KatloMe Hoottsclool-vrenipi.
Zaterdasrl3Aprill912
TWEEDE BLAD.
Gemengd Nieuws.
Telefoon no. 85.
No. 10294.
Sinds enkele maanden is in de Katholieke pers
het onderwerpde Katholieke universiteit aan de
orde van den dag. Uit die besprekingen is over
duidelijk gebleken, dat er meer en meer enthou
siasme voor een dergelijke stichting ontvonkt is.
Een en ander was aanleiding, dat eenige voor
standers voor een zoo spoedig mogelijk te berei
ken Kath. univesiteit de handen in elkaar sloegen
en plannen beraamden om de gevoerde debatten
weer niet zonder resultaat te laten voorbijgaan.
Met voorkennis van Z. D. H. Mgr. H. v. d. We
tering, aartsbisschop van Utrecht, kwamen zij
bijeen, om te beraadslagen over het stichten eener
R. K. Hoogeschoolvereeniging.
Wijl zij van meening waren, dat de nieuw te
vormen vereeniging in elk geval onder toezicht
der St. Radboudsticliting zou moeten werken,
werden met het bestuur dezer stichting connec
ties aangeknoopt. Uit onderstaand stuk, dat met
een begeleidend schrijven aan de St Radboud-
stichting werd opgezonden, blijkt doel en strekking
der ontworpen vereeniging.
MEMORIE VAN TOELICHTING
aangaande het plan tot oprichting
eener R. K. Hoogeschool vereen i
ging in aansluiting met de St.
Radboudstichting.
Hoewel naar het oordeel van ondergeteekenden
reeds a priori de noodzakelijkheid een R. K. uni
versiteit vaststaatwelke noodzakelijkheid daar
bij voor wat ons land betreft een actueele duiding
verkreeg door het feit, dat het Doorluchtig Epis
copaat van Nederland de St. Radboudstichting in
't leven riep, die in haar statuten als hoofddoel
aangeeft «voor te bereiden en, zoodra de omstan
digheden en de middelen dit zullen toelaten, te
vestigen en te stichten een bijzondere Nederland-
sche Katholieke Universiteit" meenen zij toch
in korte trekken te moeten aangeven, waarom
zulke universiteit h.i. voor ons land zoo dringend
gewenscht is.
Bekend is, dat de H. Kerk steeds een bijzondere
zorg heeft aan den dag gelegd voor de verbrei
ding van het onderwijs; onderwijs doordeezemd
van Hare gelootsbeginselen. Niet alleen het ge
wone lager ouderwijs nam zij onder Hare hoede,
maar ook het middelbaar en hooger omringde Zij
met speciale zorg Te allen tijde was het de eer
ste werkzaamheid der monniken en missionaris
sen, om naast de Kerk de school te doen verrij
zen. Wat speciaal het glanstijdperk der Kerk
betreft, men weet, wat een werk Zjj gemaakt
heeft van de kloosterscholen en in de latere Mid
deleeuwen van de hoogescholen. Slechts geweld
en vervolging kon er toe nopen 't zegenrijk ont
wikkelingswerk te staken.
Wat speciaal ons land betreft, was het de Re
formatie, die op gewelddadige wijze onze scholen
sloot en eeuwenlang belette ze te heropenen., In
onze eeuw einde ijk maakte het Liberalisme van
de machtspositie gebruik om godsdienst en Chris
tendom definitief uit de school te verbannen en
het neutrale Staatsonderricht in de plaats te schui
ven. De noodzakelijkheid echter vaneen op chris-
telijken grondslag gevestigd onderwijs ontging
niet aan het waakzame opg der Kerk en toen de
liberale idee, die intusschen de door de Re
formatie aan banden gelegde vrijheid der Kerk
ten deele losmaakte, zoodat ze zich zekere vrije
bewegingen kon- veroorlooven langzamerhand
in de school in daden werd omgezet, heeft het
Episcopaat ingegrepen en het volk den weg ge
wezen. Het beroemde Mandement van 18ö8trok
de lijnen, waarbinnen het onderwijs in de toe
komst, zich moest ontwikkelen volgens den geest
der H. Kerk. Langzaam maar zeker hebben de
D.D. Bisschoppen dit program trachten ten uitvoer
te leggen. Wat betreft het Lager Onderwijs mo
gen we zeer zeker op rijke resultaten wijzen
ook op middelbaar en gymnasiaal onderwijsgebied
werd reeds hier en daar vruchtbaar gewerkt
Slecht voor het universitair onderwjjs staan we
nog aan het begin.
Toch valt het niet te ontkennen, dat wanneer
de beginselen in het Mandement neegelegd, logisch
en consequent doorgevoerd worden, wij tot een
Katholieke universiteit moeten koman, die het
Katholieke leven tot een rijke en volledige ont
plooiing zal brengen.
Het kan niet in twijfel worden getrokken dat het
liberalisme door zijn universiteiten een grooten voor
sprong op ons heeft en een machtig wapen bezit om
onze beginselen te bestrijden. Het is mogeljj k geweest
door het liberaal universitair onderwijs niet alleen
onze jongelingschap en onze Katholieke geleerden
over de heele lyn zoowel ia het publieke als in het
particulierie leven terug te dringen, maar ook
menigeen, op wien wjj onze hoop stelden, aan
onze gelederen te ontrukken en voor anti-christe-
lyke denkbeelden te winnen. Wel werd gepoogd
door middel van Katholieke studentenvereenigingen
een correctief voor onze Katholieke studenten in
t leven te roepen, en 't moet erkend, dat daardoor
veel goeds tot stand kwam, maar de leer als zoo
danig en het overtuigende woord van den profas-
sor was en bleet liberaal, om niet te zeggen
atheïstisch, zoodat men bij de debatten over het
Hooger Onderwjjs in 1904 in de Tweede Kamer
gevoerd, terecht aangaande dat correctief kon
spreken van «surrogaat", en dan nog in euphe-
mistischen zin. Wel werd Katholieken privaatdo
centen de toegang tot den katheder ontsloten
wel werden allengskens door de zorgen van het
bestuur der St. Radboudstichting buitengewone
hoogleeraren aangesteld, maar het groote nut
daaarvan allerminst over 't hoofd ziende mee
nen ondergeteekenden toch, dat deze leeraren uit
den aard der zaak niet in staat zijn de liberale
leer te neutraliseeren, omdat de colleges, welke zij
geven, louter van facultatieven aard zijn en de
Katholieke student toch gedwongen is,den liberalen
leeraar te volgen in lessen en examina.
Alleen een Katholieke universiteit zal onze jon
gelingschap volledig onderwijs kunnen brengen
zooals onze beginselen dat verlangen. Slechts een
Katholieke universiteit kan een leger van geleer
den voortbrengen, gelijkwaardig aan het liberale
contingent, dat sinds jaar en dag aan onze Rnks-
universiteiten in zijn beginselen gestevigd werd.
«Zoodra de omstandigheden en de middelen dit
zullen toelaten." Met deze woorden geven de sta
tuten van de St. Radboudstichting het tijdstip aan,
waarop tot de stichting van een Katholieke uni
versiteit moet worden overgegaan.
Is dat tijdstip nu reeds aangebroken?
Wat de omstandigheden betreft, de jongste wet
op het Hooger Ouderwijs heeft zeker den slag
boom verwijderd, waarop zij, die den weg, door
het Mandement van 1868 uitgestippeld, hadden
ingeslagen, tot in den jongsten tijd stuitten. On
dergeteekenden meenen dus met recht te kunnen
veronderstellen, dat de bezwaren, welke eertijds
van wetteiijken aard waren, thans meer op par
ticulier 'terrein zijn overgebracht, en daardoor van
zelf door particulier initiatief zullen kunnen ver
wijderd worden.
Waar het buiten kijf is, dat het volk, althans
het eenigszins ontwikkelde, meer en meer het
veelzijdige nut eener universitaire opleiding gaat
inzien, liggen, naar het oordeel van ondergetee
kenden, die bezwaren vrijwel vervat in de finan-
cieele kwestie, m. a. w. «de middelen", waarop
de statuten van de St. Radboudstichting doelen.
Al aanstonds zij hier den meesteischenden toe
gestemd, dat er verschillende millioenen zullen
noodig zijn, wil men een R. K. universiteit op
zetten. Gaat men daarbij niet te werk als b.v.
ten onzent bij de Vrije Protestantsche Universiteit
die een groot deel van haar fondsen uit jaarlijksche
bijdragen putte, en nóg put, maar wil men een
beduidend stamkapitaal bijeen hebben, vóór de
eerste spade in den grond wordt gestoken, dan
kan voorzeker in de eerste jaren van een R. K.
universiteit nog geen sprake zijn. Maar de bekende
oflervaardigheid van ons Katholieke volk op het
gebied van liefdadigheid en naastenliefde staat er
borg voor, dat wanneer het geldt een zóó groot
belang als het bijzonder onderwijs, ons volk zich
niet onbetuigd zal laten. Echter, deze oflervaar
digheid kan slechts verwacht worden op één
voorwaarde, dat het vol begrijpt, ten volle inziet,
waarom het zijn geld stort en dat dus systema
tisch een heilig enthousiasme wordt ontstoken in
alle deelen van Katholiek Nederland.
Dat ons volk, yoor zoover het de strekking der
St. Radboudstichting geheel heeft doorzien, wel
degelijk voor een katholieke universiteit wil offe-
ren, bewijzen reeds de bijdragen, tot nu toe ver
kregen. Die bjjdragen hebben het mogelijk gemaakt,
dat het bestuur der St. Radboudstichting, het
hooge doel voor oogen houdend, met bekwamen
spoed de hand aan den ploeg heeft geslagen en
vastberaden reeds een begin maakte met het
vestigen van bjjzondere leerstoelen. Nochthans is
het duidelijk dat door een rijker toevloeiing der
geldmiddelen de bt. Radbuudsiichtiug in de ge
legenheid zal worden gesteld spoediger het hoofd
doel te bereiken de R. K. universiteit.
Ondergeteekenden zijn de meening toegedaan,
dat de beste weg om tot de middelen, voor een
R. K. universiteit benoodigd, te geraken, is het
volk in al zijn geledingen deelachtig te doen zijn
aan het grootsche werk, hen daaraan te verbinden
door een onderlingen band, waardoor het tevens
mogelijk zal zijn zelfs met de kleine luiden in
aanraking te komen, hen door woord en schrift
voor het idee te begeesteren en zoodoende door
een aanhoudende propaganda den weg te effenen,
die de St. Radboudstichting reeds is ingeslagen-
Die onderlinge band zou kunnen gevormd wor
den door het slichten van een R. K. Hoogeschool
vereeniging, welke ouder oppertoezicht der St.
Radboudstichting, nationaal, provinciaal en com
munaal zou werken. Het doel in algemeenen zin
zou te omschrijven zijn als propaganda voor de
R. K. universiteit, door het houden van lezingen,
het verspreiden van geschriften, het inzamelen
van contributies enz. De vereeniging zou het volk
in kennis moeten brengen met de beteekenis en
het doel van het hooger onderwjjs, in 't bijzonder
der universiteit. Tevens zou het volk stelselmatig
bekend gemaakt moeten worden met de vereisch-
ten, noodig voor Rijks- Provinciale-, Gemeentelijke
en particuliere betrekkingenhulp zou moeten
verleend worden bij het nemen van informaties,
om zoodoende het idee der universiteit systema
tisch te propageeren, en begeestering en voor te
wekken.
Om de deelname algemeen te doen zijnt zou
men daarheen moeten, sturen, dat iedereen in de
mogelijkheid is, lid der vereeniging te worden en
dat bijgevolg een minimumcontributie zou worden
vastgesteld, welke ook de kleinste van ons volk
in staat is te dragen Zoodoende zou door het
stelselmatig weerkeeren van duizenden kleine ga
ven een prachtig resultaat verkregen kunnen
worden, waarbij in aanmerking dient genomen,
dat, naarmate men het doel nabij komt, de be
geestering stijgt.
Ondergeteekenden hebben de vaste overtuiging,
dat een dergelijke vereeniging wier hier kor-
telijk aangegeven grondslagen natuurlijk voor
verbetering vatbaar zijn een grooten stoot zou
kunnen geven aan de verwezenlijking van het
doel, in de statuten der St. Radboudstichting
neergelegd. Zij meenen dat de totstandkoming der
Katholieke universiteit, welke door de zorgen van
het Doorluchtig Episcopaat eens zal verrijzen, door
een organisatie, als hier gedacht, aanmerkelijk
zal kunnen vervroegd worden en dat een op deze
wijze tot stand gekomen Kath. universiteit met
recht mag worden genoemd een daad van
het Kath, volk in zijn geheel.
G. Th. M. v. d. Bosch, Alkmaar.
S. Bruijsten, 's-Gravenhage.
W. C. F. van Hest, Rotterdam.
Dr. J. J. B. Hilbers, Vught.
Dr. A. C. A. Hoffman, Gouda.
Dr. G. M. Kusters, 's-Gravenhage.
Ongelukken. De 17-jarige A. K. te Stap
horst, die aan vallende ziekte leed, kwam Paasch-
maanuag te vallen en kreeg een pot kokende
soep over zijn geziciht en lichaam. Donderdag
morgen is hij overleden. (Zw. Ct.)
Witte p a 1 i n g. Onze zoetwatervisscheirij
meldt, dat zij voor het museum van de hoofdafd.
Zoetwatearvisscherij van de Ned. Heide- maatschap-
pij van den heer J. de Jong te Grouw een le
venden witte paling is ontvangen, 't Is ten prach
tig exemplaar en een ware aanwinst voor het
aquarium. j
Verbod van Samenscholing. Uit Ter-
neuzen wordt gemeld: Naar aanleiding van een
relletje bij het naar huis geleiden van een werk
willigen bootwerker is Donderdagnamiddag het
verbod van samenscholing afgekondigd. Donder
dagavond hebben politie en marechaussee ten
menigte menschen uiteengedreven. Eenige per
sonen hebben zich daarna bij den burgemeester
beklaagd over het optreden van de politieman
nen.
Bijna 6 ton weggegeven. Zoo nu en dan
hebben wij reeds eenige legaten vermeld uit de
nalatenschap van jonkvr. A. C. C. van Brakel,
onlangs te Oudenrijn overleden. Het V. D. ver
meldt thans de volgende volledige opgave
Aan het fonds van Brakel f 50.000aan het
A. O. C. fonds f50.000; aan de mij. v. Weldadig
heid Frederiksoord f12.000; aan de ver. v. hulp-
beh. kinderen Utrecht f2.000; aan het Tehuis v.
schoolg. kinderen, Den Haag f1000; aan de ver
een. hulp v, Lupuslijders f 1000aan het Leger
des Heils, afd. Utrecht f 4000 aan het Doorgangs
huis te Hoenderloo f 1000aan het gesticht Zoar
te IJsselstein f500; aan de diaconie Ned. Herv.
gem. Brielle f40.000; aan het armbest. R. K.
Gem., Brielle f15.000; aan de diaconie Ev. Luth.
Gem., Brielle f5000; aan het armbest. Israël gem.,
Br elle f5000; aan de Ned. Herv. gem. te Ever-
dmgen f20.000; aan de diaconie N. H. gem.,
Everdingen f 10.000aan het R. K. armbestuur
te Everdingen 1000; aan het Asyl. v. gebrekkige
zeelieden, Brielle f15.000; aan het Geuzengesticht
Wilhelm, v. Nass. f 15.000 aan het Israël. Weesh.i
Utrecht f 20.000aan het St.-Andraeas-gesticht,
Utrecht f25.000; aan de commissie v. Kleeding
en Dekking, Utrecht f 10.000; aan de vereen.
Moed, Beleid en Trouw f 5000 aan het Nederl.
Bijbelgenootschap f5000; aan de Mij. tot Nut van
't Algemeen f 10.000aan de inrichting voor
Doofstommen-onderwijs, Rotterdam f 25.000 aan
de Prins Alexander-stichting, Bennekom f 20.000
aan het fonds v. Noodl. kerken in Nederland
f20.000; aan het Wilhelmina Kinderziekenhuis,
Utrecht f25.000; aan het Oranje Nassau Oord
Renkum f25 000, aan de Prins Hendrik Stichting
Egmond aan Zee f 25.000aan het diaconessen-
huis, Utrecht f20.000; aan de Ned. Herv. gem.
de Meern f25.000; aan het Luth. Oude vrouwen
en mannenhuis, Utrecht f 20.000aan het diaco
nieweeshuis, Utrecht f 20.000aan het armbestuur
Ned. Herv. gem., de Meern f5000; aan hetR. K.
armbestuur, Oudenrijn f2000; aan het Ooglijders
Gasthuis, Utrecht f 25.000, totaal f 579.500. Alles
vrij van successierechten.
Nader verneemt het blad nog, dat in den ballon
aanwezig waren de balloncommandant Nell uit
's-Gravenhage, en dr. C. Schoute, adjunct-direc
teur van het Kon. Ned. Meterologisch Instituut.
De laatste was belast met het doen van waarne
mingen.
De directie van het Instituut heeft in antwoord
op het telegram der aangehouden luchtschippers
onmiddellijk naar Gronau terug geseind, dat de
ballontocht op haar order en voor een weten
schappelijk doel ondernomen is.
Een uitgebreide s mokkel aa rsfci e n-
d e. Het perstelegrammenbureau te Berlijn bericht
uit Milaan, dat de Italiaansche tolbeambten te
Lugano en omgeving een wij-dver taxie smokke
laarsbende op het spoor zijn gekomen, waartoe
duizend personen zouden behooren. De leden der
bende smokkelden in hoofdzaak horloges en sui
kerwerken over de Italiaansche grenzen.
Hollandsche luchtschippers aan
gehouden. Naar de «Tel." verneemt, is de
ballon Amsterdam, van de Nederlandsche Veree
niging voor Luchtvaart, die te Crefeld de over
winning behaalde, gisterochtend even over de
Duitsche grens in de buurt van Gronau aange
houden.
In den ballon bevond zich o.a. een onderdirec
teur van het Koninklijk Nederlandsch Meteorolo
gisch Instituut in De Bilt.
De heeren hebben terstond na de aanhouding
i naar Utrecht om legimitatie-papieren geseind.
Belangrijke onthullingen. Het is
ditmaal het «Journal," dat iets meent te kunnen
mededeelen van de verwachtingen van den alge
meenen veiligheidsdienst, doch niet met betrek
king tot de auto-bandieten. Het is het spoor van
de uit het Louvre gestolen Joconde van Vinei,
dat men dit op verantwoording van het «Jour
nal" aan den veiligheidsdienst hoopt gevonden
te hebben. Het genoemde blad meldt nl., dat
ingestelde nasporingen geleid hebben tot de in
hechtenisneming van een individu, dat zwaar ver
dacht wordt te zijn, zoo niet de pleger van den
diefstal van het beroemde schilderij, dan toch
een van hen, die van het misdrijf op de hoogte
waren. De man heet Chauveau en heeft zich in
den aanvang van zijn veelbelovend leven schuldig
gemaakt aau talrijke oplichtingen om daarna
meer heil te zien in het in dezen tijd van ar-
beidsverdeeling moderne gespecialiseerde inbraak-
bedrijf in kerken en musea. Chauveau was ech
ter in weerwil van zijn talenten voor dit vak niet
de voornaamste persoon van de bende, waartoe
hij behoorde. Zijn chef was een zekere René Fer-
rand, die de ondernemingen schijnt te hebben
moeten uitdenken misschien beschikte hij over
meer kunstzin terwijl Chauveau de handige
uitvoerder was. Zoo is onlangs in het museum
van Reims een bonbonmère van groote waarde
gestolen, welke diefstal Cbauveau en Ferrand
moeten hebben uitgevoerd, terwijl nog korter ge
leden, den 2östen Maart, uit een museum te Nevers
een verzameling schotels en borden ontvreemd
zijn, te zamen voor een geschatte waarde van
50.000 frank. Ditmaal had men een der dieven
bijna in handen gehad. De trein, dien zij te
Nevers genomen hadden, was gesignaleerd, doch
toen men Chauveau bij het uitstappen uit den
trein aan de gare de Lyon te Parijs bij den kraag
had willen vatten, was de vogel gevlogen en trof
men in de atdeeling, waarin hij plaats had
genomen, alleen een zak met inbrekerswerktuigen
aan. Hij had schijnbaar lont geroken, was zoo
voorzichtig geweest om te Corbeil uit te stappen,
met achterlating van den compromitteerende zakt
en had daar den trein naar Juvisy genomen om
Parijs per rijtuig weer binnen te komen. Ferrand
moet kalm aan de gare du Lyon zijn uitgestapt
op hem rustte toen waarschijnlijk omdat hij
de diefstallen niet zelf uitvoerde nog geen
verdenking.
Dinsdag-avond is de politie gelukkiger geweest.
Men wist, dat Chauveau huisde in den omtrek
van de place Blanche in Montmarte en daar werd
hij ook op den hoek van de rue de Douai en de
rue Blanche 's avonds tegen 9 uur door een in
specteur van den veiligheidsdienst aangehouden.
Den daarop volgenden Woensdag heett men toen
ook een poging gedaan om Ferraud te Villennes
in het arrondissement Versailles in handen te
krijgen, doch men slaagde slechts in de arrestatie
van zijn geliefdehij zelf had nog den tijd gehad
uit een venster te verdwijnen. De. doorzoeKing
van de door den museumdief bewoonde vertrek
ken leverde echter het resultaat op, dat men er
eenige zaken van groote waarde aantrofde te
Nevers gestolen schalen en borden, verder schilde
rijen enz. Er waren daar uit musea ontvreemde
schatten aanwezig, die men voor altijd verloren
had gewaand.
Ook heeft men er eenige belangrijke brieven
gevonden en het is naar aanleiding daarvan, dat
men in de bureau's van deu algemeenen veilig
heidsdienst over de mogelijkheid van het terug
vinden van de Joconde begint te spreken. In hoe
verre de hoop, waarvan boven sprake was, gegrond
is, blijkt uit het medegedeelde verder niet.
De overstrooming vande Mississippi
Uit Menphis wordt aan de Daily Telegraph"
gemeld, dat in Noord-Arkansas meer dan twee
duizend vierkanten mijlen land. waaronder
500.000 acres bouwland, onder water gezet zijn
tengevolge van de doorbraak van de voornaam
ste dijk aan het Golden Lake. In Marked Tree,
Wilson. Big Lake, Dickerville en Tyronza staat
het water 5 10 voet hoog. Andere steden,
waarmede de verbinding verbroken is, zijn
waarschijnlijk eveneens overstroomd. Talrijke
kudden vee zijn om het leven gekomen en de
schade wordt op minstens 1.000. 00 geschat.
