Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
"f"ËIjTll"T qTn~
De Financier.
34ste .laarman»:.
Maandag 4 September 191J
i\o. 10109.
Buitenlandsch Nieuws.
Verspreide berichten.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland ƒ2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau: BOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Familieberichten 20 cent per regel.
Handelsadvertentiën van 1—6 regels f 0.92elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 35 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteer en worden uiterst bil-
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85.
Postbus no. 39.
De Marokkaansche kwestie.
Zooaïs wij reeds meldden heeft het plan der
Spaansehe regteerinig om een punt ten Zuiden
van Agadir te bezetten in Frankrijk grootte onte
vredenheid gewekt. In de Franstóbo bJaden van
gisteren vinden wij een klaarblijkelijk officieuse
mededeeliing, waarin dit bevestigd en gezegd
wordt, dat Frankrijk met groote ontstemming liet
voornemen, der Spaanse be peering vernomen
heeft. Spanje's optreden wordt in verschillende
kringen afe een onvriendschappelijke houding be
schouwd, en deze zal' de voordeelten, welke Spanje
uit de komende ondethandelliingen met Frankrijk
denkt te behallen, zeer benadeefan.
De „Figaro" merkt verder nog op: „Terwijl
Frankrijk moeilijke onderhandelingen te voeren
heeft, will Spanje, zijn „vennoot" in Marokko,
uit eigen macihit en ten vooideeOe van zichzelf,
alïfe kwesties regelen. Spanje bezet en verovert
onophoudelijk en doet het Marokkaansche staats
wezen elk oogénblik geweld aan. Het behandelt
den sultan, juist of hij niets in de melk heeft te
biokken. Frankrijk heeft tooh ook nog een
woordje mee te spreken en men kan ex zeker
van zijn dat bat zich' tegenover Spanje energiek
zal toon en."
Nagenoeg hetzelfde zegt de „Excelsior" alls liet
blad besluit: „Spanje gelooft dat bet zich' tegen
woordig ales kan veroorloven. Wellicht zal spoe
dig de dag aanbreken, waarop da Spaansehe
regeering inziet, dat d» gaapte wil' van Frankrijk
zijn grenzen heeft."
Uit Madrid wordt aan de «National Zeitung"
geseind
De »Correspondentia Militar" verlangt in een
artikel het sluiten van een verdrag met Duitsch-
Jand, dat aan Spanje economische voordeelen in
Marokko waarborgt. Naar men zegt moet in den
laatsten, onder voorzitterschap des Konings ge
houden, ministerraad zijn besloten de onderhan
delingen met Frankrijk over het Marokkovraag-
stuk te hervatten, om met Frankrijk tot een
verdrag te komen. De Spaansehe regeering moet
reeds van het Fransche en het Engelsche kabinet
verzekeringen hebben ontvangen, waaruit men zou
kunnen besluiten, dat een Spaansch-Fransch ver
drag gemakkelijk tot stand zou kunnen komen.
Uit Rome wordt aan de «National Zeitung"
geseind De Corriere d' Italia verlangt voor Italië
als vergoeding voor het krachteloos maken van
de acte van Algeciras niet slechts vrijheid van
optreden in Tripolis, maar ook het grootste ge
deelte van het achterland van Tripolitanië tot aan
het Tsjadmeer.
In den afg'eïoopefn nacht hebben ©enige indivi
duen meit reusachtige rood© fetters op den gevel
der Duifcsche fegatiie te Brussel1 geschreven„Geen
oorlog of anders dynamiet!"
Onmiddellijk trachtten eemig'e agenten van po
litie het opschrift te verwijderen.
Een zelfde opschrift als op den gevel de'r
Boeiende Roman.
(Naar het Franseh.)
35)
XIV.
De dasspeld.
Het kon niet uitblijven die Maandag 20 Sept.
moest een gedenkwaardige dag worden in het
leven van madame wed. Robinet, want nauwelijks
had zij zich neergezet in haar loge, nauwelijks
waren haar vriendinnen, die haar terugkomst
bespiedden, toegesneld om de bijzonderheden af
te vragen, welke zij haar beloofd had over het
onderhoud met den rechter van instructie, nau
welijks begon zij haar te verhalen welke wonder
lijke wendingen dit gerechtelijk gesprek genomen
had, toen een rijtuig voor de deur stilhield. Uiie
heeren stapten eruit: de commissaris, de chef van
den veiligheidsdienst en Jules Queyrat. Weldra
verscheen ook Leo Renard, vergezeld van een
slotenmaker.
«Hebt gij een sleutel, die op de deur van mijn
heer Stephan Mordy past?" vroeg Leguillon aan
de Jiuisbewaarster.
Du.itsche legatie wterd aangebracht op de voor
gevels der kanselarij van de Fransche legatie en
van het Fransche consulaat.
In die Berl'ijnsche Philharmonic 'hal gister-avond
eetn druk bezochte vergadering van de nationale
veraeniginjg tot viering van bet Sedanfeest plaats.
Die feestredenaar, de Rijksafgevaardigde Liebert,
zeidc a.m., dat in deze- ernstig© tijden de her
denking van Sedan, geen buitengewone feeste
lijke kan zijn. „Wij zijn door Bismarck", zeilde
spreker, „Verwtend geraakt. Acht jaar te vroeg
is hij' afgetreden. Onze politiek naar binnen en
naar buiten schommelt voortdurend."
Spreker gaf daarna uiting aan verbittering over
het Uuitsche standpunt, in de Marokkaansche kwes
tie:.
Aan heit eind der vergadering werden patrioti-
schet liederen g'ezongcin.
De groote protest-vergadering door het partij
bestuur der Duitsche sociaal-democratie in he,t
park te Treptow op touw gezet, werd door wel
honderdduizend bezoekers bijgewoond.
Van tien tribunes spraken onder meer Bauer,
Bernstein, DuwteClT, Ledebour, Liebknechf, Molken-
buhr, Stroebel', Weyl, Wurm. Er was geen politie
aanwezig en de geheeld massabeweging verliep
ui [stekend. Alleen waren er over de honderd
ongevallen door die gloeiende hitte.
Te twee uur werd ©en resolutie door het. op
staken van honderdduizenden handen aangeno
men, Daarin werd betoogd, dat de kollonial'e poli
tiek slechts een uitwas van de imperialistische
machtsontwikkeling en van het kapitalistisch sy
steem is; dat zij tot gewöldzam© vernietiging
van hee]le volksstammen voert en noodzakelijk
conflicten met andere Staten te voorschijn roe
pen moet. Geëisdht wordt die bijeenroeping van
den Rijksdag en plechtig verzekerd, dat bij de
eerstvolgende verkiezing afrekening met de oor-
togsispcculanten gehouden zal worden.
Dit laatste deel van die resolutie kan a.ls een
der stelligste verkiezingsleuzen van de sociaal
democratische partij worden opgevat.
NOORWEGEN.
In het feger van Noorwieigiein bestaan zeer eigen
aardige toestanden en verhoudingen. Een staand
leger bestaat er niet en men heeft er ook geen
eigenlijke kazernes. De manschappen worden een
maal' per jaar opgeroepen om zich m veldkam
pen te oefenen. De officieren kennen hun man
schappen bijna niet en van een persoonlijken
invloed van hen op de soldaten, is geien sprake.
Daarbij konit, dat da Noorweegsch© jongelingschap
zeer zelfstandig en (spoedig; gekrenkt is, zoodat
dó soldaten geen maatregelen van discipline of
can ruwe behandeling kunnen verdragen. De offi
cieren echter willen in den korten oefeningstijd
zooveel mogelijk van de manschappen vergen
en gaan daarin wal1 eens wat te ver.
Ir de laatste jaren zijin geregeld onaangenaam
heden t.usschen officieren en soldaten voorge
vallen, elk jaar komen verscheiden gevallen van
«Neen," antwoordde zij.
x> Wijs ons dan den weg."
Zij klommen naar de vierde verdieping. Daar
gekomen vonden zij op de rustplaats van de trap
twee deuren. De eene was van het appartement
van René Bernard. De zegels, die verbroken
waren toen Leguillon met den op Marchand's
bureau gevonden sleutel de deur opende, waren
door nieuwe vervangen. De huisbewaarster wees
de andere deur, welke er tegenover stond, aan als
die van het appartement bezet door den verdwe
nen huurder,
Queyrat wendde zich tot Leo Renard en zei
hem
«Gij zijt bij mijnheer Odon Wegrow geweest
en hebt hem gesproken. Hij heeft u meegedeeld
dat Stephan Mordy den morgen en den namiddag
van den 15n September, volgens gewoonte gear
beid had op zijn bureelen dat die bediende aan
zijn kantoorchef verlof had gevraagd te 4 uren
heen te gaan voor het verrichten van persoonlijke
commissiondat hij tegen 7 uur was terugge
keerd, wanneer de kantoren gesloten zijndat
bij den bankier in diens bureel bad ogezocht en
hem zijn verlangen geopenbaard terstond zijn
betrekking neer te leggen, zonder andere beweeg
redenen voor dit besluit aan te geven dan de be
wering dat hij, door een dien dag ontvangen
depêche, zich verplicht zag. onmiddelijk Parijs te
verlatendat hij op staariden voet afrekening
verzocht van zijn salaris, waarmee mijnheer We
grow genoegen had genomeneindelijk dat hij,
overtreding der tuch't voor, maar zoo erg, als
dit jaar, is het nog nooit geweest. In het be
gin van den zomer waren reeds conflicten voor
gekomen. Veritedien week verhinderde in het kam
pement Joerstadmo een bataljon met geweld, dat
een compagnie zou straf-exeereeeranmen vondt
dat straf - excèrc ee ren een onbillijke chicane en
het verzet werd nog vergroot, omdat de burge
meester van de pllaats, waar hét bataljon van
daan kwam, die daar zeer bemind is, ook on
rechtvaardig gestraft was'. De taalkwestie schijnt
(.'.venwel' ook een rol in de zaak gespeeld te
hebben. De majoor-hafat'jons-ooammandant name
lijk is Rigsmaalman (aanhanger van do Üeensch.
Nooische rijkstaal!) en zijn manschappen aanhan
gers van het gebruik der „boerentaal1". Toen nu
de Rig'smaaJjgéziinide majoor een Landsroaal'-ge-
xinden kapitein onvriendelijk bejegende, besloten
de manschappen een betooging tegen den ma
joor te houden.
Het oproer te Stenkjaer had een ander©
oorzaak. Daar Was ©en man met 2 dagen
arrest gestraft, omdat hij zijn schoenen niet in
don ransel gepakt bad. Deze straf wierd te zwaar
gevonden en daarop maakten de soldaten oproer.
ZWEDEN.
Vrijdag is in Zweden de algemeen© ver
kiezing begonnen. Zij zal nog deze heel© maand
duren. Vrijdag en Zaterdag' zouden echte-r 147
van de 230 afgevaardigden gekozen worden. Maar
te Upsala wordt pas den 17den en te Stock
holm den 22slen gestemd.
Het kiezerscorps is zeer uitgebreid onder de
nieuwe kieswet; en bovendien i.s een stelsel van
evenredige vertegenwoordiging en een nieuwe in
deeling van de districten ingevoerd.
De strijd tusschen de conservatieven, die aan
het bewind zijn, en de liberalen, die in meer
dere of mindere mate met de sociaal-democraten
gemeen© zaak maken,belooft zeer vinning te
zijn.
ITALIë.
Naar verschillende berichten melden, zou de
toestand van Z. H. Pius X weder te wenschen
overlaten.
Een draadbericht uit Rome meldt, dat de Paus
zich Zaterdag van zijne gewone wandeling ont
houden heeft ter oorzake, van eene lichte aandoe
ning van de rechterknie. Wellicht heeft men hier
te doen met het begin van eene nieuwe crisis;
maar de geneesheeren die den Paus bezochten,
meenen, dat men hier alleen met een vertraging
van de genezing te doen had.
De Paus moet zeer terneergeslagen zijn door
dit nieuwe incident.
PORTUGAL.
Naar de bladen melden, zal het nieuwe Por-
tugeesche Ministerie als volgt worden samenge
steld Joao Chagas, voorzitter, en Minister van
Binnenlandsche Zaken en Justitie; Duarte Leite>
Financiën Pimenta Castro, Oorlog Joao Menezes,
na dit onderhoud, vertrokken was en dat men
verder niets meer van hem vernomen had. Zijn
deze mededeelingen, zooals mijnheer Odon Wegrow
ze u verstrekt heeft
Leo Renard antwoordde
«Mijnheer de rechter, uw woorden vatten op
volstrekt nauwkeurige wijze de punten samen van
het onderhoud dat ik zooeven met Odon Wegrow
gehad heb. Ik voeg erbij dat de bankier niet op
zijn gemak scbeen bij het vernemen van het
doel mijner komst. Alvorens mij te antwoorden,
heeft hij een vrij langen tijd genomen om na te
denken, en hij ging in zijn bureelen den kantoor
chef, onder wie Stephan Mordy werkzaam was,
raadplegen."
«Goed," hernam Jules Queyrat. «Ik stelde er
prijs op die feiten nog eens bloot te leggen voor
deze heeren, alvorens de deur open te laten bre
ken. Mijnheer de commissaris,' vervolgde hij
zich naar Léguillou keerende, «als gij zoo goed
wilt zijn, ge'oof ik dat het tijd wordt, tot de ge
bruikelijke sommatie over te gaan."
De commissaris schelde driemaal op geweldige
wijze, vervolgens sommeerde hij, met krachtige
stem, de lieden, die zich binnen in het apparte
ment mochten bevinden, de deur te openen. Geen
antwoord ontvangende, gaf hij den slotenmaker
last het slot open te steken. Dit gelukte niet; de
sleutel was er tweemaal in omgedraaid men
moest de schrootplaat met hamerslagen uit de
schroeven doen springen. Léguillon liet den
werkman blyven, wiens hulp no^ véreischt kon
MarineAugusto Vasconcellos, Buitenlandsche
Zaken Sidanio Paes, Openbare WerkenCeles„
tino Almeida, Koloniën.
TURKIJë.
Aan het «Berliner Tageblatt" wordt uit Saloniki
geseind
Een kleine afdeeling Turksche soldaten, die tot
begeleiding diende van een aantal met militaire
goederen beladen paarden, is op den weg van
Stroenitza naar Osmanië door een Bulgaarsche
bende uit een hinderlaag overvallen. Een soldaat
en drie paarden werden neergeschoten. De Bul
garen maakten zich van de wapenen en een deel
der goederen meester en vluchtten.
Verder wordt bericht, dat twee Bulgaarsche
komitatsjis, om een verraad te wreken, in de
nabijheid van Monastir drie vrouwen hebben
neergeschoten.
Drie gedeserteerde Bulgaarsche soldaten hebben
te Saloniki gisteren den Islam omhelsd en ver
zochten bij het Turksche leger te worden opge
nomen.
Volgens een ambtelijke Montenegrijnsche me-
dedeeling hebben Donderdag Turksche soldaten
het Montenegrijnsche dorp Velika aangevallen en
bij die gelegenheid vier Montenegrijnen gewond.
De Montenegrijnsche regeering heeft bij de Turk
sche regeering met kracht geprotesteerd.
Uit Rome wordt aan de «National Zeitung"
geseind Op het eiland Elba zijn ernstige stakings
onlusten uitgebroken. De arbeiders in de steen
groeven en aan de hoogovens zijn met dc directie
in strijd over het loon De beweging heeft een
zoo erustig karakter aangenomen, dat de regeering
twee torpedobooten heeft gezonden. Andere oor
logsschepen worden nog verwacht.
Er beerscht te Berlijn een nieuwe tropische
hitte. Nauwelijks van die van voor eenige weken
geiteden verschillend.
Naar uit Pons wordt geseind, wordt de ge
zondheidstoestand van den heer Combes allengs
beter. De koorts en de pijnen zijn bijna verdwenen,
maar een zeer lange hersteliingsperiode is te
voorzien.
De hitte is sedert eenige dagen te Parijs
weder schrikbarend toegenomen en heeft Zaterdag
in eenige wijlen tot JU graden in den schaduw
bereikt. Verschillende gevallen van zonnesteek
zijn voorgekomen.
De «Petit Parisienne" zegt, dat, volgens
inlichtingen van een welingelicht persoon weldra
iets nieuws in de zaak van de «Gioconda," zal
blijken De heer Drioux zou op 't spoor zijn van
den medeplichtige, die den diefstal van het be
roemde stuk mogelijk maakte.
Te Weenen wordt verzekerd, dat het
huwelyk van aartshertog Karei Frans Jozef met
prinses Zita van Parma den 21n October op het
kasteel van Schwarzau bij Steinfeld zal plaats
hebben. De Keizer zal 't bijwonen.
worden en plaatste hem aan deur met order geen
nieuwsgierigen binnen te laten hij trad vervol
gens in het appartement, gevolgd door Queyrat,
den chef van den veiligheidsdienst en Leo Renard.
Het appartement van Stephan Mordy bestond
slechts uit een slaapkamer, een klein vertrek, dat
als rookkamer dienst deed, en een toiletkamer,
verbonden met een benauwd spreekkamertje. Aan
de hangers in den wand van het iaatsgenoemde
vertrek slechts een oude hoed, een geschikt exem
plaar voor den vuilnishoop, die zch in en met
gezelschap van een versleten parapluie, daar in
den hoek, scheen te vervelen Léguillon opende
rechts een deur en bevond zich in de slaapka
mer. Ter vergemakkelijking van het onderzoek
ging hij alleen in het vertrek, terwij! de drie
andere heeren op den drempel der deur oplettend
zijn bewegingen volgden. De vrij ruime slaap
kamer had twee ramen en was gemeubileerd met
een bed, ladetafel, leuningstoel, tafel en zes stoelen.
Het bed was onbeslapen. Op de tafel lagen hier
en daar eindjes bindtouw en bladen van dat grove
grijze papier, dat men gebruikt om in te pakken.
Op de latafel stond geopend een kartonnen hoede-
doos. Op den vloer was een pakket oude kranten
losgevallen. Een bougie, reeds op de helft afge
brand, stond op den schoorsteen.
(Wordt vervolgd).