Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
De Financier.
34ste Jaargang
Donderdag 14 September 1911
No. 10118.
feuilleton.
Officieele berichten.
Openstelling Stadskweekerij.
Kennisgeving.
Bdiftftla&dsch Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau: BOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Familieberichten 20 cent per regel.
Handelsadvertentiën van 1—6 regels 0.92elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 35 cent per regel.
Voorherhaaldelijk adverteeren worden uiterst b i 1-
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam,
brengen ter kennis van het publiek, dat de
STADSKWEEKERIJ in plaats van op Donderdag
20 September, op Woensdag 20 September a s.
des namiddags tusschen 2 en 4 uur te bezichtigen
zal zijn voor het publiek tegen vertoon van een
toegangsbewijs.
De bewijzen van toegang zijn verkrijgbaar aan
het Bureau van Gemeentewerken op Dinsdag en
Woensdag 19 en 20 September a.s. tusschen
9—42 en 24 uur.
Schiedam, 14 September 1911.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. L. HONNERLAGE GRETE.
De Secretaris,
v. LUIK, L.S.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam
brengen ter kennis van de ingezetenen
dat het archief der gemeente aan het Oude
Kerkhof no. 5 geopend zal zijn eiken Maandag en
Woensdag-middag en wel
van 1 October tot 31 Maart van 1—4 uur
van 1 April tot 1 October van 3—6 uur.
Schiedam, 14 September 1911.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam,
M. L. HONNERLAGE GRETE.
De Secretaris,
v. LUIK, L.S.
De Marokkaansche kwestie.
In de Berlijnsche „Post" van gistermorgen komt
een hoofdartiKel voor, waarin de gieest van een
invloedrijk deel van het Duitschie volk wordt
Wleeigetgevon.
Heit is niet ajan te nemen, zegt de „Post'",
da.t wij om wat waardelooze compensation bij
de Congo, Marokko: aan Frankrijk zouden laten,
eds geen dringende oorzaaa voor zulk een houding
aanwezig was. Hadden wij met Frankrijk alleen
doein, dan zou zulk een terugwijken geheel
onverklaarbaar zijn, daar ons rec'hlsBtandpunt te
genover Frankrijk onaantastbaar en onze mili-
taire macht voldoende is om Frankrijk binnen
de perken te houden. Ook zou Frankrijk door
ten agressieve politiek, zooals het heden drijft,
biet voeren, als hiot geen stevig houvast aan Eti-
ë'land had. Men is derhalve gedwongen aan te
teernen, dat Enigeland aan de Duitscihe regeering
kort en bondig verklaard heeft, diat een zich
n*s telen van Duitschland in Marokko niet door
^•"•geland geduld zal worden, dus a]s een oor-
'tegsverklaring opgevat zou worden. Wij zouden
daardoor aan het gevaar voor een dubbelen oor-
lo® met Frankrijk en Engeland samen blootgesteld
Worden en deze regeering is oogenschijnlijk de
hpunie toegedaan, dat zij bij den tegenwoordigen
sland van d,e vloot telgen zulk een oorlog' niet
°PgeWiassen is. Het blad rekent dan verder na,
Boeiende Roman.
(Naar het Franseh.)
42)
s ®^'aarblijkelijk 1" hernam Queyrat op schert-
apn toon: «Niets zou eenvoudiger zijn, ware
te?*16 .^ernard niet vermoord, en ware deze sleu-
zecr ju'st die van zijn appartement. Maar
een rï'e °P a"es een antwoordt vindt
uit ^nlWoord, 't is waar dat niet altijd even goed
revV| verklaar mij, waarom gij een geladen
verh achteraan in een lade van uw bureau
hij or®en hadt Het is waarschijnlijk, dat gij ze
hebfUW bezoek aan uw buurman meegenomen
over'U van bediende, omdat gij bij nadere
en vreesdet dat de knal gehoord wierd,
tot et Japansche mes u doelmatiger toescheen
ons volvoeren van uw misdaad. Ziedaar wat
Ke fan de hand gedaan wordt door een logische
voor ?Mekking uit de feiten, welke den moord
atgingen, vergezelden en volgden. Laat ons
uw eigen uitleg hooren."
kwa ^eze 's zeer eenvoudig. Verleden winter
ne- m ertoe, menigmaal een soirée bij te wo-
Uur e bijeenkomsten eindigden op een laat
ln._den nacht. Niet altijd vond ik een rijtuig
""J naar huis te brengen en was ik verplicht
dat Enigeland, Frankrijk en Rusland zich blijven
wapenen en dat de positie van Duitschlaind over
een zeker aantal jaren niog1 ongunstiger gewor
den z.al zijn. De vraag' doet zich onder die om
standigheden voor, of hlet niét voordeeliger zal
zijn n.u reeds tot 'n oplossing met de wapenen
te komen. Het is voor ons voordeel ig'er tegen
Engeland en Frankrijk samen oorlog te voeren,
dan later toch tegen Engeland alleen. Want dan
kunnen wij bij ee;n nederlaag op zee, onze on
kosten op Frankrijk verhalen. Er komt nog' bij
besluit de „Post" dat als het vandaag niet
tot een oorlog komt, wij1 gedwongen worden onze
bewapening te land en ter zee aanzienlijk te
versterken, om aan de eene zijde tegen de ver
sterking van het leger die Frankrijk door Marokko
zal Krijgen, opgewassen te zijn en aan de andere
zijnet ir.et de Engelsdhe toerustingen gelijken tred
te houden. Niet voor Frankrijk wijken wij heden
terug1, maar voor Engeland.
Hoewel officieel geen enkele mededeeling ge
daan werd, aangaande de ministerieele deliberatie,
kan men toch verzekeren, dat de algemeeno zin
van Frankrijk's antwoord, geheel overeenkomt met
wat reieds sedert verscheidene dagen daaromtrent
is aangekondigd: geen verwerping en bloc van
Duitschland's tegenvoorstellen waarvan er ver
schillende met „aangenomen", „niet onaanneme
lijk", „'nadere uitlegging gewenscht" en derge
lijke werden beantwoord.
Maar op verschillende essentieel© punten, zoo
als de economische bevoorrechting van Duitsch
land in Marokko, da internationalisatie dar open
bare! werken, waarvan de controle en de directie
volgens de artikelen 105, 106 en 107 van d,e acte
van Algösiras overkort moeten verblijven aan den
Marokkaansehen staat, die alleen, verplicht is de
uitvoering dier werken te gunnen bij' aanbesteding
zonder voorkeur van nationaliteit en een bijzon
dere regeling van het statuut, der inlandsdhe „pro
tégés", ,e,en regeling, die aan Duitsohland een
onuitputtelijke serie van voorwendsels tot inter
ventie aan de hand zou doen tot „verdediging
van de nelangen zijner Marokkaansche schuetzlin-
ge". Op deze essentieele punten is Frankrijk's
antwoord een categorisch.' en definitief „neenl"
Wat aangaat de territoriale compensatie, biedt
Frankrijk Duitschland dei vruchtbare en rijke Mid-
den-Congo aan, ten Zuiden begrensd door de
Samgha met bovendien een strook land aan den
Atlantischen Oceaan ten Noordein van Libreville.
Daarentegen, zou Frankrijk een gedeelte verlan
gen va,n het Duitstahe grondgebied ten Noorden
va,n Kaïmerun.
Het antwoord van Frankrijk zou waarschijnlijk
beden-fDionderdag j-avond met een sped alen koe
rier naar Berlijn worden gtez,ouden. Men ziel dus,
dat Frankrijk alles in het werk stelt, om den
ganig der onderhandelingen te bespoedigen en een
einde te maken aan de malaise, die op geheel
Europa drukt.
De Berlijnsche beurs was gister zwak. Vooral
de aandeelen van Duifecbe 'banken ondergingen
dalingen. In Bonn wordt de spaarbank bestormd.
te voet over het Champ de Mars, de Esplanades
des Invalides, door eenzame avenues, als onveilig
befaamd, mijn terugweg te nemen. Toen was
het, dat ik een revolver kocht, ten einde zoo
noodig zekere lieden den noodigen eerbied in te
boezemen. Sinds mijn laatste uitgaan is hij in
de lade gebleven, waar gij haar gevonden hebt."
«Zij was achter slot als een verdacht voorwerp,
dat men verbergen wil."
uUit voorzichtigheid had ik haar weggesloten.
Emmanuel onderzoekt gaarne alle hoeken. Had
mijn revolver zich bevonden in een lade, welke
eenvoudig door te trekken te openen was, dan
zou het kind er zich van hebben kunnen meester
maken en een ongeluk is zoo gauw ge
komen
Queyrat drong niet verder aan. Hij legde den
sleutel weer op zijn plaats en haalde een klei
nood te voorschijn dat hij ook aan Marchand
toonde.
«Kent gij deze gouden dasspeld met smaragden
kop
«Neen."
«Roep uw herinneringen te zamen, raadpleeg
uw geheugen hield de rechter aan, terwijl
hij oplettend het gelaat van zijn gevangene gade
sloeg.
Maar geen enkele trek verried daar eenige ont
roering, terwijl de letterkundige de speld tusschen
zijn vingers draaide en nog eens omdraaide. Het
was op een kalmen, zelfs onverschilligen toon dat
hij, onder het teruggeven der speld aan den ma-
Reuter's agentschap te Londen verneemt van
gezaghebbende zijde dat, ofschoon de kwestie van
vergoeding in gebied op het ©ogenblik op den
achtergrond is gekomen tegenover de nieuwe
oischen van Duitschland en daarom niet de meest
dringende is, het volgende te beschouwen is als
een betrouwbare samenvatting van den ruil van
gebied, dien Frankrijk voorstelt..
Volgens een ruwe schatting, beslaat hel gebied
da.t aan Duitschland wordt aangeboden, ongeveer
twee derde van die oppervlakte van Frankrijk.
Als dit gebied aan Duitschland wordt afgestaan,
zal Duitschland rechtstreekschen toegang tot de
Kongo-rivier krijgen, en zal zoodoende de ver
binding door spoorwegen en heirwegen doen' Kon
go heen met Duitsch' Oost-Afrika, in verband met
■het plan van Duitschland om zijn oostelijke en
westelijke koloniën met elkaar te verbinden, ge
makkelijker gemaakt worden.
Frankrijk zal Duitschland toegang verschaffen
tot de zee in een baai ten Zuiden van het Spaan-
sche gebied van Rio Muni en hét Noorden van
Libreville. De voorgestelde Franscb-Duitsche grens
zal van de bovenbedoelde baai een lijn volgen
naar de San'glarivier en vervolgens in zuidooste
lijke richting langs do rivier, welke" gedeeltelijk
bevaarbaar is, naar hare samenvloeiing met de
Kongorivier loopen.
De Noordelijke grens van bet gebied in Fransoh
Oebangi, dat aan Duitschland wordt aangebo
den, is op een punt waar de Ocbangi-rivier op
houdt bevaarbaar te zijn. Duitschland krijgt dus
hét grootste gedeelte van de bevaarbare Oebangi.
Dit gedeelte van Fransoh Kongo is buitengewoon
rijk aan kaoetsjoek, ivoor enz. en is met dichte
bosscben begroeid. In deze streek is geen groot
militair middelpunt, maar er zijn een aantal fac
torijen en politie-'posten.
Nog verder noordelijk krijgt Duitschland een
driehoekig srluk gebied in Sjari, palende aan de
oostelijke grens van Kameroen en zich uitstrek
kende tot de tiende paralel .op het punt waar
thans heit Duitsche gebied eindigt.
Frankrijk vraagt een stuk Duitsch gebied in
het Noorden van Kameroen.
De „Nowoje W rem ja" laat zich, volgens de St.
PeteïshurgSchen correspondent van het „Berliner
Tageblalt", als volgt uit over de Marokko-kwestie:
Van ons standpunt gie'zien is het beeld van de
Marokko-crisis aanmerkelijk somberder geworden.
Als Duitschland economische voordeelen zoekt
■e'n besloten hoeft deze eischen in een officieel
document te laten- gelden, dan wil dat zeggen,
dat Duitschland hief voor mogelijk heeft gehouden
niet slechts Frankrijk en Engeland alleen, maar
albe groote mogendheden bij elkander uit te tar
ten. Doordat het -den grondslag van die open deur
ondermijnt, verklaart Duitschland zich een te
genstander va,n het beginsel, waarop de ontwik
keling van alle overzeesohe koloniën berust.
Een Oüstenrijfcs'ch diplomaat heeft zich tegen
over den correspondent te Weenen van de „Dires
doner Neueste Naohrichten" over den stand van
gistraat, zei
«Ik herinner mij niet dit kleinood ooit gezien te
hebben. In alle geval mij heeft het nooit toebe
hoord."
Queyrat scheen op het punt den schrijver
verder te gaan ondervragen, maar hij hield zich
in en sprak hafluid
«Neen! stellen wij het vervolg van het verhoor
tot aanstonds uit. Dit zal beter zijn 1"
Hij beval den griffier het proces-verbaal van het
onderhoud voor te lezen. Marchand onderteekende
hetwaarna de rechter van instructie aan den
bewaarder zei
«Gij moet den gevangene in zijn cachot van
La Souricière teruggeleiden en hem daar te mijner
beschikking houden."
En om alle misverstand te voorkomen, voegde
hij er bij
«Begrijp mij goed. Deze gevangene mag niet
met de anderen naar Mazas terugkeeren."
De bewaarder boog en antwoordde:
«Zeer goed, mijnheer de rechter van instructie."
Eu de deur opende, wenkte hij zijn kameraad,
die in de gang wachtte. Deze trad toe, zoodanig
dat hij bij het uitkomen op zijde stond. Gustaaf
keerde zich op den drempel der deur om en
vroeg
„Waarheen dan zult gij mij laten vervoeren,
als ik niet naar Mazas terugkeer?"
En hij ontving van den magistraat het raadsel
achtig antwoord
«Gij zult het altijd nog vroeg genoeg weten 1"
dg onderhandelingen over Marokko aldus uitgela
ten
De tegenwoordige stand van de onderhandelin
gen geeft grond om aan te nemen, dat zij zonder
den vrede te verstoren zullen worden voortgezet
■ear tot een uitslag zulten leiden, die heide partijen
bevredigt. Er is geen reden zoo optimistisch to
zijn om eiken dag ©en verandering in den staat
van zaken te verwachten, doch evenzeer is een
pessimistische opvatting van den toestand onge
grond. Men moet steeds voor oogen houden, 'lal
drie dingen vaststaan: 1. Duitschland kant zich
niet tegen een protectoraat, van frankrijk in Ma
rokko. 2. Frankrijk is bereid Duitsohland tegen
over deze bereidwilligheid vergoedingen in gebied
te waarborgen. 3. Frankrijk is ook bereid den
eeonnmisahen positie van Duitschland in Marokko
te beveiligen.
Alleen blijft het een open vraag, hoe die be
veiliging van de economische positie van Duitsch
land in Marokko in bijzonderheden moet plaats
vinden. Is men over de eerstgenoemde moeilijk
heden heengekomen, zoo kan met de grootste
waarschijnlijkheid worden aangenomen, dat men
ook de raatste moeilijkheden zal overwinnen.
Een berichtgever van de „Press-Centrale' ver
zekert, dat Italië aan de Fransche regeering on
miskenbaar te verstaan heeft gegeven, dat hét
in geval van oorlog zijne bondgenootscbapsplieh-
tcin jegens Duitschland stellig zou nakomen.
De minder gunstige opvatting, die men in de
kringen van de Londensche City eergisteren van
den stand der onderhandelingen tusschen Frank
rijk ©n I uitschland 'had, liet zich gelden in drukke
zaken in oorlogsrisioo's bij; Lloyds.
Nadat het percentage, al tot 5 pet. omlaag
was gegaan, is het eergisteren' plotseling tot 12
pet. voor de twee eerstvolgende maanden ge
stegen.
De verzekeringen worden meerenideels gesloten,
om zien te dekken tegen het verlies van onver
mijdelijke daling in den effectemkaers ingeval er
ooi log komt, ein otp scheepsladingen.
BELGIë.
De lichting van 1909, die heden naar huis ge
zonden had moeten worden, wordt tot nader order
onder de wapens gehouden.
ENGELAND.
Dc; eerste Lord der Engelsche Admiraliteit, Mc.
Kenna, legt op het ©ogenblik een buitengewone
bedrijvigheid aan den dag. Nadat hij Maandag
©en langdurig onderhoud had gehad op het mi
nisterie van Buitenlandsch© Zaken, is hij; Dinsdag
naar Cromarthy Firth vertrokken. De home fleet
ligt in de, Noord-Oostelijke wateren van Schot
land, oim te gaan oefenen.
Na zijln aankomst begaf Mc. Kenna zich on
middellijk aan boord van de „Indomitable", wi .ar
hij; met den commandant van het eerste eskader,
schout-hij-nacht Rally, een lang onderhoud had.
Da commandant van de tweede divisie, vice-
admiraal Gallaghan, kwam aan boord van zijn
Alleen gebleven met zijn griffier, ging Queyrat
met den rug tegen zijn bureau leunen, sloeg de
armen kruiselings over elkaar en zei
Niet waar, Villeneuve, 'tis soms een harde
taak, die een rechter van instructie te vervullen
heeft I"
«Mij werd het nogmaals duidelijk," antwoordde
de geëmployeerde met een eerbiedige gemeen
zaamheid, «toen ik u zoo even alle drijfveeren in
beweging zag brengen om den beschuldigde tot
mededeeling van zijn onderhoud met René Ber
nard te nopen."
«Hij bekent het bezoek" hernam de rechter,
«maar wat er hem toe bewogen heeft en welk
gesprek er bij plaats greep, heb ik niet te weten
kunen komen.«
Hij zweeg stil, vervolgens zei hij na eenige
oogenblikken
«Hoezeer bemint die schrijver zijn vrouwIe
En zich het verhoor van Celine herinnerende,
voegde hij er bij
«En met welke wederliefde wordt hij terug
betaald I"
Vervolgens redeneerde hij
«De stoffelijke bewijzen verpletteren Marchand,
maar met welk een geestkracht betuig hij zijn'
onschuld Als hij, ondanks den schijn, eens
niet schuldig ware.
fWordt vervolgd},
