Dagblad voor Schiedam
EERSTE BLAD.
34ste Jaargang.
Vrijdag 17 November 1911.
No. 10172
Offlcieele berichten.
Kennisgeving.
BüitoduMi Nieuws.
De oorlog tusschen Italië
en Turkije.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden ƒ1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan rijs BureauBoter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau: BOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Familieberichten 20 cent per regel. lp: l
Handelsadvertentiën van 1—6 regels 0.92elke regel daarboven 15 cent
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 35 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bi 1-
ljjkc overeenkomsten aangegaan.
Dit nummer bestaat uit twee
bladen.
Inrichtingen welke gevaar, schade oi
hinder kunnen veroorzaken.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam,
Gelet op de bepalingen der Hinderwet
Brengen ter algemeene kennis, dat op heden
aan de firma Adrianus van den Eelaart, en
hare rechtverkrijgenden vergunning is verleend
tot het oprichten eener distilleerderij in het pand
staande aan de Korte Haven no. 21, kadaster
Sectie C no. 983.
Schiedam, 16 November 1911.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. L. HONNERLAGE GRETE,-
De Secretaris,
V. SICKENGA.
D e s tr ij dj in en om Tripolis.
Aan het «Berliner Tgbl." wordt geseind
Niettegenstaande de Italiaansche pers de ware
toedracht van zaken in Tripolis en Barka ver
zwijgt en bijv. de namen van gedooden en ge-
Wonden sedert 23 October nog steeds niet zijn
hekend gemaakt, ja, zelfs de berichten over de
cholera eenvoudig worden geloochend, wordt de
stemming in de Italiaansche kringen, die niet
door het nationale enthousiasme zijn aangetast,
van dag tot dag ernstiger. Tenslotte laten ver
schillende telegrammen van Italiaansche oorlogs
correspondenten toch een glimp van de waarheid
doorschemeren.
Zoo verneemt men bijv. uit een brief in de
^Avanti," dat alleen bij het voorpostengevecht van
November er 15 dooden en 33 gewonden zijn
geweest.
Ook de toestand in Bengazi is, volgens een
telegram van de «Tribuna," allesbehalve gunstig,
°wdat de voorpostenlinie voortdurend door de
Arabieren en Turken wordt bestookt. De Turken
diaken zich gereed tot een krachtigen aanval.
Boor aanvulling van schietvoorraad en levensmid
delen door Egypte en door de opkomst van troe
pen Egyptische Bedoeïnen is hun strijdlust ver
hoogd.
Overigens gaan juist de Italiaansche journalisten
het meest te keer tegen de buitenlandsche col-
'ega's in Tripolis, die het wagen in hun berichten
aan de bladen de waarheid te zeggen. Zoo be
schuldigt in de «Stampa" de correspondent uit
Tripolis, Bevione, den oorlogscorrespondent van
een blad uit Midden-Duitschland. Men eischt, dat
terstond wegens het verspreiden van juiste en
boosaardige berichten zal worden uitgezet.
Volgens een bericht van de «Messagero," is
het Turksche kamp nog steeds goed voorzien van
cvensmiddelen en schietvoorraad. Het wordt door
zeer groote karavanen van proviand voorzien. Deze
ereiken Tripolis over de grens van Tunis. De
erken hebben uit de Arabieren een soort van
Nationale garde gevormd. Grijsaards, vrouwen en
'nderen zijn naar het binnenland gestuurd.
Morgen zullen 10 vliegers met technisch per
soneel van Italië naar Barka vertrekken.
Be Italiaansche bladen berichten, dat Italië bij
e mogendheden zal protesteeren tegen het ge-
ruik van dumdumkogels door de Turken.
Be oorlogscorrespondent van de «Berlin. Ztg."
seint uit Djerba
Be regen en de daardoor gevolgde daling van
e temperatuur zullen waarschijnlijk het uitbrei-
en van de cholera verhinderen. Daarentegen
®emen tengevolge van de groote nachtkoude de
*"0eraskoortsen op een onrustbarende wijze toe.
rydag had het ernstigste gevecht plaats, dat tot
toe geleverd werd. Na een hevig vuur, dat
ea uur duurde, gingen de Turken en de Ara-
'eren l°t den aanval over. De Italianen behaal-
ea een klein succes en konden hun linies ten
°osten van de stad ongeveer 500 M. vooruitschui
ven. De vijand slaagde er in de Italiaansche
[inie te doorbreken, waarbij hij den Italianen
zware verliezen toebracht. Honderd man Italianen
worden vermist. Zij zijn waarschijnlijk door de
Turken gevangen genomen.
De militaire attaché's, die hier kort geleden
aangekomen zijn, hebben zich geenszins zoo gun
stig over de maatregelen der Italiaansche oversten
uitgelaten, als in de Italiaansche bladen verze
kerd wordt. Een van hen zei mij, dat het gebrek
aan offensief en het voortdurend uitstellen van
den opmarsch naar het binnenland zeer af te
keuren zijn, daar door deze lijdelijke houding de
troepen gedemoraliseerd worden. Het gebrek aan
organisatie-talent der Italianen geeft tot de grootste
misstanden aanleiding. Het postverkeer is heel
ongeregeld. Een ander gevolg is de ontzaglijke
duurte van alle levensmiddelen, die een algemeene
ontevredenheid veroorzaakt. Zelf de Italianen be
klagen zich over de leugenachtige berichten in
de officieele pers.
Volgens de «Tribuna" zouden binnenkort ener
gieke maatregelen genomen worden, om de oase
nabij Tripoli geheel van vijanden te zuiveren. De
oase zou dan geheel worden platgebrand.
De te Iionstantinopel verschijnende «Tanin"
laat in een hoofdartikel, dat het onderwerp vormt
van talrijke kommentaren, uitkomen dat, gezien
de sterke positie van Italië op de Afrikaansche
kust, het publiek geen overwinningsberichten
meer moet verwachten. Daarentegen voegt het
blad daar aan toe, dat een voortgezette guerilla-
veldtocht in het binnenland het beste middel voor
Turkije zal zijn om zijn tegenstander tot uitput
ting te brengen.
De «Kölnische Zeitung" verneemt uit Konstan-
tinopel
Uit de berichten van het oorlogsterrein schijnt
men op te moeten maken, dat de .Turksche troe
pen vooi Tripoli een verdedigingsstelling hebben
ingenomen, welke eenigszins achter de linies ligt
die de Italianen tot 26 October bezet hielden
Daaruit zou volgen, dat de voorwaartsche bewe
gingen, welke de Italianen sedert de aankomst
van de versterkingen hebben ondernomen, niet
geheel en al vruchteloos zijn geweest en dat de
Turken het plan van een gewelddadigen aanval
op Tripoli opgegeven hebben.
Ter ambtelijke plaatse neemt men aan, dat de
terugtocht der Turksche troepen naar het binnen
land ophanden is. Echter niet als gevolg van aan
vallen van de Italianen.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
De Dardanellen.
Men acht het hier niet geheel en al mogelijk,
dat de Italiaansche vloot zal beproeven om de
Dardanellen te forceeren, de Turksche zeemacht
te vernielen en zelfs een aanval op de zee van
Marmora tot aan de stad Konstantinopel te doen.
De Turken zien een dergelijke poging echter met
groote kalmte tegemoet.
Naar de correspondent van het «Berliner Tage-
blatt" te Konstantinopel verneemt, is de Turksche
diplomatieke kringen de stemming weer overwe
gend Duitschgezind. Hiertoe draagt het inzicht
bij, dat de beste raad gedurende den oorlog van
Duitschland afkomstig is. Duitschland heeft tegen
de openbare meening in doorgezet, dat de Italia
nen niet uit Turkije zijn gezet. Dit heeft niet
alleen in het buitenland het aanzien van Turkije
als beschaafde staat verhoogd, maar Turkije bezit
ook in de aan Turkije wonende Italianen een
onderpand ter wille waarvan Italië tot voorzich
tigheid gedwongen is bij een eventueel optreden
tegen steden als Smyrna, Saloniki en zelfs Kon
stantinopel.
De minister van binnenlandsche Zaken heeft,
desgevraagd, verklaard dat de Italiaansche vloot
niet in de Aegeïsche Zee is gezien. In denzelfden*
geest liet zich de grootvizier uit. Deze voegde er
woordelijk aan toe «Et elle ne pourra pas venir
Toch houden goed ingelichte Europeesche diplo
matieke kringen een plotseling verschijnen van de
Italiaansche vloot en een aanval op de Dardanel
len niet voor onmogelijk.
In Italië.
De correspondent van het «Berliner Tageblatt"
seint uit Chiasso
Bezei dagen was ik in de gelegenheid om met
vertegenwoordigers van verschillende takken van-
nijverheid te spreken. Algemeen klaagden zij over
den gang van zaken in alle takken. Bijzonder
slecht gaat het die takken van industrie, die
gewoon waren een groot gedeelte van hun pro
ductie naar het Oosten uit te voeren. De katoen
spinnerijen en weverijen hebben een groot aantal
mannelijke en vrouwelijke arbeiders ontslagen en
het is teekenend, dat er sedert vele jaren niet
een zoo sterk aanbod van dienstboden heeft ge-
heerscht als tegenwoordig, omdat vele ontslagen
arbeidsters diensten zoeken.
Naar de «Avanti" uit Venetië verneemt, heeft
daar de waslucifersfabriek Baschiera, die zich in
't bijzonder toelegde op uitvoer naar Turkije, 300
arbeiders ontslagen. Vooral in de haven van
Venetië wordt het gebrek aan verkeer met het
Oosten gevoeld. 1500 havenarbeiders zijn zonder
werk, omdat er geen schepen uit het Oosten
aankomen. De nijverheid lijdt buitengewoon onder
het gebrek aan crediet en de schaarschte van
geid, die zoowel in den kleinhandel als in den
groothandel heerscht.
Het verlangen naar den terugkeer tot den ge
wonen gang van zaken is grooter dan ooit.
Vredeskansen.
De «Neue Freie Presse" bevat een bericht uit
Rome, dat Turkije stappen heeft gedaan bij de
groote mogendheden, die in den kortst mogelijken
tijd tot vredesonderhandelingen zullen leiden.
Wat de oorlog kost.
De Rekenkamer der Italiaansche regeering
publiceert een communiqué over den financieelen
toestand van Italië. Uit dit communique blijkt,
dat de oorlog op het oogenblik pl. rn.il/2milli0en
lire per dag kost en bij uitbreiding van 't oor
logsterrein twee millioen kosten zal. Zelfs al duurt
de oorlog nog een jaar, dan heeft de Italiaansche
r«>geering toch voldoende middelen voorhanden.
Ho m s.
Uit Rome wordt aan de »B. Z." geseind, dat
een over Malta ontvangen telegram bericht over
een gevecht, dat den 13en dezer bij Homs gele
verd werd:
700 Arabieren met 2 stukken geschut deden
een aanval op de Italiaansche stellingen en brachten
den Italianen zware verliezen toe. Zij bezetten de
door de Italianen verlaten posities. Men meent,
dat binnenkort een aanval op alle Italiaansche
stellingen plaats zal hebben.
DUITSCHLAND.
In de begrootingscommissie van den Rijksdag
heeft Kiderlen-Wiichter, in antwoord op een vraag,
gezegd
Duitschland heeft al van vroeger het recht van
voorkoop op Fernando Po. Bij de onderhande
lingen met Frankrijk is de vraag of Spanje geneigd
is, het eiland aan ons af te staan niet ter sprake
gekomen. Die onderhandelingen zouden daartoe
ook niet de geschikte gelegenheid zijn geweest.
Met Spanje is er ook over deze zaak geen ge-
dachtenwisseling geweest.
Wat de kwestie van Frankrijks recht van voor
koop op Belgisch Kongo betreft, de aard van dat
recht van voorkoop zei de minister is een
tamelijk betwiste zaak. De Belgen hebben steeds
volgehouden, dat dit recht van Frankrijk niet aan
een ander kan overgedragen worden. Men kan
zich niet verder in deze kwestie begeven. Duitsch
land is gerechtigd mee te spreken, wanneer
mettertijd een verandering van grondgebied in het
internationale Kongobekken aan de orde komt.
Dat heeft de Fransche regeering de Duitsche toe
gestemd.
In een nota is bepaald in welke volgorde de
spoorwegen in Marokko zullen worden aangelegd.
Eerst wordt aangelegd de lijn Tandzjer—Fes, dan
Casablanca—Fes, vervolgens de lijnen in de mijn
streek van Soes.
Wat de consulaire rechtspraak aangaat, is aan
de Fransche onderhandelaars uitdrukkelijk ver
klaard, dat hierbij de rechten van den Rijksdag
gehandhaafd moeten worden.
FRANKRIJK.
De koning van Servië is gistermiddag om 3
uur te Parijs aangekomen. President Fallières en
de ministers wachtten hem aan het station af.
Er werden hem militaire eerbewijzen verstrekt.
Aan het galadiner in het Elysée heeft president
Fallières een feestdronk uitgebracht, waarin hij
herinnerde aan het verblijf in Frankrijk van den
Koning van Servië, die in'1870' in de Fransch"ë
gelederen had medegevochten. De president be
groette het staatshoofd, dat in de bevordering
van den vrede de ontwikkeling van de macht en
de welvaart van zijn land zocht te bewerken.
Wij zijn aan Servië verbonden zoo zeide
president Tallières door de gevestigde betrek-*
kingen van een hartelijke vriendschap. Wij zullen
die onderhouden en iederen dag nauwer toe-
knoopen.
De Koning antwoorddeDe woorden van den
president der republiek zullen Sefvië een nieuw
bewijs van de traditioneele goedgezindheid van
Frankrijk ten opzichte van Servië geven. Servië
zal met de machtige gevoelens van sympathie
vergeten, die het door zijn worstelingen voor de
vrijheid in Frankrijk heeft opgewekt. Het zal des
te gelukkiger zijn bij het vernemen, dat het op
de hooggeschatte medewerking van Frankrijk zal
kunnen rekenen by de ontwikkeling van zijn
toekomst door in vrede te arbeiden.
Servië ziet in het bezoek van zijn Koning een
getuigenis van de gevoelens van vriendschap ten
opzichte v^n Frankrijk, want het kweeken en
bevorderen van de hartelijke betrekkingen met
Frankrijk is een van zijn meest dierbare tradities.
Door deel te nemen aan de heldhaftige worste
lingen van 1870, had de Koning de stem van den
plicht gevolgd, zooals zij ingegeven was door den
moed en het eergevoel van een jong Servier, die
een oud-leerling was van Saint-Cyr.
De minister van Buitenlandsche Zaken deel
de in de gisteren gehouden zitting van den
ministerraad mede, dat Engeland en Rusland
officieel hun goedkeuring aan de Marokko-over
eenkomst gehecht hebben
De Fransche gezant te Madrid, Geoffray, is
te Parijs aangekomen om met minister de Selves
in verband met de Marokkaansche kwestie den
toestand te bespreken.
De «Temps" zegt, dat de voorloopige onder
handelingen, die zoowel te Parijs als te Madrid
plaats vonden, gehouden werden met het oog op
de vergoedingen, die Spanje verschuldigd was, in
aanmerking genomen den toestand in Marokko,
ontstaan door de Fransch-Duitsche overeenkomst.
Die vergoedingen worden als noodzakelijk be
schouwd, teneinde een basis te vinden voor de
onderhandelingen, die een aanvang zullen nemen,
zoodra Geoffray te Madrid is teruggekeerd.
De Fransche regeering is van meening, dat de
offers door haar in den Congo gebracht teneinde
de overeenkomst met Duitschland hechter te doen
zijn, een nieuwen toestand in Marokko in het
leven hebben geroepen, waarvan het voordeel
voor Spanje even groot is als voor Frankrijk.
Onder deze omstandigheden is de Selves van
meening, dat de Spaansche regeering van haar
ook eenige offers moet brengen en dat het nood
zakelijk voor haar zal zijn een wijziging te bren
gen in de geheime Fransch-Spaansche overeen
komst van 1904, waarin aan Spanje een sfeer
van invloed wordt toegestaan in aan den Sultan
toebehoorende landen.
PORTUGAL. 1 j
Het Congres is gister heropend. De minister
president kondigt het nieuwe ministerie aan en
vei klaart dat Portugal de beste betrekkingen on-
derhoude met alle mogendheden. Het zal de
tiaditioneele politiek van het bondgenootschap
met Engeland en de vriendschappelijke betrek
kingen met de volken, aan welke het betuigingen
van tegemoetkoming en genegenheid dankt, hand
haven. De regeering zal een radicale, anti-cleri-
cale staatkunde voeren, waarbij alle geloofsover
tuigingen zullen geëerbiedigd worden. Zij be
schouwt het als een dringende eisch aan te van
gen met een bëstudeering van wetten op het
kiesrecht, de ministerieele verantwoordelijkheid,
de gelijktijdige uitoefening van openbare ambten,
de administratieve rechtspraak, en van de kolo
niale regeeringsreglementen, van wetten op de
rechtelijke organisatie, en op de bij de wet gere
gelde onvereenigbnarheid van zekere ambten.
De regeering zal spoedig de algemeene staats-
begrooting indienen en de mogelijkheid aantoonen
van een aanzienlijke verbetering van de vloot.
De minister van openbare werken zal zich bezig
houden met de eischen der arbeidersklasse en
haar betrekkingen tot de werkgevers. De regeering
acht het noodzakelijk de wetten aan te vullen,
regelende de uitgifte van gronden in de koloniën
en de koloniale begrootingen te herzien.