Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
Ons 10.000ste nummer.
34ste Jaargang.
Maandag 24 April 191J.
iVo. 10000,
Officieele berichten.
FEUÏLLETON.
De man in 't grijs.
Buitenlandsch Nieuws.
XV.
(ïVordt vervolgd).
ABONNEMENTSPRIJS
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f2.per kwartaal
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter
straat 50 en bij alle Boekbandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders
Bureau B0TERSTRAAT 50,
De politie vestigt de aandacht van belangheb
benden er op, dat het verboden en strafbaar is
personen, beneden den leeftijd van 14 jaren, na
5 uur des avonds loopwerk te doen verrichten.
Een merkwaardig feit in de geschiedenis althans
van een plaatselijk blad mag 't. heeten, dat de
courant haar 10.000ste nummer beleeft. Onder
het wisselvallige dat het ondermaansche over 't
geheel eigen is, behoort zeker allereerst de cou
rant gerekend te worden. Hoevelen zijn er niet in
den loop der beide laatste eeuwen verschenen
en verdwenenOp hoevele periodieke nieuws
bladen is niet het woord van onzen vroegeren
dichterlijken land- en buurtgenoot toepasselijk
«Zij was hier nauw verschenen
«Of ging ook graag weer henen".
De plaatselijke bladen vooral hebben een zwaren
strjjd om het bestaan te voeren. Uit den aard
der zaak tot een meer beperkt afzetgebied be
paald, ondervinden zij niet dien veelzijdigen steun,
welke den meer algemeenen bladen ten
deel valt. Nog meer valt dit op, wanneer zoo'n
plaatselijk blad een bepaalde kleur of richting
voorstaat, 't Kan dan slechts op den steun van
een deel der ingezetenen van de plaats of de streek
waar 't wordt uitgegeven, met eenig vertrouwen
rekenen.
Die strijd om het bestaan, heeft ons blad in
de ruim 33 jaren, dat 't nu in onze stad wordt
uitgegeven, in zijne veelzijdige openbaring alles
zins gekend, 't Was op den 6n Januari 1878 dat
voorloopig een proefnummer van het nieuwe plaat
selijke (katholieke) blad werd uitgegeven, waarna
't den 3n Februari d a.v. voor 't eerst geregeld
verscheen. De oorspronkelijke oprichtster en uit
geefster, de firma Van Steenbergen Co., die 't
uitgaf en drukte ter harer drukkerij, Oude Sluis
F 51, besloot na eenige aarzeling tot de uitgifte
van een dagelijks verschijnend blad om da
gelijks gelegenheid tot adverteeren te geven
maar van zelf kon dit slechts in klein formaat
zijn velen zullen zich nog het kleine courantje,
dat jarenlang de «Nieuwe Schiedamsche Courant"
heette, herinneren.
De eerste uitgevers ondervonden echter reeds
de veelzijdige bezwaren die de uitgifte van een
dagelijksche courant medebrengt. De zware
strijd om het bestaan deed hen alras inzien, dat
bij dit veelomvattend werk de lasten niet door
enkelen, maar door velen moeten gedragen worden,
wil eenige kans op slagen niet zijn uitgesloten.
Zoo ging dan reeds vrij spoedig het nieuwe plaat
selijk dagblad over aan de vennootschap «Schie
damsche Boek en Courant-Drukkerij", opgericht
met bewilliging van Z. M. Koning Willem III bij
diens besluit van 22 Sept. 1879, no. 11. Den
26n Juli 1879 waren inmiddels drukkerij en
bureau der «Nieuwe Schiedamsche Courant" ver-
55)
Maar hoe langer Silas het portret beschouwde,
des te minder nietszeggend scheen die blik hem
toe. Heel op den achtergrond van die lichtgrijze
oogappels loerde iets vastberadends, dat van sterke
wilskracht en groote energie getuigde. En om de
smalle lippen lag een harde trek...
«Hy was een gestrenge heer!" Hempel zeide
dat als in gedachten, Lenke keerde zich om.
«O neen. Zij beheerschte hem geheel en al en
voor ons was hij zeer toegevend. Vindt je, dat hij
er streng uitziet?'
«Hm ik weet het niet. Wie is dat onder
hem
«De jonge graaf op twaalfjarigen leeftijd. Maar
het mooiste portret hangt daar binnen, boven het
ledikant der gravin. Heb je dat al gezien 7"
«Neen." Hempel ging in de geopende deur van
het slaapvertrek staan en wierp een blik op den
wand tegenover hem.
«Ah 1" riep hij onwillekeurig en verbaasd uit,
«drommels, dat is me een vrouwWie is dat
«Gravin Sydow."
Hempel was geheel en al verslonden in de
aanschouwing van die schoone, blonde vrouw, die
plaatst naar Boterstraat E 46 (nu de stoom molen
van de vennootschap, voorheen de firma II. Jan
sen Co.)
Ook hier zou echter het nieuwe blad geen blij
vende woonplaats hebben. De drukkerij der ven
nootschap die 't nu uitgaf, bleek niet de levens
vatbaarheid te hebben, die voor het uitgeven van
een dagelijksche, zich noodzakelijk nog uitbrei
dende courant, noodig was. Zoo besloten dan na
enkele jaren de nieuwe uitgevers in 1883
de drukkerij prijs te geven en alleen de courant
te behouden, deze voor het drukken uitbestedend
op een der andere hier bestaande drukkerijen.
Tengevolge van dit gewichtig besluit werd met
drukken der courant belast de firma Gebr. Van
Noortwijk, die slechts met een paar jaren tus-
schenruimte, toen 't blad bij den heer Chr. Re-
bers ter perse werd gelegd, tot voldoening van
de opvolgende uitgevers de courant tot heden
bleef drukken.
Van de opvolgende uitgevers... Want ook in
de w ij z e van uitgeven ondervond de plaatselijke
katholieke courant de wisselvalligheid van al
het ondermaansche. Nadat zij eenige jaren
door bedoelde combinatie was uitgegeven,
werd zij weder in de handen gelegd van een
enkel persoon, hoewel die als uitgever fei
telijk slechts een mandaat te vervullen had.
Men vergat daarbij dat, wat voor meerderen reeds
te moeilijk was bevonden, voor een enkele nog
te meer bezwarend moest worden geacht. Nadat
bij den nieuwen drukker, die kort voor dezen her
haalden overgang met het drukken der courant
was belast, het formaat van het tot heden zoo
uiterst kleine blaadje eindelijk was vergroot
2 Augustus 1892 werd er de strijd om het
bestaan niet minder op. Die strijd werd zeker
allerminst verlicht door de richting van den
nieuweren tijd, die het veeleischend publiek steeds
het meeste doet vragen voor de minste bijdrage.
Kan in dien strijd een enkele beschikken over
voldoende middelen om de kansen van het grillig
noodlot te weerstaan draagt een enkele econo
misch sterke den last dien voor één zwak gestutte
te zwaar moet worden geacht, dan mag men met
eenigen grond op voldoend succes hopenmaar
in het tegenovergesteld geval mag niet van een
enkele worden verwacht wat reeds voor meerde
ren te zwaar is gebleken.
Zoo heeft men 't ten slotte in onze stad, waar
zoovele werken van katholieke actie door onder
linge samenwerking konden bloeien, begrepen.
Daaraan dankt de «Nieuwe Schiedamsche Courant"
hare verschijning in haar huidig formaat, haren
aanvankelijkeu bloei bij toenemenden lezerskring
en uitbreidend adverteerderstal, nadat zij 1
October 1904 weer van uitgever verwisseld en ver
groot - verder is overgegaan aan de N. V. «Nieuwe
Schiedamsche Courant" goedgekeurd bij Kon
Besluit van 14 Jan. 1908.
Blijve die onderlinge samenwerking, die veel
zijdige steun, waardoor alleen een katholiek plaat
selijk blad kan bestaan en bloeien, tot in de
verste toekomst bestendigd I Worde de geest van
kracht en energie, die grootsche zaken door onder-
1-
PRIJS DER ADVERTENTIëNi
-6 regels f 0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Van
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend,
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voorherhaaldeljjjk adverteeren worden uiterst b
Iqke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
gelyk het beeld van een engel den beschouwer
scheen toe te lachen.
Men kon zich dan ook niet gemakkelijk een
liefelijker beeld voorstellen, als dit jonge, stralende
wezen, over welks trekken evenwel en niettegen
staande den glimlachenden mond een zwaarmoe
dig waas lag, hetwelk de bekoorlijkheid van het
gelaat nog verhoogde.
«Is zij al lang dood
«Ja. Ik geloof, dat zij een of twee jaren na de
geboorte van comtesse Rita stierf en haar man
heeft haar niet lang overleefd. Men zegt, dat hij
haar zóó afgodisch beminde, dat hij het verlies
van haar niet koude verdragen."
«Dat valt best te begrijpen, als men het portret
hier ziet 1"
«Ja, ik voel mij telkenmale ontroerd, als ik de
bloemen hier verwissel en die schoone vrouw
aanzie... de comtesse gelijkt in 't geheel niet op
haar, alhoewel die ook zeer mooi is."
«Zij heeft een meer trotsche, triomfantelijke
schoonheid, deze vrouw daar is de aanminnigste
en lieftalligste, die ik ooit heb gezien. Waaraan
is zij gestorven
«Zij schijnt de tering te hebben gehad en is
langzaam weggekwijnd. De menschen praten zoo
veel..
«Wat zeggen zij dan?"
«Och - dat zij vroeger met onze gravin één
hart en eene ziel geweest is Die twee hingen
aan elkaar... op eens was dat uit. De jonge gravin
Sydow ging met haren echtgenoot op reis en
linge samenwerking sticht, in het verloop der
jaren sterker en vaardiger! Inmiddels schrijven
wij in het volgend nummer dat verhopend en
vertrouwend op den voortdurenden zegen Gods
liet veelzeggend cijfer 10001. Vol moed en hoop
ons wijdend aan onzen dagelijkschen, veelomvat-
tenden arbeid, zij die ons op onderscheidene wijzen
steunden dankend en ons voor nieuwen krachtigeri
steun bij voortduring aanbevelend, gaan wij het
nieuwe tienduizendtal in.
RUSLAND.
De Tsaar heeft aan Stolypin de Alexander News-
kiorde verleend en aan Kokofsef, den minister
van financiën, de Wladimirorde. Sjtsjeglowitof
de minister justitie, is met behoud van zijn func
tie in den Senaat benoemd. Het keizerlijk res
cript, dat deze onderscheiding begeleidt, zegt Stoly
pin in alle opzichten de welwillende gezindheid
van den Tsaar toe en legt den nadruk op de
met succes bekroonde medewerking van den mi
nister-president aan de verbetering van den toe
stand der boerenbevolking.
FRANKRIJK.
De strijd tusschen de Fransche regeering en de
spoorwegmaatschappijen, over de weder indienst-
steling der, sedert de groote spoorwegstaking van
verleden jaar, ontslagen spoorwegambtenaren,
schijnt een ernstige phase te zullen intreden. De
Vanscbe pers wijdt dan ook tal van artikelen
aan het onderwerp. De radicale, maar anti-mi-
nisterieele «Petite République" verklaart, dat de
regeering een groote fout heeft begaan, door zoo
dreigend als zij deed, tegen de maatschappijen
op te treden, daar het eenige wapen waarover de
regeering beschikt, om tegen de weerspannige
spoorwegdirectiën aan te wenden het Staatsbe
heer is, en daarvan wil niemand weten. Een
deskundige heeft aan een medeweker van de
«Echo de Paris" verklaart, dat de Minister van
Openbare Werken, het den raden van beheerder
spoorwegmaatschappijen wel lastig kan maken,
doch dat deze hunnerzijds zeer goed in de gele
genheid zijn, ernstig revanche te nemen. Zoo
kunnen de maatschappijen b.v. weigeren aan
enkele opdrachten en prestatiën te voldoen. Ook
is het zeer gemakkelijk een nieuwe werkstaking
te veroorzaken, en dan zal de regeering rustig
moeten blijven toezien.
Te Epernay en te Ay hebben nog negen
nieuwe arrestatiën in verband met de onlusten
plaats gehad. Echter zullen, naar men aanneemt,
deze de laatste zijn. De wijnbouwers helpen el
kander thans ijverig om de wijngaarden der ge-
gevangen genomen huisvaders te verzorgen en
hunne gezinnen 4e ondersteunen.
De ritmeesters bij de dragonders, die naar wij
melden, een gemeenteraadslid uit de Aube met
de sabel geslagen heeft, is thans met arrest ge
straft. Hij heeft Bar sur-Aube dadelijk moeten
verlaten. Aan den kolonel van het regiment is
twee jaren later bracht men haar als lijk terug.
Zij moet een wrok tegen onze gravin gehad
hebben of dat waar is, weet ik niet. Misschien
veronderstelden de menschen dat maar, omdat de
Sydows vroeger ook op Grauenegg woonden en
later nooit meer het kasteel betraden. Onze me
vrouw heeft in elk geval de liefde jegens haar in
eere gehouden, want zij nam de kleine comtesse
Rita tot zich en op mijn woord, zij is het kind
dermate genegen, als zij maar iemand liefhebben
kan. Haar eigen zoon heeft menigmaal achter de
comtesse moeten staan en de jonge Rita werd
dikwijls ten onrechte v»orgetrokken."
Hempel stond nog altoos naar het portret te
staren. Een inwendige stem als het ware zeide
hem, dat ook deze schoone vrouw deel aan het
geheim had, hetwelk hij zich ten taak had ge
steld te doorgronden, al kon zijn verstand het
verband nog niet achterhalen.
Er hield beneden een rijtuig stil.
«Kom gauw, Albert, ik geloof, dat mevrouw
daar. reeds is I"
Het was inderdaad de gravin met haren zoon
en comtesse Rita.
Lenke en Hempel hadden amper de vestibule
bereikt, toen de portier de deur daarvan reeds
wijd voor de terugkeerenden opende.
Met een schier onmerkbare buiging van haar
hoofd stapte de gravin schielijk voorbij. Zij scheen
nóg magerder en kleurloozer dan anders, alleen
de grijze oogen dwaalden met onrustigen blik rond.
Graaf Herbert groette in 't geheel niet. Als in
nu het opperbevel over de troepen in Bar-sur-
Au'oe ontnomen en aan een generaal opgedragen-
PORTUGAL.
Naar het «Berliner Tageblatt" uit Rome ver
neemt, heeft de Portugeesche wet op de scheiding
van Kerk en Staat aan het Vaticaan groote ont
stemming veroorzaakt. Deze wet, betoogt men
in katholieke kringen, beoogt veel minder een
scheiding van Kerk en Staat dan een plundering
van het bezit der Kerk en doet de geestelijkheid
geweld aan. Men spreekt reeds over een protest,
dat het Vaticaan zal doen vernemen en van af-
afbreken der diplomatieke betrekkingen. In an
dere bladen lezen we, dat de Portugeesche re
geering van pljfn is haar gezant aan het Vaticaan
te handhaven.
MAROKKO.
Frankrijk en Spanje beiden wapenen zich voor
den komenden strijd in Marokko.
De kolonel van het 24ste regiment koloniale
infanterie te P.erpignan heeft gister-ochtend bevel
ontvangen twee afdeelingen mitraileusen van het
regiment naar Marseille te zenden, waar zij voor
Marokko zullen worden ingescheept.
Een sterke afdeeling artillerie te Ceuta samen
gesteld en voor tien dagen van levensmiddelen
voorzien, heeft bevel ontvangen zich gereed te
houden, om op het eerste bericht naar Tetuan te
vertrekken.
De Fransche bladen brengen overigens weinig
belangrijk nieuws omtrent den toestand in Marokko.
Veel beschouwingen en veel cijfers van troepen, die
gereed staan aan de grens, veel namen van ste
den, vorsten, aanvoerders van korpsen, dat is
alles. Misschien is het daarom niet onbelangrijk,
in afwachting van nadere en stellige berichten,
in het kort na te gaan wat de buitenlandsche
pers schrijft over de aanstaande Fransche expeditie
in Marokko De Duitsche peis, die ten eerste
wel gedwongen is de noodzakelijkheid van een
ingrijpen door Frankrijk in Marokko te erkennen,
vooral nu Moelay Hafid dit land dringend om
steun heeft verzocht, vreest desniettegenstaande
nog altijd, dat Frankrijk te vei' zal gaan. In het
algemeen is zij van oordeel, dat de verstrekkende
door de Fransche bladen uitgewerkte plannen,
al mogen ze ook op het oogenblik door de op
winding, waarin men verkeert, velkomeu begrij
pelijk zijn, geenszins gerechtvaardigd geacht kun
nen worden.
In Oostenrijk schijnt men den toestand in Ma
rokko niet ernstig in te zien. Ten minste, de toon
van alle YVeensche bladen is opvallend optimis
tisch. Geen enkele courant heeft nog de verschil
lende commentaren der Pruisische pers overgeno
men en het «Fremdenblatt" verklaart uitdrukke
lijk, dat, welke beslissing Frankrijk ook gedwon
gen zal zijn te nemen, men er zeker van .an zijn
dat dit land zich stipt zal houden aan de bepa
lingen der acte van Algeciras.
De «Imparcial" windt er geen doekjes om en
spreekt openlijk de vrees uit, dat Moelay Hafid
een droom ging hij de trap op met zijn blik
somber naar den grond gericht. Zijn knap, jeug
dig gelaat had in die paar dagen een ernstige,
mannelijke uitdrukking verkregen, die hem ouder
deed schijnen, dan hij was.
Rita von Sydow volgde langzaam. Er.lag een
bittere, vreemde trek om hare lippen en er ver
scheen geen glimlachje, hoe klein ook, daarop,
toen zij de groeten der bedienden met een bedaard
hoofdknikje beantwoordde.
«Nou, de stadslucht scheen hun geen van allen
goed gedaan te hebben!" zei Lenke, toen het
reisgezelschap voorbij was, en toen keerde hij
zich om, teneinde naar den tuin te gaan.
Silas Hempel volgde hem zwijgend.
Er was zooeven een monsterachtig denkbeeld
in zijn geest opgerezen, dat het bloed met geweld
naar zijn hart toedreet.
De herfstavondschemering legde zich gelijk een
klamme, vochtige hand op het aardrijk. Nevels
omhulden de bergen, nevels bedekten de lucht,
waaraan geen sterretje flonkerde, zooals op hel
dere, warme zomeravonden,
Herbert von Grauenstein stapte door het zwij
gende bosch den weg op naar de houtvesterij
Hij was gehuld in een donkeren, groven mantel
en liep met haastigen tred.
