Binnenland.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Gemengd Nieuws.
De heer Bos bestrijdt het amendement-De
Visservoor doeltreflende wettelijke regeling is
het patroonsverbod een eisch. Spr. is te minder
voor een nacht van 9 tot 5 uur.
Spr. wijst dan op het belang van de ontwikke
ling van het bakkersbedrijf tot grootindustrie. Te
dien einde dient spr. een sub-amendement in,
dat het 3 ploegenstelsel mogelijk wil maken, zoo
dat niet meer dan 6 nachten in 2d opvolgende
etmalen door eenzelfde ploeg wordt gewerkt.
Verder wil het amendement gelijkstelling van
patroons en gezellen.
De heer De Geer gaat niet mede met het
amendement-De Visser. Spr. vreest de toeneming
van het aantal kleinbedrijven ten koste van het
grootbedrijf, dat beter arbeidstoestanden schept.
Daarom beveelt spr. den Min. aan, mede te gaan
met den heer Bos. Het patroonsverbod moet ge
handhaafd.
De heer Snoeck Henkemans repliceert
ter verdediging van zijn verbeterd amendement,
dat na aanneming geen omwerking van het Jont-
werp zal noodig maken.
Het amendement-De Visser acht spr. onuitvoer
baar het sub-amendement-Bos is aannemelijker
dan het amendement-Borgesius.
De heer Schaper laakt de door den heer De
Visser gewenschte bevoorrechting van het klein-
drijf. Na het amendement-De Visser zouden de
soc.-dem. overwegen, of zij nog voor de wet te
vinden zouden zijn.
Spr. gelooft niet aan de uitvoerbaarheid van
het amendement-Bos. Het nachtwerk is niet on
ontbeerlijk de wet zette het bakkersbedrijf dan
ook 8 uren stop.
Al is spr. de ontwikkeling van het grootbedrijf
genegen, zoo voelt hij toch meer voor maatschap
pelijke revolutie in die richting dan voor wette
lijke bevordering der groot-industrie.
Spr, verdedigt dan zijn amendement.
De heer Brummelkamp acht het amen
dement-De Visser onaannemelijk.
De heer El horst wil evenmin vrijheid voor
de patroons. R idicale afschaffing van den nacht
arbeid is het ééne noodige. Het ploegenstelsel is
alleen goed voor het groot bedrijf.
De heer Goeman Borgesius wijst op
het gevaar van onzuivere stemming als de ver
schillende aanvallen zich richten tegen verschil
lende bezwaren. Hij hoopt, dat de min. den
tegenstand eenigszins zal weten te bevredigen
door tegemoetkoming aan spr.'s sub-amendement,
waardoor het 3-ploegenstelsel overal mogelijk zou
worden.
Spr. bespreekt dan in hoeverre het wensche-
lijk is mede te gaan met het amendement-De
Visser.
De heer A a 1 b e r s e wil geen vermenging van
den strijd tegen nachtarbeid en overmatigen ar
beidsduur. In het stelsel van den min. passen
de amendementen niet. Het ontwerp bedreigt
het grootbedrijf niet zoo, als men uit de amen
dementen zou afleiden. Het is het kleine bedrijf,
dat soms door de fabrieken tot nachtarbeid ge
dwongen werd. Daarom is ook het patroonsver
bod noodig.
De minister van landbou w, n ij ver
heid en handel (de heer Talma) behandelt
de grieven, welke de amendementen- de Visser
en Bos onderscheidenlijk willen wegnemen pa
troonsverbod en benadeeling van het grootbedrijf.
De nain. bepleit het patroonsverbod als nood-
r'nItftji,1 liiëïïuêftTerffish"." rif."is" in"cte bepaling van
den duur van den nacht ondoordacht. Het amen
dement is niet beter geworden.
De minister bestrijdt dan de amendementen-
Borgesius en -Bos, welke opzettelijk een bepaalden
bedrijfsvorm zouden bevoorrechten.
De minister ontraadt alle amendementen. Aan
neming van de amendementen-de Visser en
-Soeck Henkemans zou den minister dwingen de
behandeling der wet niet verder voort te zetten.
De heer Snoeck Henkemans wijzigt zijn
amendement aldus, dat het niet een drie-ploegen-
stelsel mogelijk maakt en dat de arbeidsduur der
patroons ongeregeld blijft.
De heer de Visser handhaaft zijn amende
ment.
De heer Bos handhaaft alleen het gedeelte
van zijn sub-amendement, dat invoering van het
drieploegenstelsel bevorderen wil.
De heer Borgesius trekt zijn sub
amendement in en gaat nu mede met het
zooeven gewijzigde amendement-Snoeck Henke
mans.
Na nog verder debat, waarbij de heer Scha
per er tegen opkomt, dat de heer Borgesius bij
de regeling feitelijk een deurtje wil openhouden
voor den arbeid op Zaterdag, ja dien werkdag
van de regeling wil uitsluiten, blijkens een uitla
ting zoo even gedaan, en nadat de Minister
nog gedupliceerd had, en verklaard had dat ook
het pas gewijzigde amendement-Snoeck Henke
mans onraadzaam blijft, werd het debat gesloten
en tot stemming overgegaan.
Het amendement-De Visser (geen patroonsver
bod) wordt verworpen met 46 tegen 32 stemmen.
Het sub-amendement-Bos (in de richting van
betooverenden invloed, vrij geworden, doordat
ik er een gekocht had. Ik lachte om de recla
mes, die mij vroeger zoo dreigend hadden aan
gestaard. Ik had vrede gesloten met het dollar
horloge. En dat moet ik erkennen, het was een
goed uurwerk, waar is het, dat het tikte als
een jonge specht in een berkenboom, waar is
het ook, dat niemand gaarne met mij in de
restauratm aan hetzelfde tafeltje zat, omdat het
den grond zoo deed dreunen, waar is het ook,
dat mijne handen onbeschrijfelijk veel moeite
hadden om het op te winden, waar is het ook,
dat al mijn vestzakken uitscheurden. Dit alles
kan ik niet ontkennen, maar toch was het een
goed uurwerk. Daar het zooveel leven maakte,
behoefde ik dus nachts geen vrees voor inbre
kers te hebben. Toen ik naar Europa terugkeer
de, viel het van den wand van mijn hut waar
aan ik het had opgehangen, in mijn waschkom,
ik liet het daar maar liggen omdat ik zeeziek
was. En den volgenden morgen zag ik, dat het
niet de minste schade had bekomen. Laat
mij eens een ander horloge zien, dat door iets
van dien aard geen nadeel ondervindt. Ik zeg
dat uit volle overtuiging.
Terwijl ik dit zit te schrijven, staat het op
mijn tafel, het is mij of het met wijdgeopende
oogen naar mijn werk kijkt, maar dat jaagt mij
geen de minste vrees aan en nog altijd zegen
ik het uur, waarin ik het gekocht heb. Ik zou
het voor geen geld meer willen missen.
het drieploegenstelsel gaande) wordt aangenomen
met 46 tegen 32 stemmen.
Het groote amendement-Snoeck Henkemans zelf
wordt verworpen met 41 tegen 37 stemmen.
Artikel 2 van het ontwerp wordt zonder hoof
delijke stemming ongewijzigd goedgekeurd.
Het amendement-Snoeck Henkemans op artikel
1 (de definitie van bakkersarbeid, zóó dat daar
onder alleen broodbakkersarbeid wordt verstaan)
wordt verworpen met 42 tegen 30 stemmen.
Het amendement-Schaper op art. 1 (den offi-
cieelen nacht niet ten 8 uur, maar op zijn vroegst
ten 9 uur te doen aanvangen) wordt verworpen
met 46 tegen 17 stemmen.
Art. 1 wordt goedgekëurd zonder hoofdelijke
stemming.
De vergadering wordt verdaagd tot morgen
10£ uur.
H. M. de Koningin-Moeder.
Reuter seint ons uit Heidelberg, d.d. gisteren
Gisteravond om 10 uur is de Koningin-Moeder
der Nederlanden hier over Frankfort aangekomen.
H. M. heeft voor een verblijf van eenigen duur
Haar intrek genomen in het Schlosshotel.
De crisis.
Gistermorgen te tien uur heeft H. M. de Ko
ningin minister Heemskerk in audiëntie ontvan
gen. De minister bleef ruim een uur ten paleize.
Lotisico.
De minister van justitie heeft ingevolge Ko
ninklijke machtiging beschikt, op een verzoek om
bewilliging op statutenwijzigingen van de naam-
looze vennootschap De Eerste Nederlandsche
Maatschappij tot verzekering van Risico in Lote
rijen, gevestigd te 's-Gravenhage, en in de wan
deling genaamd Lotisico en dit verzoek gewezen
van de hand.
De afwijzing is gegrond op de overweging, dat,
mede blijkens in hoogste instantie bevestigde
rechterlijke uitspraken, de naamlooze vennootschap
bij herhaling haar werkkring heeft uitgebreid tot
het houden van een bij de Loterijwet 1905 ver
boden loterij.
Uit dien hoofde wordt de vennootschap geacht
te zijn in strijd met de openbare orde, als heb
bende een ongeoorloofde, immers bij de wet ver
boden oorzaak.
Het Spellingvraagstuk.]
Door het hoofdbestuur van de Vereeniging tot
Vereenvoudiging van onze Schrijftaal zijn in een
adres aan den Minister van Binnenlandsche Zaken
bedenkingen geopperd tegen het onlangs versche
nen Verslag der Staatscommissie, en wel hoofd
zakelijk tegen de aanbevolen dwangmaatregelen,
die moeten leiden tot onderdrukking van alle ook
maar eenigszins belangrijke wijzigingen in de
schrijfwijze van onze taal, en bovendien een schrille
0 uiciv cie nieuwen van vfyneia
en staatsonthouding, in dat Verslag verkondigd en
aangeprezen.
Het hoofdbestuur verzoekt, te willen bevorderen,
dat de Regeering maatregelen treffe waardoor aan
de spelling van onze taal een gepaste vrijheid
verzekerd wordeen wel door te besluiten
lo. Wanneer naast het bestaande spelling
stelsel een ander opgekomen is, dat in verschil
lende bevolkingskringen een groot aantal voor
standers telt en doordringt in de praktijk, de
schoolautoriteiten te machtigen, de onder hun toe
zicht staande scholen te veroorloven het nieuwe
spellingstelsel toe te passen. Tegelijkertijd worde
dan de nieuwe spelling toegelaten op alle van
overheidswege af te nemen examens.
2o. Wanneer blijkt, dat de nieuwe spelling in
den breedsten kring gevolgd wordt, gaat de Re
geering er ook zelf toe over, zich van die schrijf
wijzen te bedienen.
Mochten er bezwaren bestaan om reeds aan
stonds mede te werken tot het treffen van een
besluit in dezen geest, dan geeft het hoofbestuur
in overweging, niet tot het nemen van eenige
maatregel in dezen over te gaan, alvorens aan
den Minister zal zijn toegezonden een in bewer
king zijnde beoordeeling van het verslag van
bovengenoemde Staatscommisie.
Tegen het bierkwaad.
Het hoofdbestuur van de Nederlandsche Ver
eeniging tot Afschaffing van Alcoholhoudende
Dranken zegt in een adres aan den minister van
binnenlandsche zaken onder meer
«dat naast de betrekkelijk belangrijke afneming
van het hoofdelijk verbruik van gedistilleerd in
de laatste jaren een toeneming van het gebruik
van bier valt te constateéren
dat vooral in die streken, waar het bier de al-
gemeene dagelijksche drank is, de moreele, phy-
sieke en maatschappelijke nadeelen steeds duide
lijker aan het licht treden
dat het voortgaande wetenschappelijke onderzoek
zooals dat o.m. op de internationale congressen
tegen het alcoholisme aan het licht kwam, steeds
onbetwistbaarder doet zien, dat kwalitatief noch
gradueel onderscheid mag worden gemaakt tus-
schen het bier en den sterkedrank als bron van
het alcoholisme, en zoo al, dat de gevolgen van
het biermisbruik zich wellicht in nog pijnlijker
wijze manifesteeren dan de van het sterkedrank-
gebruik
dat daarnevens het gebruik van deze dranken
elkaar wederkeerig bevordert en de vrjjwel on
beperkte bierhandel alzoo mede oorzaak blijkt van
het door velen betreurde resultaat van de Drank
wet
dat het dus geheel in de lyn van die wetgeving
geacht moet worden, dat de Staat meer dan tot
nu toe repressief optreedt tegenover het voort
durende bierkwaad
dat zoo ergens, het hier betreft de bescherming
van het kind en van de economisch zwakkeren
in onze samenleving, waarbij met grond een be
roep mag worden gedaan op de medewerking van
welwillenden van elke richting".
Den minister wordt verzocht, ten spoedigste
maatregelen te doen ontwerpen en aanhangig
maken, waardoor krachtig zal kunnen worden
opgetreden tegen het vooral in het zuiden van
het land gesignaleerde bierkwaad.
Een in leven en dood.
In langen, eenvoudigen lijkstoet werd heden
ochtend 10 ure het stoffelijk overschot van
onze naaste buren, de heer J. van Riet en mej.
H. J. van Riet - Weber, naar de R. K. Begraaf
plaats ter ruste gebracht. In het leven meerdere
tientallen jaren met elkander vereenigd, werden
zij ook in den dood niet gescheiden. Eén graf
omvat beider stoffelijk overschotéen enkele
groeve doet beider aardsch omhulsel de toekom
stige opstanding verbeiden.
Zoo werden deze beide volijverig werkzame
menschen, ook in de rust die hen naar den
noesten arbeid wacht, vereenigd. Aan de nage
dachtenis van den heer J. van Riet werd bijzon
dere eer bewezen, doordat niet alleen de leden
van het collectantencollege der Singelkerk, waar
van hij vele jaren lid was, mèt die van het zus-
tercollege der Havenkerk als dragers dienst deden
maar ook bestuursleden van het Ondersteunings
fonds van Schiedams Volksbond het hulsel van hun
verscheiden collega begeleidden. Bestuursleden van
het fonds Belangstelling in onze stadgenooten"
volgden ook in den stoet die hun medelid graf
waarts bracht.
Trok het opmerkelijk zeldzaam feit dezer dub
bele begrafenis veelzijdige, deelnemende belang
stelling, uit menig rechtgevoelig hart zal zeker
de innige bede zijn geweld, dat deze in den dood
hereenigden, ook in het eeuwig beter leven nauw
vereenigd mogen zijn.
R. K. Coöperatieve Bakker(j.
Het derde jaarverslag van de R. K. Coöpera
tieve Bakkerij en Verbruiksvereeniging is ver
schenen.
Uit dit jaarverslag blijkt, dat de toestand der
Vereeniging bij voortduring gunstig blijft.
In het verleden boekjaar traden 42 nieuwe
leden tot de vereeniging toe, waardoor de brood
ontvangst van f 14.354.385 van het vorig jaar, nu
f 17581.12 is geworddta en waardoor een zuivere
winst is gemaakt van f255l.0U5, wat beteekent
In het afgeloopen boekjaar zijn de eerste stap
pen tot uitbreiding gestaan door in bakkerij te
plaatsen een deegkneedmachine met gasmotor,
waardoor niet alleen het brood uit een hygiënisch
oogpunt wordt behandeld, maar waardoor ook het
werk eenigermate is verlicht voor het personeel,
dat daardoor ook het uur van aanvang der werk
zaamheden kon verlaten, zonder dat het brood er
later door bij de leden kwam.
Het bestuur heeft met ingang van het nieuwe
boekjaar met het personeel eene arbeidsovereen
komst aangegaan, waarbij de loonregeling met
ingang van 1 Januari 1913 als volgt wordt ge
steld f 14 voor bakkers- en broodbezorgers en
voor aankomende (halfwas) van 20 jaar op f 10
21 jaar f 11 22 jaar 112, 23 jaar f 13 en het
daarop volgende jaar als volwassen gezel f 14
per week.
Verder wordt hun 4 vrije dagen gegeven met
behoud van loon, met een premie-toeslag van 25%
op het dagloon; deze premie kunnen zij verliezen,
zoo zij zich schuldig maken aan eenige, in het
contract genoemde bepalingen.
Bij ziekte wordt hun gedurende zes weken
half loon uitbetaald. Het bestuur behoudt zich
het recht voor, om bij gevallen van langen duur
dezen termijn te verlengen.
Alles te zamen genomen, is het personeel met
het contract zeer tevreden. Het bestuur der Bak-
kersgezellen-Vereeniging «St. Clemens" deed dit
door een dankschrijven blijken.
Aan het personeel wordt over het afgeloopen
boekjaar 11% over hun loon uitgekeerd tegen
8£ het vorig jaar.
Zilveren jubilé.
De chef-boekhouder aan de Stearine-kaarsen-
fabriek «Apollo," de heer J. Post, herdacht giste
ren den dag, waarop hij gedurende 25 jaar op
het kantoor der vennootschap werkzaam was.
De directie bood den jubilaris, mèt hare ge-
lukwenschen, een geschenk onder couvert. Ook
het kantoorpersoneel deed door het aanbieden van
een fraai geschenk zijne vriendschappelijke ge
voelens blijken.
Het jubilé zal morgen (Zaterdag) meer feestelyk
worden gevierd. De jubilaris zal dan, omgeven
door zijn gezin, het personeel op een feestavond
ontvangen.
Hetcarillonvan den grooten toren
deed zich sedert enkele dagen niet meer hooren,
ten einde de vaderlandsche liederen, die sedert
eenigen tijd van den stadstoren galmden, door
anderen te doen vervangen. Wanneer nu het
versteken der ton en van het speelwerk gereed
zyn, zullen wij ten gehoore krygen »Thema en
Variatie" van Haydn voor heel en «Gavotte" uit
Violoncel en «Sonate" van Bach.
Giste r-n amiddag is doorde politie
aangehouden een persoon gesignaleerd in het
«Alg. Politieblad" voor f20 boete, snb. 10 dagen
hechtenis.
Hij betaalde de boete.
De heer K. T. Blomsma, t ij del ij k
boekhouder-penningmeester voor het Alg. Han
dels Entrepot, is thans door B. en W. definitief
als zoodanig benoemd.
De heer J. S. Paulsse is weder voor
den tijd van een jaar als magazijnmeester van
dat Entrepot benoemd.
Wij vernemen, dat de heer B. van
Bochove zijn eervol ontslag heeft aangevraagd als
hoofd van de Herhalingsschool voor jongens.
Het 10-j arig zoontje van A. Vroeg
in de Weij, wonende Visscherstraat, werd gister
middag door een anderen jongen met een stuk
glas een gat in het hoofd geslagen.
Geneeskundige hulp moest voor den knaap wor
den ingeroepen.
G i st e r-m iddag viel met donderend
geweld een groote spiegelruit van den winkel van
mej. Wed. Oranje aan de Groenelaan ineen.
UIT ROTTERDAM.
De heeren J. Hudig, H. de Bie, W. P. van der
Held, Jos. Jacobson, H. de Jongh, H. J. Meerkamp
van Embden, P. R. Mees, W. H. van Oordt H.
W Azn., mr. Th. Reepmaker; H. J. de Richemont
en J. la Verge, oud-leden van de commissie voor
de feestviering te Rotterdam, in November 1888,
hebben uitnoodigingen verzonden tot bijwoning
•yan een bijeenkomst op Maandagavond a.s., ten
einde te bespreken de wijze, waarop Rotterdam
jn 1913 de herdenking van de 100-jarige onaf
hankelijkheid van het vaderland zal vieren.
UIT DELFT.
Het Delftsche Studentencorps heeft in zijn jong
ste vergadering besloten, de feestelijke viering
van het 13de lustrum in 1913 te doen geschieden
door een geeostumeerde handeling, voorstellende
de Inca's van Peru, het geslacht der vorsten, dat
aldaar regeerde vóór het land door de Spanjaar
den in bezit werd genomen. De maskerade op
den Dinsdag van de feestweek zal voorstellen den
terugkeer van den Inca Hüascar Inti en de rid
der geslagen jongelingschap in Giizco. Den Woens
dagavond wordt opgevoerd het antieke Inca-drama
Ollantay. In den loop van de feestweek vindt
daarvan een tweede opvoering plaats.
du overige uagen van ae weeK worden gevuld
door de gebruikelijke recepties, bals, concerten enz.
De feestcommissie is reeds in verbinding met
historici en kunstenaars voor een zoo getrouw
mogelijke uitbeelding.
Woensdag-avond heeft, naar de »D. Ct." meldti
op de schietbaan te Delft een onbekend persoon,
waarschijnlijk met een revolver, een schot gelost
op een soldaat, die de baan inspecteerde.
Een onderzoek leverde niets op.
Gisternamiddag, op dezelfde plaats ongeveer, is
een schot gelost op den jongen P., maar deze is
niet geraakt.
Er wordt naar den dader gezocht, maar totnog
toe vergeefs.
De Haagsche tram. Bij een tramon
geluk in de Zoutmanstraat overrijding van een
voerman, die door den schok der aanrijding van
den bok geworpen was, bleek de tram, waar
mede het ongeluk was gebeurd, geen hefwerk
tuigen bij zich te hebben, zoodat de ongelukkige,
die onder den baanschuiver bekneld zat, slechts
uit zijn verschrikkelijken tosstand kon worden
verlost doordat het aan een 15-tal mannen uit
het publiek gelukken mocht met vereende krach
ten den tramwagen aan één zjjde op te lichten.
Aangezien de gemeenteraad op 7 December j.l.
heeft aangenomen het voorstel van B. en W.,
strekkend om de H.T.M. overeenkomstig art. 14
der concessie-voorwaarden aan te schrijven, dat
zij had te zorgen binnen 12 maanden na dato
van dat raadsbesluit alle aanhangwagens te voor
zien van baanschuivers, en dat binnen 4 maanden
alle motorwagens twee vijzels, een bijl en een
zaag met zich moesten vervoeren, stelden wy,
aldus het »Vad." er belang in, te onderzoeken of
het ontbreken van die werktuigen in den motor
wagen die het ongeluk in de Zoutmanstraat te
weeg bracht, slechts als een laakbaar toevallig
verzuim, dan wel als erger te beschouwen was.
Het is ons gebleken dat dit laatste het geval is.
Ofschoon de termijn van 4 maanden, binnen
welke de directie der Haagsche tram te zorgen
had, dat de genoemde hefwerktuigen en gereed
schappen in de motorwagens aanwezig waren,
reeds met een maand overschreden is, voeren de
trams nog altyd geen vijzels, geen zaag en geen
bijl mede.
Art. 14 van de concessie-voorwaarden is ten
dezen aan geen twijfel onderhevig. De le alinea,
die te dezer zake dienende is, luidtDe Maat
schappij moet terstond voldoen aan alle inschrij
vingen van Burgemeester en Wethouders.
Het blad spreekt de verwachting uit, dat B. en
12% od ieder brood verbruik.
