Van Houten's
Cacao
Zaterdag 5 Oct. 1912
Telefoon no. 85.
TWEEDE BLAD.
No. 10410.
Boitenlandsch Nieuws.
Op den Balkan.
Moeders geeft uw kinderen
dagelijks
te drinken, dat is gezonder voor hen en voor hunne
zenuwen dan welke andere drank ook; maar let er
op dat ge van deze krachtige pittige cacao niet veel
noodig hebt voor de bereiding, dan zult ge onder
vinden dat ge hun voor uiterst weinig geld het
gezondste te drinken geeft dat maar te bedenken is.
NIEUW
Het verbond van de Balkanstaten
Men verzekert, dat de overeenkomst tusschen
de vier Balkanstaten het volgende inhoudt:
Als Turkije een van de staten aanvalt, zullen
de andere Turkije aanvallen.
Het zelfstandige Macedonië zal een eigen leger
hebben. Epirus wordt onder Griekenlands sfeer
van invloed gebracht, Oud-Servië onder die van
ServiëMacedonië wordt onder bescherming van
Bulgarije gesteld.
Bulgarije zal 300.000 man te velde brengen,
Servië 200.000 man Griekenland en Montenegro
elk 80.000 man.
De Balkanstaten zullen de mogendheden ver
zoeken art. 23 van het verdrag van Berlijn uit
te voeren. Zij zullen Turkije den oorlog verklaren,
als het er zich tegen verzet.
Het ultimatum.
De Berlijnsche correspondent van de »Neue
Freie Presse," die voortdurend betrekkingen on
derhoud met het departement van buitenlandsche
zaken, seint: Het is waarschijnlijk, dat Balkan
staten dezer dagen aan de Porte een memorie
zullen overleggen, die hun eischen bevat en dat
zij deze memorie ook aan de groote mogendheden
zullen toezenden. Er bestaat echter geen reden
om aan deze memorie a priori het karakter van
een ultimatum toe te kennen. Er kan echter
voorloopig niet van een verbetering van den toe
stand gesproken worden. Het was zelfs mogelijk»
dat nog een verscherping intrad, vooral als de te
Athene aangekomen afgevaardigden van Kreta tot
de zittingen van het Grieksche parlement toege
laten werden.
De mogendheden.
De »Times" bevat een pessimistisch hoofdartikel
over de kansen om op den Balkan den vrede te
bewaren, hoewel het blad nog wel eenige flauwe
hoop koestert. Iedereen is het er over eens, zegt
het. dat het eenige middel om den vrede te hand
haven is de dwang van de groóte mogendheden,
maar het is onmogelijk te zeggen hoe dezen die
dwang zouden moeten oefenen, zonder dat daar
ernstige gevolgen uit voort zouden komen. Een
bevredigende oplossing der Macedonische kwestie
zou het verdwijnen van het Turksche gezag uit
de meeste Turksche landen in Europa beteekenen
en daarom kan geen groote mogendheid Turkije
in die richting dwingen.
Een diplomaat te Weenen verklaarde den cor
respondent van 't »Berliner Tageblatt", dat het
bericht, als zou er tusschen de mogendheden
omtrent de houding ten opzichte van den Balkan
reeds eenheid bestaan, niet waar is. Met Rusland
bestaan zakelijke en formeele geschillen. Rusland
wil op Turkije geen grooteren druk uitoefenen
dan op de Balkanstaten en wenscht de autonornie-
eischen van Bulgarije te ondersteunen. De groote
mogendheden zijn het echter eens in hun pogin
gen om een demobilisatie tot stand te brengen.
De correspondent van de »Daily Mail" te Wee
nen deelt aan zijn blad mede, dat de indruk in
diplomatieke kringen aldaar, betreffende de crisis
op den Balkan, beslist pessimistisch te noemen
is. Dat de diplomatie tijd kan winnen en stappen
doen, die zouden kunnen leiden tot een bevredi
gende oplossing van de moeilijkheden, zij het ook
ter elfder ure, wordt beschouwd als mogelijk,
maar niet waarschijnlijk.
De aandacht is nu geconcentreerd op overwe
gingen of de oorlog, indien deze komt, kan ge
ïdealiseerd worden of niet.
Met de sympathieën van Rusland als de be
schermer der Slavische rassen, moet rekening
gehouden worden, ofschoon de ofüeieele meening
in Oostenrijk, zooals gepubliceerd in de dagbladen,
een directe ontkenning is van de veronderstelling,
dat Rusland een dubbel spel speelt, doch voor
het uiterlijk den vrede te prediken, maar in het
geheim de Balkanstaten aan te moedigen in hun
aggressieve bedoelingen.
Uit dit oogpunt zou het betreurenswaardig zijn,
als de Balkanstaten minder aandacht wijdden aan
ernstige olïicieele verklaringen van Rusland dan
aan de meening van dagbladen, die niet alleen
hun vaderland 'n slechten dienst bewijzen, maar
eveneens de Balkanstaten door hun een hoop voor
te spiegelen, die niet in vervulling kan gaan.
De indruk in Roemenië is ook zeer onzeker.
Terwijl de koning ongetwijfeld aan de zijde van
Oostenrijk is, helt het gevoelen van het volk
meer over naar een uitbreken der vijandelijkheden.
Intusschen broeit het te Weenen en in de na
buurschap. De dagblad bureaux worden belegerd
door een angstige menigte, waaronder menig
geruïneerd man door de plotselinge koersdaling.
Algemeen is de aandacht geconcentreerd op de
vraag hoe lang de kleinere Balkanstaten gemobi
liseerd kunnen blijven zonder tot een vijandelijke
actie over te gaan, want het is bewezen, dat zelfs
een groote mogendheid onder de onkosten van
mobiliseering te lijden heeft. Alleen Bulgarije
beeft dagelijks f960.000 noodig.
De Weensche correspondent van het sBerliner
Tageblatt" heeft van zijn zegsman gehoordUit
de Balkanstaten werd gister gemeld, dat zij het
overhandigen van den gemeenschappelijke memo
rie nog uitgesteld hebben. Dit optreden van de
Balkanstaten is eenerzyds een gevolg van de ver
schillen van meening tusschen de groote mogend
heden, maar moet anderzijds hieruit verklaaid
worden, dat zij het onderling geenszins zoo eens
zijn als het uit ziet, waut hun eischen zijn niet
dezelfde. De Bulgaren streven naar een autonomie
van Macedonië, terwijl de Serviërs van deze auto
nomie juist een onderdrukking van hun stamge-
nooten door de Bulgaren vreezen. Er is geen
sprake van geweest, dat Griekenland de autono
mie van Kreta zou verlangen. Ook ten opzichte
van Macedonië heeft het daar geen belang bij
daar de Grieksche elementen daar verstrooid leven.
De toestand zal echter niet verbeteren, zoolang
de groote mogendheden niet volkomen eensgezind
zijn. Men neemt aan, dat, als het tot een ge
meenschappelijk optreden van de Balkanstaten te
Konstantinopel komen zou, dit nog niet binnen
drie of vier dagen zal plaats vinden. Onverwachts
intredende incidenten kunnen den tcestand na
tuurlijk plotseling veranderen.
De Weensche correspondent van de »Vossische
Zeitung" seint: De hoop op het behoud van den
vrede is volkomen verdwenen. De mogendheden
zetten de pogingen bij de Balkanstaten voort,
zonder hoop op succes. Deze sombere toestand
wordt alleen eenigermate verlicht door het feit,
dat onder den druk van de gebeurtenissen de
kabinetten van de triple entente en van het drie
voudig verbond, op een pricipieel punt in het
Balkan-vraagstuk tot overeenstemming gekomen
zijn.
Reeds uit een verklaring van Balmoral kon
men zien, dat Engeland met het oog op zijn
Mohammedaansche onderdanen al voor het behoud
van Turkije vreesde. De Fransche regeering
heeft na Balmoral de rol van bemiddeling tus
schen Rusland en Oostenrijk-Hongarije op zich
genomen.
Het schijnt, dat de mogendheden overeengeko
men zijn, de verbonden Balkanstaten, die tegen
den wil van Europa de Macedonische kwestie
willen oplossen, op een gegeven oogenblik den
wil van Europa op te leggen.
T u r k ij e.
Uit Konstantinopel wordt aan de »Lokal-An-
zeiger" het volgende geseind
Gister op den verjaardag van den Sultan vlag
den alle huizen, en in de straten was het zeer druk-
De koetsiers, die in de laatste dagen gestaakt
hebben, hebben gisteren het werk hervat, wat zij
met een vaderlandlievend manifest aangekondigd
hebben. De geestdrift voor den oorlog neemt
hier zichtbaar toe. De scholen zijn hier sedert
gisteren gesloten.
Verder worden tal van betoogingen gemeld.
Het Jong-Turksche comité heeft een vaderland-
lt vend manifest uitgegeven.
De sTanin" zegtEr kan geen sprake meer
van zijn, om de eischen van de Balkan-staten in
te willigen en ook niet van een conferentie. Wie
oorlog wenscht, is welkom. Turkije is gereed.
De Europeesche post is gisteren niet te Kon
stantinopel aangekomen. Het verkeer met het
buitenland vindt nog over Konstantsa plaats.
Uit Konstautinopel werd hedenmorgen aan de
»Lokal-Anzeiger" geseind
Servië heeft een nieuw ultimatum aan de Porte
overhandigd met de verklaring, dat als de Servi
sche schietvoorraad niet binnen 24 uur uitgele
verd wordt, Servië zijn gezant terug zal roepen.
Tegelijkertijd wordt gemeld, dat de Servische
regeering 20 waggons munitie voor Turkije, die
uit Duischland verzonden zijn, aangehouden heeft.
De Duitsche en de Engelsche gezant hebben
hedenmorgen te Konstantinopel lange besprekingen
gehouden met Kiamil-pasja. De Servische gezant
had een onderhoud met den Engelschen gezant.
De Konstantinopelsche correspondent van de
»Lokal-Anzeiger" heeft gister-avond een onderhoud
gehad met den minister van buitenlandsche zaken-
De minister, zoo seint hij, was ernstig ontstemd
en zichtbaar ontroerd, toen hij over den politieken
toestand sprak. Hij maakte gewag van de slach
tingen, dib de Bulgaren 1 en Serviërs onder de
Turken aangericht hebben. Hij zeide, dat het
zoo niet langer ging. Wij zijn geduldig geweest
en hebben gewacht, of het misschien nog anders
zou worden. Thans is ons geduld ten einde, maar
het is vreeselijk, dat er geen oorlog maar een
slachting zal komen, want de verbittering is on
beschrijfelijk. Wij zijn tot verweer besloten. De
De mogenheden hebben overal op den Balkan
getracht te kalmeeren. l'e kleine staten hebben
daar niet naar geluisterd, thans wachten wij de
beslissing af en dan
De ministerraad heeft alle uitvoer van horen
verboden.
De ministerraad verwacht Maandag een besliste
uitlating van de Balkanstaten.
Bij hun betooging in de straten van Stamboel
en Pera riepen de studenten Weg met Bulgarije I
Weg met Servië 1 Weg met GriekenlandWeg
met Montenegro 1 EnLeve Roemenië I Leve
1'rankrijk 1 Leve Engeland!
Een hooggeplaatst Turksch staatsman heeft aan
den correspondent der «Daily Telegraph" gezegd,
dat spelen met woorden in de Turksche kwestie
den Turken niet aanstaat. Men wil, zeide hij,
de Turken uit Europeesch Turkije verjagen, maar
de Turken zijn daarvoor niet te vinden. Het
Turksche volk blijkt de inzichzen van den staats
man in toenemende mate te deelen.
Dc Oostenrijksche regeerinjg heeft bericht ont
vangen, dat de Porte, indien de mogendheden Cen
wensch uitspreken om het totstandkomen van de
beraamde hervormingen in Macedonië te waar
borgen, niet ongenegen zou zijn, daar a an gehoor
te gieven.
Uit Konstantinopel wordt. aa,n de „National Zei
tung" geseind:
Naar verluidt, is de oud-ïninister Mahnn.et
Sjefket pasja tot commandant tegien Servië be
noemd.
Uit ambtelijke bron wordt gemeld, dal Turkije
gëcn inmenging zal toelaten.
Uit Konstantinopel wordt aan het „Berliner
Tageblatt" geseind: De minister van buitenland
sche zaken verklaarde den toestand voor zeer
ernstig.
Grensincidenten.
B.ulgaarsche af deelingen zijn ten Noorden van
Kowosats Ottomansch gebie d binnengedrongen.
De „Inlransig'eant" verneemt uit Konstantinopel,
dat er ten Zuiden van Harnanli ©ene botsing
tusschen Bulgaren en Turken heeft plaats geh'vl.
Er zouden 400 dood-en zijn.
Van halfambtelijke zijde wordt tegengesproken,
dat de Bulgaren de Turken hebben aangevallen
en de districten Razlog, Dzjoembula en Hoodzjos.
De minister van buitenlandsche zaken ontving
bericht, dat de Bulgaren te Warna tegen de daar
wonende Turken uitspattingen begaan eh hub
dwingen de fez door een hoed te vervangen.
In Ai dós (Bulgarije) is ©en Maoedioniseh eiorp
geplunderd en vier Turken vemoord.
De berichten omtrent gevechten aan de greus,
tusschen Servische en Turksche troepen, women
van uit Belgrado tegengesproken.
Aan dé „Frankfurter Zeitung" woïdt uit Kon
stantinopel geseind:
Volgens een officieel© mededeeling hebben üul-
gnnrsche soldaten ten Noorden van Kirkiüssi de
Tuiksche grens overschreden. Men vraagt zich nu
af of dit voorval het begin van de vijandelijkhe
den is.
B u 1 g a r ij e.
Gisteren is te Sofia de militaire censuur inge
steld. Twee omstandigheden wijzen er op, dat
men vast van plan is de gebeurtenissen niet voor
uit te loopen. In de eerste plaats zal de Sobranja
niet door den koning, doch door minister-president
Geschow geopend worden, en in de tweede plaats
zal het memorandum aan Turkije slechts gema
tigde eischen bevatten en niet van de autonomie
voor Macedonië spreken.
Studenten trokken, onder leiding van den rec
tor, door de straten en demonstreerden voor de
gezantschapsgebouwen der geallieerde Balkansta
ten en der mogendheden van de Triple entente.
De Bulgaren hebben torpedo's geplaatst voor
Varna.
Uit Boedapest wordt gemeld In Roestsjoek is
de staat van beleg gekondigd. Er zijn daar
48,000 man Bulgaarsche troepen samengetrokken.
De Pressburger patronen-fabriek heeft gister
van de Bulgaarsche regeering een bestelling van
100 millioen patronen gekregen.
Volgens bericht uit Petersburg aan de »Neue
Frei Presse," is aan den Russischen gezant te
Sofia opgedragen, aan de Bulgaarsche regeering
de ontsteltenis van het Russische kabinet over den
stap van de Balkan staten mede te deelen. De
Russische regeering is vast besloten, de Balkan
staten aan hun lot over te laten. De gezant
heeft verder tot opdracht om mede te deelen,
dat Bulgarije onder geen omstandigheden op den
steun van Rusland kan rekenen. In dezen geest
heeft de Rus-ische regeering ook aan de mogend
heden mededeeling gedaan.
Volgens een telegram uit Sofia aan het »Ber-
liner Tageblatt," heet het daar, de Turksche ge
zant de Bulgaarsche regeering directe onderhan
delingen over het invoeren van hervormingen
aangeboden heeft.
De „Neue Freie Presse" meldt:
De postdienst naar Bulgarije is gestaakt. De
telegrammencensuur is zoo scherp, dat hef pu
bliek zeer gebrekkig ingelicht wordt van wat er
in het land en in de wereld omgaat.
Volgens de „Neue Freie Presse" verklaart de
minister van buitenlandsche zaten bij het verlaten
van den ministerraad, dat de hoop Op een vrede
lievende oplossing van de Balkanoonflicten on
danks alle pogingen der mogendheden sterk ge
daald was.
In S er vi e.
Op het eerste bericht van de mobilisatie zijn
uit heel Servië Albaneesche timmerlieden,
houthakkers en wegwerkers naar Belgrado ge
stroomd om zoo snel mogelijk naar Turkije terug
te keeren. De Servische regeering was over deze
houding van de ongeveer 400 Albaneezen zeer
teleurgesteld eu heeft den Turkscheu gezant, die
voor hen zorgen moet, alle mogelijke zwarigheden
bereid. Zij verklaart, dat zij die lieden niet naar
Turkije kan vervoeren en weigert hun ook de
mogelijkheid van een onderkomen, zoodal 400
man in hun bonte volksdrachten sedert drie dagen
in den tuin van het Turksche gezantschap kam
peerden en door den gezant onderhouden worden.
De gezant wist nog volstrekt niet hoe hij deze
uitgeputte menschen naar hun land terug moet
krijgen en heeft de hulp van het Oostenrijk-
Hongaarsche consulaat ingeroepen. Deze heeft de
Albaneezen naar Semlin laten brengen en nu
worden zij over groote omwegen naar hun vader
land teruggebracht.
Intusschen, zijn de straten van Belgrado zoo
vol met troepen als nooit tevoren. De mobilisatie
wordt thgms met een ware woede uitgevoerd en
zij zal reeds den lOden October, vroeger dan men
dacht, voltooid zijn.
Gister heeft de derde oproep plaats gehad en
eehige uren later zag men grijze gebogen gestal
ten in allerlei drachten en uniform door de
straten wandelen. Daarbij rijdt de eene trein na
den anderen oostwaarts. Of het nu wagens van
een internationalen trein, restauratiewagens of
vrachtwagens zijn, overal worden de soldaten als
haringen in een ton ingepakt. Velen geven de voor
keur eraan buiten het station op het dat te
klimmen.
Men kan echter nog steeds niet beweren, dat
Belgrado den indruk maakt van een stad voor
den oorlog.
In kleine Servische stadjes moet de geestdrift
zeer groot zijn.
Uit Weenen wordt aan het „Berliner Tageblatt"
geseind:
Volgens berichten uit Belgrado zijn daar vele
Ilaliaansche vrijwilligers aangekomen. De direc
teur van de llongaarschc staatsspoorwegen eischte
van Servië telegrafisch 600 goederenwagens op,
die te Belgrado staan en waarvan men vermoedt,
dat zij in Servië tot het vervoer van troepen ge
bruikt worden.
K r e t a.
Men meldt, dat de mogendheden het denkbeeld,
om Kreta wederom te bezetten, hebben laten
varen.
Griekenland.
Den Koning, die morgen of Zondag hier wordt
(68)
