Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
34ste Jaargang.
Maandag 22 Mei 1911
No. 10024.
VerstMielijl! rapM In Mrijt.
Offieieele berichten
Jacht en Visseherij.
BiiUemlaadgch Nieuws.
K t* *- #»n«l
Verspreide berichtt
Binnenland.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen en
kost voor Schiedam per 3 maanden 1.35, per maand 45 cent en' per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland 2— per kwartaal
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders
Bureau: BOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Familieberichten 20 cent per regel
Handelsadvertentiën van 1- 6 regels' 0.92elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend
Ingezonden mededeelingen 35 cent per regel.
Voor herhaaldelijk ad verteeren worden uiterst bil
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam,
brengen ter openbare kennis, dat ter Gemeente-
Secretarie kosteloos verkrijgbaar zijn aanvraag
formulieren ter bekoming van jacht- en visch-
akten voor het nieuwe seizoen, en noodigen be
langhebbenden uit hunne aanvragen ter bekoming
dier akten, zoo spoedig mogelijk ter Secretarie in
fe dienen en dat voor het visschen met één hen
gel, geen loop- of sleephengel en geen peur zijnde
geen aanvrage behoeft te geschieden.
Schiedam, 22 Mei 1911.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
M. L. HONNERLAGE GRETE,
De Secretaris
V. SICKENGA.
Minister Berteaux gedood.
Minister president Monis ernstig gekwetst.
Een ontzettend; aeroplaan-ongeluk heeft Zondag
te Issy-les-Moulineaux pliaats gehad, hetwelk le
door de verschrikkelijke gevolgen voior de slacht
offers overal groote ontroering heeft verwekt en
2a den val van het ministme-Monis ten gevolge
zal hebben.
Wij laten hieronder uitvoerige bijzonderheden
over het ongeluk volgen:
De „Petit Parisian" haid eeln vliegwedstrijd Pa
rijs Madrid georganiseerd', onder beschermheer-
scliap van den koning' v,a|n Spanje, tenvijjl de
Frame he regeering, in 't bijzonder dei minister
van Oorlog, hare belangstelling in de onderne-
"dii® had getoond, doop aan acht officieren-avia-
tetuis op te dragen, de 20 deelnemers over de
00 K M. van het traject door Frankrijk te vol
gen.
p warfin de kapiteins De Chaunac-Lanzac en
'A luitenants Yence, Clawenad, Trétarre,
1 p '°*s en Ménard, en de vaandrig Devé.
ehalve de minister van Oorlog Berteaux, zou
ook de minister-president Monis op het vlieg-
toriein van Issy les MÖnlineaux hét vertrek dér
cel nemers aan den wedstr ijd bijwonen.
Beide heeren hebben inderdaad aan hun voor
nemen gevolg gegievien, en tragisch toeval 1
Juist zij zijn in dia ^eerste plaats, het slachtoffer
gewonden v,an een vreselijk ongeluk, dat zich
aWus heeft toegedragen.
let gebeurde gisterochtend, twee minuten over
1 1 Te 5.10 uur was de eerste deelnemer
vertrokken en daarna was voor zes andere, met
Uige nuiige tosschenpoozen, heit sein tot vertrek
gegeven. Vijf machines waren, in djei richting van
ngouiemiei, uit het oog verdwenen, maar die twee
overige raakten, na zich over een afstand vain
S Ti tS mieters voortbewogen te hebben,
aar. Te 6.30 precies zette dlei aviateiur Train,
P een eendekkep van eigen constructie, voorzien
van een 70-paardekrachts-Gnoime-mO'tor, zich in
eweging- Ret toestel vloog' zoo zwaar, dat ik
onrnr e ijk den indruk kreeg, dat het niet ver
°rii"01'Tn' t0C^ kwam de gedachte aan die mo
gelijkheid van een ongeluk niet in mj op,
a' onn^e'rjIfSie °®te> Qe,n afstand van on
geveer 200 mieter te hebben afgelegd, kwam de
machine voorover hellemte
^neniciie snel naar beneden,
KT W» niet vrij
En .lend een peloton kuMaJ» J
ZOO noiodigi zouden optreden om onder het pu
bliek de orde te bewaren. En niet ver van heni
af bevond zich een klein gezelschap, bestaande
uit den minister-president Monis, den minister
Wm Oorlog Berteaux, den heer Deutsch, algemeen
bekend doop zijn uitloven van tal van prijzen
ln.wedstrijden op h:et g'ebied van luchtvaart en
aviatiek, en eenige militaire en civiele personen,
verbonden aan die departementen der heide mi
nisters. Uit vrees nu van op de kurassiers neer
t© vallen, wendde de vlieger zijn toestel naar
links, tn kwam daardoor juist te midden van
de groep dér autoriteiten tepe'cht. Monis, Ber
teaux en Deutsch hladden gieiein tijd om zich door
een sprong opzij te redden, en alle drie werden
zij door de in volle vaart neerploffenden machine
getroffen.
Vreeselijk werden die riaimp'zaligën gehavend.
De nog WiOesit rondwemtelemdlei schroef sneed eein
der armen van Berteaux vlak bij; den schouder
af, scheurde Monis' gezicht aan den éénen kant
geheel open, en bracht Deuts'öh eenige verwon
dingen van mindep beteekieinis toe,
Een schok van ontzetting voer door de om
standers. Een man meende i n zijn verhijs tering
niet te mogen nalaten, Berteaux' afgteineden arm
o-p te rapen en dien zorgvuldig in de auto te
leggen, waarheen men dien ongelukkige, totaal
bewusteioos en zijn bloed hij stroomen verliezen
de, ijlings gedragen had. Monis, met schrikkelijk
bebloed gelaat, van zijp ééne wang de helft af
gerukt, werd naar een andere auto gebracht, en
beide slachtoffers getransporteerd naar het in
die nabijheid van het vliegterrein gelegene hospi
taal Eoucieaut.
dien minuten later kwam een generaal mede-'
doelen, dat minister Berteaux, zonder zijin bewust
zijn te hebben herkregen, tengevolge van het
zware bloedverlies overlieden wias.
Die voortgang van den wedstrijd werd terstond
verboden door den prefect van politie Lépine,
die zich' op het oogenblik va;n het ongeluk op
slechts korten afstand van de ministers en hu,n
gezelschap had bevonden.
Die. vlieger Train, zijns ondanks oorzaak der
ontzettende gebeurtenis, had, wonder boven won-
dier, niet die geringste blessuur opgeloopen. Zijn
machine was slechts licht beschadigd, doch over
dekt met bloed'; de grond eromheen trouwens
ook. Het was een vreeselijik schouwspel, deze
twee auto's, met die wreeldi verminkte lichamen,
ein bloedige sporen teekenenide op hun weg
Om kwart vóór zes had men Monis en Ber
teaux het terrein zien betreden; den eerste glim
lachende, echte Joris G-oedlblood, dein ander
druk m gesprek met den afgevaardigde Coufant.
die, niettegenstaande het overvroege uur, op keu
rige gele schoentjieis kwam aanstappen.
Niemand zeker heeft op dat ooigenblik kun
nen vermoeden, dat slechts drie kwartier later
een 'der ministerieel© toeschouwers dood neer
liggen en de andere ernstig verwond zijn zou
Monis
In de spreciale edities der Parijsche bladen
wordt omtrent den toestand van Monis het vol
gende gemeld
Monis heeft een dubbele beenbreuk aan het
rechterbeen, welke onmiddellijk gezet werd, kneu
zingen en verwondingen aan het gelaat en de
oogleden (deoogen zelf zijn ongedeerd), het neus
been gebroken een schedelbreuk is niet gecon
stateerd. Monis heeft zware pijnen in zijn borst
en onderlijf, waarvan men tot nog toe de oorza
ken niet heeft te weten .kunnen komen. Een
der dokters verklaarde, dat nog niet uit te maken
is, of de verwondingen van den minister gevaar
lijk zijn, de beenbreuken zijn gezet. Men maakt
zich echter nog lichtelijk ongerust over de pijnen
in het onderlijf, die zeer hevig zijn.
Prof. Lanelogne heeft gisternamiddag verklaard,
dat hij in den toestand van Monis momenteel
geen symptomen vindt, die op onmiddellijk levens
gevaar wijzen. De verwondingen, hoewel van
ernstigen aard, zijn gelukkig niet levensgevaarlijk
Het eenige, wat verontrusting baart, is het abdo
men. De professor heeft de stellige verzekering
gegeven, beterschap binnen twee a drie da°-en
kan intreden, doch de diabetes, waaraan Monis
lijdt, is niet bevorderlijk aan spoedige genezing.
Gistermorgen om 8 uur bracht president Falli-
ères een bezoek aan Monis.
Andere gewond en.
Deutsch is niet ernstig gewond. Hij werd door
de aeroplane op den grond geworpenzijn heup
werd door den val gekneusd.
Antoine Monis, het zoontje van den minister,
heeft een beenwond gekregen.
Nadere b ij zonder heden.
Berteaux was onmiddellijk dood. Het schroef
blad sloeg hem den linkerarm af en maakte een
diepen houw in zijn hals. Bovendien kreeg de
ongelukkige een schedelbreuk. Terstond had een
zware bloeduitstorting plaats. Het lijk van Ber
teaux werd in een ziekenwagen van het hospitaal
Boucicaut naar het ministerie van Oorlog vervoerd,
waar het tegen 9 uur aankwam en geheel ineen
laken gewikkeld, met alleen het hoofd vrij, werd
neergelegd op een bed in een haastig ingerichte
chapelle ardente. Het gelaat van den doode is
kalm, maar wasbleek. Het is volkomen leegge
bloed. Een half uur na de aankomst van het lijk
kwam mevrouw Berteaux, die door een vriend
van het ongeluk op de hoogte was gebracht, verge
zeld van haar zoon, dochter en schoonzoon. Zij
wierp zich snikkend op het lijk van haar man.
Voor aankomst van de familie hadden de dok
toren de lugubere operatie verricht van het aan
naaien aan het lichaam van den arm. die door
de schroef als met een mes was afgesneden en
die verscheidene meters van 't lichaam van Ber-
teaax op den grond liggend werd teruggevonden.
De ontroering te Parijs is algemeen.
Alle feestelijkheden, die ter eere van den ko
ning van Servië, die heden te Parijs verwacht
werd, zouden gehouden worden, zijn afgelast.
De koning komt niet.
Buitengewone Ministerraad.
De ministerraad vergaderde te half twee onder
voorzitterschap van Fallières. Het waarnemend
voorzitterschap van den ministerraad is volgens
de grondwet toevertrouwd aan den minister van
Justitie, terwijl Cruppi den minister van Oorlog
zeer getroffen door de hartelijke ontvangst, welke
ook prinses Victoria Louise bij haar eerste bezoek
in Engeland te beurt viel.
De »Hohenzollern" is gister met den keizer, de
keizerin en de prinses om 8 uur 30 min. van
Sheerness naar Vlissingen vertrokken. Het keizer-
'ijk jacht werd geëscorteerd door vier Engelsche
torpedo-jagers, terwijl de oorlogsschepen in de
haven saluutschoten losten.
vervangt.
Ministercris is
Er is sprake van een ministercrisis en ontslag
ven Monis, terwijl de minister van Financiën,
Caillaux, president van het kabinet zou worden.
Ook is er sprake van een ministerie-Clemen-
ceau, met Millerand en Poincaré, doch er zal
waarschijnlijk geen beslissing worden genomen
eer Berteaux begraven is.
Deelneming.
De keizers van Duitschland en van Rusland de
den president Fallières telegrammen van deelne
ming toekomen.
De koning van België zond aan president FalT
liéres een telegram van deelneming en verzocht
den Belgischen gezant te Parijs een bezoek te
brengen aan Monis en de familie van Berteaux.
De minister van Buitenlandsche Zaken zond een
telegram van deelneming namens de Belgische
regeering aan de Fransche.
De koning van Servië zond telegrafisch zijn be
tuigingen van deelneming, onder bijvoeging, dat
hij zijn bezoek meende te moeten uitstellen.
Den ganschen dag lieten bezoekers zich inschrij
ven in de woning van Berteaux en bij de aller-
eersten was de Duitsche gezant Von Schoen.
De wedstrijd.
Monis kon gister eenige hoog-dringende stuk
ken onderteekenen. Hij besloot, den Parijs-Ma-
drid wedstrijd, door Lépine verboden, te laten
voortzetten Men heeft de organisators van dit
besluit verwittigd, zoodat thans de wedstrijd te
beschouwen is als enkel opgeschort.
Algemeen wordt de oorzaak van het ongeluk
aan onvoorzichtigheid der ministerieele bezoekers
toegeschreven, die op het vliegveld wandelden.
Bovendien was de ordedienst zeer slecht.
Het vliegveld werd van half zes af overstroomd
door nieuwsgierigen Een ooggetuige, die naast
de ministers stond, vertelde, dat de ramp ge
beurde onmiddellijk toen Train opsteeg, en de
ministers naderden tot op een meter afstand.
MAROKKO.
Door de »Tempsis het volgende telegram uit
Oedjda ontvangen 400 Marokkanen vielen 20
dezer het kamp bij Taoerirt aan. De aanvallers
werden met verlies van talrijke dooden terug
geslagen. 3 Afrikaansche ruiters sneuvelden aan
onze zijde.
In de „Vossische Zei tong" lezen we, dat
het pa.r.i€iment van IJsland verschillende wetten
beeft aangenomen, die de vrouw volkomen met
iden man gelijkstellen. Zij beeft, volgens de nieu
we wet, met alleen actief, maar ook passief kies
recht. Een andere wet verleent haar toegang tol
alle openbare ambten, de geestelijke niet uitge
zonderd. Hierbij, dient in .aanmerking genomen
t® worden dat IJsland het zonder leger en vloot
stelt. i
De berichten over den opstand van Albanië
zijin in hooge mate tegenstrijdig. Bedde partijen
verzekeren om het hardst, dat zij, aan de win
nende hand zijn. Een uitlating van Torgoet Sjef-
keit pasja, den bevelhebber van de Turksche troe
pen, dat hij eerst met de Albaneezen, maar daar
na met de Montenegrijnein zou afrekenen, heeft
in Montenegro veel kwaad bloed gezet, en er
schijnt sprake te zijin van een nota van die Mon-
tenegrijinsche regeering aan de mogendheden,
waarin zij zich tegen de beschuldigingen van
Turkije verzet. Verder is de Montenegrijnsche re-
gioering' tegenover de Porte van tactiek veranderd.
Zoodra aan den Bosporus over ongeoorloofde
inmenging van Montenegrijnen iia den strijd of
anderszins wordt geklaagd, antwoordt men te
Cetlinje, laten we een gemengde commissie be
noemen en de zaak onderzoeken. En tot dusver
is gieten enkele gemengde commissie, die nog niet
reeds lang bestond, benoemd.
RUSLAND.
De Kroonprins en de Kroonprinses ziju uit
Tsarskoje Selo, Zaterdagavond naar Kalisj ver
trokken, waar de Kroonprins zijn regiment dra
gonders parade zal zien maken.
De Tsaar, de Tsaritsa, de grootvorstinnen Olga,
Tatiana en Nikolewna, ministers, de hoogste hof-
dignitarissen e. a. waren aan het station. De
Kroonprins en de Kroonprinses zijn na een har
telijk afscheid van de familie in den bijzonderen
trein gestapt.
ENGELAND.
De speciale correspondent van Reuter heeft
verlof gekregen mede te deelen, dat de keizer met
groote voldoening te zamen met zijn dierbare
bloedverwanten tegenwoordig is geweest bij de
onthulling van het gedenkteeken voor koningin
Victoria. Zijn verblijf in Engeland was hem zeer
aangenaam. Zoowel de keizer als de keizerin waren
De pest in Indië.
E,ein regeeringstelegram, d.d. 20 Mei, betreffende
die pestgevallen op Java, luidt:
Afde.eling Malang: Gisteren 16 gevallen, 7
dooden. Van de lijders van vorige d"gen over
leden er nog 10.
Soerabaja en KediriGeein gievallen.
Mad iaënEen verdach t sterfgeval.
Men zendt ons ter kennisneming he,t volgende
particuliere bericht uit Blitar, dato 24 April:
„Het zal u waarschijnlijk interes seeren, hoe
do toestand hier momenteel is. Ongetwijfeld zal
deze in Eu t opa ongunstig worden voorgesteld.
De ware toestand is niet ernstig. Het is meer,
doordat Java nqg' niet gewoon is aan 'deze ziekte.
Wanneer wij «holera zouden hebben in veel he-
viger graad dan zouden de bladen daarover
slechts met enkelle woorden reppen doch nu wor
den kolommen gevuld. Het bestuur neemt zeer
strenge en doelmatige maatregelen, zoadat te ver
wachten is, alles spoedig tot het verleden zal
behooren. Ook te Kedirie zijn een paar gevallen
geconstateerd. Wellicht, dat Blitar ook nog even
bezocht zal wrorden. Wij zijn druk bezig dë rat
ten ui,t te roeien, wat al heel aardig' gelukt
Reden lot ongerustheid bestaat bij ons niet in
het 'minst. Malang is voor het verkeer wieer open
gesteld." (N. R. Ct.)
Bacove-cultuur in Suriname.
Du correspondent van de „N. R. Ct." te Para
maribo seint did. gisteren:
B® United Fruit Co. heeft besloten, gfeen Congo-
baoovien op te koopen.
De redactie toekent hierbij het volgende aan:
Na het bekende Kamier-votom, waarbij over-
ee-nkom-Big' het voorstel van d'en minister van
ri' i. r
