Verspreide berichten.
Staten-Generaal.
Binnenland.
eenstemmig tegen, inmenging van Europa en is
van oordeel, dat de Ralkaji-staten onmiddellijk
niet Turkije onderhandelen moeten. Zij is er van
overtuigd, dat de oneenigheid tus3chein do mo
gendheden het Balkanverbond ongehinderd den
buit zal laten verdeelen en houdt het verdwijnen,
ran de Tugken uit Europa vopr een voldongen
feit.
'Men deelt voorts mede, dat diet Balkan-vorsten
üiejrvve titels zullen aannemen. Ferdinand zal zich
tot Keizer, Niketa tot Koning van Montenegro
en Albanië, en Peter tot Koning aller Serviërs
laten kronen.
De correspondent van de „Temps" te Pe.grado
heeft den Servischen minister-president Pasjits
geïnterviewd.
De minister legde de volgende verklaringen af:
De Balkans toten verkiezen zelf hun zaken met
Turkije te regelen. Servië wil gaarne een goede
verhouding met Oostenrijk en wil Oostenrijk s bij
zondere economische positie erkennen, indien 0o->-
tt nrijk geen gebiedsvergrooting wil. PasjiU was
tegenstander van een autonoom Albaniëhij zeiuo
dat Servië drie havens verlangde: San Giovanni
ae Medua, Alessio en Doerazzo. De Balkanstaten
wilden Europeesch Turkije verdeelen, doch over
de positie van Cons tan tinopel door de mogend
heden laten beslissen.
IN ROEMENIË.
(Van onzen specialen correspondent).
Boekarest, 5 November,
x De oorlog op den Balkan houdt hier nog voort
durend de gemoederen in beweging. Berichten
uit Constantinopel luiden gunstig voor de Turken
die uit Sofia en Belgrado stellen de positie der
Bulgaren en Serviërs in het gunstigste licht.
De bladen hier ontvangen van hun eigen be
richtgevers, welke naar het oorlogsterrein zijn
gezonden, maar weinig nieuws van beteekenis
De telegrafische berichten en brieven, welke op
den oorlog betrekking hebben, zijn aan de streng
ste censuur onderhevig. Men zegt zelfs, dat de
correspondenten bij de Bulgaren niets anders mogen
melden, dan hetgeen de opperbevelhebber mede
deelt.
Hier gelooft men niet, dat de oorlog van lan
gen duur zal zijn. Dit leidt men af uit de om
standigheid dat Bulgarije niet rijk is. Servië en
Griekenland zijn samen nog armer dan Bulgarije.
Men moet ter beoordeeling van den huidigen
toestand ook in het oog houden, dat de Turken
nieuwe regimenten uit Klein-Azië ter ver
sterking krijgen.
Turkije was op den oorlog in het geheel niet
voorbereid.
Hilmi Pasja, de gewezen groot-vizier, thans
gezant van Turkije te Weenen, die op het oogen-
blik te Boekarest vertoeft, op zijn reis naar
Weenen, heeft in een interview verklaard, dat
Turkije, tot kort voor het uitbreken der vijande
lijkheden, niet aan de mogelijkheid van een oorlog
geloofde.
Wat er ook gebeure moge zeide hij verder
of wjj verliezen of winnen, dit is zeker, dat in het
geheele Turksche rijk groote hervormingen voor
de deur staan.
Over de mobilisatie in Roemenië kan men niets
geloofwaardigs te weten komen.
Twee weken geleden is de nieuwe regeering
hier geinstal leerd, welke er o. a. naar streeft de
beide conservatieve partijen tot overeenstemming
met elkaar te brengen ten opzichte van de zoo
teere buitenlandsche aangelegenheden.
Benige fabrieken in ons land zijn gesloten en
de effecten hebben op de beurs een geweldige
daling meegemaakt. Daar de vrees nog aüiji be
staat, dat Roemenië zal mobiliseeren, worden er
geen credieten verleend en leeningen worden even
min afgesloten.
De regeering verklaart, dat Roemenië niet mo
biliseert, doch men hecht hieraan niet al te veel
geloof.
In den afgeloopen week heeft de nieuwe minis
ter van handel, de heer N. Xenopol, bij gelegen
heid van een vergadering van de Kamer van
Koophandel alhier, uit naam der regeering ver
klaard, dat er geen mohilisjatie plaats heeft-
.Gij weet zeide hijl „dat na den laats ten
„ministerraad, onder voorzitterschap van tien ko-
„ning, officieel is medegedeeld, dat er niet wordt
„gemobiliseerd."
„Wij nemen slechts eenigle voorzorgsmaatregelen
„aan ae grens hetgeen elk ander tand in de
„gegeven omstandigheden zou doen".
„Ons land is machtig genoeg, dank zij onze
„goede militie en uitstekende financiën, om alle
„gebeurtenissen kalm af te wachten."
De toestand van de schatkist is inderdaad zeer
gunstig.
In het land waren nog gToote voorraden handels
artikelen, die tijdens den Italiaansch-Turksch. n
oorlog niet geëxporteerd konden worden.
Koopers zjj'n er genoeg en daar de Italiaansch-
Turksche oorlog eindigde voor den tijd van den
grootsten graan/uitvoer daar was, was dit voor
den handel zeer gunstig.
Men berekent, dat er voor meer dan I1/2 milliard
francs graan is uitgevoerd.
De minister van handel heeft beloofd, dat men
de eerlijke kooplui, die in betalingsmoeilijkheden
zouaen raken zooveel mogelijk zal steunen.
Zie hier het belangrijkste wat er uit Boekarest
op het oogenblik te vermeiden valt.
Em. N.
(Bovenstaande brief kwam hedenochtend in
cms bezit. Red. N. S. Crt.)
Allerlei nieuws.
De »Echo de Paris" meldt, dat Nazim
Pasja door zijn soldaten is doodgeschoten.
x De Bulgaarsche leerlingen van de Ameri-
kaansche Hoogeschool voor meisjes te Skoetari
(Klein Azië) zijn door een Engelschen kruiser aan
boord genomen.
x Vier Engelsche slagschepen van de King
Edward-klasse liggen te Malta met stoom op,
wachtend op orders.
x Een nog niet nader bevestigd telegram
van de Exchange Telegraph Company meldt, dat
de Oostenrijksch-Hongaarsche oorlogsschepen, te
Constantinopel, zijn teruggeroepen naar Oosten-
rijksche havens.
x De »Echo de Paris" meldt, dat Oostenrijk,
Duitschland en Italië, aindien noodig met wapen
geweld" Servië zullen beletten Albanië te
annexeeren.
x De Engelsche gezant te Boekarest had
gister een belangrijk onderhoud met den Russi-
schen gezant in het Russische gezantschapsgebouw
aldaar, hetwelk meer dan drie uren duurde.
x Te Antivari zijn Woensdag 9 vliegers
aangekomen, vier Fransche, drie Servische en twee
Engelsche. De aeroplanes moeten over Bari
herwaarts komen.
Het internationale socialistische bureau te
Brussel heeft telegrafisch alle aangesloten partijen
geraadpleegd, of zij bereid zijn Zondag den 17den
dezer in alle groote steden van Europa vergade
ringen te houden.
De Oostenrijksche socialisten bereiden in al hun
steden betoogingen voor op a.s. Zondag.
Het congres tegen den oorlog, te Bazel te hou
den, zal waarschijnlijk een maand worden ver
vroegd.
Is koning Ferdinand een katholiek
soeverein?
De vraag is dezer dagen genezen of koning
Ferdinand een katholiek souvenein kan werden ge
noemd.
De Romeinsche correspondent van het „Jour
nal de Bruxelles" schijtnt die vraag bevestigend to
willen beantwoorden.
Hij herinnert eraan,'dat Ferdinand, toen hij de
kroon van Bulgarije aanvaardde allereerst den
zegen vroeg van den Paus en dezen ook door
mgr. Galimberti, den latereu kardinaal, toenmaals
nuntius te Weenen, ontving.
Maar boen zijn oudste zoontje, de huidige kroon
prins Boris, die katholiek gedoopt was, net II.
Vormsel zou ontvangen, werd dit toegediend door
den schismatieken Metropoliet van Sofia.
Paus Reo XIII aarzelfde niet over- die ctaad
van afval zijn diepe verontwaardiging uit te spre
ken en hoe de vorst ook pleitte met argumenten
van staatkundig belang, de Paus was onverzet
telijk.
De vorst had door zijn daad de excommunicatie
uit de Kerk beloopen en begaf zich nu persoonlijk
naar Rome om van den Paus de opheffing der
Censuur- te verkrijgen.
Leo XIII ontving hern, maar zeide hem de
waarheid en binnen 24 uur had vorst Ferdinand
de eeuwige stad weer verlaten.
Nog enkele malen is hij daarna te Rome ge
weest, ook eenmaal ouder Pius X, doch hij1 waagde
zelfs geen poging om het Vaticaan te betreden.
Wat geschiedde echter? Drie jaren geleden trad
de vorst voor de tweede maal in het huwelijk
met de protestantsche Elisabeth van Hessen.
Dit huwelijk werd eerst in de protestantsche
kerk gesloten, doch te Sofia werd het door den
pauselijken delegaat Mgr. Messini, gezegend.
Had de delegaat daartoe machtiging van den
Paus? Dan zou daarmee indirect de excommuni
catie zjjh opgeheven. Maar men weet het niet:
alleen is Mgr. Messini nooit dioor het Vaticaan
verloochend.
D,e correspondent hiervoor bedoeld, schijnt hier
mèt de opheffing der excommunicatie tevens op
een dispensatie in het huwelijk van koning Fer
dinand te doelen; maar zijn mededeeling Iaat, ook
om de volgorde dier huvvelyksplechtigbeden, plaats
voor gerechten twijfel.
DUITSCHLAND.
In den brief van den koning van Italië, door
markiet di San Giuliano aan den Keizer overhan
digd, dankt de Koning den Keizer in warme be
woordingen voor de bescherming, den Italianen
gedurende den oorlog om Tripoli verleend.
De Keizer antwoordde in een zeer hartelijk
telegram.
MEXICO.
Aan de »Echo de Paris" d.d. wordt uit Mexico
geseind
Het meerendeel der opstandelingen in den staat
Morelos, twintig K. M. ten Noorden van Cuerna-
vaca verzameld, zijn aangevallen door generaal
Felipe Angelos, de bevelhebber van de regeerings-
troepen in dezen staat en generaal Blanquet. De
revolutionairen zijn volkomen verslagen en ver
loren 200 man aan dooden.
x* Uit Boedapest wordt gemeld, dat de 80-jarige
aartsbisschop van Gran, vorst primaat van Honga
rije, kardinaal Vaszary, in een klooster zijn intrek zal
nemen. Als zijn opvolger wordt de tegenwoordi
ge aartsbisschop van Kalocsa, Johann Csernoch,
genoemd, die wellicht in het eerstvolgend Con
sistorie den kardinaalshoed zal krijgen.
x* Delcassé is gister te St. Nazaire tegen
woordig geweest bij het te water laten van den
Franschen dreadnought »France" en bij de kiel
legging van den dreadnought ïLorraine".
x' Tijdens nachtelijke manoeuvres zijn nabij
Cherbourg de torpedobooten 307 en 308 met
elkaar in aanvaring geweest. Beide schepen
werden licht beschadigd.
x* In een dorp in het Uralsk-gebied zijn 11
pestgevallen met doodelijken afloop voorgevallen.
TWEEDE KAMER.
Oudersdoras- en Invaliditeit-
verzekering.
Nadat gister en eergister nog replieken zijn
gehouden, werden gisteravond eindelijk de alge-
meene beschouwingen gesloten en is men begon
nen met de behandeling der artikelen.
De Koningin.
II. M. de Koningin is gistermiddag met een
hofdame uitgereden in een open victoria. H. M.
zag er zeer welvarend uit.
Dit is de eerste maal, dat de Koning zich sedert
haar terugkeer, half October, in de residentie
buiten het paleis heeft begeven.
Jhr. M. van Weede van Berencamp. f
Reuter seint ons uit Weenen dd. 7 Nov.
De legatie-secretaris, jhr. Maritz van Weede,
van Berencamp, zoon van den .jlollandschen gezant
te Weenen, die Dinsdag bij een eendenjacht op
het landgoed van graaf Schoenborn door een schot
ernstig gekwetst werd, is hedenochtend aan zijn
verwondingen bezweken.
Directeur Gouvernenumtsbedrijven.
De directeur der Gouvernementsbedrijven in
Ned.-Indië, de heer Wenckebach, begin October
hier wegens dienstaangelegenheden aangehouden,
keert begin der volgende maand naar Indië terug
met het stoomschip »Juliana", dat 5 December
Genua verlaat.
IJzerman.
Het oud-lid der Tweede Kamer, de heer IJzer
man, vertrekt tegen denzelfden datum naar Indié
o.a. tot het doen van wetenschappelijke en ge
schiedkundige opsporingen op het eiland Bali.
Weerbarstige Chineezen.
Onze correspondent te Batavia seint dd. 7 No
vember
In de Westerafdeeling van Borneo had een
oproertje plaats bij de inning van belasting. Chi
neezen vermoordden de Chineesche hoofden van
Salinse en Benoewang. Elders sporen zij aan,
om geen belasting te betalen bedreigen de be
lastingbetalers met moord,
Heden zijn van Batavia 150 soldaten naar Pon-
nianak vertrokken. (Tel.)
Vredespaleis.
Met het aanleggen van het rosarium bij het
Vredespaleis te 's Gravenhage is een aanvang ge
maakt. De beplanting geschiedt onder leiding
van den rozenkweeker den heer G. A. v. Rossem
te Naarden. Het rosarium is een geschenk van
de vereeniging tot bevordering van rozencultuur
»Nos jungunt Rosae",
Voor de beplanting worden uitsluitend de beste
soorten gebruikt, waaronder vele nieuwere; o. a.
Lady Hillingdon en Rayon d'Or. (Tel.)
Centrale Raad voor de Katholieke
Sociale Actie.
Maandag 4 Nov. 1.1. vergaderde te Utrecht de
Centrale Raad voor de Katholieke Sociale Actie
in Nederland. Het was voer 't eerst na de inwer
king-treding der nieuwe Statuten. Behalve de Ad
viseurs, Voorzitters, Secretarissen en Penning
meesters van de Diocesane Comité's voor de K. S.
A. waren thans ook aanwezig de afgevaardigden
van Verschillende nationale bonden en vereenigin-
g'en.
De lange agenda, waar,op verschillende gewich
tige punten voorkwamen, kon geheel worden afge
werkt.
De Statuten van dia Vereeniging tot bevordering
van de K. S. A. worden met de nieuwe Alge
meene Statuten in overeenstemming gebracht. Op
de gewijzigde Statuten zal de Kerkelijke en Ko
ninklijke goedkeuring worden gevraagd.
Omtrent het optreden van sprekers in de Plout-
selijke Comité's werd een nieuwe regeling vast
gesteld.
De Financieale Commissie bracht rapport uit
over de Rekening en Verantwoording van het Cen
traal Bureau over 1911. Het rapport werd goed
gekeurd en de Directeur gedechargeerd.
Uitvoerig Werd, naar aanleiding van dit rap
port en van de begroeiing voor 1913, beraad
slaagd over den finantieelen toestand van het
Centraal Bureau. Algemeen werd betreurd, dat
deze van dien aard was, dat veel noodig' en
nuttig werk, alleen uit gebrek aan geld, achter
wege moest blijven. Besloten! werd, eanerzijus
het Stichtingsfonds, dat thans, na zeven jaren, tot
f 2000 was gedaald, wéér aan te vullen, m ander
zijds in den komenden winter alom nieuw- do
nateurs te werven, die dan gratis het Maandschrifü
Van de K. S. A. (bij een minimum-donatie van
f 0,60) zullen otntvangea. verband hiermee werd
als onderwerp voor de winteFcainpagne gekozen
ate K. S, A.
Omtrent beide punten': aanvulling van het kapi
taal, en vermeerdering van het jaariijksche inko
men, zullen spoedig nadere mededeeliagen worden
gedaan.
De begroeting voor 1913 werd goedgekeurd,
sluitende in ontvangsten met f 14.905.en in
uitgaven met f16.275.dierhalve met /en ge
raamd tekort van f1370.
In Januari zal het Centraal Bureau, in overleg
met het R. K. Vakbureau, een'grooten cursus
van 14 dagen geven voor de voormannen in de
Katholieke vakbeweging. Omtrent dit punt zullen
spoedig nadere bijzonderheden worden gepubli
ceerd.
Volgens art. 28 dier nieuwe Statuten za1 't
Centraal Bureau elk jaar minstens eten groete
Algemeene Vergadering van de K. S. A. in Ne
derland organiseeren. De bedoeling is, daarvan
een grootsche meeting te maken, waarschijnlijk
begin September 1913, voor 't eerst, te Utrecht,
Wegens 't organiseeren van dien groeten cursus
er. deze alg'emeane vergadering, zal iu 1913 geen
Sociale Week gehouden worden. Te meer werd
hiertoe besloten omdat het jaar 1913 wegens
de onafhankelijkheids-feesten en tentoonstellingen,
en ook wegenis de algemeene verkiezingen, zich
vermoedelijk ook minder goed' voor een Sociale
Week zou eigenen.
Besproken werd de aankoop van een gebouw,
om daarin hel Centraal Bureau te vestigenHet
tegenwoordige gebouw is thans reeds te klein,
terwijl reeds van drie nationale vereenigingen
vaststaat, dat zij haar secretariaat in 't Centraal
Bureau willen vestigen.
Volgens art. 27 der nieuwe Statuten zal het
Feest van het H. Hard zooveel mogelijk gevierd
worden als een Algemeeinen Feestdag van de K.
S A. Aan den Z.E. Algemeenen Adviseur werd
verzocht met het Doorluchtig Episcopaat overleg
te plegen, op hoedanige wijkei dit het best zal kun
nen geschieden.
'Dc nieuwe Statuten voor de Plaatselijke Co
mité's 'voor die K. S. A. zijn thans ook gereed. Met
de gemaakte opmerkingen is zooveel mogelijk
rekening gehouden. Ze zijn zoo ingericht, oat
deze Comité's thans rechtspersoonlijkheid zullen
kunnen krijgen.
Besproken werd de mogelijkheid, dat het Cen
traal Bureau, door beschikbaarstelling van gOr-do
films, het ernstige bioscoop-gevaar zal bestrijden.
Daar definitieve plannen vooral beheerscht wor
den door de vraag, of de finantiën verbeterd kun
nen worden, zal hierop in een volgende vergar
dieting, als bekend is, in hoeverre het kapitaal z-al
zijn toegenomen, worden teruggekomen.
Hetzelfde geldt voor de oprichting van oen
Bureau voor Persinformatiën. Ook daaraan blijkt
ernstig behoefte te bestaan. De bedoeling is, dat
't Centraal Bureau de gelegenheid zal openstellen,
zich te abonneerenj op krantenknipsels over ver
schillende actueele onderwerpen. Onderzocht zal
worden, hoevelen zulk een abonnement wenscheu
te nemen, terwijl daarna een exploitatierekening
zal wordten opgemaakt.
Uit dit kort overzicht der beraadslagingen blijkt
wel, dat de K. S. A. niet alleen nieuwe Statuten
on het papier heeft gekregen, maar dat er wer
kelijk nieuw leven, ondernemingslust en opgewekte
actie in Centralen Raad en Centraal Bureau war
den aangetroffen.
Laten wij hopen, dat weldra de Katholiekten
van Nederland opt tastbare wijze zullen tnonen,
dit ook te waardeeren en te willen steunen I
Spelling.
Naar aanleiding van het rapport der Staats
commissie over de spellingkwestie zal de Veree
niging tot vereenvoudiging van onze Schrijftaal
een tegenrapport uitgeven. Het eerste gedeelte
daarvan zal, naar de Vereenvoudiging meldt, de
volgende bijdragen bevatten
Theoretische Taalbegrippen in het Spellingrap
port, door prof. dr. D. C. Hasseling en prof. dr.
J. J. Salverda de Grave.
De huidige toestand (overzicht van het Gebruik
met een krittek op de Statistische gegevens van
het rapport), door dr. C. G. N. de Vooys.
Vreemd Taalgebied, door prof. dr. D. C. Hes-
seling.
Hoe is de spelling van Siegenbeek door die vaa
De Vries én Te Winkel verdrongen door J.
Wédeven.
Advies van de Staatscommissie aan de Regee
ring. De nota's, door dr. R. A. Kollewijn.
Voor het tweede gedeelte, dat later zal ver
schijnen, hebben medewerking toegezegd de heer
J. C. Wirtz Czn., districtsschoolopziener, prof. dr.
C. Lecoutere, en prof. dr. L. Scharpé hoogleeraren
te Leuven, dr. E. C. Godée Molsbergen oud-hoog
leeraar van Stellenbosch, dr. Bonebakker, oud
directeur van de H.B.S. te Soerabaja.
(N.R.Crt.)
F. J. van Soest, f
Te Utrecht overleed na een langdurige ziekte
de heer F. J. van Soest. Toen Pius IX z.g. de
hulp der Christenen inriep om zijne Staten te
verdedigen, was de overledene onder degenen die
aan dien oproep gehoor gaven. In het vaderland
teruggekeerd was hij vice-voorzitter van den Ned.
Zouavenbond en voorzitter van de afdeeling
Utrecht.
Z. H. Pius X verleende hem de ridderorde van
den H. Sylvester, R. I. P. (Centrum.)
