Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
34sfe Jaargang.
Woensdag 24 Mei 1911.
So. 10026.
Biifcnlandsch Nieuws.
Verspreide berichten.
Staten-Gencraal.
Binnenland.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
Kost voor Schiedam per 3 maanden 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland 2 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
stiaat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau: BOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Familieberichten 20 cent per regel.
Handelsadvertentiën van 1—6 regels 0.92; eikeregel daarboven 15cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 35 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteer en worden uiterst bil
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
Wegens den HEMELVAARTSDAG zal
de NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT,
Dagblad voor Schiedam en OmstrekenDon-
derdag-avond niet verschenen.
DUITSCHLANB.
IJ ei g r ond we t voor E l i as-Lipth a,r in g e n.
In den Rijksdag was gister de tweede lezing
van het ontwerp-groinrlwiet voor Elzas-Lothaiingen
aan dei orde.
Von Bieithmann Hol 1 weg, 'die rijlkskanseljer, voer-
het woord en zeide
Hel feit ondier de tegenwoordige omstandigheden
niet als de overige bondsstaten bei kunnen mee
spreken, wordt in het rijksland als achterstelling
gevoeld Laten wij; dit euvel doen verdwijnen,
ate.n wij (hun, die zich verzetten tegen samen
smelting van het rijkslajnjdi met het Rijk dit' wa.
"W nelmein (ziOer juist links). Had
'et ontwerp op dte stemmen in dejn Bondsraad
aten vallen, idan zqu ik opj kieinzieligtei wijze
te en gehandeld jen afgeweken zijin van de na-
onale Duitsche politiek van Pruisen. Niottlegen-
s aandje ate aanvallen blijf ik bij de opvatting,
j hervorming van de giondiwet voor' Elzas-
Lol.hanng.ea een noodzakelijkheid is, of gelooft
men soms dat de stemmen in den Bondsraad
het verhand met het Rijk losser zullen maken?
n ©genteel, ze zullen hechter worden (zeer juist
lindes en in het centrum).
Ik kan alle wijzigingen; üie üe commissie neen
aangebracht, niet als verbeteringen beschouwen.
Had de conservatieve fractie niet geheel passief
ter zijde gestaan, dan was het misschien gelukt
aan •verschillende bepalingen een anderen yorrn
1° igeven, of den oorspronkelijken te behouden.
Wijl hebben er allen evenveel belang biji, dat
zas-Lotbaringen zijn krachten in politiek en
^economisch opzicht krachtig ontwikkelt, dat zal
uct Krachtigste middel zijn, om het innerlijk steeds
'Heer met het Rijk te vereenzelvigen en slechts
Ve,r'r°uwen zullen wij thans vooruit ko-
en. Levendige toejuichingen bij de rijikspartij,
G centrum en de linkerzijde),
aai na spraken de sociaal-democraten, de natio-
uaa iberaiein en een d,e©l van de rijkspartij' voor
ontwerp,, zooals het diojor de commissie js
aangenomen.
en^d COnse,rva^even) de antisemieten, de Polen
11 e Elzassers verklaarden er zich tegen.
°K rijkskanselier nam nog eens het woord
verklaarde naar aanleiding van de critiek der
(.ri8"na^e,ven, dat men den bondsregeeringen
i iet verwijf kon maken, dat zij in het ontwerp
jeCl'0n <^es Keizers niet hebben hoog; ge-,
a >h C/P rec*lLeln zÜ'n tot het einde toe hoog
gehouden. (Levendige toejuichingen.)
sloten111*1 Wer^ algemoene beraadslaging ge
en voorstel der conservatieven om te schrap
en r e eide alinea van het eerste artikel, di©
ins'cmmen van Elzfls-Lotharingen
Dondsxaad niet meetellen, wanneer de
dierheid S 6C'kts ^owr deze stemmen de meer
itten Zij<iei kan kl%en> werd met 200
tegen 112 stemmen verworpen.
commissieV,<isd z<>oaIs het door de
op art. 2 werden ve^n ame^'lten
aangenomen 1^°°^
aan gegeven heeft. 4e COmm^ie
Heden zal over de ki^et voor Elzas-Lotha-
ringen Beraadslaagd worden.
FRANKRIJK.
De berichten over Moois' zijn goed. Men heeft
Kiem den. dood van Berteaux medegedeeld De
minister-president is de hevige ontroering die
dfeize tijding veroorzaakte, goed te bo<ven 'geko
men. Hij Barstte in tranen uit en vond ©enig© diep
bewogen woorden ofn den overledene te prijzen
Overigens is zijn toestanil boven Verwachting g;un'
sli'g. Gistermiddag heeft hij bouillon met een ei
gebruikt en heeft Cruppi en Delcassó ontvangen
jniet wie hij over Marokko heeft gesproken
PORTUGAL.
De berichten omtrent een v,oor de deur staande
monarchistische tegen-revolutie in Portugal wil
len maar niet luwen. Het heet thans vast te
staan, dat dte opstand zal beginnen in de noor
delijke provinciën, waar men zeer sfceirfc anli-
nepublikeinsch gezind is.
Lissabon verkeert repds sinds maanden in een
toestand van wetteloosheid, die aan bet onhoud
bare grenst. Diefstal en plundering, inbraken en
aanrandingen zijin aan de orde van den dag,
en de .regeering ziet dit alles blijkbaar machteloos
aan, niet in slaat tot krachtig ingrijpen.
Te Oporto liggen alle zaken stil. Het douane
kantoor is door repubiiktea'nschie troepen bezet
en duizenden stakers zwierven langs de kaden,
en trachten de scheepvaart te belemmeren. Men
zal zich, in dit verband', herinneren, dat Reuter
eenigte dagen seinde, hoe het scheepvaartverkeer
op de Taag slechts verzekerd kon worden door
de hulp dier bemanningen van vreemde schepen
en de gewapende macht.
Vele personen verlaten Oporto, wijll zij hun
lieven in gevaar gebracht achten, daar zij! onder
verdenking staan, sterk geprononceerde royalis
tische -of ciericaJe neigingen te koesteren.
De toestand wordt er niet rustiger op, heet
het voorts, als men bedenkt, dat lang niet, alle
regimenten der noordelijke garnizoöns het met
de repuDlikeinsche regeering vinden kunnen. Een
triu'mvixaat, van welks samenstelling van welks
bestaan zelfs bij de groot© massa niets was be
kend, bereidt de revolutie in bet noorden des
groote hoeveelheden voorhanden, en ook over
geld heet d-e anti-He pub]ikeinschie liga in over
vloed te Beschikken.
De regeering te Lissabon heeft mtussteh'en de
bevolking in gemoedelijke overweging gegeven
geen geioof te schenken aam d© geruchten ©ener
tegen-revolutie, maar verklaart tevens, op1 alle
eventualiteiten voorbereid te zijn en een opstand
met kracht van wapenen te zullen onderdrukken.
Deze schijnbare gerustheid der Portugeesche
reigeerinig belet inmiddels niet, dat zijl, en met
haar geheel de bevolking, den aanstaanden. Zon
dag mieu, angst en vreezen tegemoet ziet.
Die voor dien dag uitgeschreven verkiezingen
zullen, zoo weet men reeds thans, vooral in
het noorden des lands heftige botsingen bren
gen tuisschen de weifelachtig geworden republi
keinen en de monarchisten. En de door de regee-
rinjg heeds bevolen uitzending van drie oorlogs
schepen; 'naar het noorden, draagt er niet toe
bij, «te algemeene opwinding te sussen.
De politie gaat onverdroten voort, met door
huiszoekingen en bedreigingen van allerlei aard
de ontevreden elementen vrees aan te jagen,
maar den geest van het leger kan ze bezwaard ijk
maazneigeln en juiist over dien geest komen on
rustwekkende berichten in.
Niettemin doen de ministers, in hliln interviews
met journadstein, het voorkomen, alsof hief hiel
de laatste stuiptrekkingen van een monarchis-
tiische beweging zonder ©enige kans op succes
geldt. Als voornaamste factor in deze optimis
tische opvatting doet dan de bewering opgeld,
dat de monarchisten niet eens een behoorlijken
pretendent kunnen toornen. Koning Manuel is ge-,
discrediteerd, de hertog van Oporto is geen ern
stig politicus, en dom Miguel zou het moerend eel
der royalisten te reactionnair zijn.
De naaste toekomst zal moeten leeren, in hoe
verre deze zienswijze recht van bestaan heeft.
ta, het hoofd eener hemdje, heeft verklaard, dat
der wapenstilstand1 hem onverschillig' was. Ook
uit amteire plaatsen worden uitspattingen van mui
ters gemeld.
Do Oostenrijksche troonopvolger wordt in Juli
mét zijin gemalin aan het Belgische hof verwacht.
Keizer Frans Jozef kan niet persoonlijk heit Ire-
zoek beantwoorden, dat koningin Elizabeth en
koning Albeirt hem verleden jaar hebben gebracht,
da troonopvolger zal heta vervangen.
Carnegie heeft aan België een kapitaal van
1,200,000 fres. geschonken, Waarvan de jaarlijk
se!)© opbrengst zal dienen, om door Belgische
burgers betoonden burgermoed te beloonen.
De Oosteinrijksch-HongaarSche minister van
buitamandsche zaken, Aerenthal, is, na g* diyetr
de 3 maanden te Abbazia een kuur te hebben
doorgemaakt, in goeden welstand met zijn gezin
naar Weenen teruggekeerd'.
Keizer Frans Jozef zal waarschijnlijk voor
©enigen tijd naar een badplaats in het zuiden
gaan.
Tc Montevideo is de algemeen© staking
afgekondigd. Ongeveer 35 vakvereenigingen heb
ben zich solidair verklaard.
Gisteren is mgr. Daidolle, bisstehop van Ddjbn
op 54-jarig'en leeftijld overleden.
Uit de beste bron wordt te Madrid beves
tigd, dat de minister Valarino zijn ontslag heeft
aangeboden om gezondheidsredenen maar dat hij
zteh heeft laten overhalen enkele dagen rust te
nemen zonder zijn portefeuille prijs te geven.
De ïNew-York Herald" publiceert een te
legram uit Mexico, volgens 't welk de gezondheid
van president Porfirio Diaz ernstig zou geschok
zijn.
De Mexicaansche revolutionairen zouden,
volgens een telegram uit Washington, nabij Tor-
reon een groot aantal Chineezen vermoord hebben,
waaronder dokter Lim, uit Peking. De gezant
van China te Washington heeft aan den Chinee-
schen zaakgelastigde in Mexico bevel gegeven een
energiek protest tegen deze moorden in te brengen.
In Chili neemt de politieke agitatie toe. De
troepen zijn geconsigneerd ter zake van de wan
ordelijkheden door de opheffing van de vrijheid
der verkiezingen veroorzaakt.
MAROKKO.
De koliorme-Moinier is zonder sla;g of stoot
Fes binnengetrokken. Alle Europeanen in de stad
zijn behouden -gtehleven.
MEXICO.
De „Daily Mail" verneemt uit de stad Mexico,
dal -onrustbarende tijdingen uit de provincies aan-
toonc'ln, dat de opstandelingen zich volstrekt niet
bekommeren o-m den wapenstilstand, tusschen de
aanhangers van Diaz en die vain Malero gesloten.
De opstandelingen hebbjeln Cuernavaea, de hoofd
stad van -den staat Morelos, vlak bij de stad
Mexico gelegen, veroverd, terwijl een leger ban
dieten die stad CuautLa in de staat Morelos inge-
nomjejn, uitgemoord en geplunterd bjeteft. Zapa-
TWEEDE KAMER.
Zitting van Dinsdag 23 Mei.
De alg. beschouwingen over de Steenhouwers-
wet worden hervat door den heer van Doorn
die wijst op minister Talma's neiging om te
vegeeren door te verbieden. Spr. wenscht met
s minister staatssocialisme niet mede te gaan.
De minister van landbouw, n ij ver
heid en handel (de heer Talma) noemt de
voorstelling, die de vorige spr. gaf van het ka
rakter van dit wetsontwerp, onjuist en beschouwt
diens rede als een boutade.
De Min. verklaart dan, in antwoord aan den
heer De Visser, dat hij beperking van den arbeids
tijd niet bereiken kon door als minister Veegens
de regeling te doen plaats vinden door gebruik
te maken van de alg maatregel van bestuur
krachtens art. 4 der Arbeidswet, evenmin door
te steunen op de Veiligheidswet.
Van een alles overlaten aan het particulier ini
tiatief verwacht de Min. niets, zelf niet met de
giootste medewerking van medische zijde. Dit
ontwerp maakt voor de werkgevers de concur
rentievoorwaarden gelijk, waardoor het particulier
initiatief in dit opzicht gesteund wordt.
Den heer Tydeman antwoordt de Min,, dat het
ontwerp binnen de perken blijft, door dien afge
vaardigde aan de wetgeving gesteld. Er is hier
geen positieve bedrijfsregeling, doch slechts ne
gatieve bemoeiing door het wegnemen van mis
standen. De Reg. laat nog veel over voor de
vrije maatschappelijke beweging en voor het ver
antwoordelijkheidsbesef, daar zij slechts minimum-
eischen stelt, waarbuiten voor het particulier
initiatief nog veel te doen valt.
Na de opmerkingen omtrent de vermarming in
werkplaatsen, den werktijd in den winter, het
verbod van het stukwerk en het invoerrecht op
bewerkten steen te hebben beantwoord, komt de
Min. tot de keurings-kwestie, die bij overdreven
noemt. De geregelde keuring tot op 17-jarigen
leeftijd ligt volgens den Min. in het gezond ver
stand en ontmoette dan ook geen bezwaren bij
de belanghebbenden. De staat wijst door de
keuring geenszins zijnen burgers hun plaatsen in
de maatschappij aan hij doet dit althans niet in
de particuliere bedrijven, (wel in de mijnen en
bij de post). De keuring geschiedt in dit ont
werp in het belang der burgers en is geen novum
blijkens eenige door den Min. opgenoemde ante
cedenten.
De keuring kan niet worden geacht de vrije
beroepskeuze aan te randen. De Min. verzet zich
tegen het denkbeeld van den heer De Visser, om
de bescherming voor dezen soort van arbeid te
beperken tot de minderjarigen in stede van tot
17^-jarigen.
De heer Van Idsinga zegt, dat de bedoe
ling is afgekeurde minderjarigen, totdat zij 21
jaar zijn, uit het vak te houden.
Hierop zegt de Minister, dat door zulk een
regeling de wet haar doei zou missen, 's Minis
ters ontwerp is eenvoudiger en spreekt meer tot
het besef der belanghebbenden.
De heer T rj d e ui spreekt over het leer
stellige van het outwOT-p en wil de steenhouwers
s winters minder in hun werk belemmerd zien.
Spr. zegt, dat de min. keuring en toelating
verwart. Staatstoelating keurt spr. in beginsel
af voor bedrijven, waarin de Staat geen werkgever
is. Er zijn wel bezwaren geuit tegen, nl. van de
zijde der patroons. Van arbeiderskant wordt het
ontwerp gewenscht-, omdat de werklibden bij voor
baat de moreele verantwoordelijkheid der Re«ee-
ring aannemen, om hen te steunen na afkeuring.
Spr. protesteert tegen aanranding der vrije be
roepskeuze, een beginsel waarvoor de minister
onverschillig is. Spr. blijft tegen staatstoelating
voor volwassenen.
De heer De Visser zal zijn keuringsdenk
beeld in een amendement neerleggen en zal zich
verheugen in een compromis, waardoor hij, vóór
de wet zou kunuen stemmen.
Spr. wil ontwikkeling van energie bij het volk.
Deze wordt door 's ministers voorstelling bedreigd.
Spr. wil de vrije beroepskeuze van volwassenen
onaangetast gelaten. Het stelsel van den min.
brengt de verplichting tot schadevergoeding mede.
Het goedkeuren op 17j jaar heeft zijn bezwa
ren, daar de Staat dan iemands gezondheid voor
latei watu borgt, zonder te letten op latere in
vloeden. Spr. geeft de voorkeur aan zijn stelsel,
dat iemand op zijn 21ste jaar vrij maakt.
De heer Van Doorn zegt, dat zijn rede niet
slechts een boutade was.
Spr. houdt vol, dat dwang schering en inslag
in de wetsontwerpen van den minister is.
Keuring op jeugdigen leeftijd, gelijk dit ont
werp wil, geeft geen waarborg voor gezondheid
op lateren leeftijd.
De heer Helsdingen blijft de vrije be
roepskeuze voor arbeiders een fictie noemen en
ziet dus in de aantasting van die keuze geen be
zwaar tegen het ontwerp.
Spr. neemt de daarin voorgestelde keuring in
bescherming en zegt dat de minister in zijn ont
werp ten aanzien van den werktijd slechts den
bestaanden toestand bevestigt.
Spr. hoopt, dat de min. in het belang der ar
beiders niet zal toegeven aan de oppositie.
De heer De Klerk houdt vol, dat een ver
bod van toelating voor volwassen arbeiders on
houdbaar is.
De Minister dupliceert en verdedigt opnieuw
de keuring in het belang van het ga-'sche steen-
houwersbedrijf. Het denkbeeld van uen heer De
Visser wil hij nog eens nauwkeurig overwegen.
De patroons hadden alleen bezwaar tegen de
keuring van hun zoons, niet tegen die hunner
arbeiders.
De algemeene beraadslagingen worden gesloten.
In behandeling komt artikel 1, waaraanoa.de
omschrijving wordt gegeven, van wat onder steen-
houwersarbeid wordt verstaan, n.l. het in
de onderneming van een ander, uit de hand met
behulp van al of niet machinaal bewogen ge
reedschap behouwen van natuurlijke of kunst
steen.
Op dit artikel wordt door den heer Helsd in-
gen een amendement toegelicht, strekkende om
het zagen, polijsten en schuren van steen niet
buiten de bepalingen van het ontwerp te doen
vallen (zooals de Minister wil) en wel opdat an
ders de controle op het toelaten in de werkplaats
van daartoe niet geschikt verklaarde personen on
mogelijk wordt.
Na eenig debat hierover, waarbij de heeren v.
Idsinga en Verhey zich tegen het amende
ment verklaarden, werd de vergadering verdaSgd
tot heden.
Prins Hendrik.
Naar de »Midd. Ct." meldt, heeft Z. K. H. Prins
Hendrik der Nederlanden het voornemen de land
bouwtentoonstelling te Middelburg den 7den Sep
tember te bezoeken, en heeft hij daarvoor "een
groote zilveren medaille gezonden.
lnnirlft vrwr Wajsetas on rmi-m tin stijln in 7e;nr