Verspreide berichten.
Staten-Genera al.
Binnenland.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
voor do ziekteverbreiding', magie het besmettings
gevaar misschien wat verminderen, het gevaar
blijft niettemin zeer ernstig1 dtreigen. i
Vooral het water is een uitnemend cholera-
geleider, en de buitengewone groote neerslag der
laatste weken, de doorweekte bodem, de over
stroomd© wateren, maken verbreiding' der bacillen
uiterst gemakkelijk.
Bulgarije dient door oordeelkundig verspreide
en talrijke quarantaine-stations en door om doel
matige drinkwatervoorziening 't gevaar voor ren
binnenvallen der ziekte af te weren. Uitnemende
desinfeetievoorzorgten dienen genomen te worden,
vooral om de bacildragers, die zelve misschien
minimum zijn, doch door de bacillen, die zij
meevoeren, anderen gemakkelijk infecteeren, van
het zoo uiterst gevaarlijk gezelscihia'p te ontdoen.
Zal Bulgarije in staat zijn, zulk een groote
en moeilijke taak naar behooren t© vervullen?
Het wordt niet gteheel en al ten onrecht© be
twijfeld. Vandaar; dat dan ook reeds om een
internationale gezondheidsconferentie werd gé-
vraagd.
Maar zelfs al zou Bulgarije in staat zijn veel
l© doen en al zouden door een spoedige vrede
vele doktoren en verplegers zich op! de bestrijding
der ziekte kunnen werpen, bet gevaar blijft t.och
dreigend, ook al kan er op het ©ogenblik van een
i verslaan der ziekte gelukkig geen sprake zijn.
Eri waar gevaar dreigt, daar dient men op
zijn hoede te zijn. De ervaring heeft geleerd,
wel de preventieve maatregelen voor groot nut
afwerpen. Aan de regeeringen daarom de laak
nauwlettend toe te zien en ernstig to waken te
gen 't verraderlijke binnensluipen van een zoo
geduchten vijand.
Grevena
heeft eenige eigenaardige ervaringen opgedaan,
nadat het in handen der Grieken gevallen is. Het
werd n.l., toen de Grieksche troepen den opmarsch
naar het binnenland weder begonnen waren, ge
heel onbeschermd achter gelaten. Dientengevolge
viel het ten prooi aan het Albaansche bendehoofd
Bekirage, die een plotselinge aanval op het stadje
deed en daar te vuur en te zwaard te keer ging.
Thans is de stad weder door de Grieken bezet.
De Helleensche troepen, die uit Kozana optrokken
om Grevena te hulp te komen, ontmoetten nabij
Solsista 2000 Turken, die na aanvankelijk tegen
stand geboden te hebben, werden teruggeworpen.
De Grieksche strijdmacht, versterkt door een
detachement onder kolonel Mitsas uit Metsovo,
marcheerde recht op Grevena aan, dat onmiddel
lijk door de Albaneezen, zonder tegenstand te
bieden, verlaten werd. De Grieken hebben thans
de veiligheid der stad verzekerd.
Mobiliseert Oostenrijk?
Uit Fium© meldt d© correspondent der .Gazette
de Lausanne", dat 'gedurende deze week de insche
ping; van Oostenrijlksche troepen 's nachts is vo u't-
gezot. De plaats hunner bestemming is Spalato,
de O.ostenrijksche haven aan de Adriatische kust
in Dalmatië.
Generaal Salis is reedis te Fiume aangekomen.
Uit Innsbrück ontvangen berichten, mekten, ^at
och aan ae Tyraolsche grenzen troepen zijn gem o
biliseerd. Regimenten, die hun tijd uitgediend
hadden:, werden onder d© wapenen gehouden, Ier-
wijl Tyroler reservisten tot den dienst ziin opge
roepen.
Opmerkelijk is, dat de troepen, die onder de
wapenen geroepen werden, juist diegene zijn,
welke ondervinding hebben van de wintercarn-
pagne.
Uit Boedapest wordt aan het «Berliner Tage-
blatt" geseind Sinds eenige dagen vinden in de
werkkamer van graaf Berchtold telkens bespre
kingen plaats met den minister vah Oorlog, Frei-
herr von Aufenberg.
Gisterochtend bezocht de minister van Oorlog
weer graaf Berchtold en confereerde langer dan
een uur met hetn. Daarna werden beide minsters
door den keizer in audiëntie ontvangen.
DeOostenrijksche consuls.
Van den Oostenrijkschen consul te Prizrend is
het volgende telegram ontvangen
De verbroken telegrafische gemeenschap is weer
hersteld. Uw telegram ontvangen. Dank voor de
informatie. Ik zelf ben wel en vertrek morgen
naar Uskub."
De «Neue Freie Presse" meldt dat consul Pro-
haska in goede gezondheid naar Uskub vertrok
ken is.
De Mogendheden
In het Engelsche Lagerhuis stelde gister de
afgevaardigde King de vraag, of de mogendheden
aan de Balkanstaten en aan Servië betreffende de
annexatie van een gedeelte der Adriatische kust
gemeenschappelijk eischen gesteld hebben, ofwel,
dat Oostenrijk-Hongarije uitsluitend onder eigen
verantwoordelijkheid zijn eischen bij Servië tracht
door te zetten.
Minister Grey antwoorddeVoor zoover mij
bekend is, zou het onjuist zijn te verklaren, dat
eenige groote mogendheid reeds tegenover de
verbonden staten eischen geformuleerd heeft. De
gedachten wisseling duurt sinds het begin van den
oorlog onder de mogendheden voort. De meening
van de Engelsche regeering, die door andere mo
gendheden wordt gedeeld, is, dat het niet wensche-
lijk zou zijn, door voorbarige be.-prekingen een
of ander onderdeel reeds thans te willen regelen.
Antwoordend op een nadere vraag zeide minis
ter Grey, dat de kwestie of een Europeesche con
ferentie al dan niet gehouden zal worden nog
niet definitief door de mogendheden in behande-
ing is genomen.
Het Weener «Extra Blatt" verneemt uit Boe
dapest
Op een conferentie, die gisteren tusschen Berch
told en de gezanten van Duitschland en Italië
plaats had, is een voorstel aangenomen, waarbij
de mogendheden van den driebond zich verplichten
alle geschillen, die bij de regeling van de Balkan
kwestie zich zullen voordoen, gemeenschappelijk
te behandelen. Onder deze geschillen zijn begrepen
Albaneesche kwesties, zoowel als kwesties die
betrekking hebben op de toekomst van Saloniki
Constantinopel, enz.
A1 l'drlöi nieuw s.
Aartshertog Frans Ferdinand is gisteravond
van Weenen naar Berlijn vertrokken.
Men hecht aan deze reis groote politieke
beteekenis.
De «Neue Freie Presse" verneemt uit Boe
karest
De voorzitter van de Sobranje moet binnen
kort te Boekarest komen. In politieke kringen
wordt verzekerd, dat de Bulgaarsche regeering
na een eventueele overeenkomst met Turkije de
hangende kwesties zonder tusschenkomst van
derden wenscht te regelen.
DesTemps" verneemt, dat Poincaré denTurk-
schen gezant te Parijs, Rifaat pasja, er op gewe
zen heeft en den Franschen gezant te Constanti-
nopel last gegeven heeft, eveneens Kiarnil pasja
er op te wijzen, dat Frankrijk, als beschermende
mogendheid der Christenen in het Oosten gedwon
gen is Turkije aansprakelijk te stellen voor iedere
daad van geweld, die tegen christenen gepleegd
zal worden en daarom verzoekt, dat strikte be
velen aan de valis gegeven worden, om dergelijke
gebeurtenissen te voorkomen.
RUSLAND.
De «Vossische Zeitung" verneemt uit Peters
burg
Een week geleden werd gemeld dat de Russi-
scho soldaten, wier diensttijd den 14 den Januar1
afloopt en die anders reeds in November naar
huis worden gezonden, voorloopig nog onder de
wapenen zullen blijven. Het geldt hier ongeveer
400.000 man. Nu moet men echter niet gaan denkeni
dat het Russische leger thans met dat aantal is
versterkt. Integendeel, het blijft op dezelfde sterkte,'
daar de recrutren, die nu onder de wapenen ko
men, van den militairen dienst nog niets afweten-
Troepenversterkingen hebben ongetwijfeld plaats
gehad, maar zij zijn van geen groote beteekenis.
Het voornaamste doel is, het Zuid-Westen van
Rusland van meer munitie en levensmiddelen te
voorzien.
ITALIë.
De koning heeft een besluit geteekend, waarbij
een ministerie Koloniën wordt ingesteld. De af
gevaardigde Pietro Bertoliui is tot minister van
Koloniën benoemd. Tripolitanië, Cyrenaïka, Ery-
threa, Italiaansch Somaliland, en het protectoraat
van Noord Somaliland zijn onder het beheer van
dit nieuwe ministerie gesteld.
PORTUGAL.
Het krijgsgerecht van Chaves heeft den vroegeren
royalist Paiva Conceiro tot 6 jaar gevangenisstraf
en 10 jaar verbanning veroordeeld en voor den
tijd van20 jaar het recht ontzegd om in Por
tugal te komen. Graaf Penella is vrijgesproken.
De «National Zeitung" verneemt uit Calcutta,
dat meer dan 100.000 Mohammedanen zich giste
ren op de Laidan, een openbaar plein te Cal
cutta, verzamelden, om te bidden voor den
gezondheidstoestand van den sultan. De gods
dienstplechtigheid werd door een twintigtal prie
sters geleid.
In Bengalen worden ook dergelijke godsdienst
oefeningen gehouden, waar eveneens een groot
aantal Mohammedanen aan deelnemen. Op zeer
veel plaatsen wordt geld verzameld ten bate
van de nagelaten betrekkingen der in den Balkan
oorlog gesneuvelden.
De „Daily Mail" heeft berekend', dat in
geval van oorlog Duitschland, Oostenrijk, Italië en
Roemenië ten minste 8.000.000 soldaten in hel
veld kunnen brengen en deze door aanvullihgeh
voortdurend op sterkte kunnen blijven houden,
terwijl Frankrijk, Rusland en Engeland slechts
4.000 000 op de beep 'kunnen houden, waarbij dan
Engeland met een bevolking van 43.000 000 slechts
in staat is, 150.000 man tol het leger van ae Triple
Entente bij te ctragen, in plaats van ten minste
500 000.
De „Gazette de France" meldt, dat de hertog
van Orleans voornemens is zich voor goeu in
België te vestigen.
De Franseho' pretendent gaat op zijn landgoed
in oen omtrek van Luik wonen.
Keizer Frans Jozef is gistermiddag van
Boedapest naar Weenen vertrokken. De geruch
ten, welke gister op enkele beurzi n de r'oadle
ac-de-n, als zoude de keizer ziek zijn, worden
tegengesproken,
De Hongaarsche Kamer is tegen 25 November
bijeengeroepen.. De regöering is voornemens in
dag- en avondziitingen zoo spoedig mogelijk de
begroeting af te doen. Over de verdere plannen
der regeering, in het bijzonder over de kiesrecht-
herv arming, is niets naders bekend.
Een 11 outer-telegram meldt, dat de toestand
van den Russischen kroonprins aanmerkelijk ver
beterd is.
Telegrammen, bij' de Pacific Steam Naviga
tion Company te Liverpool ontvangen, meiden,
dat het stoomschip' „Oravia", verleden week Vrij
dag op de 'Seal Rock (Falkland-eilanden) gedraa l,
totaal verloren is. De'bemanning', passagiers, mads
enz. zijn in veiligheid. De „Oravia" was bestemd
voor Valparaiso.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Donderdag 21 November.
Indische begrooting.
De heer Bogaard t vervolgde zijne rede. Hij
verdedigde het beleid van den gouverneur-gene
raal. Spr. wenschte, dat de regeering maatregelen
zal nemen om de bedevaarten naar Mekka tegen
te gaan. De schoolstrijd in Indiö is, volgens spr.,
begonnen door fanatieke vrijmetselaars.
De heer Van Karnebeek waarschuwde
tegen den jubeltoon, die wordt aangeheven wegens
den gunstiger! financieelen toestand van Indië
Onder meer wees spreker erop, dat de ontwikke
ling van de Aziatische bevolking ons dwingt, de
defensie-kwestie ter hand te nemen een kleine
vloot van groote schepen. De inlanders kunnen
daartoe financieel bijdragen. Spr. bepleitte inper
king van de Mekkavaarten. Men brenge den
schooltijd niet naar Indië over. Hierna kwam spr.
tot de Chineezen-kwestie. Onze regeering moet
zorgen, dat de inlanders niet bij de Chineezen
ten achter worden gesteld, en niet economisch
door hen worden overweldigd. Hoofdzaak is, dat
wij ons niet laten intimideeren door pressie van
het buitenland.
Spr. waarschuwde ten slotte, wat de vertegen
woordiging in Indië betreft, zich te hoeden voor
herhaling van een parlement, als wij in Suriname
hebben. Er moet hier in Holland in den minister
van koloniën en de Staten-Generaal een krachtig
tegenwicht blijven bestaan tegen de bureaucratie
in Indië.
De heer Bos vond den oeconomischen toestand
van Indië, schoon vooruitgaande, nog onvoldoende
Onze oeconomische politiek moet gericht zijn op
meer differentiatie van arbeidsgelegenheid en op
vorming van kapitaalreserve voor moeilijke tijden.
Dus: verkeersontwikkeling, bevordering van land
bouw, verbetering'van politie, verbetering van de
behandeling van de arbeiders, vakopleiding op
technisch en commercieel gebied, Spr. werkte
dit nader uit.
Spreker betoogde voorts de noodzakelijkheid
van versterking van de inlanders tegen het oeco-
nomisch overwicht der Chineezen, wier gelijkstel
ling met Europeanen zal komen, zonder of met
ons verzet, door den drang der omstandigheden.
Die gelijkstelling moet de regeering ter hand ne
men.
Op schoolgebied heeft de koersverandering van
den minister en van den gouverneur-generaal
reactie van vrijzinnigen kant uitgelokt, en voorts
heeft, naar spr.'s meening, de agressieve houding
van rechts daartoe meegewerkt.
De heer Ter Laan drong aan op het uitbrei
den van de tweede-klasse-seholen en komt ook
zijnerzijds op tegen het verdringen van de goede
gouvernementsscholen door de scholen van de
zending. Als een ander een rede had uitgesproken,
zooals de heer Scheurer nu deed, die de schuld
daarvan op de linkerzijde werpt, dan zou de heer
Scheurer hem wellicht ontoerekenbaar hebben
verklaard. Hoe kan ook de minister met zoo'n
politiek zeggen, dat hij het betreuren zou, wan
neer de schoolstrijd werd overgebracht naar Indië.
Avondzitting.
Aan de orde is het wetsontwerp tot goedkeu
ring van het op 23 September 1910 te Brussel
tusschen ons land en een groot aantal andere
landen gesloten tractaat omtrent aanvaring hulp
en berging.
Het desbetreffende wetsontwerp wordt z. h. s.
aangenomen, evenals dat betreffende de toetreding
van Nederland tot de Marokko overeenkomst,
tusschen Duitschland en Frankrijk gesloten en
het wetsontwerp tot goedkeuring van het Neder-
landsch-Belgische verdrag tot aanwijzing van het
station Esschen als overgangsstation.
Daarna kwam aan de orde de suppletoire
Waterstaatsbegrooting '1912 tot verbouwing en
uitbreiding der departementen van Binnenlandsche
Zaken en van Waterstaat.
De Minister verklaarde in antwoord op door
den heer Ue S t u e r s gemaakte opmerkingen,
een eventueele motie, tot nieuw overleg met de
commissie voor de grafelijke zalen te kunnen
aanvaarden, doch bij aanneming der motie-De
Stuers zal hij aan de Koningin machtiging vragen
het wetsontwerp in te trekken. De discussie over
dit wetsontwerp wordt op verzoek van den heer
De Stuers geschorst tot Maandagavond 8 uur, en
de vergadering verdaagd tot Vrijdagochtend half elf.
H. M. de Koningin-Moeder.
Naar men verneemt is H. M. de Koningin-
Moeder de laatste dagen licht ongesteld.
Ommen.
De centrale vrijzinnige kiesvereeniging in het
district Ommen steunt de candidatuur voor het
lidmaatschap van de Tweede Kamer van ror, C.
J. A. Bichon van IJselmonde, als voorstander van
vrijhandel.
Tegen den sluitingsdwang.
Het Nationaal Comité tegen den sluitingsdwang
is gereorganiseerd. Als voorzitter treedt thans
op de heer G. de Vries Gzn., te Haarlem als
secretaris de heer J. Noordeloos, eveneens te Haar
lem. Tot adviseur van het comité is gekozen de
heer D. Manassen, te Amsterdam. Het comité
heeft besloten, een krachtige actie tegen den
sluitingsdwang ter hand te nemen en in ver
schillende plaatsen sprekers te doen optreden.
(N. R. Crt.)
Wederinvoering der kermis te Leiden.
Bij de behandeling der begrooting voor den
dienst 1913 in den Gemeenteraad van Leiden
werd door de Raadsleden Van Grutin^, Zwiers
en Botermans een motie ingediend, beoogende
wederinvoering van de in 1910 afgeschafte ker
mis, welke motie in handen van B. en W. werd
gesteld om prae-advies. In korte bewoordingen
verklaren B. en W. nog volkomen op het stand
punt te staan indertijd door de meerderheid van
hun college genomen, naar aanleiding van het
voorstel van de heeren Briët c.s., om in het ver
volg geen staandplaatsen meer te verhuren of
beschikbaar te stellen voor het houden van een
kermis. Slechts voegen zij er aan toe, dat het
hun voorkomt, dat, nu de kermis eenmaal afge
schaft is en die sfschaffing bij de overgroote meer
derheid der bevolking hoegenaamd geen tegen
stand heeft ontmoet, er nog minder aanleiding is
de kermis weder in te voeren.
Grondwetsherziening.
Een „Volkomen vertrouwbaar" berichtgever Van
het „Centrum" meent te weten, dat de voorstellen
lot wijziging der Grondwet reeds van den Raad
van State zijn terugontvangen;
Prof. P. H. Ritter. f
Prof. P. H. Ritter is gistermiddag tegen 12 uur
te Utrecht overleden.
Pierre Henri Ritter werd in 1851 te VGraven-
hage geboren. In 1882 promoveerde hij aan de
Leidsche Hoogeschool tot doctor in de theologie
op proefschrift, getiteld «De monadenleer van
Leibnitz". Van 1882 tot 1891 was hij bij de Re-
monstrantsche gemeente te Utrecht werkzaam als
predikant, daarna tot 1906 als hoofdredacteur van
«Het Nieuws van den Dag" te Amsterdam In
1906 werd hij tot hoogleeraar aan de Hoogeschool
te Utrecht benoemd, welk ambt hij aanvaardde
met een rede over «De taak der Wijsbegeerte".
De Haagsche Paleis-Raadbuis-kwestie.
Naar de »N. Ct." verneemt, kunnen de onder
handelingen, die tusschen het gemeentebestuur
en de regeering gevoerd zijn, voor den bouw van
een nieuw Koninklijk paleis op Zorgvliet aldaar,
met bestemming van den tegenwoordigen paleis-
grond, o.m. voor stadhuis, als mislukt beschouwd
worden. Van de regeering is een schrijven ont
vangen, geteekend door de ministers van Binnen
landsche Zaken en Waterstaat, waarin de aan
bieding van de gemeente onaannemelijk wordt
verklaard.
Dit bericht zal ongetwijfeld door de ingezetenen
met groote teleurstelling vernomen worden, zegt
het blad.
Het drogistbedrül.
De Algemeene Apothekersadsistenten-Bond heeft
een adres van instemming gezonden aan den mi
nister van Binnenlandsche Zaken, met het verzoek
van de Vereeniging van Drogisten (apothekers-
adsistenten), in zake wederinvoering van het dro-
gistexamen, en wettelijke regeling van het dro
gist bedrijf.
Rotterdamsche Lloyd.
De gister gehouden buitengewone algemeene
vergadering heeft de voorgestelde statutenwijzi
ging goedgekeurd. Het kapitaal wordt van 15
tot 25 millioen gulden vergroot.
Samenwerking der Vrjjz. Partjjen.
Nu het concentratieprogram de goedkeuring
der algemeene vergaderingen heeft verkregen,
zijn door de hoofdbesturen der drie vrijzinnige
partijen de onderstaande heeren aangewezen om
als centraal comité op te treden bij de verkiezin
gen van 1913
Mr. M. Tydeman Jr., prof. A. C. Visser van
IJzendoorn en jhr. mr. H. Smissaert als afge
vaardigden van den Bond van Vrije Liberalen
mr. H. Goeman Borgesius, mr P. Rink en A.
Roodhuijzen, als afgevaardigden van de Liberale
Unie en Herman Snijders, mr. J. H. Thiel en
mr. L. N. Roodenburg, als afgevaardigden van
den Vrijz. dem, Bond. (Vad.)
Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 22 Nov. 1912, medegedeeld
door het Kon. Ned. Met. Instituut te De Bildt.
Hoogste barometerstand 774.2 te St. Mathieu.
Laagste barometerstand 736.8 te Seydistjord.
Verwachting tot den volgenden dagzwakke
tot matigen zuidelijken tot zuidwestelijken wind,
nevelig tot zwaarbewolkt, weinig of geen regen,
zelfde temperatuur.
Aanbesteding.
Bij de gisteren gehouden inschrijving voor het
weg halen van lompen enz. aan de gemeentelijke
vuilnisbelt over het jaar 1913 werd ingeschreven
door slechts een tweetal personèn, en wel door J.
van Gelderen Jr. voor de som van f 480.90 en J.
van Gelderen Sr. voor de som van f 462.50.
Het werd gegund aan den hoogsten inschrijver-
Voorts werd inschrijving gehouden voor de le
vering van roggebrood ten dienste van den reini-
gingdienst. Hiervoor kwamen in drie biljetten:
P. Wapenaar alhier per brood van 3 K. G. a 24^
cent, de Zuid Holl. veevoederfabriek te Overschie
haver- en boonen brood per 24% cent, en rog
gebrood per 3 K. G, 24 cent. en Jac. van Rhijn
alhier voor roggebrood per 3 K. G. 24 cent.
De leverin g werd gegund aan Jac. van Rhyn.
