verhinderd werd. Von Hindenburg ieidde de
eerste krijgsverrichtingen toen hij in den trein
naar Oost-Pruisen zat, en verder alle operaties van
uit zijn kamer. Hij volgde de bewegingen van
het leger in een automobiel. In militair opzicht
was hem een zeer zware taak gesteld. De Rus
sische troepen waren niet alleen veel grooter in
aantal, doch zij waren ook van twee zijden Oost-
Pruisen binnengedrongen. Ten Zuiden van het
Masurische merengebied stond het Russische Na-
rew leger, met het 5e legerkorps en 3 cavalerie-
divisiën. Noordelijk stond het Wilna-leger, met
het 4e legerkorps, 2 reserve-divisies en 5 cava
leriedivisies, totaal 200 000 man. Het Russische
Narew-legerknrps werd op 29 Aug. bij Tanneberg
totaal verslagen, het verloor zijn geheele artillerie
en oreer dan 560 kanonen en 92.000 krijgsge
vangenen. Vervolgens viel Hindenburg het Wilna-
leger aan, het eerst op den linkervleugel en ver
sloeg dit dermate, dat de weg in den rug der
Russische troepen openstond Rusland zag het
gevaar in en trad met het Grodno-reserveleger,
gevormd uit 3 legerkorpsen op dit leger werd
bij Lyck geslagen, wanrop Hindenburg zijn aan
val te en het Wiloaleger voortzette. Hierbij werden
ui er dan 30.000 Russen krijgevangen gemaakt.
Aldus hadden nagenoeg 2 legerkorpsen hun ge
heele artillerie verloren.
Deze reusachtige millitaire verrichtingen hadden
plaats, tegenstaande de frontbreedte 100 K.M.
bedroeg doordien de Duitsche troepen fabelachtig
snelle marseden aflegden de Duitsche infanterie
heeft op achtereenvolgende dagen 150 K.M. afge
legd, een feit, dat in de krijgsgeschiedenis nog
nimmer voorgekomen.
Von Hindenburg versloeg in totaal 12 Russische
legerkorpsen en 8 cavalerie-divisies, zijnde onge
veer een vierde deel van het geheele Russische leger-
Niettegenstaande deze niet te loochenen feiten,
wordt door Engeland en Frankrijk het bericht
verspreid, dat Russische troepen voor Konings
bergen staanfeit is echter, dat het wegbrengen
der Russische krijgsgevangenen via Koningsbergen
geschiedt en dat geen enkele gewapende Russi
sche soldaat meer op Duitschen grond staat.
Wat Duitschland's handel zal
verliezen.
Wat het verbreken van de goede verstandhou
ding tusschen Japan en Duitschland beteekent kan
begrepen worden uit de volgende cijfers:
De handelsrelaties tusschen beide landen breiden
zich in de laatste drie jaar zeer uit, vooral ten
voordeele van Duitschland's winkelstand. Japansche
artikelen waren zeer gevraagd, maar meer nog
waren het de chemische producten en het ijzer
die in steigende hoeveelheid door Japan geimpo
teerd werden. Aan indigo bijvoorbeeld importeerde
Japan het laatste jaar voor 1.961210 Yen op een
totaal import van 2000000 yen, aan ijzerbuizen
vour 6175618 yen en aan metaalwaren, machines
enz.voor 23000000 yen.
In 1912 bezochten 430 Duitsche handelschepen
de Japansche havens. Hun plaatsen zullen nu
voornamelyk door Frankrijk en Engeland ingeno
men worden.
De haven van Tsinj-Tao in de baai van Kiao
Tcheau is door de Duitsche handel van een haven
van den 18ea rang gemaakt tot een handelshaven
van deu 5en of 6en rang na Shanghai, Tientsin,
Hanmou, Canton en Swateou.
Na een langzaam doch zeker doorgevoerde ko
loniale taknek had Duitschland voet gekregen in
Azië en vestigde zich daar op een wijze waaraan
schijnbaar niets meer aan te veranderen was.
Duitschland moest dat nieuwe afzetgebied behou
den en uitbreiden, want in Europa en vooral in
Amerika was de stryd op economisch gebied te
hevig.
Ook zuidelijker in Azië, op de Nieuw Guinea
eilanden in den Bismarck-archipel ging de Duit
sche handel bloeien.
In 1888 bedroeg daar de uitvoer 600000 mark
maar in, 1900 steeg dat cijfer reeds tot 1800000
maik en in 1912 was 't 1900000 mark. Thans is
het hoogst twijfelachtig of de zwart-wit-ropde
vlag ooit weer op die eilanden of op Bougainville,
Choiseul en ItaéeUe en andere archipel-eilanden
zal waaien
Het verlies van het zoo zorgvuldig vergaarde
koloniaal bezitzal zich zeer heftig doen voelen.
hij Grodek zich gereed om hij: den verwachten
slag, te leveren door onze uit het noorden op
lem'Lerg aanrukkende troepen, in ie grijpen.
Dat leger uit het noorden was den öen. Sep-
lemtei reeds tusschen Rawaroeska en Horyn-
liec de spoorlijn overgekomen. Zich met den
linkervleugel vastzettend hij Rawaroeska voerden
de Oostenrijkers met hun rechtervleugel den 6en
-cn zwenking uit tot bij Kurniki. Op 7 September
werd dit Oostenrijksche leger in een hevigen,
snijd gewikkeld met een stet'ke naar het noor-
den vooruitgeschoven Russische strijdmacht. Bij
hot aanbreken van den dag begon ,op tien 8sten
op het 70 K.M, breede front Komaraw—Rawa-
i.oe.-jvr een algemeene aanval der Oostenrijkers,
die tot 11 September beslist succes had, waar-
do .r vooral de zuidelijke vleugel hei. gevecht
tot dicht bij Lemberg: kon voeren.
Niettegenstaande dit succes werd het npodig
een nieuwe opstelling van het leger le bevelen,
wij. de noorder vleugel bij Rawaroeska, door
een veel sterkere Russische strijdmacht, wérd!
bedreigd, terwijl eveneens Russische troepen zich
kCho-ve-n tusschen het Oostenrijksche leger dat hij
Krasnik had gevochten en het leger nat voor
Lemberg aan het strijden was.
In de zware gevechten ten casten van Grouek
op 10 September bevonden zich ae aartshertogen
Fried rich (die het bevel voerde) en Karl Franz
tij de divisie, die daar den aanval uitvoerde.
Evenals in alle gevechten, die tot misver ge
leverd zijn, hebben onze dappere troepen, die
reeds sinds drie weken onafgebroken strijden,
ook voor Lemberg zich voortreffelijk gehouden.
Andermaal hebben zij het bewijs afgelegd van
bun moed en bruikbaarheid.
In den slag' die vijf dagen geduurd heeft heb
ben beide partijen zware verliezen geleden, voor
al bij Rawaroeska, waar verscheiden nachtelijke
aanvallen van de Russen bloedig werden afge
slagen.
Gevangen genomen Russen, waaronder verschei
den officieren, wiorden weer bij troepen binnen
gebracht.
Volgens mededeelingen van onze autoriteiten,
zijn tot dusver1 reeds 41,000 krijgsgevangen Rus
ren en 8000 Serviërs naar het binnenland .over
gebracht, en hebben wij reeds over ae 300 veld
kanonnen veroverd.
Et mag op worden gewezen, dat. ons leger
tot dusver op alleractiefste wijze en met uen,
rootsten heldenmoed den strijd tegen den veel
talrijker vijand die moedig en met hardnekkig
heid vecht, met succes heeft kunnen volhouden,
(w. g. v. Höfer, generaal-majoior, verlegenw. van
den dief v. d. gen. staf.)
ÜOSTENRIJK-HONGARIJE.
Officieel wordt door de militaire autoriteiten
medegedeeld
Le overwinning aan de Huczwa had op het
cuikgstenein een toestand geschapen, die het'
mogelijk maakte, op te treden tegen de zeer sterke
Hr-sische strijdmacht, die Oost-Galicdë was bin-
nengedrongen. Wij besefteii, dat het noodzakelijk
was, ons leger dat na de gevechten oostelijk van
Lemberg teruggetrokken was te steunen. Daar,om
kreeg het leger da,t bij t\o,marav de overwinning
had behaald, bevel, tegen den verslagen vijand
na een korte vervolging slechts een, geringe macht
achter te laten, doch het gros van de troepen
in de buurt van Narol en Uhnovv te verzamelen,
teneinde daarmee in de richting van hemberg, te
gaan, d. w. z. in een richting ongeveer tegen
gesteld aan die, welke het leger tot dusver was
gevolgd. Reeds op 4 September was deze con-
ce.iiiatie voltooid. De Russen schenen na heit
zonder strijd aan hen overgelaten Lemberg te
nebben bezet, het voornemen, te hebben ten be
weging uit te voeren in de richting van Lublin.
Zij dachten ons leger, dat achter de poelen van
Grodek een stelling had ingenomen, wel te kun
nen verwaartoozen. Echter hielden die troepen
RUSLAND.
De krachtige achtervolging van de verslagen
Oostenrijksche troepen duurt voort. Eenige Oos
tenrijksche legercorpsen zijn zoo goed als ver
nietigd. De Russische strijdmachten trokken de
rivier San over. De Russische voorposten naderden
in het Oosten Premysl. Door de snelle militaire
operaties is elke mogelijkheid om de verliezen
van den vijand nauwkeurig vast te stellen, uit
gesloten. Deze moeten echter ontzaglijke af
metingen hebben aangenomen. Volgens ingekomen
berichten moeten de Oostenrijkers ongeveer
250.000 man hebben verloren aan gesneuvelden
en gewonden, terwijl ruim 100.000 man werden
gevangen genomen en ruim 400 kanonnen en een
aantal vaandels werden buitgemaakt. Overal zijn
de wegen versperd door artillerieparken en trans
port-colonnes met wapenen en minutie, welke
bij den overhaasten aftocht zijn achtergelaten.
Aan de VVeichsel maakten de Russische troepen
zich meeste van een massa materiaal ten behoeven
van den bouw van bruggen, terwijl verscheidene
booten waaronder een gepantserd schip, in den
grond werden geboord. De Duitschers hebben
wanhopige pogingen aangewend om het débacle
van ht Oostenrijksche leger te voorkomen.
Het deelnemen der Duitsche legercorpsen aan
ded strijd bleek op verscheidene punten van het
Oostenrijksche front evenals bij de positie te Fou-
robine. Er werden 36 stuks zwaar geschut op de
Duitschers veroverd, terwij 5000 Duitschers werden
gevangsn genomen.
Op de linies der overige legers viel eveneens
een groot aantal Duitsche kanonnen in handen
der Russen, waarvan verscheidene door snelle
operaties, zelfs niet in de gevechten werden se
bruikt.
De hulp der Duitschers heeft de zware neder
laag der Oostenrijkers niet kunnen voorkomen
en heeft er integendeel toe bijgedragen om de
overwinning der Russen schitterend te maken
gevangen genomen, terwijl de superior werd
doodgeschoten. Hoe ook gesommeerd het laster
praatje tegen te spreken, weigeren tot dusver
bedoelde bladen, hieraan te voldoen. Ook het ver
zinseltje, dat tien geestelijken als de aanvoerders
van den opstand te Leuven gefusilleerd zijn, blijft
door sommige liberale bladen zonder tegenspraak
circuleeren. De »Köln. Volksz." roept nu de tus-
schenkomst der militaire en burgerlijke autoritei
ten in, om den laster tegen de katholieke gees
telijkheid tegen te gaan, welke laster in de pro-
testantsche vooroordeelen van een groot deel des
volks zooveel voedsel vindt.
Het Witten berger Tageblatt" (no. 200), publi
ceert een brief van een landweerkapitein, die
onder vermelding van zijn naam, den pastoor van
H., in België, als volgt beschuldigt
»De pastoor achtte het noodig, met zijn paro
chianen arme, hulpelooze soldaten te kwellen en
hakte sommigen hunner zelf het eerst met een
bijl de vingers af en nog erger. Daarna ging hij
als vrome christen met de zijnen de kerk binnen,
om de absolutie te geven en tevens, om zich te
redden. Inmiddels evenwel waren de troepen ge
naderd en voor het altaar werd hij doodgeschoten
en de heele stad, op enkele huizen na, verwoest.
«Het is erg, zooals het hier toegaat. Eergisteren
komt er een majoor met soldaten bij een pastoor
van een dorp in de nabyheid van H. »Eet maar
en drink wijn, bon camarade", zegt de pastoor.
De majoor gaat naar bed, en de pastoor snijdt
majoor en soldaten 's nachts den hals af."
Ook doet een brief van een stafgeneesheer, het
eerst gepubliceerd door de ïOstsee-Zeitung" de
ronde door de heele pers. Wij lezen daarin o.a.
>Uit de kerk werd op ongeveer 100 meter af
stand met machinegeweren op brancardiers ge-
.-choten. In de kerk bevond zich een machinege
weer. Het werd bediend door den pastoor en
eenige mannen, met den Roode Kruisband om
den arm. Zij werden allen doodgeschoten."
VoortsaOp den kerktoren zat de pastoor den
weg te verkennen. Zoodra de Duitschers dichtbij
den weg kwamen, telefoneerde hij naar een
vijandelijke batterij en deze schoot onmiddellijk.
De dweepzucht der Belgen is verschrikkelijk.
Het laffe schieten uit een hinderlaag, het mis
bruik van het Roode Kiuis onder leiding van den
pastoor is iets ongeloofelijks."
Men stelle zich eens voor, teekent de ka
tholieke aGermania" hierbij zeer voorzichtig aaD
met welke gevoelens ons katholiek volk zulke
beschuldigingen en verdachtmakingen moet lezen.
Het kan zich op grond zijner kennis van de ka
tholieke geestelijkheid met den besten wil geen
geestelijke voorstellen, die des nachts soldaten de
keel afsnydt, nog minder een, die gewonden mis
handelt en dan de kerk binnengaat, om ade ab
solutie te geven." Zelfs de aVorwürts" maakt bij
den bovenbedoelden brief de opmerking, dat hij
niet met de heel anders luidende mededeelingen
van dr. Sonnenschein overeenstemt.
Hoe lichtvaardig men bij deze verdachtmakingen
te werk is gegaan, kan men o.a. opmaken uit het
feit, dat volgens de aOsnabrücker Zeitung" van 5
September een protestantsche officier uit Osna-
bruck het voigenue schryft
aDe ergste vrijschutters zijn lieden, die onder
het mom van katho.ieke geestelijken rondloopen.
Elk van deze a broeders" laat ik den hoed afne
men en de tonsuur controleeren. Vandaag hebben
wij acht van deze abroeders" gevangen genomen.
Er was niet één werkelijke geestelijke by."
Wij, Katholieken, hebben het hoogste belang
bij, dat de beschuldigingen tegen de katholieke
geestelijkheid in België nauwkeurig worden onder
zocht en dat tegen de lasteraars in deze ernstige
maatregelen worden genomen. Hier schynt erger
dan hysterische fantazie in het spel te zijn.
de generaal. „Dat is bedroevend, maar het is
„Maar hoe is het dan met de vrouw, wier
lijk ik zag met afgehouwen haaden en voeten?
Hoe met den grijsaard en diens zoon, die ik
bij Sempst heb helpen begraven en die werden
gedood, omdat de terugtrekkende Belgen uit hun
huis een Duitsche soldaat hadden neergeschoten?
Er waren 22 bajonetwonden in het gelaat van
don ouden man. Ik heb ze zelf geteld. Hoe
met het tweejarig' meisje, in haar moeders ar-
men door een uhkian gedood en welker begin
fenis ik te Heyst-op-den-Berg bijwoonde? Hoe met
den grijsaard, die aan zijn huis was .opgehan
gen Lij de handen en ten doode geroosterd door
een onder hem aangestoken vuuitje?"
De generaal scheen zeer getroffen door de
veehreid en de juistheid van mijn bijzonderhe
den.
„Zulke dingen zijn vreeselijk ais ze waar zijn
zeite hij. „Natuurlijk, onze soldaten, evenals van
andere legers:, springen wel eens uit uen band
en doen dan dingen, die we nooit zouden toe
laten als we ze wisten. Te Leuven bijv. heb
ik twee soldaten tot twaalf jaren luchthuis ver-
oordeeld wegens mishandeling van een vrouw".
„Over Leuven gesproken", merkte ik op. „Waar
om hebt gij de bibliotheek verwoest? Zij was
een van de literaire voiorraadmagazijnen der we
reld." jjj
„Wijl betreuren dat evenzeer als ieder ander",
antwoordde de generaal. „Het gebouw vatte vuur
door de brandende huizen en we konden hef
niet redden."
„Maar waarom werd Leuven dan wel in brand
gestoken?" vroeg ik.
„Omdat de bevolking; op onze troepen vuurde.
v\ ij hebben werkelijk machinegeweren in enkele
huizen gevonden en", met de vuist op tafel slaan
de, „waar burgers op onze troepen vuren, zullen
we ze een duurzaam lesje geven. Als vrouwen en
kinderen, zich op den weg1 der kogels willen gaan
plaatsen, des te erger voor hen".
„Hoe verklaart gij: het bombardement' v,an Ant
werpen door Zeppelins?" vroeg' ik.
„D© Zeppelins hebben order alleen bommen te
laten vallen op versterkingen en soldaten", was het
antwoord.
„Het is een feit", merkte ik op, ,,dat ze alleen
particuliere huizen hebben vernield, en onschul-
uige burgers, onder wie vele vrouwen, hebben
gedc oq of gewond. Als een van de bommen
200 meters dichter bij mijn hotel was gevallen,
zou ik hier thans niet een van uw sigaren roo
ien
„Dat is een ongeluk, dat goddank niet is ge
schied", antwoordde hij.
„Als ge zoo bezorgd zijt voor mijn veiligheid,
generaal, kunt ge die het beste verzekeren door
geen Zeppelin meer te sturen".
.Welnu, mijnbeer Powell", zeide hij lachend,
,we zullen daarover' denken, maar", vervolgde hij
f.rosiigi. „wijl vertrouwen dat gij door uw blad aan
bet \rnerikaansche volk zult vertellen, wat ik u
vandaag heb meegedeeld. Laat het welen wat wij
omtrent de gruwelen denken. Het is niet meer dan
rechtvaardig', dat het beide 'kanten van de <juaestie
leert kennen".
Ik heb, zegt de heer Powell, mijn onderhoud
met den generaal vrijwel woordelijk weergegeven.
Ik geef geen commentaar, maar Iaat het aan de
lezers van de „World" over fe heslissen in hoe
ve i de antwoorden van den Duitschen gene
raal op de Belgische beschuldigingen overtuigend
zrpi.
Diuit&che gruwelen.
BELGIë.
De beschuldiging
van den Duitschen Keizer.
De beschuldiging van den Duitschen keizer.dat
ook geestelijken zich aan gruweldaden schuldig
maken en op gewonden en Roode Kruispersoneel
ctneten, is, zegt »De Tijd" voor de liberale Duit-
'Che pers een welkome gelegenheid, om onder
bescherming van deze keizerlyke beschuldiging
allerlei verzinsels van anti-paapsche fantasie mee
te deelen. Tevergeefs polemiseert de Duitsche
katholieke pers daartegen.
De sBerl. Lok. Anz." en de »Tagl. Rundschau"
hebben het praatje verspreid, dat in Leuven de
lijken van 50 Duitsche soldaten in den kelder van
een klooster zijn gevonden, en dat de paters van
het klooster onder verdenking van den moord zijn
De Amerikaansche journalist Alexander Powell
heeft een onderhoud gehad met aen Duitschen
generaal von Böhm, naar aanleiding van de be
richten van de verwoeste Belgische steden en
dorpen.
Het „Hbld." ontleent aan het verslag; daarvan
in de „Daily Chronicle":
„Zie naai' deze officieren", zeide de gjene-
raai, „zij zijn gentlemen gelijk ge zelf. Zie
naar de soldaten, die daar juist opmareheeren.
Ret zijn meest vaders van gezinnen. Gij wilt
toch niet gelooven, dat zij de daden hebben ver
richt, waarvan ze beschuldigd warden?"
Drie dagen geleden, generaal", zeide ik, „was
ik te Aerschot. De heele stad is nu slechts een
gruwelijke, met bloed bevlekte ruïne!"
„Toen wij Aerschot binnentrokken", antwoord-
c'c kij, „kwam de zoon van den burgemeester
de kamer binnen, trok een revolver en schoot
den chef van mijh staf dood. Wat volgde was
slechts een bestraffing'. Het volk van aie stad
kreeg slechts wat het verdiende".
,Maar waarom oefendet gij uw Wraak tegen
vr uwen en 'kinderen?"
Geen van dezen is gedood", verklaarde de
generaal beslist.
„.iet spijt mij u te moeten tegenspreken, ge
neraal zeide ik even beslist, „maar ik heb)
zelf hun verminkte lijken gezien. En dat heeft
i .ok de heer Gibson, de secretaris van de Ameri
kaansche legatie, gezien, te Brussel, die bij de
ve'woesting van Leuven was".
„Natuurlijk is er altijd gevaar Lij de straat
gevechten dat vrouwen en kinderen woruen ge
dood, ais ze dan toch op straat komen," meende
ITALIë.
Een toespraak van Paus Benedictus XV.
Dezer dagen werd een groote groep Bologneezen.
door den H. Vader, hun vroegeren aartsbisschop
in audiëntie ontvangen. De Paus hield daarbij de
volgende toespraak
«Vanmorgen kon ik de aandoening van mijn
ziel niet langer beheerschen, toen ik de H. Com
munie genoot en het Brood der Engelen aan
mijn geliefde kinderen uitdeelde. Want nog
voelde ik de volle zwarte der scheiding van u°,
met wie ik mij, vooral in dat oogenblik, zoo'
machtig vereenigd voelde. Maar spreken wij niet
meer van scheiding, daar deze alleen maar op de
lichamen betrekking heeft en de zielen zoo innig
mogelijk vereenigd blijven. Ik zal u in mijn ge
bied Bologna niet meer terugzien, maar gij, mijn
dierbare Bologneezen, zult naar Rome komen en
zult hier uwen vroegeren aartsbisschop begroeten
en mij door goede berichten over uw vroomheid
troost brengen. Vooral u, jongelingen van dé
Katholieke jeugdvereenigingen, beveel ik aan actief
op te treden; weest sterk in de belijdenis van
het geloof en verbreid óveral door uw edele
daadkracht de vruchten van uw Christelijken
geest.
Ik keer niet meer naar Bologna, noch zal ik
weer dan geliefden Monte della Guardia bestijgen,
om de Heilige Moeder Gods te vereeren. Maar
gij, mijne kinderen, zult de allerzaligste Maagd
bezoeken ter wille van uw vroegeren opperherder,
opdat de genadevolle Moeder hem bescherme en
hem bijsta in het nieuwe en zware ambt, waartoe
de Heer hem geroepen heeft.
Om echter die wonderbare eenheid van heilige
liefde altijd levendiger toe doen zijn, driag ik bij
ueliefde kinderen vooral aan op de vereering van
het Allerheiligst Sacrament des Altaars. Juist in
dit Sacrament komt die bovennatuurlijke veree-
niging tot stand, die hiernamaals in het geluk-
iQWifgi."
r
