i*2
Zaterdag SI Jan. '14
TWEEDE BLAD.
Telefoon no. 85.
Staten-Generaal.
Gemengd Nieuws.
No. 10889.
i..uiT ia»r neme men -ï...«n «nnnan vnnrwernen waren gc-
TWEEDE KAMER.
Zitting van Vrijdag 30 Januari
De algemeene beschouwingen over de onderafd.
scholen voor vakopleiding en teekenscholen van
de begrooting van binnenlaadsc he
zaken worden voortgezet.
De heer Gerretson waarschuwt tegen over
haasting met een algemeene regeling van het
vakonderwijs en tegen een algemeen kosteloos
vakonderwijs.
De heer Gerhard betreurt evenals de heer
Ketelaar, dat alle verband tusschen de subsidiee-
ring van rijk, provincie en gemeente ontbreekt,
koorts bepleit hij de kostelooze plaatsing van
leerlingen.
Spr. zou wenschen, dat aan de subsidieering
van vakscholen de voorwaarde werd verbonden,
dat meisjes gelijkelijk met jongens worden toege
laten. Ook wil hij, dat een kostelooze toelating
niet wordt verbonden aan zwaardere eischeu Ten
slotte waarschuwt spr. evenals de heer Schim
v. d. Loeff tegen een overdreven opdrijving van
het aantal vakscholen.
Da heer Sm eenge dringt aan op verbetering
van de positie der leeraren.
De heer Bos meent, dat voor de oprichting
van technische middelbare scholen het criterium
moet zijn of er kans van slagen is. Hij zet uit
een, waarom men op dit gebied niet verder is
gevorderd dan tot het doen van proefnemingen.
Met den heer Gerretson is spr. van oordeel, dat
soms veel te kostbaar wordt gebouwd.
Een algemeene regeling van het vakonderwijs
acht spr. nog niet wenschelijk. Alleen voor de
opleiding in de werkplaats maakt hij een uitzon
dering.
Spr. sluit zich verder aan bij het betoog van
den heer Smeenge over de pensionneering van de
leerkiachten en de zorg voor weduwen en weezen.
De minister van binnenlandsche
zaken meent, dat met de organisatie van het
vakonderwijs groote voorzichtigheid dient betracht
te worden en wel om dezelfde reden, als door
den heer Bos is aangegeven. Ook hij bespreekt
daarbij de school te Dordrecht. Bij een wetielijke
regeling zal voor vrijheid moeten worden gelaten
aan het particulier initiatief en voornamelijk zal
moeten worden geregeld de financieele kwestie.
Kostelooze toelating van leerlingen in den ruim-
sten zin van het woord gaat spr. veel te ver. Ook
meent spr., dat het geen kwaad kan, als redelijke
eischen aan kostelooze leerlingen worden gesteld.
Principieel is spr. tegen uitsluiting van meisjes,
doch bij het verleenen van subsidies kan daar
tegen met gewaakt worden. Ten slotte beantwoordt
hij den heer Ketelaar nog op enkele punten.
De heeren Ketelaar, Gerhard en
Smeenge repliceeren, waarop de algemeene
beraadslagingen over het vakonderwijs worden
gesloten.
De artt. 127—135 worden z.h.s. goedgekeurd.
Bij art. 136 (subsidie van scholen voor handels
onderwijs) bespreekt de heer Gerhard de
kwestie, die is voorgekomen aan de Zwolsche
handelsschool.
De heer Heeres vraagt wat de bedoeling is
van het voorgestelde subsidie aan de Amsterdam-
sche vakschool voor den boekhandel enz.
De minister deelt mede, wat zijn standpunt
is geweest in de Zwolsche kwestie. Het Amster-
damsche subsiuie heett spr. nog met kunnen
onderzoeken.
De heer Troelstra betreurt evenals de heer
Gerhard het ingrijpen van den minister in de
Zwolsche kwestie, waardoor een onrecht ten aan
zien van de leeraren is gepleegd.
De minister verdedigt nogmaals zijn houding,
waardoor hij z i. geen pariij koos tegen de leeraren.
De artt. 136-138 worden z.h.s. goedgekeurd.
Bjj art. 139 (subsidiesaan teekenscholen) vraagt
de heer Van Foreest een subsidie voor een
school bij Alkmaar.
De minister belouft bij de volgende begroo
ting daarmede rekening te zullen houden.
Art. 139 wordt z.h.s. aangenomenj
Bij art 140 (subsidies voor scholen voor spe
ciale vakken) bepleit de heer Aalberse een
subsidie voor de ambacht- en teekenschool te Al
melo (die was geweigerd).
De minister antwoordt, dat gewacht zal
moeten worden tot de volgende begrooting.
De artt. 140—144 worden z.h.s. aangenomen.
Bij art. 145 (subsidie voor speciale inrichtingen
en vereemgingen voor middelbaar onderwijs) pleit
de heer Van Wijnbergen voor subsidies voor
R. K. leergangen nog voor dit leerjaar.
De heer Smeenge bepleit subsidies vooi
cursussen van teekenleeraren voor de acteu
M A-M K.
De heer Dolk bepleit een subsidie voor de
school voor slechthoorenden in Den Haag
andere bezigheden hebben. Liever neme men
ambtenaren daarvoor. „»„0i to
De heer San nes klaagt over een geval te
Mussel, waar een onderwijzer, die op de voor
dracht van B. en W. was geplaatst, op advies
van den schoolopziener daarvan werd geschrapt,
omdat de sollicitant Israëliet was.
De heer D e J o n g beantwoordt alsnog een
bewering van den heer Van Wijnbergen bij het
algemeen debat over de begrooting ten aanzien
van den toestand van net onderwijs in Bel8,e-
De heer Ter Laan (Den Haag), beveelt den
voorzitter aan, te trachten de motie voorafbCh...
fiug van schoolgeld, binnen met al te langen tl)
in behandeling te doen nemen.
waarop' zilveren en gouden voorwerpen1 waren ge
borgen, geheel leeg gehaald.
De papieren, waarin de panden waren verpakt,
lagen over den vloer van het lokaal verspreid.
Vanwege de ambtenaren der Bank wordt, ver
zekerd, dat de waarde der ontvreemde goederen
niet heel groot is. Het bedrag wordt door ass-u-
ï'antie gedekt,
De commissaris' van politie der eerste afdac-
ling, de heer Olivier, de substituut-officier van
justitie mr. Hanegraaff en de heer De Wilde, die
als wethouder voorzitter is van de commissie
T^ren* de'z ,e e jo n gen s ge woo n't e kan reeds thans van hijstand uit den gemeenteraad voor de Bank
legen ae zeejougeus Aft eer- I „i04»r™-Mend ter ulaatse ge
regen UB ICCjUUgBUO fS
worden opgetreden vóór wijziging yan de 'ee
phchtwet. Dat het wegblijven met strafbaar zou
zijn, omdat de jongens zich buiten e8,e"
het land bevinden, acht de redenaar een uitlegging
van de kantoni echters, geheel in strijd met de
bedoeling der wet. Buitendien, men kan
wie aan boord gaan en de reeders in de gevan
genis brengen, dan zou het dadelijk uit zijn.
Hulde brengt hij a .n het kindercongres te Am
sterdam van 1913, dat optrad tegen den kinder
arbeid, die de vloek is van het kapitalisme.
Hij vraagt om voorziening in het euvel,do spujs
samenwerking met den minister van landbouw, j
verdaagd Woensdag
a.s.
van Leening, zijn gisterochtend ter plaatse ge,
woest.
De Amstetrdamisehe kindermoord.
I rans Dijkman, die zich destijds als de dader
aanmeldde, is thans op vrije voeten gesteld.
Rotterdam's grpotscheep s water
versperd. Gistermiddag meldde men uit Maas-
„Westerdijk" is vlot gesleept.
Treinbotsing. Men meldde gisteren uit
Baasde Nassau aan het „Dagbl. v. Noord-Bra
bant": i
Hedenmorgen circa 5 uur liep een trein met
O ndo zeeboo t-gezonken. Men meldt uit ledig materiaal van uit Tilburg bij het bin-
Vlissingen 1 nemijden op een viertal goederenwagens. Deze
In het marinedok bijl de werf der Kan. mij. werden geheel in elkander gedrukt. De oco
de Schelde" werden gistermiddag voorioopige motief sprong uit de rails en werd erg besdia
beproevingen geho,uden met ue daar gebouwde digd. De mateneeje schade is vrij gioo
onderzeeboot no. 5. Bij deze beproevingen is Geen persoonlijke ongelukken hadden plaats
dpze boot gezonken, waarbij een der opvarenden
zekere K. is verdronken, de twee andere op
varenden wisten zich te ledaen. Als .oorzaak
wordt genoemd, dat de gezonken onderzeeër tegen
een andere boot is gedreven.
Nader meldt men uit Vlissingen:
Betreffende het ongeluk met de onüerzeesolie
torpedoboot, vernamen wij nader, dat deze stil
lag: in het dok voor de fabriek „ae Schelde
en dat zich aan boord 7 personen ueels werk
lieden der Schelde, deels marinepersoneel he-
vonden, terwijl aan de boot werkzaamheden
werden verricht.
Door een nog niet opgehelderde oorzaak liep
de hopt plotseling vol water en zonk onmid
dellijk. Zes der aan boord zijnde mannen wis
ten zich door het hoofdluik naar buiten te he
geven, waarbij één zich licht verwonde; aan
de zevenden den gehuwden werkman Kramer,
wonende alhier gelukte dit niet, en hij ver
dween met de hooi in de diepte.
Men is gisterenavond met pogingen tot lichten
begonnen.
Inbraak. Aan den Rijksstraatweg te Heems
kerk is in den afgeloopen nacht inbraak gepleegd
in het onbewoonde jachthuis van baron v. P.
De inbrekers hebben schier alle kostbare meu
bels vernield. Men is den daders nog niet op
het spoor. 1
Door èen rat aangevallen. In de
Kromme Rijnstraat te Utrecht werd de moeder
van een kindje van 5 maanden Woensdagnacht
door 't harde schreeuwen van de kleine gewekt.
Toen men wilde zien wat de kleine deerde en
men hel wiegje naderde, sprong een groote rat
van 't bedje af. Het beest had het kina reeds
ernstig gewond aan de vingers.
zijn bezit te hebben, zou hij de behandeling nog
kunnen opsparen.
Zoodra nu de smid en ae boer thuis en de
brand zoden afgeladen waren, drong de boer er
op aan het boekje te zoeken, en naaat dit ge
vonden was, liet de smid, die eerst de voorge
schreven handeling verricht had, aoor den boe,:
de eerste spijkers slaan in een boom voor zijn
woning.
De vermaardheid van dezen smid als breuken
genezer nam sedert dien tijd allengs toe, en in
1860 kwamen de mensehen van ver om voor
breuken heil te zoeken.
De smid is enkele jaren na 1860 overleden,
doch het breuken genezen werd door zijn we
duwe voortgezet. Deze was iu 188S nog in le
ven, en na haai' overlijden werd de methode
door haar dochter opgevolgd.
Het aantal spijkers in drie populieren voor de
woning, die tot een manshoogte in den stam
worden geslagen, was zoo groot dat de bast
er geheel door beschadigd werd en de groei
der hoornen er onder leed. Overal waar een kleine
holte tusschen de koppen van ingeslagen spij
kers was gebleven, werd bij eene volgende ge
legenheid weer een der vier spijkertjes voor elk
geval ingeslagen, hetwelk de breuklijder, of hij
die voor een breuklijder kwam, zelf moest doen.
En hoe nu pok het. bijgeloof in deze provincie
sedert het midden der vorige eeuw verminderd
is, de spijkert)oornen te Ide kunnen het getuigen,
dat het bijgeloof de wereld nog niet uil is.
Een h.ooge boete. Naar uit Parijs gemeld
wordt, zijn 500 kooplieden uit het stadie Com
lommier beboet voor- bedragen varieerenil tus
schen .20.(000 en 60.000 francs. Het is n.l. ge
bleken, dat zij gedurende de Laatste' 42 jaren bij
de ontvangst van goederen de expeditie-kwitantie
niet van een zegel hebben voorzien. De Fian-
sche wet eischt n.l. dat deze kwitanties van een
zegel van 10 centimes worden voorzien. Het
totaal der opgelegde boete bedraagt ruim een
half millioen francs.
nstig gewond aan ue vuigui». i Omkouperij op groote schaal.
Per auto werd het meisje naar de Rijksklinieken I nen Februari zal voor het
vervoerd.
Eisch tot schadevergoeding. De be
kende notaris Van Dalsum uit Hulst, heeft, vol
gens het ,,'D. v. N." aan Z. D. H. den Bisschop-
van Breda, per deurwaardersexploit om f 20 000
gevraagd, vanwege het voor jaren uitgevaardigde'
leesverbod van „De Volkswil".
(U. D.) Maagdenburg een aanvang worden gemaakt
met het proces tegen de eigenaars van de lak
fabriek Thurm en Beschke te Maagdenburg, me
zich volgens de aanklacht, aan omkooperij op
groote schaal hebben schuldig gemaakt.
Het door de justitie ingestelde onderzoek heeft
aan het licht 'gebracht, dat genoemde firma
jarenlang een goed-georganiseerd omkoopings sy-
steem in toepassing heeft gebracht, waarvan
tal van automobiel- en rijtuig-fabrieken etc, de
Straatroof. Gisteren is als verdacht van
straatroof te Amsterdam in een logement aldaar
een man aangehouden, die als de dader werd
herkend. Voorts zijn in hetzelfde logement twee
andere personen aangehouden, als medeplichtigen.
Een gelukkige. Men zal aezer dagen in
verschillende bladen het bericht wel gelezen heb
ben over den zonderling te Bieaa, bij wiens over
lijden f200.000 aan baar geld in huis werct ge
vonden. Boven dit bericht stona het veelzeggende
hopfdje: „Goed voor neven en nichtjes.'
En werkelijk dit is zoo, zegt de E. v. h.
7 en onder die gelukkige neefjes en nicht-
je'; behoort ook de 'nttlcnaarsk^ ï^enwoordi
heer Coivw en berg te Besoyein, zekere J*
Meer uit Wagenberg, tenminste in de toekomst
zal hij met dezen raren oom, die al twintig
jaar onder curateele stond, aardig goed zijn.
Er is juist f 180.000 aan haar geld hij hem
in huis gevonden, maar zijn geheel vermogen
bedraagt om de 7 ton.
Dit bedrag gaat. z.g. naar twee stammen die
dus elk f 350.1000 hebben te verdoelen. De
vader van v. d. M„ heeft vier ongehuwde oude
zusters, dus deze vijf krijgen ieder zoowat f 70.000
Behalve dus dat vader v. d. Meer f70.000 erft,
bestaat er alle kans, tenminste als die tantes
bij hun goed voornemen blijven om niet te
trouwen, dat de vader of wel diens vier kin
deren later het gehoede bedrag van f 350.000 plus
misschienrente in hun bezit krijgen.
Een prachtig buitenkansje, om jaloersch te
worden en dè molenaarsknecht heeft den heer
Ocuwenberg natuurlijk zijn betrekking opgezegd.
De vertegenwoordigers en reizigers der fir
ma hadden n.l. de opdracht, f»m de chefs der
fabrieken om te k.oopen, door hun een zeker
percentage van den omzet te beloven. Hoe gro li
ter de jaarlijksche leveranties waren, des te
hoogten' was ook de provisie, die gewoonlijk
10 a 15 o/o van den prijs der geleverde waren
bedroeg. Dat de firma door dit systeem goede
zaken maakte, blijkt wel uit het feit, dat zij
van 1909 tot Mei 1913 aan 200 chefs van ver
schillende fabrieken en inrichtingen niet min
der dan 135,000 mark „provisie" heeft uitge
keerd. Ook eenige personen in staatsdienst,
n.l. een viertal opzichters bij de keizerlijke
werven moeten bij de affaire betrokken zijn en
geld van de firma, hebben aangenomen
Eigenaars van de fabriek Thurm en Beschke
zijn op het oogenblik de kooplieden Friedrich
en Walter Beschke.
S t o o m t r a w 1 e r gestrand. Men meldt d.d.
29 Januari uit 1]muiden:
Alhier is bericht ontvangen, dat zes palen
ten Noorden vap Wijk aan Zee gestrand is de
iiuoi voor siecmnooreuueu m 11 muider stoomtrawlei „Batavier l De
De heer Gerhard bepleit subsidieering van manning is gered. Het vaartuig zit over de
banken.
het bijzonder onderwijs.
De heer Ter Laan (Den Haag) bestrijdt de
subsidieering van de bijzondere school.
De minister repliceert, dat hij subsidieering
van R. K. leergangen zal overwegen, zoodra waar
borgen worden geboden, dat het geld wordt be
steed voor het onderwijs.
Aan de blindeninstellingen zal de minister zijn
aandacht wijden.
De school voor slechthoorenden wordt voldoende
van andere zijde geholpen.
Genaderd bij de onderafdeeling »Lager Onder
wijs", spoort de voorzitter nog eens aan, om
alwat op den «schoolstrijd" betrekking heeft, thans
- nu de pacificatiecommissie er is buiten
bespreking te laten.
De heer O o s t e r b a a n verklaart, dat hij en
alle voorstanders van het bijzonder onderwijs van
Hulde aan Zaandam's burgemees
ter, Het te Zaandam liestaande straatje „Katte
gat" is thans herdoopt in Katerlaantje (K. tei
Laan-tje). (®-
Inbraak. Gisternacht is er ingebroken* in de
bank van leening aan de Korte Lombards! raat in
Den Haag;. Uit de zilverkamer moet voor een
zeer aanzienlijk bedrag; aan kostbaarheden zijd
gestolen.
Vermoed wordt, dat de dieven zich hebben
doen insluiten in een aangrenzende wonihg eh
Hij klaagt overigens over achterstand bij het als anderszins naar het dak van he, gebot
lager onderwijs met name over den onvoldoenden },anR zijn. gekomen.
toestand van het gymnastiekonderwijs op de bij- jn dajj yarl Eet gebouw der Bank is een
zondere scholen, hetgeen daarvandaani komt, at gtemaakt, waardoor men zich toegang' tot een
uitgaven te° hoog Trjn voor de schoolbesturen. der zolders heeft verschaft, en van daar is men
Het M II 10 komt 2.i. niet voldoende tot blijkbaar over een anderen zolder naar een heelmeester
zijn recht. De' meeste schoten behoorde tot het diepinig lager gekomen. in de zoldering boven meester re - - d Uit een
M. 0. L. O. zij, teiieliik z.g de JLaLJ een pl pwvt «—t ton. tod «Hen tas» i»
sere ?0Me„, ee» pM. ki.^n z.j, ee««t. WwUw niet entonend I end handboek,», dat de >m.d nos
De inspectie van het L. O. is z.i, te zwan eu
BijgeliOjof. Omtrent het genezen, van breuken
door het slaan van spijkers in de hoornen te Ide,
g- meente Vries, meldt men, dat dit daar sedert
ongeveer 1840 heeft plaats gehad. De man, die
er mede hegion, zijn bezoekers voor breuklijden
deze handeling! te doen verrichten, was een smid,
uit Duitschland afkomstig'. De aanleiding tot zijn
geneeswijze was de volgende
Het was in een der zomert? van de jaren 1830
tot 1840, toen deze smid behoefte had aan veld-
zoden, die als brandstof dienen zouden, welke
op veenachtig; heideveld waren afgestoken en ge
dioogd, een handeling, die hier alom bekend is.
De smid moest deze zoden gebruiken voor het
verhitten van ijzeren hoepels om wagenwielen.
Een hoer, die tot zijd'klanten behoorde, zou voor
den smid een wagenvracht van die zoden uit
het heideveld halen en de smid zou zelf mede
gaan om den wagten te helpen bevrachten. Maai
de boer kwam veel later dan op het daarvoor
'bepaalde uur en deelde op de reis naar het
veld aan den smid mede, dat een ongeval me
een kind in zijn huis, dat aan een breuk leed,
de OiOtTzaak was geweest dat hij zoo laat was
gekomen.
Op dien weg alzoO over breuken sprekende,
herinnerde de doirpssmid zich nu zeer goed, hoe
een vriend van hem in Duitschland, een heel-
Ernstig mijnongeluk bij Dpr.tmu.nd,
In de mijn „Minister Achenbach", in de nabij
heid van Brambauer, had gistermiddag kort voor
de wisseling der p-loegten in de derde schacht
een mijngasontploffing plaats. Tot nu toe zjjn
ze» anoden en zeven licht gewonden te voorschijn
gebracht. Van de in den omtrek liggende mij
nen heeft men om manschappen tot het ver
leenen van hulp verzocht.
Betreffende) de mijngasontploffing wordt nog ge
meld, dat het ongeluk plaats greep in afdeeliug
VI, onder toezicht staande van den oprichter
Kühl. In de mijn bevinden zich nog 60 tot 80
man. wier lot nog onbekend is, ofschoon men
het ersste vreest.
De typhus te Lunéville. De comman
dant van het 20e legerkorps te Lunéville, generaal
Foch, heeft tegen het bestuur der stedelijke wa
terleiding een aanklacht ingediend, omdat de
waterbassins door loog op bedriegehjke wijze
bacterievrij waren gemaakt, terwijl in het tot
gebruik benutte water bacteriën aanwezig waren.
Het gevolg hiervan is, dat onder het garnizoen te
Lunéville thans een typhusepidemie heerscht.
Aardschokken in Argentinië. Een
telegram uit Mendoza maakt melding van on-
deraardsch gerommel, gevolgd door twee aard
schokken, welke onder de bevolking een paniek
veroorzaakten.
V
ipt.. gevv ua trou
