbrique, te Parijs,
de voorstelling van „Le roi Soleil" ruweüjk af.
Even nadat hot stuk begonnen was, trachten
nog een paar jongelui ijlings hun plaatsen op
do bovenste galerij in te nemen. In de halve
duisternis sprong de 15-jarige Edouard Anion
over een paar rijen banken, kwakte in zijn sprong
tegen (een ijzeren hek, verloor zijn evenwicht
en tuimelde naar beneden, eerst' op den rand
van de tweede galerij, daarna op dien van de
eerste galerij en viel van daar met een doffen
smak in hel. parterre, waar een kreet van ont
zetting weerklonk. De jongeman was een dame
uit Ztirich op den nek gevallen. Tot algemeene
verbazing stond de dame op, en verklaarde, of
schoon dobdelijfc verschrokken, dat haar niets
ergs overkomen was, en zij alleen even een
hevige pijn in den nek had waargenomen. Intus-
schen was de gevallen jongeling opgenomen, en
in oen zijzaal gebracht, waar hij langzamerhand
de spraak terugkreeg1. Hij komt er af met een
weliswaar ernstige breuk van het scheenbeen,
ofschoon hij van een hoogte van ruim 15 meter
viel.
PRIJS DER ADVERTENTlèN;
Van 1 6 regels f 0.92 met inbegnp van bewijsnummer,
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel!
Voor herhaaldelijk adretteeren worden uiterst b»
1 e overeenkomsten aangegaan
Telefoonnummer 85. Postbus uu. 3».
Keulen. Een rijk burger van Keulen heeft
aan de stad 200.000 mark ten geschenke gegeven,
om het Hansa-plein een kunstvoller aanzien te
geven. Thans zal op het plein een monumentale
fontein worden geplaatst. Adolf v. Hildebrand te
München zal daarvoor de ontwerpen leveren.
Onthullingen over den kuns ('han
del1. Het Engelsebe weekblad „Truth" maakt een
brief openbaar van een Amerikaansch miilionair,
die verklaart, dat er een waar complot bestaat
lusschien Engellsche kunsthandelaars en Ameri-
Jcaansche kapitalisten, om de prijzen van schil
derijen in die hoogte te drijven. De Amerikaan
biedt dan leien enorme som, hem wordt, beloofd,
dat hij' eien zeker percentage daarvan ontvangt,
als bet publiek in Europa er toe gebracht kan
wordien, dat geld zelf op te brengen. Bij1 de
huidige nationale geestdrift heet dat, wordt dit
een snood© speculatie.
Pad dijens t ojelen. In „Buiten" deelt de heer
Dl J. 'van der Yen aardige bijzonderheden bij goede
foto's ine© over die wonderlijke herfstvruchten
d© paddenstoelen. Hij noemt het „een gelukkig
vier schijnsel, dat die belangstelling in de „ver
schoppelingen der natuur" in den laat sten tijd
©norm toegenomen is, getuige de oprichting van
©en speciale Paddestoelvereenigi ng, die zich ten
doel 'stelt d© bevordering der kennis, de waar-
Zoo kwam het, dat in de eerste dagen van
November 1870 Henri de Hardimont, fusilier van
het 3de bataljon van het 2de vrijwilligers-corps
en lid van de Jockeyclub1, met zijn compagnie
voor de in allerijl opgeworpen verschansingen
van Hauten-Bruyères, die door het geschut van
het fort Bicêtre bestreken worden, op post stond.
De plaats bood een somberen aanblik: ©en
vuile, met dikken modder bedekte en met schrale
hoornen beplante straatweg liep tusschen de plat
getrapte velden in de omgeving door, en aan het
einde daarvan stond een vervallen herberg, waar
de coldaten hun kwartier opgeslagen hadden, een
herberg met een speeltuin.
Eenige dagen te voren was hier ©en gevecht
geleverd. De mitrailleuses hadden eenige jonge
'hoornen aan den straatweg midden door geschoten,
en alle hoornen waren door de kogels hier of
daar van hun 'schors beroofd, en vertoonden daar
door witte plekken.
Het huis ,zolf zag er allertreurigst uit. Een
granaat had het dak getroffen en 't was alsof
de gele muren met bloed bestreken waren.
Het. ingestorte tuinhuisje met het zwarte uitge
rukte loof, het omvergeworpen kegelspel, die in
den wind aan natte touwen hengelden schommel
en het door het kruit half onleesbaar geworden
opschrift: „Gelagkamer Absint, Vermouth,
Wijn, 60 centimes per Liter" dat om een
dooden haas en onder twee kruislings gebon
den biljart-queuën geschilderd was, dit alles deed
denken aan de Zondags-uitspanningen van het
volk.
En over dit alles welfde zich een bedekte,
dieering pn het gebruik van hoogere en lagere
zwammen in Nederland en zijne koloniën. Maar
ook buten die Ned. Mycologische Vercenigmg
wordt ad heel wat gied,aan om de natuurparia's
te rehabilitceren. Vooral zijn het de lezingen met
lichtbeelden igeweest, igelhouden in de vergade
ringen der Nod. Nat. Hist. Ver., want zelfs onder
dé (natuurliefhebbers waren er maar heel wei
nigen, diie die zwammen tot een onderwerp van
studie ariaakten."
En dan vertedt d© heer v. d. Ven nog
„.Paddestoelen" noemt teen ze hier algemeen,
ofschoon men slechts op sprookjes-illustraties,
kükvorschen cm padden in gezellsdbap van pad
destoelen vindt en ik persoonlijk nooit zulke
©en „vies" beest of zulk een „vieze" zetel aan
trof. Lang heb ik me dan ook de vraag gesteld:
hoe zou hef volk toch aan dien dwazen naam
gekomen zijn? Niemand kon me inlichten en
toon hen ik in allerlei hoeken aan het. snuf
felen gegaan en van hoeken raadplegen wordt
men wijs, want werkelijk vond ik ergens iets,
waarbij de padden in verband avonden gebracht
met d© paddestoelen.
Reeds voor vijftien jaar geiteden schreef de Jta-
liaansche botanist Voglino in de „Nuovo Gior-
nai'e Bot. Italiano" liet een en ander over den
invloed van slakken en padden op de versprei
ding der zwammen. Daar ik er na dien tijd ner
gens meer van gehoord heb en het feit dat dez©
dieren hij1 bet kweeken van vele soorten volgens
Voglino een zeer werkzaam deel kunnen hebben,
wil ik er (don lezers van „Buiten" op attent
maken. Misschien kunnen ze door toepassing van
Voglino's ontdekking met meer succes dan thans
hun zwammen kweeken. En daar de paddestoel-
kwieekerij ongetwijfeld in d© naaste toekomst een
(groot© vlucht kan nemen, komt het me niet
ongowiensciht voor u ©en en ander van die ont
dekking mede te deelen.
I oglino had opgemerkt, dat zwammen oen zeer
geliefkoosd voedsel van slakken zijn. Van dit
feit kan een ieder zich overtuigen door de stoe
len wat nader le bezien. Vooral sommige ge
slachten schijnen voo'r hen oen waar lievelings
gerecht te zijn. Zoo vond ik in een bosch alle
Russula's braakzwammen, door slakken aange
vreten. Voor een mcnscbenma.ag zijn deze cerise-
en karmijn-rood© hoeden lang niet aan (e be
velen, maar och, een slakkenmaag schijnt er best
tegen te kunnen. Bij onderzoek en na ontleding
bevond Voglino, dat hun spijsverteringskanaal kie
mende sporen van verschillende soorten vliezige
zw ammen bevat, als 'Russula. (braakzwam), Lac-
tarius (Melkzwam), Tricholoma, enz. Alle proe-
sombere lucht, waarlangs de laag neerhangende,
zware, loodgrijze wolken in wilde vaart voort
joegen.
In de deur van de herberg stond de jonge
hertog onbeweeglijk, zijn geweer met den riem
over zijn schouder gehangen, zijn képi dicht in
de oogen gedrukt, zijn verstijfde handen in de
zakken van zijn roode broek verborgen en hij
rilde van koude onder zijn pelsjas.
Hij was in somber gepeins verzonken en met
droeven blik keek hij naar de heuvelen, die in
mist gehuld waren en waarvan met korte tus-
schenpoozen schoten weerklonken en rook uit
de kruppkanonnen opsteeg.
Hij kreeg plotseling honger.
Hij liet zich op een zijner knieën vallen en
haalde uit den tegen den muur liggenden ransel
een groot stuk commiesbrood. Daar hij zijn mes
had verloren, heet hij maar toe en begon te eten.
Doch reeds na de eerste bete had hij genoeg;
het brood was hard en bitter. En versch brood
kreeg hij pas hij de uitdeeling van den volgen
den dag, dat wil zeggen, wanneer de intendance
zulks behaagde.
Soldaat zijn was niet altijd gemakkelijk; geen
wonder dan ook, dat hij in deze omstandigheden
dikwijls terug dacht aan wat hij vroeger een
doodgewoon maal noemde, en dat hij pleegde te
gebruiken rles morgens, na een al te rijkelijk
souper van den vorigen avond.
Dan nam hij veelal plaats voor een der groote
vensters van het aan den Boulevard gelegen „Café
Anglais" en liet zich een kleinigheid: een cotelet
en een ei met asperges brengen,
ven door Voglino ondernomen om de sporen van
diezelfde soorten op een andere wijze te doen
kiemen, mislukten, en ook andere liefhebbers heb
ben van hun wikle-zwammcn-kvveekerij, ondanks
allo zorg en moeite, nog niet veel resultaat ge
zien.
Eindelijk kwam de Italiaan op het lumineuse
denkbeeld gebruik te maken van het vocht, dat
in hei spijsverteringskanaal van slakken voor
komt. Hij wind na, onderzoek daarin sporen van
Plluteus cervinus (het leekleurige schild), Mitro-
cyte laccala, Clitocybe Tricholoma gambosum en
Armanita caesarea, welken naam afkomstig is
van de Romeihscfae keizers, die deze paddestoel1
alk c-en delicatesse gaarne aten, en die in Italië
en ook nog wel noordelijker voorkomt, maar op
deze breedte niét aangetroffen wordt.
Nadat hij slakken gedurende enkele dagen van
alle voedsel had onthouden, sloot hij ze met
eenige zwamsoorton op; en merkwaardig en van
veel belang was toen de waarneming, dat de
slakken het vleesch der paddestoelen onaange
tast lieten, zoolang deze nog gteen ontwikkelde
sporen bezaten op hel kiem vlies of hvmenium,
da,t de lamellen bedekt, wat wel een bewijs was
voor hunne voorliefde voor het kiemvlies. Nu
bracht de schrijver in een afgeschoten hoekje
van zijn tuin slakken, die hij op verschillende
paddestoelen verzameld had en op dat plekje
groeide het volgend jaar een veel grooter aantal
zwammen dan ergens anders in den tuin, zoo
dat Voglino tot de conclusie kwam, dat de spo
ren, nadat ze het spijsverteringskanaal doorloo-
pen hebben, een veel grootere vatbaarheid be
zitten.
Daar nu de padden zooalk algemeen bekend
mag worden verondersteld veel slakken eten
was heit te verwachten, dat Voglino in hun darm
kanaal mede kiemende zwamsporen aantrof. Wer
kelijk was dat hot. geval, zoodiat ook de eenzelvige
paddien al is het dan op minder directe w(j-
zo tot de verspreiding der zwammen mede
werken.
Het. volk, dat soms wel degelijk goed rondziet,
getuige de vele goed gekozen gewestelijke dieren-
en plantennamen, vond wellicht op zulke door
padden gefrequenteerde plaatsen veel zwammen,
en wat lag nu meer voor de' hand, dan deze
mystieke natuurproducten „paddestoelen" te noe
men? Tot mijn spijt heb ik echter nergens kunnen
vinden óf deze ontdekking van Voglino toegepast
is bij het kweeken van eetbare zwamsoorten.
Waar dit nu met d© grootste moeilijkheden'
gepaard gaat en men tot heden vele soorten
ondanks alles niet vermag te cultiveeren, zou
De kellner, die de gewoonte van den jongen
man reeds kende, trok met groote voorzichtigheid
ongevraagd een fijne flesch Leóville op,'i zette
die zorgvuldig in een mandje voor den bezoeker
neêr.
Heerlijk was het vroeger geweest, en nimmer
zou hij zich aan dezen ellendigen kost gewennen.
En in deze plotselinge ontstemming wierj) dc
jonge hertog het overige brood in den modder.
Op hetzelfde oogenblik kwam een infanterist
uit de herberg, hukte zich, raapte het brood op,
zeegde er met zijn mouw bet vuil af, en begon
gretig te eten.
Henri de Hardimont schaamde zich over zijn
handelwijze, en keek met medelijdende blikken
naar den armen jongen, die zulk een gedachten
honger had. Deze, een lang opgeschoten jonge
ling met koortsachtig schitterende oogen en een
in t hospitaal gegróeiden, verwilderden haard,
was zóó mager, dat zijn schouderbladen duide
lijk onder de afgedragen kapotjas zichtbaar waren.
„Gij hebt zeker ergen honger, kameraad vroeg
de hertog, terwijl hij den soldaat naderde.
„Zooals ge ziet," antwoordde deze, met vollen
mond voortkauwende.
„Vergeef me, maar als ik geweten had, dat
gij het brood had willen hebben, zou ik het
niet weggegooid hebben."
„Maar man, dat doet er niets toe," meende
de soldaat, ik ben niet kieskeurig uitgevallen."
„Dat doet er niet toe. Wat ik deed, was niet
in den haak, en ik maak er mijn verontschuldiging
voor. Ik zou niet graag willen, dat gij slecht van
mij dacht, ik heb oude cognac in mijn veld-
l
