Dagblad voor Schiedam
f
ïbüJIü
Gratis Ongevallenverzekering
i* o n veriies jpi r
Jaargang,
Woensdag 2 October; |19J2
No. 10437
OTeraniomstii op de polis vermelde voorwaarden.
Buitenlandse!* Nieuws.
Op den Balkan.
Binnenland.
bu
Bureau: Boterstraat 50. Telef. 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden 150, per week 12 cent, per maand
50 ct., franco p. post ƒ2.— p. kwartaal. Afzonderlijke nummers 2 cent.
A^vertentiën: Familieberichten 20 ct.
16 regels 92 ct.elke regel daarboven 15 ct.
berekend. Ingezonden mededeelingen 35 ct, p.
herhaaldelijk adverteeren.
per regelHandelsadvertentiën
3 maal plaatsen wordt 2 maal
regel. Speciale conditiën voor
De
by
levenslange
geheele
invaliditeit
verzekering wordt gewaarborgd door do
verlies van
een hand,
voet of oog
lioilandsche Algemeene
by
dood
Verzekeringsbank,
by verlies
van
een duim
gevestigd te Schiedam.
by
verlies van
eiken ande
ren vinger.
Bij het lezen van de telegrammep, welke gister
avond en in den afgeloopen nacht uit de vel
schillende Balk an stat en zijn verzonden, krijgt men
den indruk, dat de vijandelijkheden op den Bal
kan op het punt staan om uit te breken.
Waar juist uit Sofia het sein tot mobilisatie
der Balkanvolkeren is glegëvein, begrijpt men de
beUiekenis van eeln telegram uit Konstantinopel,
meluend dat alleen de Bulgaarsche gezant daar ter
plaatse aan het uitbreken van oen oorlog schijnt
te geloioven, maar waaraan onmiddellijk wórdt
toegevoegd, dat hij! aanstalten maakt om te ver
trekken.
De gezant van Bulgarije te Parijis heeft in een
interview met een medewerker van de „Temps"
verklaart, dat
de v i e r Chris ten-Stat en op den B a 1 k a n
zich hebben verbonden om gezamenlijk te mobi-
Ksctren en niets afzonderlijk te doen.
Zooals reeds is gemeld, zijn intusschen Bul-
garijte, Servië en Griekenland tot mobilisatie over
gegaan.
Telegrammen, in den afgoloopiein nacht ont
vangen, melden dat de koning' van Montenegro
mede bevel heeft gegeven tot mobilisatie van liet
Monlenegiijnsche leger.
De „Deutsche Tagezeitung" verneemt uit Cet-
finie: Sedert eergister rukken do troepen naar de
grenzen.
In Konstantinopel verwacht men heden een
ultimatum van Griekenland over het stoomschip
„Roemelie", dat door Turkscho soldaten in de
haven van Samos beschoten is, omdat het schiet,
voonaad voor de opstandelingen ontscheepte. De
Grieksche havenkapitein in Konstantinopel zond
heden alle Grieksche schepen, die voor de Zwarte
Zee bestemd waren, naar dep Piraeus terug.
Een ambtelijk bericht vermeldt da benoemingen
voir het Grieksche oppercommando. De Kr ion-
prins heeft den eed in handen van den opperbe
velhebber afgelegd.
De Grieksche ministerraad' heeft besloten door
de. Kamers voorloopig de persvrijheid, in tq laten
trokken.
Telegrammen uit New York melden, dat 8000
militair geoefende en gewapende Grieken naar
Griekenland vertrokken zijn.
Het heet, dat de Servische minister van oorlog
benoemd is tot chef van den generalen staf.
In regeeringskringen te Belgrado verklaart men
dat Servië autonomie verlangt voor oud-Servië,
daaronder begrepen de Sandzjak Novibazar en
het vilajet Skoetari tot Adrianopel. Alleen deze
oplossing zou een staat van duurzamen vrede
voor Turkije in Europa kunnen vestigen.
Aan de »Lokal Anzeiger" werd gisteren uit Bel
grado geseind
Den heelen nacht zijn militaire treinen naar de
grenzen vertrokken. Gisteravond en vanochtend
vonden groote betoogingen van studenten en de
burgerij plaats, waarbij vaderlandsche liederen ge
zongen werden. Alle spoorlijnen zijn voor het ver
voer van soldaten in beslag genomen. Het tram
verkeer te Belgrado is gestaakt, omdat het per
soneel onder de wapenen geroepen is. De paarden
van de huurkoetsen zijn door het ministerie van
oorlog gerequireerd. Gisterenavond ontstond een
levensgevaarlijk gedrang voor de handelsbank,
daar de spaarders hun inleg terugeischtende
politie moest ingrijpen.
In Turkije,
is cc toestand mede zeer gespannen. Om C.50
uur gisteravond' werd uit Konstahlinopiel geseind,
dat de chef van den generalen staf, Hadi Pasja,
na afloop van den ministerraad heeft verklaard,
dat tot mobilisatie van het Turksdhe leger is
tesloten.
Alle Grieksche schepen hebben uit Athene bevel
gekregen om de haven van Constantinople! fa ver
laten.
De Turksche regteering beeft echter beslaten om
alle Grieksche schepen in dia Turksche wateren
aan te houden.
D e groote moge n d li e d e u
stellen ook thans nog alles in 't werk om
eon vrede te bewaren. Zal liet echter mogelijk
2yi ae uiterst oorlogzuchtige Balkanvolkeren hun
plan, om met Turkije eaj eens flink af te rekenen,
uit het hoofd' te praten? Wij! gelopven het niet.
Reuter verneemt uit Engelschc diploma tie*©
uringcn, dat Sassonof te Sofia en Belgrado zoor
dringende en stellige vcirtoogen heel't gehouden
voor het behoud van den vrede. Frankrijk, Enge
lane en Rusland treden volkomen eensgezind op,
terwijl ae mogendheden van hel drievoudig ver
bena eveneens besloten hebben, alles te doen
wat. zij vermogten om hot. uitbreken van vijand-.',
l.jkheden te voorkomen, In aansluiting daarmede
brenger, de vertegenwoordigers der mogendheden
te Konslantinopel do Parte oip vriendschappelijke
wijze de dringende noodzakelijkheid van het tot
star, brengen van hervormingen onder he f. oog.
Uit Londen seint Reuter:
De vertegenwoordigers van Frankrijk, Rusland
en Engeland hebben opnieuw stappen gedaan te
Sotia, Belgrado, Athene en Gettinje, waarbij zij r.t
een vreedzame houding raden.
Over het optreden van do groote! mogendheden
meldt de „Berliner Lok al Anzeiger" blijkbaar offi
cieus het volgende:
Tiet optreden van de groote mogendheden, dat
Graaf Berchlold gister in cfe commissie van de
O o" 'enrijksohe delegatie aangekondigd heeft, zal,
naar men verneemt, spoedig aanvangen. Vermoe-
oe'ij'k zullen de groote mogendheden to Konstan
tinopel zoowel als in de Balkanstaten oen intrek
ken trachten te verkrijgen van dlei mobilisalicmaat-
Kgelen, die den vrede bedreigen. Bulgarije en Ser
vië hebben tot nu toe oen ultimatum mélt politieke
vorderingen nog niet aan de Parte doen toeko
men
'Over de houding van Berlijn meldt de „National
Ze-itung" het volgende: Wij vernemen van een
zijde, die met den staatssecretaris van buitenland-
scbe zaken in zeer nauwe betrekking staat, r.lat
ü'e Duitsche diplomatie'alles doen zal oin den
oorlog, te vermijden. De vertegenwoordigers te
Konstantinopel en in de Bialkanstaten hebben in
ctc-ze richting instructies gekregen, om invloed
op rie regeeringen uit Lei oefenen. Sedert gisteren
vinden levendige gedachtenwisselingen plaats,
h( ol.dzakelijk met Konstantinopel, maar ook met
Belgrado, Sofia en Athene*. Von Kiderhm-Wach
ter beoordeelt den toestand, die hem Vrijdag nog
.zer-i goed voor een o'ntwarring vatbaar leek, thans
als zeer ernstig, daar alles erop aankomt of cte
Porta zich onder werpt aan de eischcn van ao
Balkans laten of niet. De actie van de mogend
heden lot het behoud van d,en viie|de zal door
Uuilschland gesteund worden.
Alle buitenlandsche gezanten in Berlijn of Duit
sche gezanten in het buitenland', die met Verlof
zijn, keeren naar hun standplaatsen terug. Alle
ween Jichtige Bulgaren, Setven en Turken, die in
Berlijn verblijf houden, zijn reeds naar hun va
derland vertrokken.
De Duitsche bondsraad.
De „Taglicho Rundschau", die gewoonlijk goed
ingelicht is, verneemt, dat de bondsraad-commis
sie voor buitenlandsche aangelegenheden binnen
enkele dagen bijeengeroepen zal worden naar aan
leiding van de crisis op den Balkan.'Als voorzitter
crctiof Frciherr von Hertling op. Zooals beikend
is, kwam aeze commissie het laatst bijeen gedu
rende de Marokko-'crisis.
De beurzen
ie Berlijn, Weenen, Londen, New-York, Parijs en
armere voorname plaatsen ondervinden natuurlijk
enorm den druk van do Balkancrisis.
De Porüjnsche Beurs had gister alle opnemingS'-
vemogen verloren.
De koersverminderingen bedroegen in sommige
gevallen 10 pet. en meer. Vooral kwam er uit de
provincie geweldig aanbad, en daar de verkoop
orders niet aan limites naar onderen gebonden wa
ren, maar tot eiken prijs moesten worden uitge
voerd, kon het niet anders pf er moesten groote
koersverliezen ontstaan.
'Op de Weensehe beurs hieeft eveneens een
hevige daling plaats gehad. De stemming is cis a r
uiterst pessimistisch.
'Op de beurs te Athene is gister besloten vanaf
hoden geen staatsfondsen te verhandelen.
De h.ouding van Rusland.
Onder den titel ïRuhig Blutvindt men in de
»Lokal Anzeiger" een zeer opmerkelijk artikel,
dat uit de Wilhelmstrasse geïnspireerd moet zijn,
wy laten het hier in zijn geheel volgen
»Afs bij den plotselingen keer, dien de dingen
op den Balkan genomen hebben, publiek en beurs
bijzonder verontrust waren, dan is het niet zoo
zeer over de mobilisatie van de kleine Balkansta-
ten als welover de groote vraag: wie zit er
achter, wie heeft tot stand gebracht, dat Servië,
Bulgarije, Griekenland, die zoozeer en zoover uit-
eenloopende en in vele opzichten vijandelijke
belangen hebben, wat juist als een waarborg voor
den vrede op het Balkan-schiereiland beschouwd
werd, nu plotseling besloten hebben tot een ge
meenschappelijk optreden De blikken wenden
zich dadelijk argwanend naar het Oosten. In veler
oogen heeft de proef-mobilisatie van deelen van
het Russisch armée korp> in liet Weichselgebied,
waar men in den beginne zoo weinig op gelet
had, door de ontwikkeling van de Balkan-kwestie
plotseling buitengewoon groote beteekenis gekre
gen en wanneer de dingen werkelijk zoo waren,
kon men den toestand met zwart genoeg inzien.
In werkelijkheid heeft men echter slechts met
een geheel toevallige gelijktijdigheid te doen. In
Rusland heelt het benclit van den loop van zaken
op den Balkan ten minste even onaangenaam ver
rast als in alle andere Europeesche kabinetten, die
zonder tijd te verliezen alle middelen, die hun ten
dienste staan, in beweging gebracht hebben om
verder onheil te voorkomen. Men begint in de
Europeesche kanselarijen in te zien, dat men het
gevaar, dat van de kleine Balkanstaten dreigt, te
gelijkmoedig opgevat heeft en met vroeg genoeg
alle kracht aangewend heeft, die de toestand eischte.
Terwijl men daartegenover nog niet zeker ervan is,
welke geheime aansporing eigenlijk de dingen zoo
uiterst plotseling aan het rollen gebracht heeft.
Nog aan het einde van de vorige week luidden
alle berichten van alle gezantschappen in het
buitenland geruststellend. Reeds uit het plotseling
vertrek van den Koning van Griekenland, die zich
op een lang verblijf in Kopenhagen voorbereid
had, kan men zien hoe onverwachts de crisis
ingetreden is. Waarom Dat zal men misschien
nooit vernemen. Nu komt het er echter op aan
rustig te blijven. In alle Europeesche kabinetten
heerscht niet alleen de vaste en eensgezinde wil
een conflict te vermijden, maar ook de overtui-
gmg, dat dit gelukken zal. Men zal er niet on
middellijk op los slaan, daar het ineerendeel van
het gemobiliseerde leger voorloopig wel in het
binnenland vast gehouden zal worden. Het eenige
gevaar schijnt in mogelijke grensconflicten te lig
gen en in panslavistische stroomingen buiten den
Balkan. Reeds om deze reden zullen en moeten
de mogendheden snel handelen en Turkije tot
eenige concessies bewegen, waaraan het zich wel
ternauwernood zal kunnen onttrekken.
Dit artikel kan geen andere bedoeling hebben
dan de aandacht op de houding van Rusland te
vestigen. Het is in ontkennenden vorm een ver
dachtmaking.
Ook in Weenen is het wantrouwen tegen Rus
land niet gering. De ^National Zeitung" meldde
gisteravondIn de Weensehe bladen wordt op de
merkwaardige proefmobilisatie van Rusland ge
wezen en ook daarop, dat aan den opmarsch
tegen Turkije ook Servië deelneemt, dat sedert
jaren geen stap zonder Rusland gedaan heeft.
Het beste, wat men nu verwachten kan, is een
beperking van den oorlog tot den Balkan. De
bladen stemmen hierin overeen, dat Rusland op
alles voorbereid moet zijn, dat het echter geen
reden heeft zich in de zaken te mengen.
Nu komen berichten, dat ook te St. Peters
burg het optimisme geweken is. Verder moet
volgens den «Vossische Zeitung" de Russische
gezant te Sofia de Bulgaarsche regeering den raad
gegeven hebben, ondanks de mobilisatie, geen
troepen meer naar de grenzen te zenden. Trou
wens volgens hetzelfde blad hebben Sasonof en
Sir Edward Grey de Turksche .regeering gemeen
schappelijk Vrijdag 1.1. uit Balmoral telegrafisch
den raad gegeven niet te mobiliseeren. Den vol
genden dag heeft toen de Bulgaarsche minister
Gesjof aan den Engelschen gezant te Sofia ver
klaard, dat Bulgarije slechts de keus had tusschen
mobilisatie en burgeroorlog. Dan geeft- de regee
ring nog aan mobilisatie de voorkeur.
De sterkte der Balkanlege rs.
Te Berlijn beoordeelt men de waarde der Bal-
kanlegers zeer sceptisch. Daarentegen gevoelt
men zeer veel sympathie voor de organisatie der
Turksche strijdkrachten, die, zooals men weet
door Duitschers naar Duitsch model gedrild wer
den.In een der avondbladen leest men de volgende
beschouwing, die niet zonder interesse is, maar
die niettemin geheel voor verantwooj-ding van den
schrijver blijft
Over de legersterkte der verschillende Balkan
staten worden de volgende cijfers gegeven. Men
vergete daarbij niet,, dat alles op een ruwe schat
ting berust en dat zelfs de ministers van Oorlog
van verschillende Balkanstaten niet juist weten,
hoe groot of klein hun aantal strijbare manschap
pen is. Zoo moeten gisteren in Belgrado oude
paarden van aapjesrijtuigen afgespannen zijn, om
voor artilleriepaarden te dienen. Turkije zou,
«Hes medegerekend, vermoedelijk 500.000 man op
de been kunnen brengen. Servië hoogstens 120.000
man, van wie de helft,, naar men zegt, geen goede
geweren bezit, in ieder geval geen uniformen.
Griekenland heeft ongeveer 50.000 man, waar
onder veel invalieden. Montenegro 30.000 man,
alle goede bandieten. Bulgarije beschikt naar
schatting over 250.000 tot 275.000 man, een leger,
dat in vredestijds goed gedrild werd bovendien
kennen de Buigaren het werpen met bommen en
een gedeelte bestaat verder uit bekende roovers
en moordenaars van professie, zoodat het oorlog
voeren hun gemakkelijk valt. Doch, zooals ge
zegd, al deze cijfers staan op papier en men weet,
dat in den Balkan het papier nog geduldiger is
dan in overig Europa. Servië heeft een reserve-
oorlogskas, wordt gezegd. Te Weenen gelooft
men echter, dat een groot deel daarvan reeds
verduisterd is. Zoowel, Bulgaren, Serviërs, Montene-
grijnen als Grieken weten heel weinig van eikaars
legeroefeningen af. Een samenwerking van deze
legerscharen tegenover de goede Tui-Ksehe militairen
zal een coup de force blijken te zijn. De grootste weer
kracht bezit Bulgarije, doch de kansen tegenover
Turkije staan minst genomen gelijk. Op welke
wijze Turkije met zijn beroofde schatkist oorlog
zal willen voeren is voorloopig npg een andere
kwestie, die echter niet de minst belangrijke is.
Roemenië is momenteel nog neutraal, al komen
voortdurend berichten binnen, dat er onderhande
lingen met Turkije gevoerd worden over een
samengaan, doch tot heden is daar nog niets
naders bekend geworden. De oorlogsmacht, die
Roemenië op de been kan brengen, wordt op
4U.000 man geschat.
MAROKKO.
Uit Marseille wordt aan de sEcho de Paris"
geseind, dat generaal Brulard gister per stoom
schip Marseille heeft verlaten met bestemming
naar Tandzjer en Casablanca. Behalve generaal
Brulard bevinden zich aan boord 5 hoofdofficieren,
15 kapiteins en luitenants, 10 zee-officieren, 150
vrijwilligers, 230 paarden en muilezels.
SPANJE.
Uit Madrid wordt aan de »Echo de Paris" ge
meld, dat de algemeene staking op de Spaansche
spoorwegen met 8 October ingaat.
PORTUGAL.
Uit Lissabon wordt gemeld, dat de regeering
maatregelen heeft genomen om de builenpest te
bestrijden, die te Andro do Heroismo heerscht.
In de St. Sebastiaan-parochie aldaar is een ge
heel gezin aan builenpest overleden.
Grondbelasting van molens.
Blijkens een brief yan den minister van finan
ciën zullen de voorschriften, waarbij is bepaald,
dat voor de wind- en stoom watermolens van par
ticulieren, uitsluitend bestemd tot uitmaling van
het water in polders of droogmakerijeu, geen be
lastbare opbrengt in de kadastrale leggers behoort
te worden opgenomen, als vervallen moeten wor
den aangemerkt. In het vervolg zal dus van dei-
gelijke molens grondbelasting betaald moeten
worden. De thans vervallen vrijstelling berustte
op een ministerieele resolutie van 29 April 1874,
Invaliditeits- en Onderdoms-verzekering.
De Tweede Kamer nam gisternamiddag met
54 tegen 37 stemmen (Rechts tegen Links)
een voorstel van den voozitterr aan, om reeds lb
October a. s. aan te vangen met de openbare
behandeling van het w.o.-Invaliditeits- en Ouder-
domsverzekering, waarmee een voorstel-G o e man
Borgesius, om eerst 22 October daarmee aan
te vangen, geacht werd te zijn verworpen.