Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
f (jn nr f ik
EERSTE BLAD
Oud en Nieuw.
Gratis Ongevallenverzekering
36$ie Jaargang.
Woensdag 31 December 1913
10814
by pnnn b*>
Bureau: Boterstraat 50. Telef. 85. Postbus 89.
Abonnementen per 3 maanden 1.50, per week 12 cent, per maand
50 ct., franco p. post ƒ2.p. kwartaal. Afzonderlijke nummers 2 cent.
Advertentiën: Familieberichten 20 ct. per regelHandelsadvertentiën
1g regels 92 ct.elke regel daarboven 15 ct. 3 maal plaatsen wordt 2 maai
berekend. Ingezonden mededeelingen 35 ct. p. regel. Speciale conditiën voor
herhaaldelijk adverteeren.
overeenkomstig op 4e polis vermelde voorwaarden.
levenslange 'Ij j j verlies van
geheele I g j I een hand,
invaliditeitI U U voet 00£5
De verzekering wordt gewaarborgd door de Hollandsche Algeineene Verzekeringsbank,
bü
dood
bjj verlies
van
een duim
gevestigd te Schiedam.
I UU wijsvinger; 1 |y
bij
verlies van
eiken ande
ren vinger
Dit nummer bestaat uit twee
bladen.
Wegens den feestdag van de BESNIJ
DENIS DES HEEREN zal de NIEUWE
SCIIIEDAMSCI1E COURANT, Dagblad
voor Schiedam en Omstreken, Donderdag
avond niet verschijnen.
Officieel© berichten.
De politie herinnert de ingezetenen aan het
volgende gebod der politieverordening
Ieder hoofdbewoner van eenig gebouwd eigen
dom, ieder gebruiker van eenig afgesloten onbe
bouwd erf, ieder eigenaar, beheerder of gebruiker
van eenig onbewoond gebouwd eigendom, of van
eenig ongebruikt afgesloten, onbebouwd erf is,
wanneer de straten glad zijn, verplicht te zorgen,
dat de kleine steenen of trottoirs, het pad voor
en langs zijn gebouw of erf of onafgesloten ge
deelten van stoepen, ter breedte van minstens een
meter, met zand of asch worden bestrooid.
Overtreding wordt gestraft met een geldboete
van ten hoogste f3.
1913-1914.
Het dertiende jaar der twintigste eeuw heeft
zijn merkwaardigen loop voltrokken. Nog slechts
weinige uren scheiden ons van dejaargrens, het
oogenblik waarop het jaar 1913 zal hebben af
gedaan, met al zijn lief en leed tot de wereld
geschiedenis zal behooren, en het nieuwe jaar,
nog bedekt met den dikken sluier der toekomst,
zijn intrede zal doen. Wel merkwaardig mag dit
jaar zeker genoemd worden in de geschiedenis
der menschheid, het jaar dat terecht het oor
logsjaar mag heeten, het jaar waarin een groot
gebied van ons werelddeel in bloedigen, mensch-
onteerenden krijg was gewikkeld, maar een jaar
ook waarin meermalen geheel Europa met een
algemeenen ontzettenden oorlog werd bedreigd.
Dat althans dit ernstig gevaar werd afgewend,
danken wij allereerst den God van vrede en
liefde, die alsnog ons werelddeel voor dien drei
genden wereldbrand behoedde.
Werpen wij, als gewoonlijk, aan het eind van
dit veelbewogen jaar allereerst een terugblik op
de merkwaardige feiten in ons eigen land, dan
mogen wij, onder dankend opzien tot den Al
behoeder, getuigen, dat ons dierbaar Nederland
althans dit jaar voor groote algemeene rampen
bleef behoed. Wel heeft 't, daarentegen smarte
lijke verliezen geleden, waar 't krachtige, hoog
staande mannen moest missen, die in Kerk en
Staat gewichtige ambten bekleedden, welke zij
met loffelijken ijver tot heil van talloozen ver
vulden.
De groote feiten, die voorzeker heel het staat
kundig en burgerlijk leven in het afgeloopen
jaar in ons vaderland beheerschten, waren wel
op de eerste plaats de uitslag der Juni-verkie
zingen en de viering der Onafhankelijkheids
feesten. Deden de verkiezingen de groote ver
deeldheid en wisselvalligheid van ons volk op
staatkundig gebied kennen, de gemakkelijkheid
waarmee dat volk door allerlei leuze en spiake
is te bewegen de eeuwfeesten deden toch zien,
dat 'tin zijne groote meerderheid één is in de
traditioneele gehechtheid aan het regeeiend
stamhuis, dat heel het lief en leed van land en
volk meeleefde en met het dierbaar vadeiland
verdrukkingsleed en vrijheidsjubel deelde.
Om die albeheerschende feiten groepeeren zich
dan de andere veelzeggende gebeuitenissen, die
het jaar 1913 voor ons land als een meikwaaidig
jaar kenschetsenhet optreden van een nieuw
(extra parlementair) ministerie, de opening van
het voltooide rijkgesierde vredespaleis, de uit
betaling der lang beloofde invaliditeitsrente aan
het einde van het jaar, waarin de Invaliditeits
wet werd aangenomen, maar onder de bekende
omstandigheden slechts op een enkel punt, de
zoogenaamde feestgave, werd uitgevoeid. Dat
dit jaar, na meerdere eeuwen, weer een Hol-
landsch Kardinaal Hollands bodem heelt zien
betreden, mag 't zeker voor Nederland mede wel
tot een merkwaardig jaar stempelen. De buiten
gewone geestdrift, de algemeene jubel, waarmee
die Hollandsche Keurvorst der Kerk in zoovele
plaatsen van ons land door Nederlands Katho
lieken ontvangen is, bewezen zeker dat zij de
hooge eer daarmee aan de Kerk der Nederlanden
gebracht, op den rechten prijs wisten te stellen.
Het land, dat met ons door hechte banden
van taal- en stamverwantschap is verbonden,
het land der Belgen onder zijn sympathieken
koning Albert, zette in 1913 zijn vreedzaam
constitutioneel bestaan onder eene katholieke
regeering voort. Maar de hevige debatten in het
parlement in de laatst verloopen maanden ge
houden, toonen wel, dat ook in België de school
strijd nog lang niet is uitgestreden. Het verloop
der wereldtentoonstelling te Gent be wijst even
zeer, dat er ook op ander gebied, waar Vlamin
gen en Walen zich hierbij zoo duidelijk deden
kennen, bij onze broeders aan de overzijde treu
rige verdeeldheid lieerscht.
De Fransche republiek, die een parodie biedt
op de vrijheid, gelijkheiden broederschap, welke
reeds hare beide voorgangsters heeten te bren
gen, zet haar weinig roemloos bestaan onder de
opvolgenden presidenten voort. Het afgeloopen
jaar gaf haar een nieuwen president, maar het
regeeringssysteem bleef onveranderd onder den
invloed der duistere macht die geheel haar
staatkundig samenstel beheerscht. Ook de her
haalde wisseling van ministerie vermocht niet
daarin verandering te brengen. Als een licht-
teeken in den duisteren nacht van ongeloof en
zedebederf, die het Fransche volk omhult, mag
intusschen gelden, dat de katholieke actie voor
al in de groote centra van verkeer weer opleeft.
Zullen wij ze nog eenmaal ziende daden Gods
door de Franken
Het oude Germania, als de erfvijand door het
Fransche chauvinisme aangeduid, zette in den
loop van 1913 zijn reuzeontwikkeling op han
dels- en industrieel gebied voort. Toch biedt
ook de toestand in den grooten Duitschen Bonds
staat naast enkele lichtzijden ook meerdere
schaduwkanten. Kwam al een enkele kwestie,
het veeljarig Welfengeschil, door het huwelijk
van 's Keizers eenige dochter tot betrekkelijke
oplossing, het Zabern incident doet zien, dat er
nog tal van kwestiën in het Duitsche rijksge
bied gisten en woelen.
De dubbelmonarchie der Habsburgers beleefde
zeker in den loop van 1913 een zeer merkwaar
dig jaar. Het grootste deel van dit veelbewogen
jaar stond het Oostenrijksch-Hongaarsche leger
geheel op voet van oorlog aan de Servisch-
Bulgaarsche grenzen. Dat 't niet die grenzen
heeft overschreden en actief is opgetreden, dan
ken de volkeren der Donau-monarchie, naast
Gods vaderlijke goedheid, wel allereerst aan het
wijs beleid van hun veelgeliefden keizer en van
zijn trouwen raadsman, graaf Berchtold, die, in
beproefde trouw aan den machtigen Driebond,
het dreigend gevaar niet alleen voor de dubbel
monarchie, maar voor geheel ons werelddeel
wisten te keeren.
De Balkanvolkeren hebben in het gedenk
waardige 1913 zeker een geweldadige crisis
doorleefd. Bij herhaling trokken die krachtige
stamvolken ten strijd, eerst tegen den algemee
nen erfvijand, den bloedigen verdrukker,den Islam,
daarna helaas onderling in een menschontee-
renden broederkrijg. Hoe weinig hebben meer
dere daarbij gewonnen bij het ontzettend vele
dat zij moesten missen 1 Nog betrekkelijk
gunstig verliep die langdurige krijg voor het
oude Turkije, dat althans zijn heerschappij in
Europa nog wist te bestendigen, terwijl 't meer
malen gevaar liep naar Azië te worden terug
gedrongen. Maar het jonge Griekenland boette
zijn avontuurlijk spel met den moord op zijn
ouden koning, den stoeien zoon van het noor
den, die circa veertig jaar over het bewogen volk
der Hellenen vermocht te regeeren.
Als de traditioneele beheerscher van het Sla
vische ras hield Rusland gedurende heel den
Balkan oorlog het oog nauwlettend op de woe
lende en strijdende volken gericht. Meermalen
dreigde 't het gewicht van zijn scherp zwaard
in het bloedig geding te werpen. Maar ook dezen
kolossus met leeme voeten bleef wijze voorzich
tigheid geboden. De toestand van het onmete
lijke Tsarenrijk zoowel in zijne binnenlandsche
verhoudingen als in zijne buitenlandsche be
trekkingen, vooral met de opkomende volken
van het uiterste oosten, nopen 't, niet te licht
een krijg te beginnen, waarbij zijn eigen onver-
vacht bestaan de inzet zou kunnen zijn.
Het Drievoudig Verbond is wat Italië betreft,
geslingerd tusschen zijne sympathiën voor de
staten van het Balkanverbond en zijn verbinte
nis tegenover den Driebond, in den afgesponnen
tijdkring op een zware proef gesteld. Toch is
Italië den Driebond getrouw gebleven. Hef zui
delijke schiereiland trok overigens, bijzonder in
zijn wereldhoofdstad Rome, de algemeene aan
dacht, niet alleen in het Constantijnsch eeuw
feest, maar ook vooral door de ziekte van Z. H. den
Paus, die, door de algemeene belangstelling die
ze wekte, overduidelijk toonde, dat het Pauselijk
Rome nog steeds het groote aantrekkingspunt
der geheele beschaafde wereld is.
De toestand op het Iberisch schiereiland bleef
in den loop van 1918 vrijwel onveranderd. Spanje
zet zijn veelbewogen bestaan voort onder een
staatkundig laveeren tusschen de partijen die
elkaar het gezag betwisten. In Portugal
heerscht nog steeds het terrorisme, dat de
priesters en koningstrouwen kerkert en band en
alle revolutionaire elementen vrij haar snood
bedrijf laat uitspelen. Hoe lang nog, mag men
ook hier wel zeggen.
In het Vereenigd Koninkrijk, Brittanië vooral,
dat de golven beheerscht, bleef de toestand in
den loop van 1813 vrijwel onveranderd, dat
beduidt die in den verscheiden tijdkring niet
verbeterde; want, al kreeg ook eindelijk de
veelbewogen home-rule kwestie eene betrekke
lijke oplossing, te voorzien is 't toch, dat de veel
begeerde zelfregeering in het groene Erin niet
zonder bedenkelijke botsingen, althans in Ulster,
zal worden ingevoerd. - Overigens bewezen de
misdadige beweging voor het vrouwenkiesrecht
en de herhaalde werkstakingen, dat het groote
eilandenrijk ook in 1913 een veelbewogen jaar
beleefde.
Valt van het vreedzame volk tusschen de
hooge bergen, het kleine Zwitserland, slechtste
vermelden, dat 't in d^n loop van dit jaar we
der, naar het gebruik, van president verwisselde,
de Scandinavische landen, Denemarken, Zwe
den en Noorwegen, gaven ook weinig merk
waardige feiten te vermelden. Zij zetten hun
vreedzame geleidelijke ontwikkeling voort, en
vooral de beide noordelijkste staten bevestigen
zich steeds meer in den toestand die de schei
ding heeft gebracht.
Doen wij, om dit kort bestek met ons vluch
tig overzicht niet al te veel uit te breiden, nog
slechts een enkele greep in het wedervaren der
natiën buiten Europa, dan zien wij eerst, dat
de Noord-Amerikaansche Uniestaat zich steeds
meer aanpast aan het nieuwe regime, dat met
de overwinning der democraten bij de presi
dentskeuze zijn intreden doed. De Zuid-
Amerikaansche staten, vooral het veelbewogen
Mexico, bieden ons nog steeds het beeld van de
herhaalde opstanden en revoluties, die zij ons
in den loop van hun reeds langdurig zelfstandig
bestaan steeds plegen te geven.
Terwijl het zwarte werelddeel zich steeds
meer voor de beschaving onder de Europeesche
koloniseerende mogendheden opent, zien wij in
Azië het eeuwenoude China nog steeds ten prooi
aan de gevolgen der geweldige crisis, die een
algeheelen omkeer bracht in de oude staatsin
stellingen en gebruiken. Intusschen bevestigt
zich de zusternatie Japan in de nieuwe toe
standen, die het verrassend snel invoeren der
westersche beschaving en staatsinstellingen
aldaar heeft gebracht. Ten slotte doemt in
dit vluchtig overzicht nog op het onmetelijke
Australië, dat zich steeds meer ontwikkelt, maar
ook al te veel van den socialen strijd der oude
wereld doet zien.
Slaan wij, na dezen zeer vluchtigen blik over
de wijde wereld, het oog op het nietig stipje
dat wij onze vaderstad heeten, dan hebben wij
voor het verscheiden jaar 1913 slechts enkele
merkwaardige feiten te vermelden. Daaronder
mogen wij dan wel rekenen de invoering van
het electriciteitsbedrijf, waardoor een nieuwe
bron van licht en kracht voor onze nijvere ge
meente werd geopend. Merkwaardig mag't wel
heeten, dat de gemeente, die door een overeen
komst met ons gemeentebestuur deze nieuwe
bron voor ons opende, het machtige Rotterdam,
ons steeds meer nadert, aan de oostzijde als
't ware tegen de bebouwde kom van onze ge
meente aandringt, ons van de zuidzijde beloert
en ten slotte geheel insluit Hoe lang nog, mag
ook Schiedam zeker wel zeggen. Overigens
valt slechts het feit te constateeren, dat de
oude industrie, waarop vroeger alles dreef, steeds
meer bijzaak wordt en bij een geheele omwen
teling in de bestaansmiddelen, nieuwe indus-
triën in hare plaats treden.
Terwijl wij aldus in vogelvlucht het ontzag
lijk wereldgebied, waarin het jaar 1913 zich
bewoog, overzagen, omzweefde ons reeds in
dichte nevelen het nieuwe jaar 1914, dat weldra
met den glimlach der kinderlijke onschuld zijne
blijde intrede zal doen. Hopen wij, dat het
nieuwe jaar voor stad, land en wereld een jaar
zal zijn van vrede en voorspoedBlijve ons
vaderland in 't bijzonder, ons werelddeel in 't
algemeen, gevrijwaard van de verschrikkingen
van den oorlog, die in al zijne onmenschelijke
wreedheid een groot deel van het oude Europa
in het jaar 1913 zoo vreeselijk teisterde. Voor
ons dierbaar vaderland hopen wij, dat 't een
jaar zal zijn, zich in het ongestoord genot van
den vrede, kenmerkend door geleidelijken voor
uitgang op staatkundig en maatschappelijk ge
bied. - Voor onze goede stad hopen wij, dat
de nieuwe tijdkring zich kenmerk© als een
jaar, waarin zich krachtige energie en kloeke
ondernemingsgeest in het algemeen belang, met
vermijding van kleinzieligen naijver, doet kennen.
Met dezen hartewensch voor het algemeen
welzijn dezer gemeente omvatten wij reeds van
zelf den heilwensch voor het bijzonder geluk,
dat wij voor onze nijvere burgers, onze getrouwe
lezers vooral, willen verhopen. Brenge het jaar
1914 allen waar geluk, vooral in den hoogeren
zin dien wij, wij die gelooven en hopen, bij al onze
wenschen vooropzetten
Zalig Nieuwjaar
Hïeiiws.
TURKIJS.
De generaals Posseldt en Weder, die deel
uitmaken van de Duitsche millitaire missie,
zijn gisteravond onder begeleiding van vier Turk-
sche officieren vertrokken, om de districten
Tschataldja, Demotika en Kirk-Kilisse te inspec-
teeren.
Generaal Liman von Sanders zal hen te Kirk-
Kilisse ontmoeten.
De Turksche regeering heeft gisteren het
uit de Parijsche schatkistbons-leening afkomstige
bedrag van 1.200.000 p. als eersten termijn voor
de Dreadnought Rio de Janeiro betaald, welk
schip op een Engelsche werf oorspronkelijk voor
Braziliaansche rekening gebouwd werd. Het overi
ge bedrag ad 2.340.000 p. zal m den loop der
eerstvolgende maand worden betaald. Bovendien
heeft de Turksche regeering voor 200.000 p. aan
oorlogsmunutie aangeschaft.
ROEMENIë.
Te Boekarest verluidt, dat de huidige regeering
in Januari zal aftreden en dat een nieuw libe
raal kabinet onder Bratianu aan het roer zal
komen. De nieuwe verkiezingen hebben einde
Februari plaats.
SERVIë.
De Koning heeft gister in het Paleis het bu
reau der Skoeptsjina bijeengeroepen ten einde
over dea politieken toestand te beraadslagen,
roet als resultaat het heengaan van Pasitsj.
ZUID-AFRIKA.
Het weekblad »News of the World" meent te
weten, dat mén dezer dagen een gevaarlijke crisis
tusschen den Engelschen vertegenwoordiger in
Egypte, lord Kitchener eenerzijds en den Khedive
zoowel als de Egyptische Nationalisten aan de
andere zijde, door drastische EDgelsche maatrege
len met succes is te boven gekomen Lord Kit
chener moet een bepaling gemaakt hebben, waarin
voorgeschreven wordt, dat het aanzienlijke de
Islamitische broederschap der Dakfs in Egypte ter
beschikking staande weldadigheidsfonds, dat naar
