1
Hiaten-Generaal.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
-- $0 en 25 K.M. welke, inderdaad een peul
schil zijn.)
Het wil ons voorkomen, dat, hij handhaving
van de eischen, zooals ze zijn, het gewenscht
is de commissies geheel uit deskundigen te
oocfi bestaan, aangezien de appreciatie van de
uitvoering van sommige oefeningen zeer moei
lijk moet zijn, vooral voor de leeken-examina-
toren. Het ware wellicht mogelijk oe examens
te doen plaats hebben in Utrecht ten overstaan
van het deskundig personeel van de Centrale
GymnastiekschoolHoe moeilijk het is voor n iet-
deskundigen om een billijk oordeel te vellen
bleek ons bijvoorbeeld uit het feit, dat twee
candidate» gezakt zijn, die reeds ©enige jaren
veel aan gymnastiek deden; een hunner gym-
nastiseert zelfs sinds zijn zevendie jaar.
Na te hebben gewezen op de bureaucratische
manier, waarop de examens worden afgenomen
nesluit het ,„Hbld"
Wij achtten het wenschelijk deze belangrijke
kwestie eenigs-zins uitvoerig te bespreken en ho
pen, dal biji de'a.s. behandeling van rie begrooting
van oorlog in de Kamer aandacht aan d,e zaak
zal gewijd worden.
Opgehelderd dient te worden waar het hncert:
is werkelijk de Nededandsche jeugd zoo zwak
en slap, dat zij' aan de toch zieker niet bovenmatig
hooge eischen in het algemeen niet kan voldoen
dan: arm vaderland!
Uf ligt het aan de wij'ze van examines ten;
men kan zich op het standpunt plaatsen: hoe
veel candidaten kan ik laten zakken -- maar
tok op 't standpunt: hoeveel candidaten kan
ik er door laten. Naar hetgeen wij daarover
vernamen schijnt ons niet zeker, dat alle com
missies zich werkelijk op het laatste staanpunt
gesteld hebben.
En tenslotte: laten alle exameneischen ten
objectieve beoordeeling toe van de tenuitvoer
legging zoo niet, dan dient daarin ten spoe-
'digste verandering gebracht.
In het belang van het leger, welks' toch al
niet groote populariteit ernstig bedreigd wordt
door een diergelijk cxariienverloop, nat teleur
stellend ie;n afstootend werkt op jongens èn
ouders
in het belang van de leden der examen-com
missies tevens, die een ondankbare taak ver
vullen en wellicht door velen verkeerd beoordeeld
worden
achten wij het noodig, dat deze kwestie van
landsbelang: in het parlement tot' volkomen klaar
heid wordt gebracht.
Zóó kan het niet langer
Inderdaad schijnt ook ons de tijd gekomen,
dat men van dit 61/2-ïnaandsi instituut eens haring
of kuit verkrïjge, aldus" merkt „De Tijd" hierbij
op
Er wordt op sommige plaatsen voor deze exa
mens hard gewerkt Te Amsterdam b.v. is een
cursus, waarop de candidaten zomer en winter
minstens twee avonden per week1 aanwezig moe
ten zijn Door het slagen wint men slechts 2
maanden diensttijd in het gunstigste geval; maar
het is ook niet uitgesloten, dat men voor de
kaderopleiding wordt aangewezen, waardoor de
oefeningstijd wordt verlengd
Wil de Regeering1 van het instituut der 61/2
maanders nog iets terecht brengen, dan zal ei-
vóór het volgend© jaar een afdoende verandering
moeten komen in de examens
Wat men ons te kort doet
Onze lezers herinneren zich wellicht nog de
berekening, die Hit de officieele cijfers zelve
concludeerde, dat de Overheid ten onzent f 26
per kind minder betaalt, als 't gaat op de Bijzon
dere, dan zoo het onderwijs ontvangst op de
Openbare school.
Hoeveel verschilt dit in totaal De «Stand is
aan het verder cijferen gegaan en komt tot de
volgende gegevens
Op de Bijzondere scholen gaan al te zaam nu
360.000 kinderen. Per kind het tekort gerekend
op f 26, geeft dit alzoo een totaal tekort per jaar
te onzen laste van negen millioen-driemaal-hon.
derdduizend-gulden.
Neem nu aan, dat er onder de Bijzondere scho
len enkele zijn, waar ruimer schoolgeld kon be
taald worden, dan zou dit het tekort, laat ons
stellen, op negen millioen doen slinken.
Doch hier staat tegenover, dat voor localiteit
van Rijks- en Gemeentewege een bedrag aan de
Openbare school is uitgegeven, dat met f 15000
per school zeker niet te hoog berekend is, ma
kende alzoo op de 4.400 Openbare scholen eeB
totaal van ver over de 50 millioen guldenwaar
tegenover voor onze scholen, en dan nog pas,
staat; iets waardoor de negen millioen te kort
al spoedig de tien millioen naderen.
En nu versta men wel, dat we dan alleen
nog maar met de Lagere school rekenen, en
de Bewaarscholen, de Middelbare scholen, Gym
nasia en de Universiteiten geheel buiten rekening
laten.
Hoe zou 't dan aangaan, vraagt terecht het
anti-revolutionnaire orgaan, dat wë inzake onder
wijs ons «met een kluitje in t riet lieten
sturen? Misschien, dat men thans een tamelijk
vrijgevige bui zou hebben, om er ons een paar
millioen bij te geven. Maar wat baat dit, zoolang
het Gemeentebestuur zijn goud over de Openbare
school blijft strooien
Grondaankoop te Amersfoort.
Na zeer lang uitstellen der beslissing, hebben
Gedeputeerde Staten van Utrecht gisteren goedge
keurd de groot© gtitandaankoopen der gemeente
Amersfoort, Oud-Leusden, met ongeveer 60 H.A.
en koop van Vlasman 34 H.A., opi den Amers-
foortschen berg, achtef het Rijksopvoedingsge
sticht. De gemeente heeft thans in bezit de buiten-
cirkel van Oud-Leusden tot aan den Soesterstraat-
weg.
Esperanto.
Z. D. H. Mgr. Wi. van de Ven, bisschop van
's Bosch heeft benoemd tot Directeur van de
uitgaven der internationale, naamlooze vennoot
schap Espero Katolika (waarvan de zetel te
Schijndel) den Weleerw. Heer Lambert Poel!, Ka
pelaan te Tilburg.
Ook is benoemd tot President-Commissaris dier-
zclfde Vennootschap' door het hoofdbestuur der
l. K. U. E. de Heer Paul Schendeler te Maria-,
heide, bij V.eghel.
Zoo staat het klein© Nederland in de Katho
lieke Esperanto-beweging weer vooraan.
Mr. F. B. Coninck Liefstin g. f
Te 's-Gravenhage is overleden Mr. F, B. Liefsting,
oud-president van den Hoogen Raad der Neder
landen.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Maandag 17 November.
De voorzitter herdenkt den onafhan
kelijkheidsdag met een kort woord, dat
door den minister van koloniën, den
heer P1 e y t e, wordt beantwoord.
Vervolgens wordt de algemeene beraadslaging
over de Indische begrooting voort
gezet.
De heer Ankerman zet zijn Vrijdag afge
broken rede voort en komt eveneens met een
beschouwing over de Soemba-regeling aan. Hij
ontkent 0. a., dat de Staat bij deze regeling zijn
overheidsrechten heeft prijs gegeven, terwijl de
heer Lulofs de noodzakelijkheid heeft erkend, om
de regeling voor 10 jaar te treffen.
Ten slotte wordt de Sarikat Islam bespro
ken, waarbij spr. ontkent, dat deze vereeniging
een gevolg is van de gedwongen kerstening.
De heer Roodhuyzen komt terug op de
uitdrukking, door hem gebezigd naar aanleiding
van de naturalisatie van den Chinees Kaw.
De heer G e r h a r d meent, dat de rechter
zijde met wonderlijk acrobatiek de gedwongen
kersteniDgspolitiek van zich heeft trachten af te
schuiven.
Spreker constateert, dat de volksontwikkeling
in Indië is ter hand genomen met een trekschuit
gangetje. Slechts 1 pet. der kinderen krijgt on
derwijs.
Voorts vraagt spr. nadrukkelijk beter opgeleide
onderwijzers voor de dessascholen. Eindelijk
wenscht hij een betere onderwijs-statistiek.
De heer Rutgers klaagt over onjuiste gegevens
ten aanzien van de koloniale politiek der vorige
regeering, gebruikt bij de verkiezingscampagne
door de linkerzijde.
Zoo heeft men geheel tegen de waarheid in be
weerd, dat de vorige regeeriug de Mekka-vaarten
bemoeilijkte. Ten aanzien vau de vraag, wat op
gedrongen kerstening is, bestaat verschil van mèe-
ning. Er is voortdurende verwarring tusschen
«kerstening" en «kersteningspolitiek". TegeD
«kerstening" zullen toch ook de vrijzinnigen geen
bezwaar kunnen hebben.
Hij verdedigt de passar-circulaire met de op
merking dat men de sociale beteekenis van den
Zondag uit het oog verliest en dat elders officieele
comiié's zijn tot bevordering van Zondagsrust.
Uitvoerig betoogt hij, dat de vorige regeering
meer gedaan heelt aan het openbaar onderwijs
met name voor de oprichting van 2de klasse
scholen dan de vrijzinnige regeering in den tijd
van minister Fock.
Aan den anderen kant zijn onder het regime-
Fock-van Heutsz de beginselen, door den heer
Van Deventer genoemd (subsidieering naar gelang
van de behoefte), niet uitgevoerd.
In de idee van facultatief godsdienstonderwijs
zit z.i. wel iets aannemelijks in de richting van
verzoening, van modus vivendi. Tot dusverre even
wel heeft, men mets gedaan van Christelijke zijde
om dwang op te leggen en in elk geval moet
de bijzondere school volkomen vrijheid hebben
ten aanzien van leerplan, inrichting enz. Hij stelt
als beschamend voorbeeld tegenover de liberale
politiek hetgeen de Britsch-Indische Regeering in
haar land deed.
Hij meent, dat onze zending gerust de concessie
kan doen, het bijwonen ^an het godsdienstonder
wijs facultatief te stellen, wanneer de bovenge
noemde voorwaarden maar worden vervuld en
dan alleen in Mohammedaansche streken en buiten
de internaten.
Heden voortzetting.
Weerbericht
Telegrafisch bericht naar Waarnemingen, verricht
in den morgen van 18 Nov. medegedeeld door
het Kon. Ned. Met. Instituut te De Bildt.
Hoogste barometerstand 773.2 te Clermont.
Laagste barometerstand 734.3 te Seydisfjord.
Verwachting tot den volgenden dag: krach
tige tot matigen zuidelijken tot zuidwestelijken
wind, betrokken tot zwaarbewolkt, regenbuien,
zelfde temperatuur.
Voorlichting omtrent beroepskeuze.
In de vergadering der Commissie van Toezich
op het Lager Onderwijs op Donderdag, 13 No
vember 11., werd door het lid dier Commissie»
mr. M. M. Van Velzen, een rede gehouden over
het onderwerp: «Voorlichting omtrent beroeps
keuze bij het verlaten der lagere school".
Tot deze vergadering waren mede uitgenoodigd
de hoofden van alle scholen van Lager Onderwijs,
zoomede de Voorzitter en Secretaris der Kamers
van Arbeid en de Directeur der Ambachtsschool.
Aan deze uitnoodiging hadden ongeveer alle be
trokkenen voldaan. Na een kort woord van wel
kom leidde mr. Van Velzen zijn onderwerp in
met te wijzen op den omvang van het vraagstuk
en den invloed der beroepskeuze op de maatschap
pelijke ordening. Aan de hand van eenige voor
beelden lichtte spreker toe, dat het behandelde
vraagstuk een moreele, economische en physieke
zijde heeft. Vervolgens trad spreker in een be
schouwing, omtrent de huidige voorziening der
voorlichting bij de keuze van een beroep in ons
vaderland en toonde aan, dat deze voorlichting
ongeregeld en elementair is. De functie geschiedt
slechts als neventaak der armenbedeeling en in
enkele gevallen wordt door het hoofd der school in
deze richting pionierswerk verricht. Van systematiek
is alsnog geen sprake. Spreker beroept zich op
het verslag van de Commissie tot Reorganisatie
van het Onderwijs (subcommissie) en een artikel
van prof. Is. de Vooys te Delft in «de Beweging".
Het gewicht van het vraagstuk eisebt spoedige
voorziening. Langs inductieven weg toonde spre
ker de regeling, bij onze naburige Europeesche
landen in zwang, aan, om gedurende langen tijd
stil te staan bij Duitschland en Engeland, waar de
regeling der voorlichting het meest rijp is gewor
den. In Engeland is men tot regeling gekomen
door het afnemen van het zedelijk peil bij de
zoogen. «blind-alley" betrekkingen (het leger van
loopjongens), terwijl in Duitschland het gebrek
aan geschoolde krachten bij de beroepen ten ge
volge van de snelle ontwikkeling der industrie
als machtigste factor gegolden heeft. Spreker
ontwikkelt dan het Münchener-stelsel en het
Straatsburger-stelsel, by welke beide stelsels de
voorlichting geschiedt door de school, de
plaatsing echter door de arbeidsbeurs. Hij
wijst op de comité's, waarin zitting hebben, in
München, onder wijsautoriteiten en vertegenwoor
digers van handelsorganisaties, die besprekingen
houden met de directie der arbeidsbeurs en nader
de school doen voorlichten bij de beroepskeuze.
Speciaal wijst spreker op het feit, dat ingevolge
het Straatsburger-stelsel bovendien in deze comité's
zitting hebben de artsen, terwijl tevens ouder
avonden worden georganiseerd. Het verplich
tend en tevens dwingend karakter van het medisch
advies stelt spreker scherp in het licht.
Ten aanzien van Engeland wijst spreker op het
gewicht van de Education-Act in deze materie.
Hij legt er den nadruk op, dat hier de comité's
op eigen initiatief van betrokkenen, vaak ook van
de onderwijsautoriteiten, in het leven zijn geroepen.
De hooge waarborg, die men in Engeland in stede
van Duitschland beqogde, namelijk, dat bij de
voorlichting het opvoedkundige element moet
heerschen over het cammercieele element, ver
hoogt de aantrekkelijkheid van het Engelsche
stelsel. Na nog op de functie en samenwerking
van den Education-Officer en de Exchange-Officer
(vertegenwoordiger der arbeidsbeurs) speciaal ge-
gewezen te hebben, liet spreker een enthousiast
woord van aansporing tot de hoofden der scholen
hooren om dit onderwerp nader onder de oogen
te zien en een eersten stap tot voorlichting bij de
beroepskeuze te doen, wijl de consequentie van dë
liefde voor het onderwijs en derhalve ook voor
den leerling, die de maatschappij intreedt, zulks
onvoorwaardelijk vordert.
Na eenige gedachtenwisseling waaruit bleek, dat
het gesprokene met belangstelling was aangehoord,
sloot de Voorzitter met een woord van dank aan
Mr. Van Velzen deze bijeenkomst.
Volksbadhuis.
In de week van 915 Nov. '13 werden
genomen 396 baden.
Ie klas kuipbaden 15, regenbaden 21 2e klas
Auipbaden 63, regenbaden 286, 5 ets. kinder
baden 11.
Hier ter stede is aangehouden een
cavalerist uit Amsterdam, die van verlof was
achtergebleven. Hij is naar Delft gebracht en
ter beschikking van den garnizoenscommandant
gesteld.
Hoogwater te Schiedam: Woensdag
19Nov. 7.15 v.m 7.29 n.m.
UIT ROTTERDAM.
De optocht.
De optocht was een zoo historisch getrouw
mogelijke copie van de feestelijke ontvangst op 9
Dec. 1813, den Oranjevorst bij zijne komst te
Rotterdam bereid.
Van de Schiekade bij de Heulbrug afkomend»
ging de stoet op het Slagveld, door eene eere
poort, evenals in 1813 aldaar ter eere van den
souvereinen vorst opgericht.
Het eerste bezoek gold het standbeeld van
Gijsbert Karei van Hogendorp op het Boymans-
plein, waar een huldebetooging gehouden werd.
Daar waren vereenigd de burgemeester en wet
houders, leden van gemeentebestuur, afstamme
lingen (kleinkinderen en achterkleinkinderen) van
Van Hogendorp, het bestuur van het genootschap
«Gijsbert Karei van Hogendorp", de Nederlandsche
Oranjevereenigingen, afgevaardigden van Christe
lijke oranjevereenigingen aan de linker Maas
oever.
Toen het gala-rijtuig voor het standbeeld ge
reden was, werd de souvereine vorst daar begroet
door dr. J. R. Callenbach, die vervolgens eeb
feestrede hield, waarna aan het standbeeld een
krans wérd gehecht. De Russische huzaren (ko
zakken) brachten hun eere-saluut met sabels en
lansen, waarna de beide muziekkorpsen het oude
Wilhelmus deden hooren
Na deze huldiging trok de stoet naar de Noord-
blaak, waar voor de Beurs een naald was opge
richt, zijnde een getrouwe nabootsing van die
welke in 1813 op het Oostplein stond. Langs
Kolkkade, Spaansche kade en Oosterkade trok de
stoet naar het Oostplein. Op de plaats van de
vroegere marinewerf, buiten de Oostpoort, waar
de souvereine vorst in 1813 de gelukwenschen van
de autoriteiten in ontvangst nam, was nu een
receptiegebouw opgericht, waar de souvereine
vorst nu ontvangst hield.
Na afloop der receptie zette de stoet zijn tocht
langs tal van straten voort, waarvan heteindlaan
was de Parklaan, waar hij omstreeks 4 ure ont
bonden werd.
Vermelding verdient nog, dat in de Groote
Kerk, waar de familie Van Hogendorp aan de
godsdienstoefening deelnam, een gedenkraam werd
onthuld, door gecomitearden tot de zaken der Ned
Herv. gemeente aangeboden.
De licntstad.
De kroon op het onder begunstiging van vrij
goed weder welgeslaagde féést zette gister-avond
de schitterende illuminatie van de stad met hare
prachtige rivier. Rotterdam geleek op sommige
plaatsen wel een lichtstad uit een tooversprookje.
Vol bewondering was ieder voor de verlichting
van den toren der Groote Kerk, een reuzenarbeid
door het succes ruimschoots beloond. Niet minder
dan 8000 electrische lampjes waren daar aange
bracht. Prachtig kwamen de architectonische lijnen
naar voren.
Ook de verlichting van het oude stadhuis met
zijn 4000 lampjes langs den gevel en den toren
aangelegd, maakten een bijzonderen indruk. Wat
de binnenstad betreft, mag wel in de eerste plaats
genoemd worden de verlichting van het complex
Beursplein en Blaak. In vier dubbele rijen waren
daar de electrische lichtslingers aangebracht. Bij
zonder mooi was ook de electrische verlichting
van bet Station, Beurs, het Postkantoor, de Mees-
bank en, niet te vergeten, de feërieke verlichting
en versiering van het wachthuisje van de elec
trische tram. De Blaak lag vol met fraai versierde
en verlichte booten. Over de geheele lengte
der Leuvehaven rezen hooge masten met fraaie
verlichting als uit het water op.
Enkele firma's hadden mede een schitterende
verlichting aangebracht. Zoo maakte bijzondere
indruk de sierlijke electrische verlichting der
panden van de tabaksfabriek van Dobbelman,
zoowel aan de Gedempte Steiger als aan de
Hoogstraat, de panden der theefirma Van Nelle
aan de Leuvehaven, de lichtdrukkery der firma
Corn. Immig aan de Nieuwe Haven, de Rotter-
damsche Bankvereeniging aan de Boompjes met
hare veelkleurige electrische verlichting enz.
De geheele rivier voor de stad was, dank zij de
medewerking van reederijen en andere commer-
cieele en industrieele ondernemingen langs den
rivier gelegen, een lichtzee, te midden waarvan de
reusachtige eerepoort op het PrinsenhOofd, gevormd
uit een 4000-tal electrische gloeilampjes en waarop
ontzaglijke vreugdevuren brandden, een impo-
santen indruk maakte. Ook vanaf de Maasbrug
werd de rivier door een viertal vreugdevuren
van zeer groote kracht verlicht, terwijl verder
aan de brug een fraaie versiering van gekroonde
W's, jaartallen enz. was aangebracht, allen een
zee van licht uitstralend. De rivier vertoonde
silhouetten van de meest mogelijke verscheiden
heid, op het water die honderden booten en
schepen allen verlicht, waar tusschen stoomboot
jes voerende de Nederlandsche vlag in schitte
rende electrische kleuren af en toe doorschoten.
Bijzonder mooi vooral was de electrische ver
lichting van den Westersingel. Met een interes
sante verlichting van veelkleurige gloelichtjes
langs het zwarte Singelwater, dat de kleuren
weerkaatste, terwijl hier en daar op de bruggen
een oostersche vogel prijkte, bood die Singel een
fantastischen aanblik.
Ook de Weste Wagenstraat, Binnenweg en
enkele straten en pleinen langs den Nieuwen
Binnenweg boden een fraaien opwekkenden aan
blik met hunne nette versiering en verlichting.
Rotterdam was gister-avond werkelijk de licht
stad, pralend in al den glans het zoo vierenswaar-
dig grootsch Onafhankelijkheidsfeest.
Te Arnhem is Zondagavond overleden op
61-jarigen leeftyd de heer P. van Rossum, lid
van den gemeenteraad van Rotterdam. De heer
v. Rossum, die tot de chistel. historische partij
behoorden, had zitting voor district IV en was
>n 1917 aan de beurt van aftreding.
UIT VLAARDINGEN.
De 20-jarige B. de Ligt te Vlaardingen had
een onbeduidend puistje aan de kin. Met zich
zelf scheren ging het open. Vermoedelijk is daarna
vuil in het kleine wondje gekomen. Spoedig ho-
gion het gelaat hevig' te zwellen. Geneeskundig1'
hulp kon niet meer baten. De jonge man over
leed onder hevig lijden Donderdagavond in het
ziekenhuis aldaar.
t
- 1 i h -.ï
