Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
EERSTE BLAD.
35ste Jaargang
Zaterdag 20 April 1912.
No. 10300.
feuilleton.
Het Spookkasteel
Binnenland.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau: BOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTISN:
Familieberichten 20 cent per regel.
Handelsadvertentiën van 16 regels f 0.92elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 35 cent per regel.
Voor herhaaldelijkadverteeren worden uiterst bil-
1 ij k e overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
Dit nummer bestaat uit twee
bladen en een Geïllustreerd
Zondag tihiad.
Buitenlandse)! Nieuws.
DE OORLOG TUSSCHEN ITALIË EN TURKIJE
Bombardement der Dardanellen.
Over de nieuwe actie van de Italiaaansche
vloot seint de correspondent van het »Berliner
Tageblatt".
Het bericht van het bombardement der Darda
nellen was, toen gister de Kamer geopend werd
den grootvizier bij het voorlezen der troonrede
reeds bekend. Met het oog op de aanwezigheid
van Sultan werd het echter eerst geheim gehou
den. Toen de Sultan de Kamer verlaten had,
werd het bekend gemaakt en het maakte op de
afgevaardigden een grooten indruk. Het bericht
verbreidde zich bliksemssnel door de stad. De
stemming, in politieke kringen zoowel als onder
de bevolking, is zeer gerust.
De correspondent van de ïLokal Anzeiger"
meldt:
E§n onbeschrijfelijke opwinding maakte zich
van alle kringen hier meester bij het bekend
worden van het bombardement van Koem Kaleh
en Sed il Bachr op den dag van de Kameropening
De regeering is overtuigd, dat de Italianen de
Dardanellen nooit zullen kunnen forceeren.
De Turksche staatsschuldpapieren daalden op
de beurs met twee procent.
De Italianen gaven op de vestingwerken onge
veer 185 schoten af, zonder ernstige schade aan
te richten. Daar de vijandelijke vloot van Koem
Kaleh weggevaren is, gelooft men hier, dat het
slechts een vlootbetooging is geweest en dat het
de bedoeling niet was de Dardanellen te forcee
ren.
De vloot bestond uit 4 pantserschepen en 23
andere oorlogsschepen. Een kruiser is beschadigd.
Verder wordt aan bezelfde blad uit Konstanti-
pel geseind Ondanks de hevige beschieting heb
ben de forten Koem Kaleh en Sed il Bachr wei
nig schade geleden. Een Turksche soldaat is
gedood en een gewond. De Italianen mikten
slecht. De groote forten, die meer naar achter
liggen, namen geen deel aan het gevecht. De
afstand was zeer groot. Een klein Italiaansch
schip werd door een granaat getroffen en moest
zich terugtrekken. De vijandelijke vloot is in zicht
gebleven.
Een ander correspondent van de uLokal An
zeiger" heeft een onderhoud gehad met Talaat,
den Turkschen minister van binnenlandsche zaken,
en seint daarover De minister verklaarde mij,
dat het bombardement weinig schade veroorzaakt
heeft. Het getroffen Italiaansche oorlogsschip zit
bij Tenedos op het strand. Het bombardement
begon om half elf en duurde vier uur. De ves
tingwerken van Koem Kaleh zijn weinig bescha
digd. Het fort Richanie beantwooordde het vuur
0F
De roovers van bet kasteel d'Herneuse.
Naar het Fransch
van Noël Gaulois.
85)
Plotseling weerklonk trompetgeschal.
Jacques.001 mt riepen de aanvoerders der
gra~e?0d'Herneufe°eedn 7lT gG1'ed' Zeiden de
van"6flieh°wee°duizemf mannen° n d e 1 h?t ^icht
gingen de zwaarden omhoog maai daarachter
Het was een hevige strijd.' Als de boeren er
met in zouden slagen hun vijanden ?e over
winnen, hen te dooden en de plaats te bezetten
zouden zij ïmresloten worden tusschen twee
partijen, die beiden zouden trachten hen te
verdelgenzij maakten zich ook geen illusies
over de hoedanigheid en de meeningen der
nieuw-aangekomenen.
Het was een heete strijd,
vin rmaikt was n°g niet bezet, toen de graaf
To x.en de hoer van Buch verschenen,
verwon te 0lleans gehoord hadden van de
de hnvtl g van beaumont en de vlucht van
zii dat uS!D Jan °Heans naar Meaux, begrepen
ay' dat de edele dames door ernstige gevaren
en beschadigde, zwaar een Italiaansch oorlogsschip,
waarop toen brand ontstond. Drijvende mijnen
zijn in de Dardanellen uitgelegd en vlotgemaakt,
zoodat de scheepvaart opgeheven moet worden.
De Italianen hebben den kabel door de Darda
nellen afgesneden. Het uitzetten van Italianen
uit Konstantinopel staat voor de deur. De ministers
hebben er gister over beraadslaagd. De Porte
heeft van het bombardement mededeeling gedaan
aan alle Turksche gezanten in het buitenland.
Van een terugkeer der Italiaansche vloot naar de
Dardanellen heeft men niets meer vernomen.
Hieronder volgen nadere berichten over de Ita
liaansche vlootactie.
De Italianen zijn gistermorgen oegonnen met
het. bombardement van Aiwali (a/d. kust van
Klein-Azië, tegenover Lesbos; plaats van 20 tot
30 duizend inwoners).
Uit SmyrnaTwee Italiaansche oortogssche*-
pen hebben een kanonneerboot met torpedo's aan
gevallen in de baai van Vathy.
Vathy is een kleine slad aan de noordkust
van het eiland Samos met ongeveer 2400 inwo
ners.
Gisteren is te Vathy een ware paniek ontstaan.
De gevangenissen werden door de politie ver
laten en de gevangenen hebben kunheh ohtsbap-
pen. De kazerne werd gebombardeerd en door de
troepen verlaten, terwijl de Turken zelf de sche
pen der kustbewaking hebben doen zinken.Er
zijn 3 gewonden.
De kabel van Saloniki naar het eiland Lemnos
is gekapt. Men gelooft, dat Lemnos door de Ita
lianen bezet is.
Uit Konstantinopel wordt aan heit „Berliner
Tageblatt" geseind, dat volgens een rapport van
de commandanten der forten 5 pantserscihepen
en 9 torpedo-booten het bombardement op het
fort Sed il Bachr hervat hebben. Het fort werd
©enigszins beschadigd. Het had 3 dooden en 14
gewonden. Bij het eerste bombar clement is de
kazerne van Sed il Bachr ernstig beschadigd.
Er waren 7 dooden en 23 gewonden.
In Konstantinopel wordt beweerd, dat Enge
land, als Italië de actie uitbreidt, krachtig tus-
schenbeide zal komen.
Gisterenmiddag kruisten volgens '-en bericht
uit Saloniki daar in de buurt 2 Oostenrijksche
schepen. In de richting van Samos zag men 3
Engelsehe kruisers en 2 torpedo-booten.
Hier in Berlijn, zoo min als in Weenen, gelooft
men dat Italië werkelijk een actie tegen de Dar
danellen in den zin heeft. Men hecht aan het
gebeurde niet meer waarde dan aan een vloot
betooging.
De Turksche minister van oorlog heeft'hekend
gemaakt, dat de voor Samos gezonken kanon
neerboot door de bemanning opgeofferd was, op
dat zij niet in de handen der Italianen zou val
len. De bemanning en de wapens waren oht-
scheept.
Een telegram uit Smyrna behelst, dat het leg
gen van drijvende mijnen in de Dardanelleh biet
bevestigd wordt.
bedreigd werden en waren zij haar te hulp
gesneld.
Hun aankomst was het teeken van vertrek
voor de Jacques. Zij trokken af. Achtervolgd,-
en opgedreven als wilde dieren, werden zij
grootendeels vermoord.
Tevergeefs trachtte de hertogin van Orleans
ten hunne gunste tusschenbeide te komen.
Het was haar niet mogelijk in de verwarring
de ridders te bereiken.
De kastijding eindigde hiermede niet.
De houding der burgerij van Meaux werd
ontdekt. De stad werd verbrand, de bewoners
over de kling gejaagd en de burgemeester Jehan
Soulas na een langdurige marteling opge
hangen.
Op hetzelfde uur werd Guillaume Charlet,
door bedriegelijke beloften in het kamp van
Karei den Slechte gelokt, daar gekroond met
een drievoet van rood gloeiend ijzer. Zijn ge
zellen werden onthoofd.
Te Montdidier bevond zich nog een sterke
partij der Jacques; de koning van Navarra over
viel hen plotseling en bracht heii allen om.
De regent Karei verwoestte tusschen de
dfiln®.en de Marne, de heer van Concy tusschen
se e" de Aisne, alles wat er nog over
^.an de Jacques, die Etienne Marcel voor
au. J?- gebruikt had en die door de roovers,
bedorven1 waTem gelederen hadden opgenomen,
Dat was het einde van een opstand, die veel
Naar aanleiding van het bombardement der
Dardanellen schrijtt de nVossische Zeitung" in een
hoofdartikel het volgende: De kanonschoten, die
gisteren geklonken hebben, bewijzen nog steeds
niet, dat voor Turkije groot gevaar op til is. Het
js zeer twijfelachtig, of Italië zijn dure oorlogs
vloot in de Dardanellen zal wagen, om daarna
voor Constantinopel met zijn schepen Turkije tot
den vrede te dwingen. Het is een teit, dat slechts
een klein gedeeltè der Italiaansche oorlogsvloot
voor de Dardaneden stoomde. Op hetzelfde oogen-
blik schoten andere schepen op eilanden en steden
in de Egeïsche Zee. Met welk doel het bombarde
ment geschied is, kan men zich op het oogenblik
alleen nog maar verbeelden. Een positief bewijs
voor de een of andere veronderstelling ts niet
aanwezig. Men gelooft, dat Italië dwang wilde uit
oefenen op de Europeesche mogendheden, om
Turkije tot den vrede te forceeren. De economi
sche belangen van Rusland, Oostenrijk en Enge
land worden toch door het sluiten der Dardanel
len sterk geschaad. Vooralsnog is het hoofdzaak,
om te weten, of Rusland aan deze laatste roep
stem van Italië, om positief in te grijpen, gehoor
zal geven. Het is bijna zeker, dat er een geheim
verdrag bestaat tusschen Rusland en Italië. De
inhoud daarvan is tot op het oogenblik onbekend
gebleven.
De sVossische Zeitung" meent tot slot, dat de
Europeesche vrede door deze actie geen gevaar
loopt.
De »Tanin" te Constantinopel schrijft:
De vlootactie van Italië tegen de Dardanellen
hebben de Turken met vreugde begroet. Eindelijk
zijn wij in de gelegenheid gesteld, om den vijand
hier aan het werk te zien. De bedreiging, welke
al maanden lang geuit werd, is eindelijk in een
daad omgezet. Wij kunnen nu zien, wat Italië
met zijn oorlogsvloot presteert, nadat het bewezen
heeft, met het leger geen Turksch grondgebied te
kunnen veroveren. Het antwoord van den sultan,
op deze uitdaging zal luiden: Tripolis terug, of
eeuwige oorlog.
In denzelfden geest schrijven alle andere Turk
sche bladen te Constantinopel. Van eenige depres
sie is geen sprake.
Als punten, waar de Italiaansche vloot waar
schijnlijk met haar operaties beginnen zal, wor
den, naar uit Creta aan de «Kolnische Zeitug"
gemeld wordt, de twaalf eilanden in het Zuid-
Oostelijk deel van de Egeïsche Zee genoemd. Dit
zijn, zooals bekend, de kleinere eilanden, welker
bevolking reeds sedert langen tijd bijzondere voor
rechten genoot, welke door de Turksche regeering
erkend werden. Eerst sedert de invoering der
grondwet, zijn vele dezer rechten bestreden ge
worden. De eilandbewoners, zonder uitzondering
Grieken, verzetten zich tegen de ontneming hun
ner voorrechten op allerlei wyzen. Zij zenden
geen afgevaardigden naar 't Turksche parlement,
omdat zij daarin een krenking hunner bijzondere
rechten zien en weigeren ook hun militaire dienst
plicht in 't Turksche leger te vervullen. De Turk
sche regeering heeft hen tot nog toe betrekkelijk
welwillend behandeld, en den toestand niet tra-
ongerustheid had teweeg gebracht zoowel bij
degenen, die getracht hadden er voordeel uit
te trekken, als bij degenen, die hem geleid
hadden.
De graaf van Foix en de heer van Buch, die
nog juist op tijd kwamen, hebben een groote
rol gespeeld in dit tijdperk.
Jean de Grailly werd geboren te Bordeaux,
uit een zeer oude fahailie van Guyenne, die het
land van Buch in leen had.
De graaf van Foix, Gaston III, bijgenaamd
Phoebus, was het tegenovergestelde van dezen
hooghartigen aanvoerder, man uit één stuk.
Hij was geheel gratie en lenigheid.
Ondanks al zijn goede eigenschappen ver
dacht de koning Jan de Goede, die eerst zijn
bondgenoote gezocht had, en hem benoemd
had tot een zijner luitenants, in Gascogne
en Bordelais, zijne diensten en verdacht hem
samen te spannen met Karei den Slechte,
waarom hij hem gedurende een maand op
sloot.
Na uit deze gevangenschap ontslagen te zijn,
volgde Gaston Phoebus den heer van Buch op
den tocht der Teutonische ridders tegen de
barbaren in Pruissen.
De twee edellieden waren geheel verschillend
van elkander, niet alleen door hun karakter,
doch meer nog door hun gevoelens voor de
Engelschen. De graaf van Foix verachtte hen
de heer van Buch stond de belangen van En
geland voor, ofschoon hij zich nog niet recht-
gisch opgenomen. Slechts op de grootere eilanden
heeft zij kleine garnizoenen gelegd.
De twaalf eilanden zijn de volgendeIharia
(14.000 inwoners), Patmos (4000), Leros (7000),
Kalymnos (18.000), Astyplaca (5000), Nisyros
(3000), Syme (18.000), Kasteloriso (7000), Chalki
(5000), Telos (2500), Karpathos (7000) en dicht
bij Creta Kassos (6000). Het totaal aantal be
woners van genoemde eilanden bedraagt dus
98.500.
De Turksche garnizoenen tellen niet meer dan
1500 man. Het in-bezit-nemen dezer eilanden zal
dus de Italiaansche vloot niet zeer moeilijk val
len, terwijl voor Turkije dit optreden reeds daar
om pijnlijk zijn zou, omdat zij het uitgangspunt
van een algemeene Grieksche beweging worden
kan.
MAROKKO.
De laatste berichten uit Fes behelzen, dat de
toestand zich verbetert, hoewel het schieten voort
duurt. Het schijnt dat de troepen den Sultan
bevrijd hebben. Zij moesten vechten om in de
stad door te dringen en zouden een 10 tal dooden
verloren hebben, allen Algerijosche tirailleurs, doch
omtrent het aantal verliezen bestaat geen zeker
heid. De troepen houden de Zuidelijke poorten
van de stad bezet en de aangrenzende wijk der
Europeanen.
Onder de slachtoffers der muiterij in Fez noemt
men een lid der Fransciscaner-orde en een vrouw.
H. M. de Koningin-Moeder.
II. M. de Koningin-Moeder bracht heden een
bezoek aan het R. K. Ziekenhuis aan net West
einde;, in Den Haag.
Koninklijk bezoek aan Amsterdam.
Omtrent het aanstaand bezoek, van liet Ko
ninklijk Gezin aan Amsterdam zijn wij gemach
tigd de volgende, bijzonderheden mede te dee-
len.
In verband met de omstandigheid, dat dit
maal de audiënties in de tweede helft van het
verblijf hier ter stede zuilen vorden verleend
zullen de gebruikelijke bezoeken op 3 en 4 Mei
plaats hebben.
H. M. koestert het voornemen de „Vterjuar-
lijkscihe" tentoonstelling, de collectie-Drucker in
het Rijksmusieum, het R. K. Maagdenhuis en de
Beurs voor den Diamanthandel le bezoeken.
De galavoorstelling in den Stadsschouwburg
heeft Zaterdag 4 Mei plaats, op Zondag 5 Mei
wordt des voormiddags dp godsdienstoefening in
de Nieuwe Kerk, voorganger ds. C. A. ter Lin
den, bijgewoond, des namiddags wordt een be
zoek aan „Artis" gebracht,
Ook de gebruikelijke rijtoer door den Jordaan
staat voorloopig' op het programma.
De audiënties zullen, zooals we zeiden, in liet
tweede gedeelte van het verblijf hier ter stede
worden gegeven, doch na afloop /al aan het
nieuwe hospitaal-kerkschip „De Hoop" een be
streeks gemengd had in den strijd tusschen de
twee koningen
Toen zij hun vreeselijk werk volbracht had
den, gingen de graaf van Foix en de heer van
Buch naar een groot klooster, waarvan de
kloosterlingen naar Parijs gevlucht waren en
richtten dit in tot een passend verblijf voor de
hertoginnen van Orleans en Normanië en voor
de dames, die bij haar waren,
De graaf d'Herneuse bleef voordurend waken
voor de veiligheid van zijn gezellen en tevens
verhinderen dat het klooster door de Jacques
zou worden overrompeld. Hij stond naast de
hertogin van Orleans, die een tabouret naast
haar aan Isabella had gegeven, toen Jean de
Grailly en Gaston Phoebus de zaal binnen
kwamen.
Vóór alles, mijne heeren. zeiae de herto
gin, ontvangt onzen dank. Gij hebt ons en
onze dames aan de meest afschuwelijke moord
partij ontrukt.
Wij zouden groote dwazen geweest zijn,
wanneer wij zoovele bekoorlijkheid en schoon
heid zouden hebben, laten verdelgen, antwoor-
de Phoebus.
De heer van Buch. boog zonder een woord
te zeggen, maar zijn zwarte oogen bleven lan
gen tijd rusten op de trekken van de blonde
en liefelijke Isabella.
Wordt vervolgd.)