Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
i? nnTer,!es £*1 c
ibü—JI0
De Oorlog.
Gratis Ongevallenverzekering f 1 [J (1 i
37ste Jaargang.
Dinsdag 8 September 1914.
No. 11022
Uit Leuven ontvlucht.
oYeraiomstig op de polis randde voorwaarden, (J |J (J i
Buitenlandsch Nieuws.
Bureau: Boterstraat 50. Telef. 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden ƒ4.50, per week 12 cent, per maand
50 ct., franco p. post ƒ2.— p. kwartaal. Afzonderlijke nummers 2 cent.
Advertentiën: Familieberichten 20 ct. per regel; Handelsadvertentiën
1—6 regels 92 ct.elke regel daarboven 15 ct. 3 maal plaatsen wordt 2 maal
berekend. Ingezonden mededeelingen 35 ct. p. regel. Speciale conditiën voor
herhaaldelijk adverteeren.
De verzekering wordt
ky
levenslange
geheele
invaliditeit
gewaarborgd door
de
bijj
verlies van
een iiand,
voet of oog
Hollandsche Algemeene
■UKMRBsmamn^BBn
Y erzekeringsbank,
bij verlies
van
een duim
gevestigd te Schiedam.
MJ
verlies van
eiken ande
ren vinger.
De nieuwe manoeuvre van de Duitsche troepen
in Frankrijk, om niet rechtstreeks op Parijs aan
te trekken, maar met een omtrekkende beweging
dieper het zuiden in te trekken, heeft heel wat
verrassing gewekt.
Reeds tot onder het bereik van de forten van Parijs
genaderd verwachtte iedereen, dat het beleg voor
de stad zou worden geslagen. Maar de General-
Stab had het anders beslist, en de troepen zakken
naar het Zuiden af.
Officieel wordt bericht, dat een algemeene
veldslag gaande is op de lijn die loopt van Nanteuil
le Haudoin (tusschen Compiègne.en Parijs) Meaux
(aan de Ourcq, 3D K.M. ten Oosten van Parijs)
Sézanne (90 K.M. ten Oosten van Parijs)
Vitry le Frangois (ten Z.Z.O. van Chalons a,d.
Marne). Dank zij het zeer krachtige optreden der
Fransche troepen, die sterk gesteund worden door
het Engelsche leger, zijn de Duitschers die eer
gisteren tot in de streek van Coulommiers (15
K.M. ten Z. v. Meaux) en La Ferté Gaucher (ten
Oosten v. Goulommiers aan de Grand Morin)
waren opgedrongen, tot een terugtrekkende be
weging genoodzaakt.
In België hebben ook nog eenige ontmoetingen
van de vijandelijke legers plaats gehad.
Het is te Oordegem bij Wetteren tot botsingen
gekomen. De jagers-verkenners en wielrijders
zonden een patrouille naar Ooruegeui, waar ulanen
gesignaleerd waren. Vier jagers en gendarmes
sloten zich bij hen aan en weldra bevonden de
Belgen zich tegenover 200 ulanen, die het vuur
openden. De Belgische soldaten antwoordden.
Tegelijkertijd kwamen een groot aantal militaire
wielijders uit een bosch te voorschijn en schoten
in den rug van de Duitschers.
Majoor de Coninck werd door een kogel in het
hoofd getroffen. De Belgen moesten ten slotte
voor de overmacht wijken.
De Russen hebben succes tegen de Oosten
rijkers, maar Oost-Pruisen is naar verluidt thans
geheel van de Russen gezuiverd, meldde men
gisteren uit Duitsche bron.
Uit de grensdistricten van Russisch Polen wor
den de Duitschers volgens een telegram uit Lon
den steeds meer en meer teruggedreven.
Een escadron doodshoofdhuzaren uit Dantzig,
onder het bevel van graaf Stolberg, verliet over
haast Petrikan, doch geraakte spoedig in een
schermutseling met een escadron Russische
huzaren. Slechts een enkele Duitscher ontsnapte
alle officieren werden gedood, waaronder de
bevelhebber graaf Stolberg. Op diens lijk werd
een aanzienlijk bedrag aan geld gevonden, hetwelk
aan zijn weduwe in Dantzig is toegezonden.
De Russische troepen sluiten Przemysl, ten
Westen van Lemberg in.
Verleden week deelden wij mede, dat onze
stadgenoot de Eerw. Pater Joseph Zoetmulder,
uit het klooster der Conventueelen te Leuven met
vier Hollandscbe ordensgenooten uit Leuven was
gevlucht. Met een enkel woord wezen wij op de
avontuurlijke en vermoeiende reis der vluchte
lingen, die behouden den vaderlandschen bodem
bereikten.
Pater Zoetmulder is, na eenige dagen in het
klooster te Urmond te hebben vertoefd om te
bekomen van de doorgestane vermoeienissen bij
zijn familie te dezer stede aangekomen.
Wy trollen Z.Eerwaarde in goeden welstand
aan. Hij verzekerde ons, dat hij van de noodlottige
vlucht niets had overgehouden, dan vreeselijke
herinneringen van doorgestanen angst. Ook de
andere vluchtelingen, waren na eenige dagen
weer volkomen hersteld.
Pater Zoetmulder deelde ons nog mede, dat hij
zooeven bericht had ontvangen, dat het klooster
aan de Graanmarkt en de kerk waren gespaard
gebleven.
Van het andere klooster der Conventueelen in
de Brusselsche straat had Pater Zoetmulder tot
op heden nog niets vernomen.
ft ft
FRANKRIJK.
Te Parijs is alles nog rustig' verzekert men
uit E ngtelsche bron.
Men berekent dat 400.000 personen de Fransche
hciofMad verlaten hebben. Alle Duitschers en
Oostenrijkers zijn Vrijdag; tot groote voldoening
der; Paiij'zenaars1, die stad uitgezet Deze laats ten
vinaen het zeer vermakelijk, dat de Duitsche1
aeroplanes de Fransche vliegmachines schijnen
te vroezen en verdwenen zijn; ook maken zij; er
zich vroolijk over dat het Duitsche leger Parijs
den rug toekeert. De „Ma,tin" vraagt of de vijand
soms ïevreesd is vjoior de fortificaties van Parijs,
die zich over 250 K.M. uitstrekken Deskundigen
echter begrijpen wat het hoofddoel der Duitschers
'is, n], om zjon mogelijk het veldleger fe verslaan,
terwijl zij het innemen van Parijs al» van on
dergeschikt strategisch belang beschouwen.
De zuidwaaïtsche beweging is daarom zeer
belangrijk en dreigend. De Fransche troepen
tussden Toul en Epinal werden bierdoor ge
dwongen terug te trekken, waardoor de Duit
sche troepen in Lotharingten konden avaacee-
ren. Toch wordt de toestand niet ongunstig
beoordeeld vqor een offensieve beweging der
gea.lieexden.
Gemeld wordt, dat de Duitschers het Engel
sche hoofdkwartier1 hardnekkig! aanvallen, waar
bij zij het vooral opi Sir John. French gemunt
hebben. t
De President.
President Poincaré, die in. den vroegen morgen
fflfej 'ffe-,gjefaeete regeermg Parij's verlaten heeft,
is tegten den middag te Bordeaux aangekomen.
angis den geheelen weg' van het station naar de
prefectuur werd hij door de bevolking toegejuicht
met een „Vive la France", „Vive Poincaré".
Toen de Engelsche gezant, die eveneens naar
Bordeaux vertrokken is, passeerde, weerklonk met
groote geestdrift de kreet: „Vive TAngleterce".
De Engelsche belangen in Parijs zijn aan den
Amerikaanschen gezant t,oevert'rouwd.
Bordeaux, dat wederom bet toevluchtsoord, vat:
Frankrijk is geworden, is vol met vluchtelingen,
niet alleen uit Parijs, maar' zelfs uit België.
De wegen van Parijs naar Bordeaux zijn bedekt
met rijtuigten en met auto's, die panne gekregen
hebben. De reservisten, die in oe omstreken
van Parijs gtelegerd waren, riepen: „Daar gaan
de w'egloiopens' 1 Aaieu, hardrijders!", toen de
aura's hun race naar Bordeaux begonnen.
Parii's is nu door „tout Paris" verlaten, dat
zich in. Bordeaux bevindt.
DUITSCBLANB.
De vloot.
In den Rijksdag is een wetsontwerp behandeld
om een oorlogscrediet voor het vernieuwen van
de vloot. Onmiddellijk zal worden overgegaan tot
den bouw van 12 divisies torpedobooten, 6 divisies
duikbooten, luchtschepen, mijnschepen en schepen
Zooals
verhaal,
hoofdkwartier
u weet, begon Pater Zoetmulder zijn
was in het begin van Augustus het
van het Belgische leger gevestigd
in hotel Metropole te Leuven.
Kort na den val van Luik, hadden de Belgische
troepen Leuven verlaten en in den middag van
den 16den Augustus deden de Duitsche troepen
hun intocht in Leuven.
Het Duitsche hoofdkwartier nam zijn intrek
in hetzelfde Hotel, dat des morgens door de
Belgische staf was verlaten.
Dit alles was tamelijk rustig in zijn werk
gegaan en van wreedheden of onbehoorlijk gedrag
van de Duitsche bezetting was geen sprake.
De commandant eischte iederen dag eenige
gijzelaars, w. o. de burgemeester, de Reclor-
magnificus van de universiteit en eenige raads
leden, die op het stadhuis in gijzeling werden
gehouden.
In het klooster der Paters waren twintig sol
daten ingekwartierd, die zich allen uitstekend en
netjes gedroegen.
Burgemeester Collin richtte een proclamatie
tot de geestelijken van de stad om van af den
kansel de bevolking aan te manen tot kalmte en
de Duitsche bezetting voorkomend te behandelen.
Dit geschiedde ook en den 25en Augustus wer
den de gijzelaars in vrijheid gesteld omdat in de
stad alles rustig was en men niet meer vreesde
voor verzet van den kant der burgers.
voor bizondere doeleinden. De afgevaardigden
wenschen voorts den onmiddellijken aanbouw van
3 groote slagschepen en 2 kleine kruisers. Hun
voorstellen komen neer op een vermeerdering van
de vloot met 25 procent in getal en van meer
dan 100 procent in gevechtswaarde.
De »P a n t h e r"
In strijd met het bericht ven de »Times" als
zouden de Duitschers de kanonneerboot »Panther"
aan Turkije hebben verkocht deelt de »Lokal
Anzeiger" mede dat de »Panther" nooit in de
Kiein-Aziatische wateren geweest.
Het blad spreekt eveneens het bericht tegen
dat Engeland Turkije zou hebben bedreigd met
het afbreken der diplomatieke betrekkingen.
De Triple Entente.
Ten aanzien van het besluit van de Triple
Entente om niet afzonderlijk vrede te sluiten
verklaart de »Vorwaerts" dat het besluit beteekent
militaire op alle verbonden mogendheden uit te
oefenen, daardoor zal waarschijnlijk de duur van
den oorlog belangrijk worden verlengd. Men heeft
hier echter in Duitschland van den aanvang af
rekening mee gehouden, zegt het blad.
BELGIë.
Z. Em. Kardinaal Mercier over de
verwoesting van Mechelen en
Leuven.
De Parijsche correspondent schrijft:
De Fransche en Italiaansche bladen geven tref
fende bijzonderheden over de droefheid, welke
Z. Em. Kardinaal Mercier, aartsbisschop van
Mechelen, beving, toen hij te Rome de tijding kreeg
der verwoesting van Mechelen, zijn residentie, en
Leuven, waar hij zelf aan de Hoogeschool heeft
gestudeerd en later als hoogleeraar heeft gedoceerd
in de Thomistische wijsbegeerte.
Zeer, zeer onder den indruk der droeve ge
beurtenissen, moet de eerbiedwaardige kerkvorst
Rome hebben verlaten, waarheen zijn plicht hem
had geroepen, maar waar hij nu niet langer blij
ven kon, wijl zijn hart hem onweerstaanbaar trok
naar de plaatsen van verwoesting en lijden. He
laas, toen ik heenging groette ik in den geest
mijn bisschopstad met een »tot weerziens", het
had een vaarwel moeten zijn!" aldus kwam over
de lippen van den zwaar beproefden kardinaal
bisschop
Hoe ik naar Rome gekomen ben, weet ik nog
niet. Mijn plicht riep mij, ik moest gaan, of
schoon ik zoo gaarne gebleven was te midden
mijner zoo zwaar getroffen geestelijkheid, te
midden mijner arme geloovigen. Ik heb aan mijn
verplichting voldaan, nu kan ik niet langer blijven,
nu moet ik terug naar Mechelen, waar zooveel
verwoest is, wat me dierbaar was, en dan reis ik
door naar Antwerpen althans als ik de ver-
eischte passen kan bekomen
Z. Em. bedroefde zich bitter over het bombar
dement van Mechelen, dat toch een open, onver-
Dienzelfden avond waren wij omstreeks kwart
over acht in de recreatie, toen plotseling van alle
kanten schoten weerklonken.
Wij hoorden het gebulder van het kanon en
het geknetter van mitrailleuzen. Wij hoorden de
kogels tegen de muren slaan en vluchtten daarop
naar den kolenkelder.
De soldaten hadden de straatlantaarns uitge
schoten. Yan uit onze schuilplaats konden wij niet
veel onderscheiden. Vlak bij het kelderraam werd
geschoten naar den overkant en vandaar werden
de schoten beantwoord. Het was echter door de
heerschende duisternis niet te onderscheiden of
door soldaten dan wel door burgers werd ge
schoten.
Later zagen wij nog eenige automobielen langs
komen, die met sterke zoeklichten de huizen aan
beide zijden van het plein belichtten. Van uit de
automobielen werd op de huizen geschoten.
Om vier uur stonden eenige huizen aan de
Place du Peuple in brand.
Tegen den morgen hield het schieten op en
kwamen wij uit onzen kolenkelder te voorschijn.
Wy zagen toen ook Maison Pie aan de Station
straat, het verblijf van de Spaansche en Portu-
geesche studenten in brand staan. Het prachtige
huis van den académicien Gilbert was reeds tot
den grond toe afgebrand.
Wij wisten tot nu toe nog niet wat er eigen-
lyk gebeurd was. Een lange ry vluchtelingen trok
dedigde stad was met een kalme, rustige bevol
king van kleine burgers. Ook de stad Leuven
lag Z. Em. na aan het hart en hij begreep Diet,
hoe het mogelijk had kunnen zijn, dat terwijl
'n het vacantie-seizoen Leuven steeds kalm en als,
uitgestorven is, een gewapend verzet der bur
gers onder de gegeven omstandigheden had kun
nen plaats vinden.
Mgr. Coenraets over de verwoesting
van Leuven.
In de »Köln. Volksz." schrijft dr. Sonnenschein,
dat hij een onderhoud had met den rector der
Leuvensche hoogeschool, den twee-en-zestig-jarigen
Monseigneur dr, Coenraets.
Mgr. Coenraets zei voorts, dat de 79-jarige
deken der stad is gered. Ofschoon niets verdachts
in de St. Pieterskerk was gevonden, had men
deze in brand gestoken. Voor Monseigneur stond
het evenwel vast, dat op de Duitsche soldaten
was geschoten. »C'était une fusillade bien nourrie"
en men kan Duitsche schoten goed van Belgische
onderscheiden.
»Gij moet niet denken dat wij voor Frankrijk
geestdriftig gestemd zijn," besloot Mgr. Coenraets.
Frankrijk heeft ons steeds uitgebuit. Men zegt
dat onze regeering, een fout heeft begaan en
slecht beraden is. Ik, als katholiek geestelijke,
zou liever honderdmaal Duitsch dan Fransch zijn.
Zoo denkt het grootste deel van onzen clerus,
vooral de Vlamingen. Wat mij aangaat had Belgie
kunnen volstaan met een ernstig protest na den
eersten slag.
De sKöln. Volksz." herinnert in een afzonder
lijk artikel aan den gelukwensch, door de hooge
school van Munster bij het 75-jarig herstel der
Leuvensche Alma Mater aan deze gericht. Het
blad besluit aldusDe Duitsche overheid mag
bij het treffen van harer maatregelen niet verge
ten de bijzondere betrekkingen te gedenken, welke
het westen van Duitschland naar afstamming,
geschiedenis en beschaving sinds langen tijd met
de Nederlanden verbonden hebbenen het vrien-
schappelijk geestelijk verkeer, dat de Alma Mater
ook met de Duitschers heeft onderhouden. Haar
korps leeraren heeft overigens niet aan den strijd
deelgenomen.
Eon Duitsche dubbdekker, die boven Stotteghem
en de omstreken vloog, kreeg bij Strypen motor
defect en moest landen. Wij maakten de twee
inzittenden krijggevangen. -
Bij Londerzeel werden 35 Duitsche wielrijderrs
door een Belgische patrouille gedood.
Bij het treffen, op Vrijdag 1.1., bij Houtkapelle,
hadden de Duitschers rond 3000 dooden en waren
dermate gedemoraliseerd, dat velen hunner tot
binnen Brussel vluchtten.
Gisteren, Zondag werden bij Zammel 17 Duit
schers verrast door een Belgischen legerafdeeling
en gedood.
voorbij ons huis. Allen gingen met opgeheven
handen.
Sterke patrouilles doorkruisten de straten. Op
de hoeken van de straten stonden soldaten, het
geweer in aanslag.
Pater Zoetmulder begaf zich toen buiten de
poort en vroeg een soldaat wat er gaande was.
Deze vertelde, dat er dien nacht door burgers
op de soldaten was geschoten.
Even daarna kwamen eenige militairen naar
het klooster, die bevalen, dat de blinden moesten
worden geopend. De paters lieten vervolgens een
tafellaken als witte vlag van het gebouw wapperen.
Om tien uur besloot pater Zoetmulder met een
der andere paters naar den commandant te gaan
om te informeeren wat moest worden gedaan.
Met opgeheven handen waagden wij ons op straat.
Vanaf de Tiensche straat was het stadhuis niet
te bereiken, omdat eenige huizen aan weerszijden
van de straat in brand stonden.
Langs een omweg bereikten wij het stadhuis.
Wij zagen toen dat vele huizen aan de Station
straat en aan de Thiensche straat in brand ston
den. Ook de ingang van de St. Pieter stond in
vlammen.
In de wachtkamer van het stadhuis kwamen
eenige soldaten dreigend voor ons staan en snauw
den ons toenSchweinhunde Die Pfarrer sind
die Schuld von alles, die haben das gethan."
Door den commandant werden wy zeer
1 ~x 1 -fc -.1 Jf Us. j j
