Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
De Financier.
34ste Jaargang.
Donderdag 28 September 1911.
No. 10130.
Baitenlttttdsclt Nieuws.
tUiLLËTO
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden ƒ1.35, per maand 45 cent en'per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland 2.—per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau: BOTERSTRAAT 50.
TRIPOLIS.
Volgens de laatste te Parijs ontvangen berichten
zou een vreedzame oplossing van hel Turksch-
Italiaansehc geschil niet tot de onmogelijkheden
belmoreneventualiteit, die het officieele
Italië minstens even aangenaam zal zijn als nan
Turkije. Want het officieele Italië, dat wil zeg
gen het kabinet ein de koning, die a leur corps
defendant en onder den druk der opgezweepte
openbare moeoing overgingen tot de geruchtma
kende toefereddiselen, die men kent, verlangt niets
liever dan op het laatste oogenblik te worden
weerhouden van een handelend optreden, d.w.z.
van edn Lroopem - on tschieping in Tripolis. Een góed-
ingelicht Italiaan zeide hieromtrent: Be groote
vrees onzer regeering' is, dat de als bluf en
bangmakerij aan het adres van de Turksche re-
gcering bedoelde Tripol is-Cxpcdi tie werkelijkheid
worde. Want een ook maar eenigSzins ernstige
en altijd mogelijke nederlaag in Tripolis,
dat beteefcent revolutie in Italië en de revolutie
door het volk zelf, dat de expeditie gewild heeft.
Heel deze Tripoliszaak is van het begin tot
het einde geleid met een verbijsterend© incohe
rentie. Twintig maal in de laatst© jaren hadden
wij een voorwendsel om Tripolis te bezetten, ik
zeg een voorwendsel; want alles in dit soort
ondernemingen is piraierie.
Een voorwendsel dus. Maar het ©ene voor cn
het andore na, lieten w[ij voorbijgaan, zonder er
gebmik van te maken. En nu wij' in Turkije
te doen heb bon met een regecring, die insebik-
Ktlijk genoeg is en van Welke wij, met een beetje
doigté, een heelte'boel gedaan zouden kunnen krij
gen, van wat wij in "Tripolis verbuigen, nu laten
wij de tanden zien ein dreigenin de stilte,
maar vurig© hoop, dat wijl het daarbij zullen
kunnen laten; en dat alles o-m-dat onze buiten-
landsthe politiek gevoerd wordt, tegen alle be
grippen van rede en redelijkheid in.
Giolitti, onze premier, is een gladde parle
mentair, meester in het jongleeren met groepen
®n het combin-ecrc-n van meerderheden, maar
die van de buitienlandsdhe politiek geen aasje
verstand heeft. Markies di San Giuliano, onze
minister van Buitenlandsche Zaken, weet wel wat
af van zijn metier, maar is een man zoneter
energie, wat voor een goed deel te verklaren
valt uit zijn ziejkcHjken toestand. Nog geen vijf
tig jaar oud, is hij' physlefc zoo- goed als op.
Om u een idéie tie geven van de onwijze poli
tiek, in zake Tripolis gevoerd: geen onzer ge
zanten in het buitenland weet iets af, van wal
men te Rome in hief schild voert en geen hun-
&cr is in staat de regfeierimg', waarbij! hij geaccre
diteerd is, op dit punt in te lichten. D/e eenige
die iets kan bevroeden van wat er gaande is,
ls Tittoni, onze gezant te Parijs, die een poos
minister van Buitenlands-die Zaken was.
Maar signor Imperiali, onze gezant te Londen,
e,r vroeger jarenlang te Konstantinopel, weet van
Boeiende Roman.
(Naar het Franseh.)
52)
niets af en was', dit kan. ik u verzkeren, nog
gisteren niet in staat, heit E-ng-eteche ministerie
van Ruiteinlandsdie Zaken op- de hoogte te bren
gen van de ware bedoelingen zijner regeering'.
De situatie onzer ge-zanten is! dus' op dit oogen
blik een allesbehalve aangename. Dit staaltje zegt
genoeg, om mijn beoordeeling van daareven, inco
herentie, met betrekking tot de wijze waarop
onze buitenlandse!]© politiek wordt gevoerd, te
rechtvaardigen.
Het Turksche OorlOjgsschip „Torna" is te Tri
polis aangekomen met een klein aantal soldaten,
wapens en graanvoorraad aan boord. De Italiaan-
sche schepen hadden geen bevel' het aan le
houden.
De „Patriot©" meldt, dat in diplomatieke krin
gen le Brussel gisterenavond beweerd werd, dat
hei ltaliaansch-Turksdh geschil in principe gjere-
gtld is en dat Italië voldoening ontvangt.
D© correspondlewt van de Vossische Zeitung"
t© Athene siefnt: Tegenover de oorlogzuchtige
neigingen van emikeile blbten naar aanleiding van
het conflict tussehon Tunkije ein Italië tremon de
bladen, die beïnvloed zijn door den minister
president Vjeinisleltos, edn voorzichtige houding aan.
Hiel. blad „Patris" zegt, dat hleit Jong-Turkse he
bewind zeier in -gevaai is gebracht. Als Tripolis
zonder tegenweer aan Italië komt, dan is een
uitbarsting van den vulkaan aan den Bosporus
zeker, terwijl als Turkije na een ongelukkigen
o-orlog Tripolis verliest, aan dia mannen, gedu
rende wier leven deze verdeeling van het Tark-
schci rijk begint, ook een treurig einde zal wor
den bereid Voor Griekenland zal het oogenblik,
waarop zich de afgrond opent om het Jong-
TurksC'he- bewind op te slokkan, van de grootste
beteekienis zijn. Die tegenwoordige positie van
Turkijie levert het bewijs van de moreélë ver
oordeeling daarvan door Europa, dat den tijd
voor bet verwijderen van de Halve Maan ge
komen acht. De uitwierici-ng van bet optreden van
Italië op de Balkanvolken is nog onzeker. Waar
schijnlijk zal Grieken-land, niettegenstaande zijn
sympathie voor de 11aliaanseh© onderneming,
daaruit vo-orloop-ig slechts moreeltei vo-ordee]en
trekken die echter de positie van het Hellenisme
bij -een toekomstige bepaling van zijn nationale
rechten ten zeerste zulten verbeteren.
Heit blad „Hestia" spreekt die hoop uit, dat
de- leidende- Turksche kringen thans eindelijk in
een doeltreffende regeling van het sinds lang op
een oplossing wachtend© Kneta-vraagstuk zullen
toestemmen.
De „iemp-s" bevat een telegram uit Konstan-
tinopel, waarin gezegd wordt, dat de 0!tornann
schei vloot voor Beiroet hevel heeft ontvangen
om onmiddellijk naar Konstantinopel terug t-
keeren.
D-e Italiaansclie schepen, die den dienst van
Venetië op Galatz onderhouden, hebben hun rei
zen geslaakt.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Familieberichten 20 cent per regel.
Handelsadvertentiën van 1-6 regels 0.92elke regel daarboven 15 cent
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 35 cent per re<ml.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil-
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
De Marokkaansche kwestie.
1 olg-ens de „KöM'scbe Vbjkszeitung" heeft mi
nister van Ki-derten heden den gezant Camhon
do laatste Duitsche voorstellen tot wijziging over
handigd. Zij betroffen hetzelfde ontwerp, dat. in
'den laatsten tijd mec-trmaten tusscbon Parijs en
Berlijn is been en weer gegaan. De door de
l-'uilsriie regeering voorgestelde redactioneel© wij
zigingen zullen waarschijnlijk door Frankrijk wor
den goedgidkeurd. In dat geval zou nog in deze
week een aanvang wordlen gemaakt met de onder
handelingen over het K-omgogebied.
ENGELAND.
In het «Berliner Tageblatt" wordt een rede
voering van den Engelschen minister van Marine
afgedrukt, die deze voor zijn kiezers gehouden
heeft. De admiraal betoogde, dat een versterking
van de Engelsche vloot noodzakelijk was en cri-
tiseerde ten sterkste de politiek van Dnitschland.
Het «Berliner Tageblatt" teekent hierbij aan, dat
deze redevoering een direct gev'olg is van de
jongste redevoering van den Duitschen admiraal
von Koetser in de Flottenverein, waarin ook deze
een vergrooting van de Duitsche vloot bepleitte.
De redevoering van den Engelschen minister
zegt het blad zal door haar geheelen toon er
niet toe bijdragen de Duitsch-Engelsche betrek
kingen te herstellen.
ZWEDEN
De verkiezing voor -de Tweede Kamer van den
Rijksdag, die voor de eerste maal na de invoering
v;.,.' het stelsel van evenredige vertegenwoordi
ging op den grondslag van 'het algemeen kies
recht gehouden w-ordt, nadert haar einde. Van
de 230 te vervullen zetels zijin 204 uitslagen
bekend. Daarvan verkregen de rechterzijde 61,
de linkerzij-de 87 en de sociaal-democraten 56
zetels. Dp geheel© pers acht een Kabinetswisse
ling aanstaande; minister-president zal dan waar
schijnlijk worden Staaff.
«Inderdaad, maar gij hebt zoo weinig tijd om
naar mij te luisteren Indien gij mij nog
^enscht te spreken, stel dan een dag of een uur
ast gedurende welk gij nog niet zoo bezet zijt
ik zal u nog wel andere bijzonderheden mede
delen, bijzonderheden van het grootste belang."
«Kom mij morgen om tien uur opzoeken en
o® van nu tot dien tijd uw geheugen te rade,
einde zooveel inlichtingen als mogelijk is, te
erzamelen. Daarvoor zal ik het verhaal mijner
otgevallen in Afrika, dat wel in staat is het
antal lezers van uw blad te verdubbelen, ter
^r beschikking stellen."
Piétro Ferrari opende het portier, van de vi
gilante en stapte op het trottoir.
is dus zoo goed afgesproken. Ik wacht u
Xn tien uur.
J; ?et "jfuig zette zich weer in beweging. Hij
het stil houden, boog zich over het portier
»<.a[ binnen en gaf den kroniekschrijver snel deze
•«n beveling
u °°k ^et belang, dat ik in de zaak
i hand "al, te denken geeft, ik reken er op
dat gy die gedachten niemand zult meedeelen."
«Gij kunt er op rekenen, mijnheer Ferrari.
Geheimhouding voor geheimhouding, inlichting
voor inlichting. 6
«Tot morgen dan
«Tot morgen
XVIII.
Degedachten van »A 1 g u a z i 1"
Den volgenden morgen klopte de journalist aan
de deur van Pietro Ferrari's kamer in het hotel
«des Peuples Latins". Hij had een lange en dikke
rol papieren onder den arm.
«Hebt gij veel inlichtingen voor mij
sik heb er vooral zeer kostbare."
«Voor en aleer gij mij uw meening te kennen
geeft, moet ge mij eerst eens zeggen, of rij er
zeker van zijt dat Maurice Belcoq in zulk een
goede verstandhouding met Marchand is gebleven
dat deze hem zijn verdediging zal opdragen
sDaar ben ik zeker van. De jonge advocaat
moest wel zeer onhandig zijn om niet met dit
pleidooi belast te worden
«Uitmuntend I"
«Gaan wij nu tot de misdaad zelf over. Ik
herinner u aan de overeenkomst, die wij gisteren
gesloten hebben, geheimhouding voor geheimhou
ding, inlichting voor inlichting. Vrees er dus
met voor mij geheel en al in te lichten, en mij
uw geheimste gedachten mee te deelen. Ik zal
met u op dezelfde wijze handelen, wat betreft
het verhaal mijner onderzoekingen in Afrika,
waarom gij mij verzocht hebt."
FRANKRIJK.
De „Matin" deelt die hoofdzaken mede uil; een
ambtelijk rapport over de vernietiging van de
„Liberie", dat de minister van marine linsdag
uit Toulon ontvangen heeft. In dat rapp-ort wordt
heit volgende gezegdOm] 5 u. 15 in den mor
gen werd volgens de voorschriften gewekt. Aan
booru was niets ongewoloins op te merken. Om
5 v.. 35 hoord-ei men echter versehiltende zwakke
knallen, een zuil van vlammen steeg uit de
voorste kazemat aan stuurboord op en reikte
tot aan de mars. Het verdiere verloop is bekend.
In de kringen der Franscho admiraliteit moet
men overhellen tot de verklaring, dat hier zelf-
on!branding van liet beruchte 'kruit B heeft plaats
gc De d. Be viee-admiraal Beffiue heeft zich daar
om 1 rent als volgt uitgelatenIk kan u mijn mee
ning niet verhielen, dat het kruit B en in het
bijzonder een zekere voorraad van kardoezen
05 de oorzaak zijn gewleest van biet ongeluk, dat
gisteren plaats heeft gehad. Wiji staan hier legen-
De journalist knikte toestemmend. Hij nam de
lange rol papieren, die hij onder den arm droeg
en ontrolde deze.
«Ziehier, zeide hij, een collectie van mijn blad
de «Courier Politique", hierin vindt ge 'tgeheele
verslag van de zaak-Marchand. Sta mij toe, u de
voornaamste gebeurtenissen ervan nog eens te
binnen te brengen. Dit zal zijn nut hebben.
Het standpunt dat wij moeten innemen, is dit
wij willen of liever, gij wilt de onschuld van
Marchand bewijzen Bijgevolg mogen wij geen
oogenblik aannemen, dat hij schuldig is, noch dat
hij. voor het minste of geringste, aan demisdaad
medeplichtig is. De romanschrijver buiten spel
laten, iedereen verdenken behalve hem, en den
schuldige met alle mogelijke middelen zoeken
dat moet onze gedragslijn zijn.
«Zeer juist," zeide Ferrari goedkeurend.
«Wij zullen de instructie opnieuw beginnen en
wel in strijd met die van Queyrat, omdat wij eens
en vooral aannemen, dat al zijn gevolgtrekkingen
valsch zijn. Wij zullen handelen, zooals dit de
beschuldigde zelf zou hebben kunnen doeD, indien
hij zich niet te Mazas in hechtenis bevond.
Heb de goedheid, mijn uitlegging met de grootste
opmerkzaamheid te volgen."
»Ga door, ik luister oplettend naar u."
ȟe eerste berichten aangaande den moord
ontving de pers op den 17 September. Dien dag,
's morgens ten 10 ure, kwam een bediende van
Odon Wegrow in de Fondarystraat, schelde aan
de deur van René Bernard, doch bekwam geen
over een ramp-, die- in alle punten overeenkomt
mol die, welke de „Jéna" heeft vernietigd. Het
kiuit B is onder de inwierking van nog met
vastgestelde invloeiden uit zichzelf ontbrand. Daar-
door alleen is de „Liberie" ten onder gegaan.
Men z-oek© de oorzaken der catastrofe niet elders
-en men spreke- toch onmiddellijk de legende te
gen, volgens welke -een half uur, voordat het
schip in de lucht vloog, een hrand zou zijn
uitgebroken. Ik st-omd op- bet dek van ile „Patrio"
op bet -oogenblik vain den eersten knal. Ik telde
twee knallen en 19 minuten later vloog de „Li
berie' in de lucht. Ik leg nadruk op dit getal
van 19 minuten tussclbeii de eerste Knallen en
de slot catastrofe. Het is juist, dat eten rook- en
vuurzuil op de Voorplecht van het schip int aan
de mars opsteeg. Dat was het gevolg' van de
eerste ontploffing; 19 minuten na de tweede,
juist als bij' de „Jéna", merk dat wel' op-, en
-evenals te Gavres, waar d-e ramp voor een tech
nische commissie is herhaald, was de kruiser
niet meer. Het is een erkend feit, dat de uit-
sfrooming van gassen, afkomstig van het kruit
B, in een niet gelucht vertrek, de temperatuur
in dit, vertrek tot fabelachtige ho-ogte brengt.
Het is verder een feit, dat 18 tot 19 minuten
noodi-g zijn om het staal van de granaten tot
een temperatuur te verhitten, die voldoende is
om haar te doen ontploffen. Bovendien hebben
wij op- ons eskader, verdeeld over bijna alle
schiepen, ©en hoeveelheid kruit B- in kardoezen
65, die in 't geheel niet deugen. Men weet dit
ze-er go-ed, daar men ons hoeft aangeraden den
vocriaad in *de|n kortst mogelijken termijn te
verbruiken. Dit kruit is hetzelfde, dat onlangd
plotse ling ontplofte in eiem kanion van de „Gloire";
het is. hetzelfde-, dat dit prachtige pantserschip'
in een ellendig wrak heeft veranderd. Ik meen,
üa- wi, hel recht hebben, aan boord schietvoor
raden te hebben, die voor onze manschappen niet
een voortdurende bedreiging opleveren en ons
niet steeds reden tot groote bezorgdheid geven.
Tengevolge van nieuwe sterfgevallen is het
aantal dooden thans "tot 226 gestegen.
ITALIë.
De algemeen© staking van 24 uren, uitgeschre
ven door den algemeenen vakbond in overeen
stemming met de socialistische-partij, bij wij-ze van
protest tegen de- Tripoli taansc he- zaak, is overal
mislukt.
ZUED-AFRIKA.
Generaal Botha beeft, volgons Reuter-teleg'ram-
m-tn, in een toespraak voor zij-n kiezers in bet
TransvaalSc-be district Los berg een paar opmer
kelijke dingen gezegd. Vooreerst plaatste hij zich
op het stuk van immigratie vierkant aan de zijde
van Heirtz-og. De regieerinig, zeide bij', zal de kolo
nisatie- van het land krachtig ter hand nemen.
Maar eerst komen de Zuid-Afrikanen zelf a-au de
beurt. De regeierinig zal d-e mensehen, die uit
armoede of gebrek aan grond, naar de steden
zijn verhuisd, ia staat stellen naar het land teru«
antwoord en keerde naar zijn meester terug. Deze
begaf zich naar den commissaris van politie die
door een slotenmaker de deur van de vertrekken
van Bene Bernard liet opensteken. Men vond
den ongelukkigen vermoord op den grond liggen
de slagader was doorgesneden. De dood moest'
den 15den September reeds ingetreden zijn.
Ik herinner u er aan dat René Bernard den
achttienden met mejuffrouw Calixte de Courson,
de stiefdochter van Odon Wegrow, zou huwen.
Een Poolsche baron, Stanislaus Gonda, had het
jonge meisje zes maanden te voren ten huwelijk
geviaagd, doch ondanks den steun van mevrouw
Wegrow, de moeder van mejuffrouw de Courson,
was hij afgewezen geworden.
Den achttienden September wees de bankier
Marchand als den vermoedelijken dader aan.
Dij g'ng daarbij uit van de volgende feitenden
veertienden had hij de tienduizend trancs noodig,
om wissels te betalen, die den volgenden dag
vervielen. Nu was Marchand den vijftienden
aan de loketten van de bank verschenen en had
de tienduizend francs gestort. Toen de schrijver
gevangen genomen was en ondervraagd werd,
zeide hij. dat hij deze som in bankbiljetten gevon
den had, in een enveloppe, die onder zijn deur o©-
schoven was. De vrouw van den romanschrijver
bevestigde wat haar man haar aldus omtrent de
herkomst van het geld, verklaard had en buiten
dien dat hij den tweeden of derden September
een onderhoud met den vermoorde gehad had.
CEorwrjeolg^
