Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
1
34stew Jaargang.
Woensdag 8 November 1911.
No. 10164.
m
Belteriaadsch Nieuws.
De oorlog tusschen Italië
en Turkije.
Staten-Generaal.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden ƒ1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland 2 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau: BOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Familieberichten 20 cent per regel.
Handelsadvertentiën van 1—6 regels 0.92elke regel daarboven 15 cent..
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 35 cent per regel.
Voor herhaaldelijkadverteeren worden uiterst b i 1-
lijke overeenkomsten aangegaan.
'mt
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
De g-evechten jn en om Tripolis.
Do correspondent van de „Kölnische Zeitung",
die dd. 30 October uit Tripolis' schrijft, verklaart
dat mem in de stad zelve aangaande <te krpgs-
veirichtingiem aan het front zeer weinig Ie v«-
fienren krijgt. Hij beschrijft hoe het er dien dag
om de; 3tad heen uitzag. „Het heele land is van
daag in dicht stof gehuld. Dikwijls kan men
geen honderd meter ver zien, dan weer ziet
men np een afstand van een kilometer nog on
duidelijke omtrekken van voorwerpen in de verte.
Da wind waait uit liet Zuidoosten (dit verklaart
It'n doele waarom de Turken vooral van dien
kant aanvallen en wa,arom de verdediging van
do Ifaliaansche stellingen aan die zijde zoo
moejelijfc is) slechts met matige kracht. Het is
«.tl dzjibli of sirocco. Uit de westelijke pport
van de stad Tripolis hen iik zoowat een kilometer
naar net westen toe gewandeld rot in de nabij
beid van het joodsche kerkhof, ik kon echter
Volstrekt niets van het dorp en van de oase
Gnrgardsj zien, in welker nabijheid de Italianen
hef eerst geland zyn. Het stof belette alle uit
zicht in del vieirte. Geen troepen, geene kampen
wareln zichtbaar. De troepen en de kampen wa
ren daar voor mij uit, maar zij bleven zelfs viqox
den scherpston verrekijker verborgen. Ook in de
slai en in dein allernaasten omtrek waren weinig
alalia ans oh© troepen te zien.
„De afgeloopen week is' de droevigste geweest,
die Tripolis gieziön heeft. Vele van de tefuggo-
keerde Tripolitaansche vluchtelingen betreuren,
dat zij teruggekomen zijn.
,,De voorsteden van Tripolis in hot Oosten en
in het Zuiden z'ijln ontvolkt, als men enkele Mal
tezer gezinnen niet meerekent. De stad is over
vol met bewoners van deze plaatsen, die ge
dwongen of vrijwillig hunne Woningen verlaten
hcl ben. E,r liep ondier hen het gerucht, dat alje
huizen em hoornen in de buurt van de stad
P lal gebrand zouden worden. De mees ten van deze
li ruwe vluchtelingen lijden honger."
Ottc Artba.uer, de aanvoerder van de Oosten-
rrjksche expeditie naar de Sahara, laat ook weer
$©tis uit Tripolis van zich hooren. Hij bevestigt
die nu reeds voldoende bekende relazen over de
wreedheden der Italianen. Als .een voorbeeld van
'het optreden der Italianen beschrijft hij, hoe de
ka was van het Duitsehe consulaat ter dood is
giebiacht, De Italianen mikten zoo slecht, dat
Cr negentien schoten uit hun geweren en nog
Iwee revolverschoten mojodig waren, om hem neer
te leggen. De terechtstelling duurde voile zes
minuten. Als alle Italianen zoo schieten, zegt
Aubauer, behoeft Turkije waarlijk niet bang t.e
zijn. Toen de bers.agli.eri, die hel vonnis voltrok
ken hadden, weg gingen, wierpen soldaten, die
gem dienst hadden, zich op het lijk, trapten h|et
met voeten en spuwiden erop. Wie Is vraagt
Artbauer een erger dier: de halve neger of
deze Sicilianen?
Artbauer vertelt verder, dat de Turken een
6fregelden karavaan-dienst mfet het Zuiden inge
steld hebben 'om proviand 'ran ta voeren. Dit
bewijst, dat ontwikkelde Turksehe officieren de
hading in handen' hebben. En daarom schieten
de Italiapen in Tripolis ook zoo slecht op in
vergelijking met de Franschèn in Marokko. De
Turken vechten voortreffelijk. Daartegenover span
nen de Italianen zich vol angst in, om zich te
beveiligen. „Zij maken geweldige verdedigings
werken rondom den palmengordel. Wallen, loop
graven, palissaden, prikkeldraadversperringen
bet kan nog een mooi Port Arthur woerden. Maar
nprukkein kunnen de Italianen nog niet, dit ja
zeker." j
Een telegram van den correspondent van de
■jFrankf. Ztg." uit Tripolis, d.d. 2 November,
meldt:
Maandag (30 October) schijnen de Turken,
terwijl er een heet® woestijnwind woei, oinge-
merkt ©On batterij1 bergartillerie opgesteld te heb
ben, die zich naar de draagkracht van de pro
jectielen te cordejolen ten hoogSto 4 K.M van
fe1 ft&rt vai] d§ stad bevjndt. Iü &§t serail (het
paleis van den pasja aan de oostzijde van de,
oude. stad) verwekte een projectiel, dat op het
dak viel, een paniek onder den generalen staf.
In de stad warden die projectielen minder opge
merkt; zij werden meest voor Italiaansche mis
schoten g;dhou,den."
De: correspondent meldt verder, dat er Woens
dagavond (1 November) een uur lang in het
Oosten van do stad gevechten is. Pe artillerie
van de vloot loste 200 schoten. Zooals men ziet,
klopt dit goed met het bericht uit Turksehe bron,
dat de Italianen dien dag de forten Henn; pin
Siara. Mesri na een hevig gevecht hebben moe
ten ontruimen. Den volgenden ochtend onderna
men de Turken een nieuwen aanval. „De Italia
nen hebben zegt hij verder geeui voorJeelen
te' boeken; do troepen Verdedigen hunne bnies
moeizaam. Men gelooft, dat -ie vijand a) zijne
i.roepen om Tripolis samentrekt, om tot ©en be
s-li ss enden aanval over te gaan. De verliezen
van de Italianen zijn ook bij de laatste gevechten
zeer groot geweest, maar niet, meer in cijfers
vast te stellen. Alle hospitalen zijn overvol
De „Frainlkf. Ztg" bevat een brief uit Tripo
lis, waarin het oordeel weergegeven wordt van
den IlaJiaanischen journalist Giuliano Bonacci,
iemand die jaren lang' in Eritrea en Bemuiir
geweest en .uit Barka gezet is, omdat hij met
gunstig genoeg over den toestand van de Italia
nen had geschreven. Bonacci is een van de wei
rige tot oordeden bevoegde Italianen, die den
toestand voor zijne landgenooten als Hoogst ern
stig beschouwt. Hij' gelooft niet, dat de tocht
mar heit binnenland kan beginnen voor er ymr
of zes maanden om zijn en denkt, dat de ver
overing van het geheele land versjheidene ja
ren zal duren. Hij vergeleek den toestand van
de Italianen met dien van de troepen van Napo
leon in Spanje. Ook dezen hadden in de Engd-
srihe troepen een zeer weinig talrijken, georga
niseerde» vijand tegenover zich, die. echter door
ongeregelde hulptroepen versterkt werd De Ara
bieren in Tripolis besluit hij -— zijn allen
goede schutters en kunnen in enkels weken of
dngc-in in zoo ver afgericht worden, lat. zij de
Turksehe officieren gehoorzamen en in de stra
tegische berekeningen als factor meetellen.
De «Standard" bevat voor de Italianen ongun
stige berichten uit Tripolis, naar het heet te
Londen ontvangen. Daarin wordt er ook op ge
wezen, dat het bezetten door de Turken van de
waterwerken te Boemeliana den Italianen allen
watertoevoer afsnijdt, zoodat het drinkwater voor
het leger thans van de vloot moet komen. De
aanvoer van water is daardoor zeer wisselvallig
geworden.
De correspondent van de «Standard" te Malta
meldt, dat te Tripolis en Bengazi de prijzen der
levensmiddelen fabelachtig gestegen zijn.
De drie sjeiks, die door de Italianen het bin
nenland in gezonden zijn om Arabieren-stammen
door omkooping te winnen voor Italië, zijn nim
mer teruggekeerd.
Uit Konstantinopel wordt dd. 7 November ge
seind aan de «Lokal Anzeiger"
De Italianen voltooien met koortsachtige haast
de versterkingen van Tripolis, om tegen een aan
val der vijanden te zijn opgewassen, als de vloot
zee moet kiezen.
De «Secoio" te Milaan verneemt uit Rome, dat
uit Saloniki over Tunis 200.000 Turksehe ponden
naar Tripolis zijn gezonden, als soldij voor de
Arabische troepen.
Naar luid van betrouwbare berichten, rukken
20.000 Arabieren tegen Tripolis op. De Italiaansche
vliegers hebben dien opmarsch ook kunnen
waarnemen.
De Arabieren van Sensoer hebben dein Italia
nen gisteren hun Mausers en patronen afgege
ven.
Die cholera blijft in het Turksehe kamp te
Aïn Zara woeden. -
To Horns is het rustig.
Volgens de „Avanli" heeft d© Italiaansche ge
nerale staf besloten, om ook de oude lichtingen
van 1886 en 1887 op te roepen. Zoo spoedig
mogelijk zouden 100,000 man naar Tripolis ver
trekken, terwijl 80,000 man als reserve ia Italië-
zouden blijlven. De positie van den opperbevel
hebber, generaal Caneva, zou geschokt zijn ©n
daarom zou generaal Trugjpnj a,aa hem zijn toe
gevoegd, met de bedoeling hem op den duur te
vervangen. Men zou verwachten, dat deze meer
energie en voorzichtigheid aan den dag zal leg
gen dan generaal Caneva, die zich door de ge
beurtenissen zou hebben laten verwissen.
Het fort Hamidié.
pe Italianen hebben zich gisteren meester ge
maakt van het fort Hamidié.
Uit Tripolis wordt gemeld: De snelheid van de
beweging der Italianen bij! den aanval op het,
fort Hamidié maakte verzet van de zijde der
Turken onmogelijk. De Turken póogdon vergeefs
een tegenaanval en trokken ïn wanorde te rig
Een telegram uit Rome meldt:
P,c- Italianen dringen in den omtrek van Tri
polis voorwaarts. Gisteren verliet de brigade van
generaal de Chaurand onverwachts baar stellin
gen, ruikt© snol in oostelijke richting en bezette
b, t fort Hamidié.
De verraste vijand bood weinig tegenstand en
trok zich in wanorde met aanzienlijke verliezen
terug. De Italianen hadden zeven gewonden
De stad is volmaakt kalm.
In Eritrea.
De Emir van Widat, het hoofd van de Mo-
hammedaansche Somalis, is in de Italiaansche
kolonie Eritrea gevallen. Hij heeft verschillende
dorpen in de asch gelegd en aan de Italianen
groote schade toegebracht.
Bengazi en Der na
Op ongeveer dertig kilómeter van Bbiiguzi heeft
c n eskadron cavalerie kanonnen en schielvoov
-ad buitgemaakt, die tloor de Turken waren
achtergelaten.
Te; Del-na is het rustig:.
Ho dei da.
Uil Konstantinopel wordt d.d 7 November aan
de „National Zeitung" geseind:
Het derde gedeelte v-an de troepen in liet op
roerige gebied van Assir is naar den omtrek
van Ilodeida teruggetrokken. Daar zijn ree-is ae
troepen uit Jemen onder de commandanten Isset
en M-ehmed Ali pasja. Omdat het als buitenge
sloten beschouwd wordt, het leger, -dat meer
dan 12,000 man groot is, op dit o,ogenblik naar
Konstantinopel terug te brengen, heeft de r-a-
meintreMing hij Hodeida slechts dan betekenis,
als het leiger gebruikt zal worden voor krijgsver
richting en ntet een nog ongekend diotel.
Een protestmeeting te Londen.
Een stampvolle protestbijeenkomst is gister
avond te'Londen gehouden teneinde den Italiaan-
schen oorlog om Tripolis te brandmerken. Een
stemmig is een drietal moties aangenomen.
Vele gloedvolle redevoeringen zijn gehouden
door de voorzittenden dominee Yates, Stead, het
parlementslid Sherwell, dominee Sylvester, Horne,
Cunningham, Zangwill e. a. Allen brandmerkten
den snooden Italiaanschen Tipoli-oorlog en de ge
pleegde gruwelen onder stormachtigen bijval.
Stead gaf een belangrijk relaas van zijn jongste
vredeszending naar Konstantinopel en verklaarde
geen enkelen Turkschen staatsman ontmoet te
hebben, die gezind was om aan Italië toe te
geven. Spreker kwam krachtig op tegen het drei
gen van Italië met uitbreiding van den oorlog
naar den Balkan, ten einde Turkije te dwingen.
Hij zeide dat elke rechtgeaarde Engelschman de
Engelsche regeering dan zou dwingen om gewa
penderhand tusschenbeide te komen.
Cunningham zeide bij het voorstellen der twee
de motie dat men het Italiaansche volk voor de
Tripolitaansche onderneming niet behoorde te
lakende werkelijke schuldigen waren di San
Giuliano en Giolitti, alsook de schelmen van de
Banco di Roma.
Stead bepleitte 5000 bijeen te brengen ten
bate van een propagandafonds om de Europee-
sche beweging voor een tusschenkqmst te bevor
deren.
Duitsehe, Fransche en Italiaansche vertalingen
van het verslag der bijeenkomst zullen bij groote
menigte op het vasteland in omloop gebracht
worden.
Minstens 1600 menschen vulden de zaal. De
bijeenkomst had een zeer ordelijk en waardig
verloop. Buitenlandsche persmannen waren over
vloedig aanwezig, behalve de Italiaansche, van wie
alleen tegenwoordig was de correspondent van de
Milaneesche socialistische «Avanti".
V er ontrustend© berichte n.
Een Jong-Turk, te Londen, verklaarde in een
interview, dat hij juist van beslist officieele zij-Ie
uit Constantinopel bericht had ontvangen, dat
tweemaal honderdduizend goed gewapende Ara
bieren van alle zijden naar Tripolis oprukten, ten
einde de Italiaansche slachting' te wreken en de
Italianen uit Tripolis te verdrijven.
D,e toestand woidt in Engeland als dermate
ernstig beschouwd, dat Winston Churchill gis
ter plotseling van Portsmouth naar de admirali
teit te Londen is teruggekeerd.
ENGELAND.
Antwoordend op een verzoek van een depu
tatie, voor algemeen stemrecht voor mannen, zei
de minister Asquith dat het recht der mannen
om te stemmen alleen afhangt van zijn burger-
In de aanstaande zitting va:n het parlement zal
©eindontwerp worden ingediend, waarbij het stem
recht zal verleend woiden aan alle bona Ddo
volwassen ingezetenen. Niemand zal meer dan
1 stem krijgen. In het ontwerp wordt geen kies
recht aam de vrouwen verleend, maar het La
gerhuis kan dat er in opnemen, wanneer net dat
verlangt.
DUITSCHLAND.
Naar de «Frankische Kourier" uit de meest
vertrouwbare bron zou vernomen hebben, moet
het in de hoogere militaire kringen sedert lang
bekend zijn geweest, dat voor drie maanden, toen
het oorlogsgevaar zijn toppunt had bereikt, de
keizer den minister van Oorlog en den staatsse
cretaris der Rijksmarine bij zich heeft ontboden
om hen te vragen of Duitschland in werkelijk
heid gereed was voor den oorlog. Terwijl de
minister van Oorlog met een beslist j a geant
woord had, had von Tirpitz verklaard, dat hij zich
niet zonder beduchtheid in een oorlog zou bege
ven en welten eerste omdat het Kaizer Wil-
helm-Kanal op het oogenblik niet gebruikt kon
worden, ten tweede omdat de Duitsehe verdedi
gingslinie bij Cuxhaven niet slagvaardig was. (Zy
zou, naar men zegt, met verouderd geschut bewa
pend wezen), en ten derde, omdat Duitsehe on
derzee-booten noch in aantal noch in samenstel
ling tegen die van den vijand waren opgewassen,
en eindelijk, omdat de Duitsehe vloot slechts met
28-centimeter geschut was uitgerust, terwijl de
Engelsche schepen met 30- en 34 centimeter ge
schut zijn bewapend.
PORTUGAL.
Aan heit ministerie van binneninndsclie zaken
bevestigt men mij het gerucht, dat mini3ter-pre-
sidemt Joao Chagas wegens plagerijen en dwars
drijverijen van Affpnso Goista en geschillen onder
leden van het bloc nog vóór de opening van de
Kamer zijn ontslag wil nemen.
FRANKRIJK. i
Da zitting van hlet parlemte-nt is gister geopend.
In de Kamer herinnert Brisson in zijn toe
spraak aan de door het land gedurende de Fransch-
Duitscnei onderhandelingen betoonde manmoedige
kalmte, waardoor het blijk gaf zich van zijn kracht
en van hetgeen het wilde bewust te zijn. (Lang
durige toejuichingen.)
Brisson' dankt de; vreemd© parlementen voor de
betuigingen van deelneming1 bij gelegenheid van
de ramp met de „Liberté".
Minister de Selves dient het wetsontwerp in,
dat strekt tot goedkeuring; van de Frar.sch-Duit-
sche overeenkomst. Het wordt naar Ie commissie
voor buitenlandsche zaken venvezen.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Dinsdag 7 Nov.
M i 1 i t i e w e t.
Artikel 67 der Militiewet (examen voorgeoefend
heid in de wet geregeld) is aan de orde met
daarop ingediende amendementen van de heeren
Van Vlijmen (het vooronderricht te laten vervallen)
Thomson (uitstel van examen voor zieken medi
sche hulp of vergoeding bij examen-ongelukken),
Marchant (examenprogramma in alg, maatregel
van bestuur) en Ter Laan (kostelooze cursussen in
alle gemeenten).
y v V
-a -j