Staten-Generaal.
Binnenland.
Stads- en tfewesteiijk Nieuws.
schild, heeft daarvan afgezien. De jachtpartij
zal nu morgen gehouden worden. Alfonso XIII
heeft het artillerie-museum in het gebouw des
Invalides bezocht. Hij toonde vooral groofe
belangstelling' voor de voorwerpen, afkomstig
uit de oorlogen van het eerste keizerrijk.
Volgens de Rameinsche dagbladen zal Cyrmai-
ca verdeeld worden in vijf politieke en militaire
zénen, die tot centra hebben Benghazi, Gyrene,
Ik-rna, Merdj en Tobroek.
In het OostenTijksebe! parlement is Dinsdag
een comité gevormd, die zich tea brei gesteld
heeft te Weenen een monument op te richten
voor den Driebond, De leden dezer commissie
zullen hiertoe1 demedewerking, ontvangen van
cc alge bekende leden van den Duitschen Rijks
dag en de Italiaansche Kamer van Afgevaar
digden. Het monument zal tevens een bewijs
van hulde zijn voor keizer Franz Joseph, waar
in ae volkeren aan de landen, die den Driebond
vormen, uiting geven aan hun dankbaarheid
VOO) de zegeningen van dezen bond aan eten
evnigen grondlegger, die 'nog in leven is. De
vice-president van den Duitschen Rijksdag, «Ir.
I aasche is Maandag te Weenen aangekomen
waar bij over deze kwestie Oen onderhoud had
mét den. president van het Oostenrijksche par
lement. Hij1 begeeft zich vandaar naar Rome,
om eveneens met den president van de Italiaan
sche Kamer een onderhoud te hebben.
Naar uit Kopenhagen gemeld wordt, is tus
schen werkgevers en arbeiders in verschillende
conflicten, een minnelijke schikking tot stand ge
komen, zoodat het niet tot de aangekondigde)
uitsluiting zal komen.
Naar een bericht uit Kief aan de „Daily
Mail" meldt, wordt aldaar van bevoegde zijde
- i-rklaard, dat de politie een belangrijke ont
dekking gedaan heeft, die aanleiding kan ge
ven tot arrestatie van den werkelijfeen pleger
of plegers van den moord op den knaap
Justschinsky, waarvan de jood Mendel Beilis
beschuldigd, doch na een proces van vijf weken
vrijgesproken werd. Nadere bijzonderheden zijn
niet te verkrijgen, daar de politie een cdep stil
zwijgen bewaart.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Donderdag 20 November.
De algemeeue beraadslaging over de
Indische begrooting
wordt hervat.
De heer Van Veen zette zijn gisteren afge
broken repliek voort en ontkende, dat de gou
verneur-generaal een doodgewone ambtenaar is.
Daarna kwam hij op verschillende, in eersten
termijn ter sprake gebrachte zaken terug.
De heer Scheurer repliceerde, evenals de.
heer F o c k die o. m. opmerkte, dat de minister
duidelijk heeft aangetoond, dat de bezwaren van
de concentratie tegen de politiek der vorige re
geering volkomen gegrond waren.
Spr. wees er ook op, dat hij als minister met
zijn organisatie de oprichting van 700 tweede
kiassescholen heeft gewenscht, terwijl zijn opvol
ger, minister Malefijt, dit getal tot 400 beperkte.
In de Minahassa-regeling heeft spr. geen enkele
beslissing genomen.
De heer Van Deventer noemt o.a. Ban
doeng als voorbeeld, dat een overwegend Moha-
medaansche bevolking haar voorkeur voor neutraal
onderwijs en tegenzin tegen christelijk onderwijs
heeft getoond. Spr. pleitte voor facultatièfxtelling
van het godsdienstonderwijs op de gesubsidieerde
scholen met neutraal maatschappelijk onderwijs,
en voor godsdienstige verdraagzaamheid.
De heer Tydeman kwam nader op de ver
houding tusscben minister en gouverneur-generaal
terug en vond publicatie van het rapport van dr.
Rinkes gewenscht. Is de minister in het groot
voor confessioneel inlandsch volksonderwijs op
Java, dan zou dit tusschen spr. en den minister
een verschilpunt opleveren. Waar de zending het
relatief neutraal maatschappelijk onderwijs, door
den heer Van Deventer gewenscht, niet zal aan
vaarden, daar moet z. i. wel het gouvernements-
onderwijs hoofdzaak zijn. Spr. besprak dan nog
de verkiezingsbijdrage voor de vrijzinnigen uit
Indië.
De heer Bos verdedigde opnieuw staatsmijn
exploitatie en betoogt, dat door de verkiezings
actie der vrijzinnigen althans is bereikt, dat de
rechterzijde haar politiek heeft gematigd. Spr.
verheugde er zich over, dat de minister en de
gouverneur-generaal blijkbaar den weg van samen
werking hebben weten te vinden.
In zake het onderwijs is hij voor een krachtige
actie van staatswege en een krachtige actie van
het particulier initiatief, welke echter niet ver
krijgbaar is, wanneer gesteld wordt de eisch van
neutraliteit van het bijzonder onderwijs.
Gerepliceerd wordt voorts door de heeren Van
Vollenhoven en Ankerman, welke laatste
opmerkt, dat men de verklaringen der Mekka-
gangers met voorzichtigheid moet behandelen,
omdat dezen onder den invloed staan van fana
tieke hadjihs.
Hij vraagt een overzicht van den inhoud der
rapporten Rinkers, Engelenburg, enz., ten aanzien
van de Sareket Islambeweging. In ieder geval
wil hij anders overlegging van die deelen der
rapporten, waaruit reeds is geciteerd.
Ook de heer Rutgers repliceert, zich hoofd
zakelijk richtende tegen den heer Fock, o.a. met
de beschuldiging dat deze feiten onjuist voorstelde
en zich niet gedroeg, als een gentleman betaamt.
Na afloop van de rede maakt deV oorzitter
een aanmerking hierop en geeft den heer Rutgers
alsnog gelegenheid onmiddellijk zijn woorden terug
te nemen, hetgeen deze doet.
De heer L o h m a n zegt in zijn repliek, vol te
houden, dat de minister De Waal Malefijt, zoowel
als deyheer minister Idenburg, en de minister van
oorlog, Colijn, ten aaiizien i'an de onderwijspoli
tiek een ander standpunt innamen en bleven in
nemen als de heer Kuyper.
Auders dan hij waren zij van meening, dat in
Indië in den regel het pnderwjjs neutraal moest
zijn, doch de neutraliteit in Indië niet zoo abso
luut moest worden opgevat als hier.
Zijnerzijds merkt hij op, dat de Indische pers
met het oog op het Nederlandsche gezag tegen
over de Mobammedaansche bevolking tot veel
grooter ingetogenheid en voorzichtigheid is ge
houden dan de Nederlandsche bladen.
De minister van koloniën, de heer P 1 e y t e, is
aan het woord, doch vraagt al spoedig, omdat
nog slechts enkele afgevaardigden in de zaal zijn,
en het reeds kwart over vijf is, te mogen-afbre
ken tot morgen.
Proclamatie van de Koningin.
De proclamatie, die heden, 21 November, in alle
gemeenten des lands wordt aangeplakt en in een
buitengewoon nummer der Staatscourant zal ver
schijnen, luidt als volgt
Aan Mijn Volk.
Het is Mij een behoefte Mij op dezen gedenk-
waardigen dag te wenden tot het Nederlandsche
Volk.
Heden voor 100 jaren was het oogenblik gebo
ren, waarop de Vereenigde Nederlanden hun natio
naal bestaan hernamen.
Ik herdenk met dankbaarheid de woorden,
waarmede Van der Duyn van Maasdam
en Gijsbert Karei van Hogendorp den
21 November 1813 het bewind hebben aanvaard
»Wij voldoen aan den wensch van alle onze
Bondgenooten, wanneer wij, in afwachting van de
komst van Zijne Hoogheid den Heere Prinse van
Oranje en in Zijnen Naam, dezen dag ons stelden
aan het hoofd der regeeringwij namen die taak
op ons, met vertrouwen op de hulp der Goddelijke
Voorzienigheid, wier hand de aanstaande verlos
sing van ons verguisde vaderland zoo zigtbaar
bestuurtmaar wij deden het ook met vertrou
wen op den bijstand, op de hulp van elk Neder
lander, die zonder herinnering aan het verledene,
zonder onderscheid van rang of staat of van
Godsdienstige gezindheid, met ons de behoefte
gevoelt van nog eenmaal te herwinnen dat Va
derland, dat op de elementen, op Philips en
Al ba veroverd, van den moed onzer voorvaderen
zoo heerlijk getuigde, doch met smaad en schande
te lange bezoedeld werd."
Dat vertrouwen is niet beschaamd.
Het Vaderland i s herwonnen.
De gewesten van Nederland zijn saamgegroeid
tot on verbreek bare nationale eenheid.
Moederland en koloniën zijn nauw verbonden.
De vrijheden en het zelfbestuur der bevolking
zijn gestadig uitgebreid.
's Lands welvaart, begunstigd door een opge-
wekten ondernemingsgeest en verbeterde arbeids
voorwaarden is belangrijk toegenomen.
Een krachtig streven naar zedelijke en geeste
lijke verheffing heeft zich baan gebroken.
In wetenschap en kunst dingt Nederland met
andere volken om den voorrang.
Het is Mijn innigen wensch, dat onder Gods
zegen, vrede, vrijheid en voorspoed mogen bewaard
blijven.
De eendracht van alle Nederlanders »zonder
onderscheid van rang of staat of van Godsdienstige
gezindheid" zij ook in de toekomst de hechte
grondslag der nationale onafhankelijkheid.
Met het Nederlandsche Volk hoop Ik samen te
werken tot het geluk van het Vaderland.
WILHELMINA.
Evenredig kiesstelsel.
De staatscommissie voor het evenredig kiesstel
sel wordt reeds Zaterdag door den minister van
Binnenlandsche Zaken geïnstalleerd.
Loodswezen te Ylissingen.
Bij den Belgische minister van zeewezen be
staat het voornemen voor den reededienst van het
Belgisch loodswezen te Vlissingen nog twee motor
boeten te doen bouwen.
De haven te Steenbergen.
De gemeenteraad te Steenbergen heeft goed
keuring verleend aan de plannen tot verbetering
van de haven, waarvan de kosten op f 20.000
worden geraamd.
Uud-minister De Waal Malefyt en
mr. D. Foek.
In de »De Rotterdammer" komt onderstaande
brief voor de hand van den oud-minister van
koloniën, den heer J. H. de Waal Malefijt, aan
mr. D. Fock, lid van de Tweede Kamer.
»In uwe redevoering van 13 "November j.l.
hebt u onder andere gezegd, dat de gouverneur-
generaal (den minister De Waal Malefijt) er zells
toe gekregen heeft om in te dienen een voorstel
tot aankoop van particuliere landerijen in het
Westen van Java, terwijl diezelfde minister als
lid dezer Kamer, toen (gij) de eer had(t) aan de
groene tafel te zitten, verklaard heeft op princi-
pieele gronden een tegenstander te zijn van aan
koop van zoodanige landerijen."
Deze voorstelling van zaken is geheel onjuist
Ik heb den 17en October 1906 bezwaren ge
opperd tegen uw voorstel, om gelden op de be"
grooting uit te trekken, ten einde een begin te
kunnen maken met den terugkoop der particuliere
landerijen op Java, dat is volkomen waar.
De hoofdreden echter van mijne oppositie was
niet deze, dat ik aankoop van zoodanige landerijen
in ieder geval zou hebben afgekeurd, maar lag
hierin, dat volgens den considerans van het voor
stel en de Memorie van Toelichting daarmede
het stelsel van terugkoop van alle particuliere
landeryen zou worden aanvaard.
Daartegen vooral ging mijn bezwaar en ik kon
mij daarbij beroepen op eene brochure, die onder
uw naam in 1904 was verschenen en waarin het
stelsel van aankoop was bestreden.
Het is dan ook geheel onjuist dat »de gouver
neur-generaal mij er zelfs toe gekregen heeft")
een voorstel tot aankoop van particuliere lande
rijen te doen, Wie heeft u dat toch wijs ge
maakt Het intiatief tot aankoop, zoowel van
Kandanghauer als Indramajoe-West is niet van
den gouverneur-generaal, maar van mij uitgegaan.
Over de verdere talrijke onjuistheden in uw
betoog, zal ik voorloopig het zwijgen bewaren.
Doch op dit speciale punt meende ik toch dat
het goed was tegen de door u gegeven voorstelling
een bescheiden woord van protest te doen hooren.'
Medici en Ziekenfondsen.
Naar aanleiding van het artikel over den op
handen zijnden strijd tusschen medici en de
ziekenfondsen in Nederland kan het »Hbl." nog
mededeelen, dat door de Centrale Organisatie van
Ziekenfondsen aan de leden van de Nederlandsche
Maatschappij tot Bevordering der Geneeskunst is
verzonden een schrijven, waarin allereerst wórdt
gezegd, dat de Troonrede heeft geleerd, dat de
Ziektewet zal worden aangevuld met een wet, die
in het bijzonder zal handelen over geneeskundige
behandeling aan arbeiders te verschaffen, die
reeds voor ziekengeld verzekerd zijn, waarbij is
te vreezen, dat er een nauwere band zal komen
tusschen de ziekenkassen en de ziekenfondsen, dan
jn het ontwerp-Talma het geval was.
»Ten tweede", zegt de circulaire verder, »zal
het nog wel eenige jaren duren, vóór de Ziekte
wet in werking treedt.
»Het eerste is vrij zeker voor de geneesheeren
minder gunstig, ofschoon men zal moeten afwach
ten wat de aanvullingswet zal brengen.
»Het tweede is daarentegen voor de medici
gunstig, want nu hebben zij meer tijd de or
ganisatie te versterken. De aanvullingswet van
minister Treub zal het stellig noodzakelijk ma
ken, dat de geneeskundigen zich bijtijds voor
zien van krachtige goed ingerichte ziekenfondsen
en gelukkig is het dan ook, dat de afdeelingen
bijna overal daaraan met voortvarendheid door
werken.
»Het zal natuurlijk niet gelukken reeds met 1
Januari 1914 over het geheele land die fondsen
gereed te hebben en toch is het gewenscht, dat
reeds met 1 Januari 1914 de medici zich hebben
uitgesproken of zij aan de Centrale Organisatie
willen medewerken en of zij aan die instelling,
die dienen moet om in de toekomst hunne be
langen te beschermen,'van dien datum af reeds
wenschen bij te dragen.
vHet is u bekend, dat de gestorte bedragen
slechts voor een deel dienen voor de te maken
kosteu en dat bij ruime deelname spoedig de
kosten uit de te kweeken rente betaald kunnen
worden. Voor de gestorte gelden zullen dus aan-
deelen in het fonds der Centrale Organisatie wor
den afgegeven en het is te verwachten, dat op
de wijze, bij huishoudelijk reglement te bepalen,
na eenige jaren het grootste deel der stortingen
kan worden teruggegeven.
»De bedoeling hiermede is, dat de nu leven
de geneeskundigen niet zullen behoeven te offe
ren ten bate van de later levende. De mogen
tevreden zjjn met en dankbaar voor de nuttige
instellingen, die de Nederlandsche Maatschappij
tot Bevordering der Geneeskunst voor hen heeft
opgericht. Niemand behoeft zich dus door de te
storten bijdragen te laten weerhouden van toe
treding."
Den leden wordt ten slotte gevraagd om
door invulling van een aangehecht formulier
zich aan te sluiten aan de Centrale Organi
satie.
Nederlanders in Rijnland en Westfalen.
In Mei hebben enkele Nederlanders een comité
gevormd om het herstel van Nederland's onaf
hankelijkheid in 1813 ook in Rijnland en West-
falen feestelijk te herdenken. Gesteund door de
Nederlandsche consulaire ambtenaren, was bet
mogelijk, uitvoering te geven aan de plannen van
dit lichaam. Ongeveer 50 Nederlandsche vereeni-
gingen werden dadelijk bereid gevonden, haar
medewerking te verleenen. Thans is een hulde
blijk in handen van het comité, dat de Koningin
binnenkort door een deputatie zal worden aange
boden. Het is een prachtwerk, vervaardigd door
den Amsterdamschen kunstenaar Nieuwenhuis,
waarop, na een opdracht, de handteekeDingen
der leden van het comité, der consulaire ambte
naren in Rijnland en Westfalen en de namen van
alle Nederlandsche vereenigingen in deze provin
cies voorkomen. Het geheel stelt een openge
slagen boek voor en beide bladen bevatten naast
deze handteekeningen en namen de wapens met
de namen der groote steden en fraai geteekende
symbolen van de voornaamste bronnen van be
staan in Nederland en genoemde Duitsche pro
vincies. (»N.R.Ct.")
Rentetrekkers.
Het Kamerlid, de heer Rutgers, heeft op 14
dezer den Minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel de volgende vraag schriftelijk gesteld
»Het is mij gebleken, dat door de rede van den
Minister op 4 November (Handelingen blz. 45) de
indruk is gewekt, dat naar het oordeel van den
door den Minister aangeduiden bij de uitvoering
van de Invaliditeits betrokken hoogen ambtenaar
verpleegden in een armhuis als zoodanig van
recht op rente krachtens artikel 369 der Invalidi
teitswet zijn uitgesloten.
Kan de Minister bevestigen, dat deze opvatting
van zijn woorden onjuist is
Het antwoord van den Minister Treub luidde
gisteren
sOm de rente krachtens artt. 369/360 van de
Invaliditeitswet te verkrijgen, is het een eerste
eisch, dat men in het bepaaldelijk aangeduid 10-
jarig tijdvak althans in 156 weken arbeid in loon
dienst heeft verricht. Of hij, die aan dien eisch
voldoet, in een armhuis wordt verpleegd, doet niets
ter zake.
Iets anders echter is het en alleen daarop
doelde de ondergeteekende in zijn rede op 4 No
vember jl. of een verpleegde, die in het armhuis
zelf eenig werk verricht (bv. kleine huishoudelijke
diensten) en daarvoor een geringe belooning ont
vangt, kan worden geacht, in loondienst
arbeid te verrichten. De ondergeteekende deelde
in zijn evemelde rede als het de Bank heerscbend
en door hem juist geachte gevoelen mede, dat die
vraag ontkennend moet worden beantwoord. Men
zou zulk een verpleegde, als de verzekeringsplicht
vóór zijn 70o jaar was ingevoerd, niet als ver-
zekeringplichtig hebben beschouwd en voor hem
geen premie hebben ingevorderd.
De opvatting zijner woorden als zouden ver
pleegden in een armhuis als zoodanig van recht
op rente krachtens art. 369 der Invaliditeitswet
zijn uitgesloten, is geheel onjuist.
De Amstordamsche hoofdcommissaris..
Naar wij vernemen, is binnenkort de benoeming
te wachten van den heer Th. M. Roest van Lim
burg, hoofdcommissaris van politie te Rotterdam,
tot hoofdcommissaris van politie te Amsterdam,
als opvolger van den heer H. S. Hordijk. Zijn
wij goed ingelicht, dan zal aan den nieuwen
functionaris een belangrijk hooger salaris worden
toegekend dan aan den tegen woordigen. Deze
laatste geniet een salaris van f5500, benevens
11000 voor woninghuur. Het moet de bedoeliDg
zijn, den nieuwen hoofdcommissaris een salaris
toe te kennen van f 8500.
Dit hooge salaris moet een der voorwaarden
geweest zijn, waarop de heer Roest van Limburg
zich bereid verklaarde de benoeming te aanvaarden.
Nederlandsche officieren in Albanië.
Reuter seint uit Valona dd. gisteren
De Hollandsche officieren De Veer en Thomson
zijn heden met de aan hen toegevoegden tot
het doen van studiën naar het binnenland ver
trokken. Zij gaan naar Berat en vervolgens
Elbassan, Tirana en Durazzo, waarna zij hun
taak als organisators van het gendarmeriewezen
zullen aanvangen.
Pensioenfonds voor gemeente ambtenaren.
De commissie voor het nieuwe pensioenfonds
voor gemeente-ambtenaren en hunne weduwen
en wezen, heeft uit haar midden benoemd tot
voorzitter prof. Kluyver, tot ondervoorzitter den
heer Wichers, burgemeester van Dordrecht, en
tot secretaris mr. Kan, secretaris-generaal van
het departement van Binnenlandsche zaken.
HewberioA*-
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 21 Nov. medegedeeld door
het Kon. Ned. Met. Instituut te De Bildt.
Hoogste barometerstand 774.5 te Nice.
Laagste barometerstand 735.4 te Bodo.
Verwachting tot den volgenden dag: krach
tige tot matigen zuidelijken tot westelijken wind,
betrokken met kans op regen, later tijdelijk op
klarend iets koeler.
Aanbesteding.
Bij de op gisteren gehouden inschrijving voor
de levering van haver en roggebrood ten dienste
van de paarden van den Reinigingsdienst en tot
het weghalen van lompen enz. van de vuilnisbelt
gedurende het jaar 1914 werd ingeschreven
voor de levering van haver, door A. Roosing
alhier voor f8.74 per 100 kilo;
voor de levering van roggebrood door Jac. van
Rhijn alhier voor f 0.23 per brood, ingebakken
3 kilo en H. C. Rood te Kethel voor f 0.23 per
brood 3 kilo
voor het weghalen van lompen werd ingeschre
ven door Jac. van Gelderen alhier voor f 380.90.
De toewijzing werd aangehouden.
Hoog bezoek.
Morgen, 22 November, zal Zijne Hoogheid Pan-
geran Hangabehi, kroonprins van Solo, heer van
Mataram, troonopvolger van den sultan van Soera-
karta, een bezoek aan Schiedam brengen. Z. H-
zal o. a. de distilleerderij van den heer A. C. A.
Nolet, aan de L. Nieuwstraat, en de fabriek
»Oxygenium", aan den Buitenhavenweg, bezich
tigen.
De Indische prins komt per auto uit Den Haag
in den voormiddag hier aan.
Glasblazers.
Het gist weer onder de glasblazers te dezer
stede. De mogelijkheid dat er binnenkort op »De
Schie" een staking zal uitbreken, wordt zeer groot
geacht. Naar men ons verzekert, eischen de
werklieden in de glasindustrie thans de afschaf
fing van den arbeid in den nacht van Zaterdag
op Zondag.
Morgen, Zaterdag, wordt hier door de glaS"
