HETIMM KRUIS
_l
F. R. NARING.
11 Eerste Roüerdanische Stoom- en Electriscte Wascli-
BRAAM-MEIJER.
K. ROVERS,
H. J. W0UTERL00D Co.,
2BICASSO-BANE,
Staten-Gcncraal.
Ad vertentiën.
OPLEIDING VOOR EXAMEN EN PRACTIJK.
Amsterdam. ROTTERDAM, Haringvliet 98. Almelo.
Commanditaire Vennootschap op Aandeelen.
Jons WateT oMYangeiv De kosten, zijn geraamd op
162 millioen dollars, die echter wel aanmerkcelijk
zullen óversehreden worden. Een belangrijk on
derdeel der leiding is het Ashokanreservoir in het
dal der Esopus. Om daarvoor ruimte te krijgen,
moesten zeven dorpen met 3000 inwoners, alle
aanwezige hoornen en andere dingen weggeruimd
en een spoorweg, die langs het dal liep, verlegd
worden. Van hier loopt het water 75 mijl ver naar
een tweede, het Kensico-reservoir, dat 40.000
millioen gallons water kan bevatten en de stad
verscheidene weken lang van water kan voor
zien, als de toevloed uit de Catskills door de eene
of andere oorzaak belemmerd mocht worden. Vier
entwintig tunnels, samen 14 mijl lang, zijn door
bergen en rotsen geboord. Het belangrijkste van
den ganschen aanleg echter is wel de leiding
onder den Hudson door. Jarenlang heeft men moe-,
ten zoeken naar een geschikte plaats, om de
tunnel onder het rivierbed te leggen. Men had
daarvoor een harde rots van voldoende clikte noo-
dig, om het bersten der leiding te voorkomen.
Op een plek tusschen Stormking- en Breakneck-
Mountain vond men, 700 voet onder den water
spiegel, rots van voldoende dikte. Daar heeft men
aan den eenen oever een loodrechte schacht ge
hooid tot een diepte van 1100 voet onder den wa
terspiegel. Een horizontale tunnel leidt odder
het rivierbed naar den anderen oever, waar weer
een schacht van 1100 voet moet geboord worden.
Thans is men aan genoemde tunnel bezig. Een
groote moeilijkheid is het aanvoeren van versche
lucht voor de arbeiders. Dezen, die in de tunnel
niet rechtop kunnen staan, moeten hoogstens elk
uur door anderen afgelost worden. Ook het weg
voeren der uitgeboorde massa eischt veel werk.
Met de tegenwoordige leiding stijgt het water
niet hooger dan tot een tweede verdieping en in
hooger gelegen huizen heelemaal niet. Op de
platte daken hebben de menschen groote hakken,
waarin het water wordt opgepompt; hieruit loopt
het dan weer naar de plaatsen, waar men het
noodig heeft. In den zomer, als het twee of drie
dagen in de gloeiende1 zon heeft gestaan, is dit
water natuurlijk verre yan frisch. Geen wonder,
dat 'bijna de helft de(r menschen aan dyspepsie lijdt.
Met de nieuwe leiding zal het water zonder eeniga
pompwerk tot de twintigste verdiepingen stijgen.
Vooruitgang van da scheepvaait
in Japan. Admiraal Mofcöki, inspecteur van de
Japansche marine, schrijft die Engineering
hiceft ter 'gelegenheid van de feeistvergadering van
hef „Institution of Naval Architects" in eeln voor
dracht da vorderingen van den Japuwschen vloot-
bouw geschildeid. Wij geven hieruit de volgende
voornaamste bijzonderheden weer
Wel is waar begon men reeds in 1861 in Ja
pan met den houw van liet eerste oorlogsschip;
dtein sehroefsehoenier „Chiyoda Cata", doch eerst
aanmerkelijk: later, in 1873, bouwde men weder
in het land zelf een oorlogsschip, de houten
schrocfkorvet „Seiki", na/Jat een heele reeks van
lOtoriogsscJbepen voor Japan in het buitenland was
gebouwd. Vjer staatsWerven houden zich met den
bouw van oorlogsschepen bezig, de werven te
Yokosuka, Kura, Sasebo en Maidzürutevens be
staan er een drietal kleinere répara, ticwerven
Eerstgenoemde werf had oorspronkelijk een staf
van Framschie ingenieurs en constructeurs, door
die Fransche negeering 'hiertoe disponibel ge
steld.
Sedert 1887 bouwt deze werf ijzeren schepen,
en in 1906 werd hier het eerste linieschip, dat
jn Japan was geconstrueerd, de Satsuma, te war
ter gelaten.
Tegenwoordig bestaat de capaciteit vain de werf
uit twee groote en drie kleine hellingen; zij be
zit vier droogdokken, waarvan 't gpootste „Dread
noughts" kan opnemen en verschaft werk aan
ongeveer 8000 beambten en werklieden. Er Wor
den schepen en machines gebouwd; alle giet-
stukken en al heit smeedwerk wordt op de werf
Zelve vervaardigd, eveneens alle ketels en het
grootste gedeelte der hulpmachinea.
De rijkswerf te Kure heeft sedert 1889 een
dergelijke ontwikkeling doorgemaakt; voorname
lijk sedert den oorlog' met China ging zij1 sterk
vooruit, zoodat de werf die te Hiroshima aan
die Japansche binnenzee ligt, eerst sedert dien
tijd met Yokosuka kan wedijveren.
Ook hier zijn twee groote hellingen,, meerdere
kleinere, twee gereede- en twee grootéré droog
dokken in aanbouw.
Gedurende den laatsten tijd (16 jaren) wer
den hier zeven oorlogsschepen en 15 lorpedo-
vaartuigen gebouwd en hier is het eerste pantser
schip van Japansch fabrikaat van stapel geloo-
pen. De pantserkruiser „Ibuki'" werd in Kure
na eten bouwtijd van slechts zes maanden te
water gelaten. Te Kure zijn tevens -gevestigd de
gtaatsgesehutgjeteirij, staalfabriek en pantserpta-
ten fabriek. Als reparatiewerk komt daarentegen
in die eerste plaats de sttaatswerf te Sasebo op
heit eiland Kynshu in aanmerking, welke ook
eters! sedert den Chineeschen oorlog opbloeide.
Sinds 1901 kwam hier die werf te Mardzuru
bij, w.elkie tot dusverre o.'a. zes torpedobootver-
nielers bouwde. Voordat in ltKll de. werf te Kure
den bouw opvatte van den pantserkruiser „Tsu-
kuba" van 13750 ton, waren in Japan slechts
kleine kruisers, tot 4000 ton, gebouwd; tegelij
kertijd bouwde Yokosuka het slagschip „Satsu
ma"; beide schepen waren, toen zij van stapel
iiapan, de grootste in hun soort. In Kure is 't
slag'Schip„Aki", een verbeterd gu£tti*fedaj>' vah
de „Satsuma", op heden ten naaste bij gereed,
eveneens werd ie Yokosuka de pantserkruiser
,,'Kurama" gebouwd. In aanbouw' zijn' nog de
„Kawacbi" en de Solt.su" twee slagschepen van
meer dan 20000 ton, en een kruiser van 27500
ton té Yokosuka. Torpedohooten worden eerst
met goed gevolg sedert 1902 gebouwd; 22 booten
werden in Japan geconstrueerd, eveneens zijn
er, sedert 1902, 39 torpedojagers vervaardigd,
térivijl er zich twee gïoiote van 1150 ton in
aanbouw bevinden, en wel te Maidzuru en op
eien particuliere werf té Nagasaki.
Behalve op de hier goneo'mdö rijkswerven zijh
o,p' twee particuliere werven in Nagasaki en Kobe,
de Mitsubishi Dockyards en de Hawasaki Ship
building verschillen do kleinere schepen voor Ja
pan gebouwd en is in den laatsten tijd aan deze
werven wetdeT den houw van een grooteren pant
serkruiser opgedragen.
De (grootste moeilijkheid bij de ontwikkeling
van den Japanschian scheepsbouw was gelegen'
in het gemis aan vakkundige personen. Op h:eden
beschikt men over een voldoend aantal bekwa
me ingenieurs en werklieden, waarvan de cerst-
gieinoiemdf-n aan de universiteit, in' Tokio worden
gevormd. De panlserplaten worden volgens een
cijgien systeem, dat na een tijd van drie jaren
volkomen volmaakt was, op de staatsfabrieken
tei Ivure vervaardigd in uitstekende qualiteit. In
hét bijzonder is mén bedacht op de bescherming
dér schepen onder water tegen mijnen en tor
pedo's, waariniede men in den oorlog; met Rus
land sléchte ervaringen heeft opgedaan.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Vrijdag 8 Dec.
De algemeene beschouwingen over de Staatsbe
groting worden voortgezet. De heer De Beau
fort (V. L.) is aan het woord. Hij betoogt, dat de
heer Roodhuyzen gisteren duidelijk heeft doen
uitkomen niet dat de begrippen vrijzinnigheid en
democratie elkaar dekken, maar juist dat ze el
kaar niet dekken. Hij bestrijdt vervolgens de in-
dische schooldenkbeelden van dr. Kuyper. Wat
de aanmunting van zilvergeld aangaat, sluit spr.
zich aan bij den minister van financiën.
Volgt dr. Kuyper met enkele opmerkingen.
Zijn dreigement met staking van deelneming aan
de sociale verzekeringen, als de invaliditeitswet
niet op een zeker oogenblik tot stand gekomen
zou zijn, kan na minister Heemskerk's uiteenzet
tingen komen te vervallen.
Na uitgesproken te hebben, vraagt hij het
woord voor een persoonlijk feitminister Heems
kerk had hem beschuldigd »in hooge mate kren
kend" te zijn geweest jegens den minister van
koloniën. Spr. neemt nu uit zijn eerste rede terug,
dat de minister van koloniën hem had ^gekwetst"
men leze daarvoor ^ontstemd." Als minister
Heemskerk dan ook maar wil inzien, dat hij (mi
nister) hem (spreker) heeft pijn gedaan. Christen
broeder, reik mij nu de hand 1
Hierop leest spr. den minister nog eens de les
en zet hij opnieuw zijne grieven tegen den mi
nister van koloniën uiteen.
De minister van koloniën komt nu ook
in het krijt. Hij gewaagt van een »afschuwelijk
misverstand," en betoogt dat de heer Kuyper zich
vergist. Waarop de voorzitter verzoekt, geen
»da capo" van de behandeling van de Indische
begrooting te geven.
Na deze entr'acte komt de heer P a t y n aan
het woord. Hij houdt zijn bezwaren vol, en klaagt,
dat de minister hem voor een groot gedeelte geen
antwoord gegeven heeft.
De heeren Dolk en De Klerk maken enkele
korte opmerkingen.
Vervolgens behandelt de heer Vliegen nog
eens uitvoerig de Amsterdamsche gebeurtenissen
tijdens de zeeliedenstaking.
Hierop de minister van landbouw,
N. en H. Hij verdedigt den vorm van de door
hem ingediende wetsontwerpen tegenover den
heer Patijn.
Dan volgt de minister van binnen-
landsche zaken. Hij verdedigt de benoeming
van den Helderschen schoolopziener.
Als een volgende kiesrecht-petitie op een Maan
dag wordt overgereikt, zal de minister de heeren
ontvangen.
Ook omtrent de Amsterdamsche gebeurtenissen
doet de minister nog enkele mededeelingen.
De minister verheugt zich over de verklaring
van dr. Kuyper, betreffende de Invaliditeitswet.
De regeering zal de totstandkoming van ziekte en
invaliditeitswet, voor zoover dit van haar afhangt,
bevorderen, niet in deze periode, doch nog in dit
jaar.
Wat het onderwys aangaat, de verhouding tus
schen openbaar en bijzonder onderwijs is nog
steeds niet in overeenstemming met de gezind
heid der bevólking.
De minister antwoordt dr. Kuyper, dat hij geen
oorlogsverklaring heeft bedoeld. Dr. Kuyper denkt
echter wat slecht over de antirevolutionaire
ministershij is wat bezorgd over hen. Dat vin
den die ministers niet aangenaam en dat komt
dan wel eens aan den dag. Daarom zegt spreker
Denkt niet zoo slecht over ons, en werkt wat
meer met ons mede. (Bravo).
Dr. Kuyper verklaarde er zich verwonderd
over, dat hy, die nog eergister, en steeds de
uitnemendheid van het Kabinet heeft verdedigd,
behoudens critiek op enkele détails, nu verdacht
wordt te slecht te denken over dat Kabinet.
Hij verheugde zich over het nader gesprokene
door den Minister van Koloniën en heeft de
overtuiging thans dat met dien Minister geen
kwaad in het spel is.
Spreker wijst er intusschen op dat het mis
verstand niet alleen bestond tusschen de strij
dende partijen, maar bij de geheele Kamer en
daarbuiten, waar de indruk gevestigd is, dat de
Minister zich bij de behandeling van de Indische
onderwijsquaestie meer verklaard heeft voor de
liberale denkbeelden dan voor de anti-revolution-
naire. Intusschen is spreker gaarne bereid dat
hieraan toe te schrijven dat Minister de Waal
Malefijt bij de verdediging zijner begrooting, wat
een zeer omvangrijke taak is, niet los en vrij
genoeg van geest geweest is. Hiermede verklaarde
spr. de vrede geteekend.
De heer De Visser had bedenking tegen het
slot van dr. Kuyper's betoog. Dr. Kuyper heeft
het toch laten voorkomen, alsof het optreden van
den Minister van Kolonie^ bij de behandeling der
Indische begrooting voor de linkerzijde een
jubel zou geweest zijn en voor de rechterzijde
absoluut ontstemmend. Buitendien heeft de heer
Kuyper het doen voorkomen, alsof bij den heer
de Waal Malefijt intellectueele armoede aanwe
zig zou zijn. Hiertegen komt spreker met klem
op, ook namens een aantal leden der rechterzijde.
Spreker stelde er prijs op verder te verklaren,
dat bij de verdediging door Minister de Waal
Malefijt zijner begrooting deze zijn volle intellec
tualiteit getoont heeft en deed zien volkomen op
de hoogte van zijn taak te zijn geweest, terwijl
hij bij de verdediging van de reorganisatie van
liet onderwijs in de Minahassa getoond heeft een
goed vriend en geestverwant van Groen van
Prinsterer te zijn.
Het algemeen debat wordt gesloten.
Goedgekeurd werden Hoofdstuk I. (Huis der
Koningin) Hoofdstuk II (Hooge Collegiën).
Hierna komt Hoofdstuk V (Binnenlaudsche Za
ken) aan de orde, waarover echter geen algemeen
debat wordt gevoerd.
Bij afdeeling II (Binnenlandsche Besturen), be
pleit de heer Van Lijnden van Sanden-
burg verruiming der bevoegdheden der buiten
gewone leden van Gedeputeerde Staten, zoodanig,
dat zij de gewone leden kunnen vervangen als
het college onvoltallig is, en betoogt verder, dat
de burgemeesters van plattelands-gemeenten niet
steeds aan alle eischen voldoen.
DeFleskens bepleit, evenals ten vorigen
jare, pensionneering van de gemeente-ambtenaren,
en dringt aan op spoedige indiening van het be
trekkelijke ontwerp, dat in de Openingsrede is
aangekondigd, en zou van den Minister gaarne
uitdrukkelijk vernemen, wanneer het zal worden
ingediend. Voorts dringt hij aan op verbetering
van de positie der gemeente-veld wachters.
Ten slotte wijst spreker op de groote onduide
lijkheden in de Drankwet en verklaart, dat allen,
die ambtelijk met de wet te maken hebben, han
taak met klimmende tegenzin ter hand nemen.
Spr. zal zijn rede Dinsdag voortzetten. (Maan
dagmiddag wordt de Waterstaatsbegrooting verder
behandeld.
De vergadering wordt hierop verdaagd.
Avondzitting.
In de avondzitting werd de behandeling van
de Waterstaatsbegrooting voortgezet,
waarbij door tal van afgevaardigden, zooals ge
woonlijk, voor verschillende speciale belangen werd
gepleit.
v' -v v,;r'
f
Sluit Ziekte- en Onge
vallen-Verzekering met
wekelijksche premiebe
taling.
Hoofdkantoor ROTTERDAM,
Goudsclie Singel 223.
Telefoon latere. 6835.
Inlichtingen verschaft de Hoofd
agent voor Schiedam en omstreken
G. A. VAN GERVEN,
Lange Kerkstraat 13.
Vfln DER SMflrt.
IEKE/iVERPL: flRTIHELE/l
BREUKBflflDEi/N
Scliilcior
ATELIER
olileciam.
KOPER.
voor GLAS in LOOI) en in
NAAM-, GEVEL- en GRAFPLATEN
in G-lasm ozaïls.,
IJitstoomerij, Chemische JVasscher ijKunstververij
Tapijt reinigingGordijn enappr etage.
I Tuindersstraat 93 Telef. 963 - 983 ROTTERDAM.
Bu reel van Administra
tieve Controle.
Leeraar M. 0- Boekhou
den, enz.
Interc. Telefoon no. 184.
Gevestigd sedert 1894.
Kantoor: Groote Markt no. 6.
'inrichten, bijwerken, in orde brengen, controleeren en geregeld bijhouden van
administration yan welken aard ook. Leeraar in Staathuishoudkunde
en Statistiek, Boekhouden, Handelstekenen en Handelsrecht.
Kassiers en Commissionairs in Effecten.
/k P" jA ET p A O T" Verhuren loketten in hunne brand- en in-
1 voi i braakvrije kluis Tanaf fl0_ per jaar
Volgestort Kapitaal f8.000.000.—. Reserve f 1.154.200.
GEWIJZIGDE DEPOSITO-RENTJB.
Met
1
dag
opzegging (Bedragen tot f 50.000 zonder opzegging)
2
pCt.
's jaars
10
dagen
3
1
maand
w
3V,
3
maanden
n
3 Va
6
maanden
3'/,
n
12
4
Accountant
AMSTERDAMSCH ACCOUNTANTSKANTOOR
onder Directie van Mr. E. J. Koirtibals Altes.
W. MOLL Jzn.
G. H. VOORHOEVE
I Directeuren v/b.
I, J kontoor ROTTERDAM.
Telefoon 44. SCHIEDAM. Toinlaan 60.
Belasten zich met
het inca^seeren en verschaffen van wissels op Binnen- en Buitenland,
het disconteeren van wissels,
het verwisselen van vreemd geld,
het beleggen en uitzetten van gelden,
het aan- en verkoopen van effecten,
het sluiten van prolongatiën en beleeningen,
het verzilveren van conpons enz.
41
1 I_
i HRIRTALSIill,
h a it n k ii
i
9
9
tt
9
f
V. JANSIN Co.,
