Binnenland.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Gemeenteraad.
De heer P o 11 e rn a bepleit uitbreiding van de
M. U, L. O. scholen en voor de buitenbezittingen
het opdragen van het inlandsch onderwijs aan de
zending.
Spr. verdedigt de Minahassa-school-regeling.
De heer Bogaardt weerspreekt dat naar
Indië onderwijzers worden uitgezonden van niet
vereischte bekwaamheid. De minimum-eischen
welke hun gesteld worden, acht hij voldoende.
Nog bestrijdt de heer Bogaard de oprichting
van gouvernements fröbelscholen. In de Mina-
hassakwestie sluit spr. zich aan bij den heer De
Visser. Hij vult diens mededeeling nog aan door
te verklaren dat ook door de Roomsch-ICatholieke
missie nimmer op conversie van het onderwijs is
aangedrongen. Ten slotte bestrijdt hij het amen
dement-Ter Laan in zake het bijzondere school
toezicht.
De Min. van Koloniën verdedigt tegen
over den heer Hugenholtz de Rijnsche zending.
Het vervormen van de dokter-djawa-school ineen
universiteit stuit, althans nu op bezwaren af.
Tegenover de klachten over het gehalte der
naar Indië uitgezonden onderwijzers, betoogde spr.
dat bij die uitzending met de grootste zorg wordt
te werk gegaan. Menigmaal wordt van uitzen
ding afgezien naar aanleiding van ingekomen
rapporten betreffende den sollicitant.
Verbetering van de salarissen is op dit oogen-
blik beslist onmogelijk. Zooveel mogelijk zal naar
gelijkstelling der onderwijzeressen gestreefd wor
den. Uitbreiding van de hoogere burgerscholen
is niet noodig, waar gebleken is dat het m. u. 1.
onderwijs alleszins voldoet.
Het fröbel-onderwijs moet aan liet particulier
initiatief worden overgelaten. Als de behoefte zal
blijken aan meerdere meisjes-scholen, zal de mi
nister subsidie verleenen aan het particulier ini
tiatief.
Daarna besprak de minister de Minahassa-
kwestie. Bij het onderzoek destijds door Colijn
ingesteld naar de verhouding tusschen de inkom
sten en de uitgaven in de verschillende landstre
ken, bleek dat in de Minahassa de gewone uitga
ven de gewone inkomsten overtroffen met ruim
4 ton, hoofdzakelijk ten gevolge hiervan dat de
kosten voor onderwijs en eeredienst daar zeer wa
ren opgevoerd in vergelijking met andere streken.
De conclusie van Colijn's rapport dat het brengen
van evenwicht tusschen ontvangsten en uitgaven
gevonden moest worden in de onderwijskosten,
was volkomen juist. Dit is den minister uit ver
schillende omstandigheden gebleken. Absoluut
onjuist is dan ook de beschuldiging van Colijn's
rapport niet gebaseerd zou zijn op de feiten.
Toen er nu sprake kwam van conversie der
gouvernementsscholen in zendingscholen kwam er
een volksbeweging die een neutrale school wilde
behouden. Daarom kwam de Gouv.-Generaal met
zijn voorstel, waarmede spreker zich kon vereeni
gen en dat neerkomt op gelijke berechting van
neutrale en bijzondere school. Het eenige doel
daarmede is te komen tot bezuiniging, omdat ook
andere gewesten moeten worden geholpen. Ook
is het volstrekt niet de bedoeling om in de Mi
nahassa de scholen alle in te krimpen tot een
klein type. Er zullen ook breedere scholen worden
ingericht. Ook verklaarde de Minister zich bereid
met de Indische Regeering overleg te plegen ter
verkrijging dat de kinderen die een drie-klassen-
school hebben doorloopen, gratis kunnen overgaan
naar de vierde klasse van een tweede-klasse-
school.
De Minister bestreed ten slotte Ter Laan's
amendement. Hij stelde in het licht dat de bedoe
ling van het geven van geld voor het bijzonder
school toezicht volstrekt niet is om de Gouver-
nenaents-inspectie te verslappen, maar alleen om
de zending in staat te stellen toezicht op hare
scholen uit te oefenen.
Hierna repliceerden de heerenH u genholtz
Roessingh, Ketelaar en Ter Laan.
Na dupliek van den M i n i s t e.r werd het
algemeen debat over de afdeeling onderwijs en
eeredienst gesloten en de vergadering ten zes
uur verdaagd tot Donderddag h a 1 f e 1 f. Dan
zal de stemming over Ter Laan's amendement
plaats hebben.
Staatscommissie droogmaking plassen
beoosten de Vecht.
De installatie van cte Staatscommissie, in zak©
ide droogmaking van do plassen beoosten de
Vocht zal namenis den minister van waterstaat
door den voorzitter, den lieer Bekaar, plaats heb
ban in die ©eTsite vergadering, vermoedelijk op
Maandag 4 December, in Jiet departement van
waters'taat.
Kardinaal Van Rossum.
Naar wij vernemen, mocht het Comitlé van
Kardinaal Van Rossum vernemen, dat Zijine Emi
nentie het liefst een kruis met ketting zou ont
vangen. De vervaardiging is opgedragen aain den
heer Jan Broun t|e Utrecht. Op hot medaillon van
het kruis zal op de voorzijde in émail wo;rctón
aangebracht de „RedCmptor Mundi". Aan de
keerzijde het wapen van de Nederlandsöhe Kerk
provincie (©ein zilveren kruis op een veld van
keel).
Eene teekening van het kruis is opgtezonden
naar Rome, en zal door ©enige ledien van het.
Comité tegelijk met eene aanzienlijke som aan
Zijnei Eminentie worden aangeboden.
Een Ncderl. detachement naar Peking.
Bij heit departement van marine is telegrafisch
bericht ontvangen, dat van Hr. Ms'. „Holland^,
te Sjanghai liggend, een detachement, ter sterkte
van 3 officieren en 45 man, naar Peking gezonden
js teir bescherming van de Nedejriandsche belan
gen aldaar.
Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
Jn den morgen van 29 Nov. 1911, medegedeeld
door het Kon. Ned. Met. Instituut te de Bildt.
Hoogste barometerstand 776.9 te Riga, ?S§
Laagste barometerstand 748.1 te Seydisfjord.
Verwachting tot den volgenden dag zwakke
wind, uit zuidelijke richtingen, meest betrokken
en nevelig, weinig of geen regen zelfde temperatuur.
De mist.
Door den dikken mist wordt heden bet scheep
vaartverkeer op de rivier voor onze stad zeer
belemmerd. Twee groote vrachtbooten, heden
ochtend vroeg uit zee gekomen, liggen op de
rivier ten anker, omdat zij niet naar Rotterdam
kunnen opstoomen.
Het Belgisch aviso nVille d' Anvers," dat reeds
gister-middag naar Zeebrugge wilde vertrekken,
kan mede niet uitgaan en ligt nog altijd hier
gemeerd.
Heden-middag 4 ure is de Duitsche vrachtboot
«Friedrich Krupp" tegen een due d' alve bij de
Oosterhaven gevaren, waardoor die beschadigd
werd.
In de heden gehouden Algem eene
Vergadering van Aandeelhouders van de N. V.
de Stearine Kaarsenfabriek sApollo" is, met in
gang van 1 Januari 1912, tot mede-directeur
benoemd, de heer dr. C F. van der Linden.
Bij K on, besluit va n 24 dozer is aan
den mililioplichli.ge, A. A. Reterink, te Schiedam,
op grond van d© derde, dn verband met de vierde,
zinsnede van art. 113 der Militiewot 1901, ©nt-
lieffing verleend van dein werkelijker dienst.
Gist e r-a v o n d werd d e politie t e i' a s-
sSstentie geroepen in de Kreupelstraat, waar een
bewoner (zenuwlijder) bezig was den boel stuk
te slaan.
Bij de komSt der politie bleek dat reeds te
zijn gebeurd en was de man inmiddels gekal
meerd
H e. d e n-o ch l snd 7 ure is in de f a b r i e k
van de firma Hasekamp pan d.ei Westieirka.de de
59-jarige J. A. Bul, wonende Groenelaain 9, toen
hij bezig was de drijfriem van de stoommachine
te brengen op de riemschijf, voorover gtevallén,
waarbij hij met de beid© beenen tus'schen de
spaken van de schijf geraakte met het' gevolg
dat, volgens verklaring van pein te hulp geroe
pen geneesheer, de beide pnderbeénén gébrokén
werden.
Op advies' van beidpielden geneesheer is de
man per poütie-brancard naar hjet ziekenhuis gé
bracht.
H ed en-tn or gen deed de filiaalhou
der van de sigarenmagazijnen der1 firma A. Rillen
aangifte, bij de politie, dat kort tie voren de glas-
itiit in de deur van bedoelden winkel aan de
Hoogstraat was vernield.
Dei politie stelt een onderzoek in'.
D o o r d e p o 1 i t i e w r d e n h' d e n o p v o r-
schillende tijdstippen twee personen in bewaring
gesteld verdacht van diefstal van brandewijn.
Wij verzoeken dringend aan de
adverteerders, er voor te willen zorg
dragen, dat advertentiekopyen zooveel
mogelijk des morgens vóór 12 nur
aan ons bureau, Boterstraat 50boven,
worden bezorgd.
ÜC Advertentie n, be
stemd voor liet Zaterdag-
a v o n d-n u m m e r gelieve men vooral
vroegtijdig, liefst reeds des Vrijdags,
in te zenden.
DE DIRECTIE.
AGENDA VAN VERGADERINGEN ENZ.
Schiedam.
Woensdag 29 Nov. 8 u, «Musis Sacrum," Concert
Toonkunst.
Maandag 4 Dec. 8 u. »Musis Sacrum". Concert
S. M. Zangver. «Zang en Vriendschap."
Woensdag 24 u. Stedelijk Museum. Poeleplein.
Rotterdam.
Woensdag 29 Nov. 8 u. Luth. Kerk. Rotterdam-
sche Bachvereeniging. Koorwerken van
Anerio, Casali, Praetorius, Bach, Michael,
Haydn, Palestrina, Corsi, Mozart en Bort-
niansky.
Donderdag 30 Nov. 8 u. Doel©. Aboin'n. concert
HuLschenruyter.
Vergadering van den Raad der gemeente
Schiedam op Dinsdag 28 Nov. 191J, des
namiddags 2 uur.
{Vervolg.)
Gemeenteverfwerk.
8. Behandeling van het adres der Schilderspa-
troonsvereeniging «Onderlinge Steun" alhier,
waarbij verzocht wordt het Gemeenteverfwerk.
hetwelk niet door het vaste personeel der Gemeente
kan worden uitgevoerd, voortaan aan gevestigde
Schiedamsche schilderspatroons op te dragen, met
advies van B. en W.
De heer Schreuder herinnert er aan, dat
hij in de vergadering van 24 Oct. 1.1. een voor
stel heeft gedaan om de behandeling van dit
adres uit te stellen. Spr. treedt daarna in een uit
voerige beoordeeling van hei advies van B. en W.
Hij wijst er op, dat meermalen om een f 1 ver
schil het werk aan vreemden is gegaan en de
gemeente later daarbij voor honderden guldens
schade heeft geleden. Verder wijst spr. op het be
lang het veldwerk in den gunstigen tijd te doen
uitvoeren. Van half Maart tot half October is er
voor de werklieden overal werk en in dien tijd
onttrekt de gemeente de knechts aan de patroons
terwijl zij hen in den slappen tijd evengoed als
elk andere werkgever aan den dijk zet. Resu-
meerend zegt spr., dat de schilderspatroons niet
vragen het uitvoeren van het schilderwerk in
eigenh eheer geheel te staken maar dat zij slechts
verzoeken, het schilderwerk dat niet door de vaste
werklieden der gemeente kan worden uitgevoerd,
publiek te besteden onder de -Schiedamsche
schilderspatroons.
De heer Van der Drift zegt, dat ook hij
niet met het afwijzend preadvies van B. en W.
kan medegaan. Hij sluit zich aan bij den wensch
der schilderspatroons en wenscht ook, dat het
schilderwerk zal worden uitbesteed, waar 't kan
Kom 't tot publieke aanbesteding, dan acht hij
dit een stap in de goede richting. Daarom kan hij
zich niet voor het afwijzend preadvies verklaren,
maar wil hij meegaan met het adres der schil
derspatroons.
De wethouder van gemeentewerken, de heer
Van Westendorp, acht het sdvies van B.
en W. hier geen weerklank op het ingediende
adres. Hij meent, dat wanneer men er op uit is,
voordeel voor de gemeente te behalen, men de
aanbesteding niet moet doen plaats hebben onder
de Schiedamsche patroons, maar iedereen 'tzij
al of niet ingezetene gelegenheid moet geven,
daaraan deel te nemen, dan alleen zal men voor
deel voor de gemeente kunnen verkrijgen. Weth.
zegt verder, dat meermalen voor de gemeente
losse werklieden worden aangenomen. Dit jaar
zijn in 't geheel vier losse werklieden voor het
gemeente-schilderwerk gebruikt; verdeelt men die
over de patroons wat blijft er dan over van de
bewering dat de gemeente werklieden aan de pa
troons onttrekt. Daarbij is meermalen van den
kant der sehilderspatrouns verzekerd, dat zij de
werklieden der gemeente niet konden gebruiken
jelui hebt geen vakmannen werd er gezegd.
Zegt men hem, weth., dat het schilderwerk in
eigen beheer uitgevoerd duur is, dan zegt hij je
hebt gelijk, maar 't is veel solider. De gemeente
verver heeft toch geen reden minder solide
preparaten te gebruiken. Waar't verbazend moei
lijk is het gebruik van al of niet solide stoffen te
controleeren, is ,t toch opmerkelijk dat het verf-
werk in eigen beheer uitgevoerd een jaar langer
duurt dan anders.
Verder stelt weth. nog in 't licht dat bedoeld
verfwerk iets duurder is, omdat de loonen door
de gemeente uitbetaald iets hooger zijn dan die der
patroons. Vraagt weth. zich daarbij af wat het
belang is der gemeente, dan moet hij verklaren
den ouden weg te volgen en niet aan te besteden.
Weth., nog opmerkend dat de gemeente, als ze
geen werk meer heeft, evenmin de losse werk
lieden kan houden als de palroons, houdt vol, dat
werk in eigen beheer uitgevoerd, beter is dan
aanbesteding en vindt geen reden den weg te
verlaten sinds de laatste jaren ingeslagen. Wel
weet hij er iets anders op, nl. de knechts die de
patroons niet meer kunnen gebruiken in gemeente
dienst te nemen zoodat zij hun eigen kost ver
dienen en niet ten laste der patroons komen.
De heer Scheuder, repliceerend, zegt, dat 't
eens in de 20 jaar gebeurd is, dat een Schiedam
sche schilderspatroon minder waardig werk heeft
opgeleverd, maar dat dit werk toch door den op
zichter der gemeente is goedgekeurd en 'tis betaald.
Overigens de gemaakte opmerkingen handhavend
zegt spr., dat in alle plaatsen, behalve Schiedam,
het werk in den slappen tijd aan de plaatselijke
schilderspatroons wordt opgedragen. Verder
merkt spr. op, dat bij werken in eigen beheer
veel dingen worden gedaan die onnoodig zijn,
terwijl wat wel noodig is, niet, gedaan wordt.
Wat de grondstoffen betreft, zegt spr., dat de schilders
wel dezelfde grondtoffen gebruiken als de gemeente,
omdat 't er door kan, en dat de gemeente wel de
goedkoopste, maar niet de beste grondstoffen ge
bruikt. Ten slotte stelt spr. in 't licht dat de ge
meente ook wel in het begin van September de
losse werklieden ontslaat.
De wethouder, de heer Van Westendorp,
zngt, dat wat de opmerking van den heer Schreu
der over onnoodig werk betreft, hij die zich-zelf
t meest heeft aan te trekken want'acht hij een
of ander gebouwtje te mooi geverfd, dan was 't
zlJn plicht geweest, als lid van gemeentewerken,
daarop in dien kring de aandacht te vestigen.
Wat de geschiktheid der gemeente-schilders be
treft, zegt weth. dat ze goed zijn, waar ze onder
leiding staan van een baas als Van den Tempel,
die door den heer Schreuder zelf als een goed
vak map is geprezen. Weth. houdt vol, dat 't in
't belang der gemeente is, het verfwerk in eigen
beheer te doen uitvoeren, wijst er op, dat in 1904
slecht werk door de schilderspatroons werd ge-
leverd, zoo zelfs dat verschillende dingen moesten
overgeverfd worden.
De heer Schreuder betoogt, dat hij, in den
korten tijd hij in gemeentewerken zit, niet de gele
genheid heeft gehad de opmerking die de heer Van
Westendorp van hem verlangt, te maken. Overigens
de gemaakte opmerkingen handhavend, zegt hij,
dat, er geen reden is over het werk der Schiedam
sche schilderspatroons zóo te spreken als de heer
Van Westendorp dit deed.
De heer Van der Drift betwijfelt of't waar
is wat de heer Van Westendorp zeide, dat het
schilderswerk in eigen beheer goed is, omdat 't
duur is.
De wethouder, de heer Van Westendorp,
repliceert, dat het schilderwerk wel het minst
vatbaar is voor aanbesteding. Het gebruik van al
of niet goede grondstoffen is niet zoo dadelijk te
zien.
In antwoord ook op de nadere opmerking van
den^heer Van der Velden, zegt weth. nog,
dat't een gebouwtje is op de Broersvest, tegenover
het Emmaplein, waarbij het gebruik van glan
zende verf door den heer Schreuder niet noodig
werd geacht.
De Voorzitter wil nu het afwijzend pread-
ies in stemming brengen.
De heer Evers wijst op het nader adres der
schilderpatroons. Terwijl zij in het eerste vroe
gen, dat het werk hun in opdracht zou worden
gegeven, vragen zij in het tweede openbare aan
besteding.
De Voorzitter zegt, dat er nu gestemd
word.over het eerste adres der schilderspatroons
om het werk in opdracht te geven.
De heer Wittkampf zegt, dat hij op het
denkbeeld om het werk aan de schilders
patroons in opdracht te ge <en, onmogelijk kan
meegaan, maar voor aanbesteding is hij wel.
De wethouder, de heer Van Westendorp,
zegt, dat het in opdracht geven, de gemeente voor
een moeilijke keuze plaatst't aan den eenen te
geven en den anderen uit te sluiten. Hoe moet
de gemeente dat doen
De heer Schreuder acht dat ook het groot
ste bezwaar, maar meent, dat men dit' kan op
lossen door de ingezeten patroons een schrifte
lijke uitnoodiging te zenden en geen-publieke
aanbesteding te houden.
De Voorzitter merkt op, dat volgens de
Gemeentewet de aanbesteding openbaar is-
De wethouder, de heer Van Westendorp,
oppert ook bezwaar tegen deze wjjze van uit
geven van het werk.
De heer heer Van der Drift vraagt, hoe
er nu zal gestemd worden.
De Voorzitter zegt, dat er eerst zal ge
stemd worden over het voorstel van B. en W,
De heer Van der Velden merkt op, dat
nog kort geleden het verfwerk van de school en
de banken aan den Achtersingel is uitbesteed.
De heer Wittkampf wijst op de moeilijk
heid om het gebruik der materialen te contro
leeren.
De heer R i s betoogt, dat hier van tweeërlei belang
sprake is het belang der gemeente en dat der schil
derspatroons en dan komt hij op voor het gemeen
tebelang het verfwerk in eigen beheer uitgevoerd,
ziet er beter uit dan vroeger. De bruggen bijv.
blijven veel langer goed en al is dan ook de uit
voering duurder dan vroeger, toch stemt spr.
voor eigen beheer.
De heer Schreuder merkt op, dat de ma
terialen kunnen gebruikt worden met certificaten
van oorsprong. Spr. deelt mede, dat in 1904 de
Oranjebrug geverfd is met een bepaalde verfsoort
in verzegelde bussen met certificaat van oorsprong,
aangebracht. Toen de werklieden die zouden ge
bruiken, zeiden ze is dat verf! Toen werd erkend
dat de stof goed was om naar de vuilnisbelt ge
bracht te worden, niet om voor verfwerk te die
nen na drie maanden was de brug dan ook
ontoonbaar.
De heer R i s zegt, dat de uitzondering door
den heer Schreuder medegedeeld, de stelling door
hem opgezet, niet omverwerpt: hij blyft zijne
meening, vooral verwijzend naar de bruggen,
handhaven.
De heer mr. von Briel Sasse meent, dat
het gemeentebelang hier wel met het eigen be
lang is te vereenigen en zegt, hij in 't belang der
gemeente is voor het adres der schilderspatroons.
De wethouder, de heer Van Westendorp,
blijft volhouden, dat uitvoering van verfwerk in
eigen beheer beter is dan aanbesteding en betoogt,
dat dit met het verfwerk van het stadhuis zelf
is gebleken.
De heer N o 1 e t meent, dat men om de zaak
heendraait: de schilderspatroons vragen niet al
het verfwerk der gemeente uit te besteden, maar
alleen het werk dat de gemeenteschilders niet af
kunnen aan hen te gunnen. Voor het algeheel
uitbesteden van het verfwerk is ook spr. niet
maar het werk dat de gemeentewerklieden niet
at kunnen, wil spr, aan de schilderspatroons gun
nen 't niet aan hen opdragen, maar onder hen
uitbesteden.
De lieer Van der Velden zegt, dat 'ton
juist is, het verfwerk van de nieuwe schooiende
banken is, uitbesteed, omdat men geen schilders
daarvoor had zoo noodig had men wel honderd
schilders kunnen krijgen.
De heer Evers betoogt, dat 't niet waar is,
uitvoering in eigen beheer 't voordeeligst en doel
treffendst ismet het brugwachtershuisje aan de
Appelmarkt is men reeds maanden bezig en 't is
nog niet klaar.
De heer R i s merkt den heer Nolet op, dat het
eerste adres der schilderspatroons was voor op
dracht, het tweede voor aanbesteding.
De heer Nolet zegt zich op het laatste te
baseeren.
De heer R i s meent, dat men bij aanbesteding
weder het gevaar loopt, dat de patroons complot
maken.
De wethouder, de heer Van Westendorp,
zegt, dat men bij verfwerk in eigen beheer, het
gemak heeft, men de schilders nog eens aan ander
werk kan zetten, terwijl het eene nog ter be
schildering wordt gereed gemaakt. Wat het huisje
betreft, hij merkt op, dat het metselwerk eerst
moest besterven, voor er op gebouwd werd. In
plaats van blaam had weth. eerder een pluimpje
verwacht voor den vaardigen spoed waarmee dit
werk is gereed gemaakt.
Het afwijzend praeadvies, in stemming gebracht,
wordt aangenomen met 13—4 stemmen. Tegen
stemmen de heeren mr. von Briel Sasse, Schreu-
•der, Van der Drift en Van der Meer.
De heer Schreuder stelt nu voor, om het
schilderwerk, dat door de vaste werklieden der
gemeente niet wordt uitgevoerd, publiek aan te
besteden onder de Schiedamsche patroons.
De heer Koopmans meent, dat wij aldus
in conflict komen met de Genieentewetmen kan
de buitensteders niet uitsluiten.
De heer Schreuder meent, dat men dan in
plaats van publieke aanbesteding kan spreken van
onderhandsche.
De wethouder, de heer Van Westendorp,
vraagt, wat onderhandsche aanbesteding is; dat
is opdracht geven.
De wethouder, de heer G o s 1 i n g a, meent,
dat men zou kunnen weg laten- «Schiedamsche
schilderspatroons"dan is 't openbare aanbesteding.
De heer Schreuder toont zich daartoe be
reid.
De wethouder, de heer Van Westendorp,
meent, dat men dan weer den ouden toestand
krijgt.
Het voorstel Schreuder wordt aangenomen met
97 stemmen.
Tegen stemmen de heeren Koopmans, De Jong,
Ris, Van Westendorp, Goslinga, Beukers en Witt
kampf.
{W.orM vervolgd],
