voor
Gratis Ongevallenverzekering f1(lf|(l levenslange Jp 0 O O
TWEEDE BLAD.
fpn bgver,ie8 fir
I OU ZZ; I 10
37ste Jaariiaiitf.
Zaterdag 1 'Augustus 1914
No. 10991
rh
Binnenland.
Nieuw*.
Bureau: Boterstraat 50, ïelef, 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden ƒ1.50, per week 12 cent, per maand
50 ct., franco p. post ƒ2.p. kwartaal. Afzonderlijke nummers 2 cent.
Advertentiën: Familieberichten 20 ct. per regel; Handelsadvertentiën
1—6 regels 92 ct.elke regel daarboven 15 ct. 3 maal plaatsen wordt 2 maal
berekend. Ingezonden mededeelingen 35 ct. p. regel. Speciale conditiën voor
herhaaldelijk ad verteeren.
wereeiiiomstii op de polis Termelfle Toor?aarden. (JUU mvaïdfteitI ZuU
gewaarborgd door
Do verzekering wordt
de
by
verlies van
een hand,
voet of oog;
Uoiiandsehe Algemeene
b\j verlies
van
een duim
Verzekeringsbank, gevestigd te Schiedam.
by
dood
bg
verlies van
eiken ande
ren vinger.
Uit de Pers.
De Duitschers in Zaandam.
In het katholiek weekblad »Van Onzen Tijd"
schrijft staatsraad prof. Struycken naar aanleiding
van de uitzetting der Duitsche werkwilligen door
den Zaandamschen burgemeester, dat de opvatting,
als zou het Vestigingsverdrag met Duitschland de
toestand der Duitschers ten onzent verslechterd
hebben, hetgeen ook burgemeester Ter Laan scheen
te meenen, onjuist is. Uit de beide eerste artike
len van het Vestigingsverdrag volgt, dat een Duit
scher niet alleen op grond van een paspoort
zooals volgens de Wet van 1849 maar ook op
grond van een »Heimatschein" de toelating kan
eischen. In zoover schept dus het tractaat voor
hem een gunstiger toestand dan de wet. Bezit hij
geen dezer beide stukken, dan verkeert hij geheel
'n denzelfden toestand als iedere andere vreem
deling hij kan niet eischen, te worden toegela
ten, de Duitsche Regeering zich niet bij de onze
beklagen, zoo hem de toegang wordt geweigerd,
©aar de politie kan hem, hetzij op vertoon van
andere identiteitsbewijzen, hetzij op grond ?ijner
eigen verklaring toelaten, d.w.z. een reis en ver-
blijfpas geven, on heeft ook geen reden, ten zijuen
opzichte een andere praktijk te volgen dan ten
opzichte van andere vreemdelingen, d.w.z. hem in
t algemeen geheel ongemoeid laten.
Uit niets b'ijkt, dat de politie verplicht zoude
zijn, een Duitscher alleen daarom niet toe te laten,
wijl hij geen »Heimatschein" kan vertoonen. Ook
de Missive van den minister van Binnenlandsche
Zaken van 1 Mei 1907 betreffende de uitvoering
van het Vestigingsverdrag daargelaten, dat zij
'n den rechtstoestand der vreemdelingen geen
verandering zoude kunnen brengen, plaatst
zich niet op dit standpunt. In art. 9 wordt wel
den gemeentebesturen verzocht, toe te zien, dut
de Duitschers voorzien zijn van een geldig pas-
Poort of van een »Heimatschein", en de aandacht
van de betrokkenen erop te vestigen, dat hei bezit
van zoodanig stuk noodig is om, indien daarvoor
overigens de voorwaarden aanwezig zijn, aanspraak
le kunnen maken op het recht om zich hier te
lande te vestigen of bij voortduring of tijdelijk te
verblijven, maar de minister heeft er niet aan
gedacht, erbij te voegen, dat de politie, als zoo
danige stukken niet werden getooDd, verplicht
zoude zijn, de Duitschers niet loe te laten of te
verwijderen.
De politie heeft steeds te overwegen of zij bij
zondere redenen heelt, een Duitscher zonder pas-
Poort of »Heimalschein" den toegang tot ons land
te ontzeggen het gemis van den Mleimatschein"
alleen is daarvoor zeker niet voldoende. Stelt de
burgemeester om de eene of andere reden op zulk
een identiteitsstuk prijs, dan kan hij volgens de
Missive van den minister bij den betrokkene erop
aandringen, dat liy zulk een stuk late komen,
'daar hem voorloopig rustig laten verblijven.
Overweegt de politie, een vreemdeling niet toe
te laten of uit te zetten, dan heeft zij zich wel
te vergewissen, met welke bedoeling haar het zoo
Uitgebreide gezag over de vreemdelingen is gege
ven, opdat zij zich niet schuldig make aan. of den
schijn op zich lade van wat de Franschen noe
men sdétournement de pouvoir", gebruik eener
door de wet verleende bevoegdheid om andere
redenen, met andere bedoeling dan waarvoor de
Wet dit gezag heeft toegekend. Bovengenoemd art.
- van het Vestigingsveidrag kan haar daarbij een
r'chtsnoer zyn, in zoover als daarin, zooals bij de
behandeling van het tractaat in de Tweede Kamer
ulgemeen werd erkend, zonder twijfel alle denk
bare motieven ter rechtvaardiging eener uitzetting
2ljn samengevat.
He sociaal-democratische Kamerfractie heeft
z©h indertijd tegen het Vestigingsverdrag ver
klaard, omdat, naar hare meening, sNederland
z©h ermede voor een aanmerkelijk deel aanpast
aan de Duitsche politietoestanden, die door dit
verdrag van onzentwege als het ware worden
gesanctionneerd." Te hopen is, dat men van die
ZlJde niet de leiding neme, om deze sombere voor
spelling in ons eigen land te vervullen.
Wereldvrede.
Alen schrijft ons:
Menigeen zal hij het lezen van bovenstaande n
titel glimlachen, anderen zullen de schouders
ophalen over liet ongehoorde feit, dat nu geheel
Europa als het ware in zenuwachtige spanning
nu twee rijken zich met kaortsachtig.en ijver
gereedmaken voor den oorlog te durven schrij
ven, jet, zelfs denken aan wereldvrede.
En toch is juist het tijdstip, waarop een oor
log dreigt uit te barsten ot reeds verklaard is,
bet meest geschikte oogenhlilc oen lauw en wak
ker le schudden en iedereen aan te sparen zich
hij de vredesbeweging aan le sluiten.
Dan gaat men toch weer denken aan de (Ont
zettende gevolgen van een oorlog.
Nu reeds, voordat de oorlog formeel verklaard
is, ziet men reeds de koersen van alle fondsen
dalen, zpodat reeds in eenige landen «te beurzen
voor eenige dagen gesloten zijn, om bijna niet
te overkomen financieels rampen te .voorkomen.
Dit is nog' slechts een voorproef en veroor
zaakt slechts materieele schade.
Maar de gevolgen, indien een oorlog werkelijk
uitbreekt, zijn in één woprd verschrikkelijk.
Waren de volken meer doordrongen van de
vi edesidee, zij1 zouden niet, zooais thans ge
schiedt, oor oorlog vragen, de regeeiingen als
lei. ware dwingen den oorlog te verklaren.
Zeker, een oorlog kan noodzakelijk, kan onver
mijdelijk zijn, wanneer allo middelen om langs
den weg van arbitrage het geschil bijgelegd te
gefaald hebben.
De vrienden van do beweging tot bevordering
van den wereldvrede zijn geen anti-militair isten,
want, zooals Mgr. (Jasartelli, bisschop van Sal-
tord, zoo juist zeide in zijn. vastenbrief, de mili
taire macht is even noodzakelijk voor het uestaan
van den Staat als de politie, voor. tie goede
orde en de geneesheer voor de openbare gezond
heid.
Doch aan den anderen kant moeten wij een
buitensporig en ongezond militairisme vermijden,
want wij beschouwen den oorlog' .als een kwaad,
da< wij uit alle macht moeten bestrijden, even
goed als ziekte of hongersnood en wij zijn Let
volstrekt niet eens met hen, die den oorlog;
goed achten, omdat de betere hoedanigheden van
den. mcnsch, zopals. vaderlandsliefde, moed enz,,
daardoor ontwikkeld worden; want het troel hei-
liet de middelen niet.
Ook inoefen wij, Katholieken, al onzen invloed
gebruiken om Je beginselen van den internatio
nalen vrede te verspreiden, die langzaam maar
zeker de noodzakelijkheid om aanstonds naar de
vreeselijke wapenen te grijpen, overbodig zullen
maken en dé gelppvigen moeten worden aange
spoord lid te worden van v c r e e n i g: i n-
g en, die de arbitrage willen in plaats van tien
oorlog ên die een hartelijke verstandhouding onder
de verschillende naties wenschen.
Heeft niet Pater Air. Dr. Ch. Haayrnakers uit
Nijmegen helder aangetoond, dat wij Katholieken
in de vredesbeweging vooraan moesten staan?
Heeft Z. H. onze beminde Paus Pius X niet
onlangs bij het gehouden Consistorie Zijne hooge
goedkeuring! uitgesproken over de beweging tot
bevordering van den wereldvrede?
Daarom, sluit U aan bij onzen VVV. B., bij
onze Nederlandsche R. K. Vereeniging lot Be
vordering1 van den Wereldvrede en helpt irnede
een krachtig1 leger te voróren om te rtrijóen tegen
den oorlog;! yj
's-Gravenliage, 29 Juli 1914.
Ongelukken. Te Zevenbergen werd Woens-
dagtmiddag' in betrekkelijk korten tijd dc schuur
van. de Erven V. en het belendend petceel, tim-
merwinkel en wagenmaker-ij van P. V. en T. V.
door het vuur in asch gelegd. Behalve het aan
wezige hooi enz. in genoemde schuur verbrandden
nog een paard en twee kalveren.
Inventarissen en voorradig hout in 'immerwin
kel en wagenmakerij verbrandden geheel. Van
alles dekt verzekering' de schade.
Gistermiddag' is tde schipper A.
dp Bruyn
van Hoornaar van zijn schuit in de «Hessen te
EicjfsenNieu,wkerk gevallen en verdronken.
He stoomtrawler „Alar'garetha IJM 23" is te
IJmuiden uit zee teruggekeerd mei; het lijk van
den gehuwden matroos E. Stam van Egmond, die
tusschen de winch en een staaldraad op zee dood
gedrukt werd.
Door lrooibröei is Donderdag
boerderij van den heer .T. Slooten
de groote
te Tolbert
(Gr.) afgebrand. Verzekering dekt de schade.
Slaapziekte. De bescherming van het wilt
in Nyassaland heeft een verschrikkelijke uitbrei
ding der Tselsevliegen en een .gedeeltelijke vernio-
liging der veekudden door den beet oer Glos-
simt mprfsitans ten gevolge gehad. Versebeidtme
Fngelsche (onderzoekers, o.a. Duke en Prentice,
achten in tegenstelling met de tot dusver gang
bare meening', het overbrengen der try panosomen
(de piitozciënsoorten, die de ziekte veroorzaakte)
van het wild door de Tsetsevliegten bewezen.
Een uitroeiing van het wild zou dus aan le
hevelen zijn.
Het Servische leger.
Tengevolge van de door den laatsten Balkan
oorlog tot stand gekomen territoriale vergrooting
van Servië, is ook de numerieke sterkte van het
leger aanzienlijk toegenomen.
Terwijl vroeger het leger in vredestijd slechts
30.000 man telde en dit cijfer in oorlogstijd tot
nauwelijks 200.000 man steeg, bedragen deze
cijfers thans respectievelijk 80.000 en 300.000,
terwijl door de formatie van de tweede linie een
leger van meer dan 500.000 man op de been kan
gebracht worden.
Het Servische leger is in tien divisies verdeeld,
waarvan in vredestijd ieder bestaat uit 4 regimen
ten infanterie (12 bataljons), 1 regiment veld
artillerie met 9 batterijen en de daarbij behoorende
genie troepen. De cavalerie is tot een afzonderlijke
divisie vereenigd en bestaat uit 4 regimenten, 4
afdeelingen mitrailleurs en 2 rijdende batterijen.
Bovendien beschikt het Servische leger nog over
bergkanonnen en zware artillerie.
In geval van moblisatie wordt bij iedere divisie
een nieuw geformeerd regiment cavalerie, uit 4
eskadrons bestaande, ingedeeld. Het contingent
der mobiele divisie in oorlogstijd bedraagt17.000
geweren, 530 man ruiterij, 36 kanonnen en 16
machine-geweren.
Door de eerste ban wordt aldus een contingent
bereikt van 170.000 man voetvolk, 5300 man
ruiterij, 360 kanonnen en 160 mitrailleurs. Daarbij
komt nog de divisie cavalerie met 3200 man
ruiterij, 12 kanonnen en 16 machinegeweren.
De tweede ban brengt 5 divisies onder de wa
penen, ieder bestaande uit 3 regimenten infanterie
(12 bataljons tellende), 2 eskadrons cavalerie en
9 batterijen. Van elk dezer mobiele divisies be
draagt dus het contingent12.000 man voetvolk,
200 man ruiterij, 36 kanonnen en 12 mitrailleurs.
Indien dit noodig blijkt, zal men deze tweede ban
met 10 divisies verhoogen. Dit zou echter slechts
langzamerhand kunnen geschieden door het op
roepen der reserve. Voorloopig kan men dus slechts
rekenen op vijf divisies met totaal 60.000 man
voetvolk, 1000 man cavalerie, 180 kanonnen en
60 mitrailleurs.
De infanterie is bewapend met Mauser-repetitie
geweren van 7 millimeter, de cavalerie met
Mauser-karabijnen. De artillerie heeft snelvuur
kanonnen van 75 millimeter, berggeschut van 70
millimeter en snel vuur-veldhouwitsers van 120 en
150 millimeter. Alle kanonnen zijn van Fransch
fabricaat (Schneider-Creusot).
In den laatsten oorlog werden nog oude De
Bange-kanonnen gebruikt. Deze zullen echter in
dien tusschentijd wel door modern geschut ver
vangen zijn. Het veldgeschut heeft een groote
draagkracht, n.l. van 6300 meter, het berggeschut
draagt 4000 meter ver.
Volgens de laatste berichten hebben de Serviërs
reeds sedert eenigen tijd reservisten opgeroepen
en zich tot den oorlog toegerust. Het staat der
halve vast, dat de mobilisatie van het geheele
leger een uitstekend verloop zal hebben.
Het moreel der troepen is uitstekend en waar
na afloop van den Balkan oorlog een groot gebrek
aan officieren bestond, is in dit gebrek reeds vol
doende voorzien, daar tal van
actieven dienst getreden zijn.
reserve-officieren in
Het aantal schrijfmachines. Se
dert Hammond de eerste schrijfmachine constru
eerde, zijn er bijna dagelijks nieuwe schrijfma
chines itf den handel gebracht. Vele uitvinders
beleefden echter weinig vreugde van hun ma
chine zij verspeelden er veel geld mee, en hielden
na eenigen tijd op, de machine te vervaardigen.
Er zijn echter een 600 tal verschillende soorten
schrijfmachines blijven bestaan. Hij, die zich een
schrijfmachine wil aanschaften, heeft dus de keus.
Natuur lijk lijkt de moderne schrijfmachine niets
meer op de oude machine van Hammond, 500
van de 000 merken zijn allen gebouwd naar het
type van Underwood. De Underwood-machine
had het eerst zichtbaar schrift, vandaar dat zij zich
spoedig in een bijzondere populariteit mocht ver-
heugeu. In Amerika wordt de Underwood bijna
algemeen gebruikt. In ons land zit, naar het
schijnt de Remmington er het beste in. Engeland
is altijd het land van de Bar-Lock geweest. In
Duitschland dominceert de Aaler.
De Hollander staat bekend als conservatief, maar
toch zijn in ons land minstens 25 a 30.000
schrijfmachines geplaatst. Vele oude machines
komen jaarlijks over onze grenzen, om als rebult
te worden verkocht. In Duitschland worden min
stens 300.000 schrijfmachines gebruikt, in Enge
land tusschen de 200 en 250.000. In de Vereen.
Staten loopt het aantal schrijmachines naar het
millioen. Voorts is de schrijfmachine in de Scan
dinavische landen zeer populairdaar wordt nu
ook op de handelsscholen veelal les op de schrijf
machine gegeven.
Het totaal aantal schrijfmachines op der. aard
bodem moet omstreeks 2j millioen bedragen. Schat
men den gemiddelden prijs van een schrijfma
chine op f160, dan is er dus voor een kapitaal
van 400 millioen in schrijmachines belegd.
Jaarlijks worden ongeveer 375.000 schrijfma
chines geproduceerd.
Port.orico onderzoeh.t. In liet jaar 1898
kwam bij de verovering der Spaaosche koloniën
behalve Cuba en de Philippijnen ook het eiland
Portorico in het bezit, der Vereenig.de Staten. Leze
hebben er tot dusver veel minder opmerkzaam
heid aan gewijd dan aan genoemde andere landen
Nu eindelijk zal ten minste een nauwkeurig; en
stelselmatig onderzoek van. het eiland volgen.
Hel plan er vo,or is van de Academie voor We
tenschappen te New York uitgegaan. Het betreft
do wetenschappen der geologie, zoölogie, plant
kunde, volkerenkunde en de kennis u:-r zee. l)e
academie zelf heelt voor dit doel jaarlijks gedu
rende 5 jaar 6000 Mark uitgetrokken. Lit beschei
den bedrag' wordt echter door de regeering met
een ander bedrag', eenige malen zoo grooi, ver
volledigd. Buitendien zullen talrijke andere stich
tingen, zooals het Amerikaansehe Museum voor
Natuurgeschiedenis, de Botanische Tuin te New-
York en verschillende der belangrijkste Universi
teiten deelnemen. De commissie, die tot bevor
dering van het onderzoek is gekozen, bestaat uit
Amerikaansehe geleerden van 1 oog aanzien, voor
al op het gebied der volkerenkunde. Be geologische
zullen in Augustus van dit jaar
en beloven een waardevol resultaat,
daar voor dezen tak van wetenschap op hei
eiland slechts: weinig geschied was. Buitengewoon
groot is het dierenrijk van Portorico. Een dor i
dr. Lutz aangelegde verzameling, uie slechts een
deel van het hoofdeiland en eenige kleine nabu
rige eilanden betrof, bevatte niet minder dan
10.000 insecten. In dezen zomer zal eerst met
het onderzoek van de ongewervelde nieren der
kusten en inhammen worden begonnen!, waarbij
ook de koraalriffen aan een nauwkeurige studie
worden onderworpen. Voor insectenonde«v. rek zul
len drie vor,sellers tegelijk bezig zijn. De plantkun
digen zullen bij voorkeur hel vraagstuk der bosch-
aanplanting op het eiland in studie nemen, rlat
als een van de belangrijkste wetenschappelijke
kwesties voor deze kolonie beschouwd wordt.
onderzoekingten
beginnen
