Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
EERSTE BLAD.
35ste Jaargang.
Zaterdag 9 Maart !912.
No. 10265.
Dit nummer bestaat uit twee
bladen en een Geïllnsireerd
Zondagsblad.
Offieieele berichten.
Kennisgeving.
Kennisgeving.
Buitenlandse]! Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau: BOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Familieberichten 20 cent per regel.
Handelsadvertentiën van 16 regels f 0.92elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 35 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
Inrichtingen welke gevaar, schade oi
hinder kunnen veroorzaken.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam,
Gelet op de bepalingen der Hinderwet,
Brengen ter algemeene kennis dat op heden
aan W. A. Hoek en zijne rechtverkrijgenden
vergunning is verleend tot het uitbreiden zijner
machinefabriek en het oprichten eeuer zuur-
stolfabriek, aan de Hoofdstraat nos. 28 en 26, ka
daster Sectie L. no, 1323 en 1324 (ged.) gedre
ven door een gasmotor van 12 P.K. en een zuig
gasmotor van 40 P K.
Schiedam, 7 Maart 1912.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
M. L. HONNERLAGE GRETE.
Be Secretaris,
V. SICKEJNGA
DRANKWET.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam,
Gelet op art 12 der Drankwet;
Brengen ter openbare kennis, dat bij hen
een verzoek is ingekomen van GlJSBERTUS
VAN DER HORST, om verlof voor den verkoop
van alcoholhoudenden drank anderen dan sterken
drank voor gebruik ter plaatse van verkoop in de
benedenvoorlocahteit van het pand Nieuwe Maas
straat 2, hoek Geervlietschestraat.
en herinneren, dat binnen 2 weken na deze
bekendmaking tegen het verleenen van het ver
lof schriftelijk bij hun College bezwaren kunnen
worden ingebracht.
Schiedam, 8 Maart 1912.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
j M. L. HONNERLAGE GRETE.
De Secretaris,
V. S1CKENGA.
De nog betrekkelijk velen die, nadat enkele
wettelijke voorzieningen, reeds vroeger onder het
kabinet-Mackay en laatst onder het ministerie-
Kuyper, ten opzichte van het bijzonder onderwijs
hadden plaats gehad, meenden, dat de schoolstrijd
was uitgestreden, minstens in diens scherpe reso
lutie niet meer bestond, zullen door de luid spre
kende feiten der laatstverloopen dagen wel tot
andere gedachten zijn gebracht.
In onze stad allereerst hebben wij in den loop
van enkele weken dien schoolstrijd in al zijn
zwaarwichtigen omvang in stads raadszaal zien
gestreden. De vrijzinnigen, zij die recht voor
allen als hun leidend devies willen erkend zien.
hebben aan de subsidieering nog maar van het
hijzonder bewaarschoolonderwijs een verwoeden
tegenstand geboden die den schoolstrijd in zijn
meest scherpe resolutie afteekent. Als wij zien
hoe zij herhaaldelijk getracht hebben door be
zwarende voorwaarden die subsidieering zoogoed
als onmogelijk te maken, als wij nagaan, hoe zij
de meest billijke wijzigingen van rechts op het
College-ontwerp voorgesteld, herhaaldelijk hard
nekkig bestreden hebben, dan besluiten wij, dat
een satanische geest van haat den tegenstanders
van het bijzonder onderwijs tot verzet prikkelt
tegen eiken maatregel die dat onderwijs ook maar
eenigszins kan bevoordeelen. De eindstemming
over het bewaarschoolsubsidie-voorstel heeft nog
doen zien, dat de vrijzinnigen in dit verzet tot
het uiterste volhardden. Zelfs de zeer voorzichtige
voorzitter kon evenmin als de welberaden wet
houder hierbij betrokken, hun verwijt ontgaan,
't Was een verzet a outrance dat de nog zoo
verdeelde linkerzijde in ééne uiting van het fel
anti-clericalisme weer tijdelijk te zamen bracht.
Niet minder heftig dan in den Raad onzer gemeente
werd de strjjd om de school gevoerd in 's Lands
raadszaal op het oude Binnenhof. Het onschul
dig ïBouwwetteke", dat beoogt de bijzondere scho
len wat beter voor den noodzakelijken schoolbouw
te subsidiëeren, zoodat het tekort aan school
ruimte in de groote steden te eerder opgeheven
wordt, heeft aanleiding gegeven tot een harts
tochtelijken strijd, zooals de Tweede Kamer in
langen tijd niet te aanschouwen had gegeven.
Waar men Terlaan hoort getuigen, dat hij geen
stap verder zal zetten op den weg der subsidiee
ring en als mr, Tydeman daarna te beduiden
geeft, dat men van rechts maar moet zeggen hoe
veel men hebben wil, waaraan vriend Roodhuyzen
toe voegt" wij moeten 't toch betalen, dan be
grijpt men, dat ook in 's Lands wetgevende ver
gadering de schoolstrijd nog lang niet uit is. De
venijnige uitlatingen, vooral tegen de klooster
scholen, toonen, dat het anti-clericalisme op het
Binnenhof welig tiert.
Zeer terecht heeft het hoofd van het Kabinet,
als minister van binnenlandsche zaken het »wet-
teke" verdedigend, dat anti-clericalisme gebrand
merkt en den vinger op de pijnlijke wondeplek
gelegd. De minister meent, dat het verzet van
liberale zijde tegen dit eenvoudig wetje alleen
hieruit te verklaren is, dat men van liberale
zijde den groei van het bijzonder onderwijs, den
bloei der bijzondere scholen, volstrekt niet wil.
Met zijne gewone scherpzinnigheid heeft ook vooral
baron Van Wijnbergen den kloogterhaat gehekeld,
vragend of de religieuze onderwijzers niet vrij
zijn, met hetgeen zij van hun salaris overhouden
te doen wat zij willen, en verzekerend dat het
oversehot niet voor anaichistische doeleinden zal
worden aangewend.
Zoo woedt in Stad en Land de onverkwikke
lijke schoolstrijd in nieuwe feldheid. Het denk
beeld van rechts elijkheid van het openbaar en
bijzonder onderwijs blijkt bij de vrijzinnige voor
standers der openbare scholen maar geen burger
recht te kunnen verkrijgen. De school behoort
hun en de Rijksschatkist en de Gemeentekas be-
hooren alleen voor de corifeeën van het openbaar
onderwijs open te staan. De gehate clericalen
moeten wel aan het onderwijs meebetalen, maar
mogen niet hun rechtmatig deel opeischen in het
geen van overheidswege voor het onderwijs wordt
besteed. Van het denkbeeld allen te doen ge
nieten van hetgeen door allen wordt opgebracht!
komt bij de vrijzinnigen niets in. Dat heefl*de
eindstemming over het Bouwwetje, waarbij zuiver
rechts tegen links werd gestemd, afdoende be
wezen.
Voor allen die christelijk denken, die voor hunne
kinderen een school naar hunne overtuiging wen-
schen, waar het onderwijs zich bij de ouderleer
aanpast, blijlt 't dus zaak het geweer bij den voet
te houden, te b 1 ij v e n strijden voor het goed
recht der bijzondere school, die rechtsgelijkheid
op onderwijsgebied, die wij als loyale burgers van
den staat mogen en moeten eischen. Die strijd
moet vooral gestreden worden bij de Raads- en
Staatsverkiezingen. Als straks het groote verkie
zingsjaar 1913 nadert, vinde 't ons, door de veel
zijdige ervaring in 1912 geleerd, vaardig en be
reid den goeden strijd om de school waardig en
moedig te voeren. Dan klinke ook door onze
gouwen het lied dat onze zuiderbroeders met zoo
veel geestdrift hebben ^aangeheven »Zij zullen
haar niet hebben, de schoone ziel van het kind".
Voor die gelukkig in onze onze stad weinige
ouders die het gewicht van dien grooten strijd
nog niet gevoelen, moge het nu weer gebeurde
een leerzaam vermaan zijn. Als de voorstanders
van het openbaar onderwijs, de mannen der loge
en van hare bedekte stichtingen, die onder het
mom van het algemeen heil, het bijzonder doel
nastreven, zich tegen de bijzonder school zoo ver
zetten, dan moet die school wel een sterke dam
zijn tegen hun onzalig streven, dan houdt zij zeker
de zoo ontvankelijke kinderziel verre van de be
smetting van ongeloof en onverschilligheid door de
noodlottige neutraliteit der openbare school ge
kweekt. Houden die hier bedoelde weinigen in 't
bijzonder, de vele vrienden van het bijzonder onder
wijs in 't algemeen, dit steeds in 't oog en voeren zij
den goeden strijd voor de billijke rechtsgeliikheid
op onderwijsgebied steeds met die onverwinlijke
kracht en die algeheele toewyding welke zjj ten
volle verdient.
ENGELAND.
De mijnwerkersstaking.
De pogingen om tot vrede in het mijnwerKeli's-
conflict te geraken, worden nog steeds met kracht
voortgezet, zonder echter nog tot eenig tastba,ar
resultaat te hebben geleid.
De premier, Asquith, verzocht het vertegen-
woordiegnd comité der mijneigenaars, om gis
ter,- Vrijdag1, ochtend een bespreking' met hem
te houden. Daarvóór zouden de patroons van
Wales nog een afzonderlijke vergadering hou
den.
De „Industrial Council" heeft haar zittingen
verdaagd tot de volgende week, hetgeen erop
zou wijzen, dat de staking minstens tot in het
begin van de volgende week zal voortduren, en
voorts beteekent, dat de premier en het ini-
nisteriiel comité de onderhandelingen thans we
der idfirect voeren, zonder de bemiddeling van
de „Industrial Council."
Asquith weigerde Donderdag, een datum voor
de stakingsdebatten in het Lagerhuis vast te stel
len, zeggende, dat de huidige toestand bespre
kingen. in het Lagerhuis vooralsnog niet nood
zakelijk maakt.
Het uitvoerend comité van den mijn werkers-
bond publiceerde Donderdag een lange verkla
ring, waarin het er zich over beklaagt, dat zijn
houding door de bladen verkeerdelijk is be
oordeel. Het ontkent, dat geweigerd is, te on
derhandelen over de loontarieven. Integendeel
zijn de vertegenwoordigers der mijnwerkers te
MUen tijde bereid, hierover te beraadslagen, en
dan tevens aan te toonen, waarom zij van hun
looneischen niet kunnen afstappen. Er schijnt ove
rigens te dezer zake groote oneeinigheid onder de
leiders der mijnwerkers te heerschen.
De prijs van het brood zal, zoo wordt ge
meld, te Londen nog deze waak nogmaals een
verhooging ondergaan.
De. „Morning Leader" brengt het bericht, door
andere bladen bevestigd, dat de noodlottige toe
stand in handel en industrie sedert Donderdag
nog meer is verergerd, daar er nog ten groot
aantal fabrieken het werk hebben stop gezet,
waardoor nogmaals duizenden arbeiders tot werk
loosheid gedoemd zijn. Indien de staking nog
weinige dagen langer duurt, zal er gebrek aan
visdh komen, daar de stoomtrawlers bij gebrek
aan kolen niet kunnen uitvaren. Te Grimsby
moeten de reeders nu reeds 36 shilling per ton
steenkool betalen.
De bemanning van den mailstoomer „Phila
delphia", die dezer dagen te Southampton aan
kwam, uit 250 koppen bestaande, loopt ledig,
en als de „New-York" beden (Zaterdag) te Sout
hampton aankomt, zjjn er nog eens 250 man zon
der werk.
Er is letterlijk niet ééne vakvereemiging in ge
heel Engeland, die niet meer of minder zwaar
getroffen is door de mijnwerkersstaking, «ie de
draaglkrac-ht der werkloozenfondsen cp een zeer
harde proef stelt.
In dit opzicht is deze noodlottige staking 'n
les geweest, benevens een practisch bewijs van
de saamhoorigheid der verschillende takken van
industrie, dat wellicht zal leiden tot het formu-
leeren van voorstellen toit een ontwerp-, waarbij
het aan eene bepaalde industrie ten stelligste
ontzegd wordt, een staking te beginnen, voor
en aleer alle andere industrieën zijn geraadpleegd.
De eischen van de „Amalgamated Society of
Engineers", met zijn 122,000 leden, netraffende
de werkloosheidsuitkeering, zullen al zeer zwaar
drukken. Zij hebben per week recht op 10 shil
ling toelage.
Een menigte kleine machinefabrieken hebben
haar deuren reeds gesloten en op het eind dezer
week zullen verscheidene duizenden arbeiders in
het machinevak en machinisten om hun toelage
komen. Er zal de volgende week minstens 10,000
pond noodig zijn, om de werklooze leden van
genoemden bond hun toelage te geven. Duurt de
staking nog langer dan 14 dagen, dan zal dat
cijfer verdriedubbeld moeten worden.
Ee „Amalgamated Society of Railway Servants"
bevindt zich al in een even neteligen toestand en
haar geldmiddelen slinken op schrikbarende wjjze.
Berichten uit all® deelen des lands verhalen
dezelfde droeve geschiedenisfabrieken en werk
plaatsen, werven, ateliers gesloten, verlaten ha
vens, voor anker liggende stoombooten, die de
plaats hunner bestemming niet meer konden be
reiken, stijgende prijzen.
Ee terugslag in Frankrijk doet zich steeds erger
gevoelen. Zoo heeft de „Compagnie Générale
Transatlantique" het noodig gevonden, bekend
te maken, dat haar stoombooten voo'rloopig met
beperste snelheid zullen varen, met het oog op
het besparen van steenkool. De snelheid zal niet
hooger zijn dan die, welke, volgens de maileni-
tracten, beslist vereischt is.
Berichten aan de „Daily Mail" ontleend mel
den, dat de mijnwerkersstaking in ieder geval
niet zal eindigen voor het midden van de volgende
week, daar de mijnwerkersbond, die alle schik
kingen moet bekrachtigen, niet voor Maandag op
zijn vroegst bijeen komt.
De Schotsche mijneigenaars, door de pegeering
naar Londen ontboden, zjjn daar gisteren (Vrij-
aag) aangekomen.
De onderstaatssecretaris van Binnenlandsche
Zaken liet Vrijdag de vertegenwoordigers der voor
naamste spoorwegmaatschappijen bij zich komen,
teneinde met hen den toestand te bespreken, die
door de staking geschapen is. Doel der bespre
kingen was, na te gaan, in hoeverre de maat
schappijen in staat zijn, haar dienst, zij het be
perkt, gaande te houden en in welke mate zjj
bij machte zijn, haar eigendommen te bescher
men.
In verschillende steden hebben de gemeente
besturen, zooals reeds gemeld, de electrische
straatverlichting tot het allernoodzakelijkste be
perkt. Ook andere electrische bedrijven hebben
hier en daar reeds zwaar onder de staking ta
lijden. Te Blackburn heeft het gemeentebestuur
besloten, den tramdienst tot de helft in te krim
pen, en van iedere twee booglampen der straat
verlichting er slechts één te laten branden.
Te Leeds is de prijs van petroleum 54 o/o
stegen. Ook te Cambridge is de openbare ver
lichting tot de helft beperkt, terwijl aan de in
woners is verzocht, zoo zuinig mogelijk met hun
gas te zijn.
In Midlothian, bij West Calder, zijn Woens
dagnacht de eerste, en tot dusverre de oenige,
stakingsonlusten voorgevallen. De gebouwen van
de Tarbrax-mijn werden vernield en de machine-
loods verbrand door stakers.
In de mijn werkten eenige niet-aangesloten ar
beiders en nauwelijks was dit bekend in do om
liggende dorpen, of de mijnwerkers, waarondea
vele Polen, bestormden de mijn, richtten de boven
genoemde schade aan en dwongen de niet-aange-
slotenen den arbeid neder te leggen.
Op uitnoodiging van den minister van binnen
landsche zaken zijn de vertegenwoordigers van de
voornaamste spoorwegmaatschappijen in het Ver-
eenigde Koninklijk gistermiddag aan het ministe
rie van binnenlandsche zaken bijeengekomen ten
einde den door de kolenstaking geschapen toestand
te overwegen en zich te vergewissen in hoever
de maatschappijen het verkeer op de ljjnen kun
nen handhaven. De beraadslaging is geheim.
Tienduizend kraan- en spoorwegmannen zjjn
door de kolenstaking aan de haven van Glasgow
werkeloos geworden.
Uit Londen wordt geseind
Een belangrijke ontwikkeling van den loop van
zaken in de kolencrisis kan vermeld worden. De
regeering heeft beide partijen uitgenoodigd ge
meenschappelijk met haar samen te komen. Het
bestuur van het verbond van mijnwerkers heeft
toegestemd in een zoo spoedig mogelijk bijeen
roepen van een nationale vergadering der mijn
werkers ten einde haar het voorstel voor te leggen,
doch het is niet in staat een aanneming daarvan
aan te raden, tenzij het beginsel van het mini
mum loon van de bespreking wordt uitgesloten.
Een offieieele bekendmaking zegt, dat de re
geering meent, dat haar reeds aan de partijen
voorgelegde voorstellen de billijkste middelen tot
het tot stand brengen van een vergelijk aan de
hand hebben gedaan, doch met het oog op de
moeilijkheid om zonder onderlinge bespreking
verder te komen had zij dezen stap gedaan.
De nationale bijeenkomst van vertegenwoordi
gers der mijnwerkers zal Maandagavond plaats
hebben.