Binnenland.
Verspreide berichten.
St&fon-GeneraaL
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
geweest, want soms voelde ik miji de ki.acht
en der. moed ontzinken. Men moet ook als 't
ware over een bov«nmensche lijxe kracht be
schikken, meneer. Zoo rond te drijven, té mid-
din van verminkte lijken, van schreiende gie-
w act n, die nogf al het mogelijke doen om
hun leven te redden, die pogen om zich aan
n var. te klampen, is verschrikkelijk en ont
moedigendIk geloof dan ook, dat ik het
zou opgegeven hebben, als de jongen mij niet
het voorbeeld gegeven had en mij telkens had
toegeroepen: hou vol Jack.
Dat heeft mij waarschijnlijk gered. Eindelijk
ria zes uur lang te hebben rondgedreven kwam
er hulp opdagen. Wij weiden met 114 man
aan boord genomen van de „Titan" (later heeft
een Engelsche torpedojager er weer 89 van
de „Titan" genomen. Red.) Wij waren duodelijk
ve moeid, en uitgeput, en verstijfd de mees
ten onzer hadden geen kleeren aan het lichaam
van kou.
Te bemanning] van de „Titan" bezorgde ons
eoter dadelijk alles wat wij ncodig hadden en
hielp ons op de liefderijkste wijze.
Of er nog meerdere gered waren, vroegen wij.
Ik geloof van wel antwoordde de Engelsdi-
ai'in. Behalve de „Titan" zijn nog een ander
Nëderlandsch schip en een paar Engelsche tor
pedo's te hulp gekomen. Van de 2500 koppen
zullen wel 700 gered zijn.
De Pegasus.
Er zijn nadere officieele bijzonderheden ont
vangen over het zeegevecht bij Zanzibar tusschen
den Duitschen kruiser Königsberg en de Britsche
kanonneerboot Pegasus. De Königsberg kwam
Zondagmorgen om vijf uur met volle vaart aan
en stelde een Britsch verkenningsvaartuig buiten
gevecht door er drie schoten op af te vuren-
Daarna opende de Königsberg het vuur op de
Pegasusde Duitsche kruiser begon zeer
zuiver schietende te vuren op een afstand van
9000 yards en liep in tot op 7000 yards, waar
het aan de Pegasus de volle laag ga:, in het he-
vecht waren binnn een kwartier de vuurmonden
van de Pegasus onklaar geschoten. Het schieten
werd een minuut of vijf gestaakt, maar toen
hervatte de Königsberg het vuar. Een kwartier
lang kon de Pegasus het schieten niet beantwoorden.
Bijna alle verliezen der Engelschen werden bij
de kanonnen en op het bovendek toegebracht.
Het schip had bij de waterlijn leelijke gaten ge
kregen en helde sterk over. Tot tweemaal toe
werd de Britsche vlag weggeschoten, maar daarna
werd zij door zeelieden met de hand omhoog
gehouden.
De Königsberg had, naar het schijnt, weinig
averij.
Wolff seint uit Berlijn:
'De bladen wijzen er ep, dat de beschadiging'
van de kathedraal te Reims aan de Fra-uschen
wijten is, die geschut bij de kathedraal opstel
den en daaruit begonnen te vuren. Dat daardoor
bet Euitsche artillerievuur op dat geschut en
de als dekking dienende kathedraal gericht meest
wi i den, sprak van zelf en behoeft geen veront
schuldiging.
Naar de „Lokal Anzeiger" verklaart, bleef
Reims, toen de Duitsche troepen bij bun op-
mrrseh naar de Marne door de stad trokken,
totaal ongeschonden en de F ranst hen hadden,
haai ook bij de nieuwe gevechten uit de vuur
linie kunnen houden. Overigens beperkt ae
schade aan de kathedraal toegebracht, zich
slechts tot weinig belangrijke gedeelten van het
ge_onw.
FRANKRIJK.
De verwoeste kathedraal.
Een correspondent van de »Evening News"
seint over het eerste bombardement der kathe
draal van Reims
Eerst toen ik met abbé Andrieux boven in den
hoogen toren van de kathedraal was geklommen
kreeg ik een duidelijk beeld van den slag. Wat
een schouwspel was het onder de koude, dryvende
grijze regenwolken 1 In een halven kring van den
gezichteinder teekeuden zich de hoogten af, waar
op de Duitsche batterijen waren geplant.
Een granaat sloeg met een afschuwelijk gegil
door het dak van het transept aan het andere
eind van de kathedraal. Daar woei de Roode
Kruis-vtag. In de drie dagen van het bombarde
ment werd de kathedraal door acht granaten ge-
getroffen. Er werden toen Duitsche gewonden
uit een naburig hospitaal in de kathedraal ge
bracht en in het scbip van de kerk op stroo ge
legd. De aobé Andrieux en een soldaat van het
Roode Kruis klommen toen in den toren en hin
gen twee Roode Kruis-vlaggen uit.
Toen de laatste granaat kwam was ik afge
daald tot een lage gaanderij buiten de kathedraal.
Naast mij stond de oude sasristijn van de kathe
draal. Ik zal nooit den afschuw en de veront
waardigiug vergeten die klonken in zijn uitroep,
toen dre granaat vlak voor ODze oogen een gat
sloeg in dat hooge huis. »Dat is mijn huisl"
schreeuwde hij uit.
Wat mij in twee uren, die ik in de kathedraal
doorbracht, het meeste trof, was het opmerke
lijke slechte mikken van de Duitse! ers.
De correspondent zag den bisschop en twee
kapelaans in den kelder hun brevier lezen.
Uit Parijs wordt aan de »Times" gemeld
Theoretisch is het bombardement van Rheims
geprovoceerd door de .Fransche artillerie, die in
de stad opgesteld was en de Duitsche kanonnen
krachtig beantwoordde.
Een Amerikaan genaamd Slidel, kwam Vrijdag
met twee landgenooten te Rheims aan en had de
Fransche linië gepasseerd. Slidell vertelde aan
den »Times"-correspondent, dat, toen hij te
Rheims arriveerde, het bloed stroomde van de
treden voor de kathedraal, die gevuld was met
Duitsche gevangenen bedden en stroo. Granaten
doodden drie Duitschers en verwondden anderen,
vier liefdezusters lagen ook dood op den vloer
van de kathedraal. In het rond knielden vrouwen
in vurig gebed. De geestelijke waren binnen in
de kerk verzameld en trachtten zooveel mogelijk
troost te brengen, terwijl de granaten in het rond
uiteenbarstten. De soldaten lagen in de straten
gekampeerd. In de hoofdstraat was het Fransche
artilleriepaik, waaronder de infanterie lag. De
Fransche strijdmacht strekte zich tot drie mijlen
buiten de stad in het land uit.
BELGIë.
Op het slagveld.
De bijzondere correspondent van »de Tijd" te
Leuven schrijft van een Hollandschen Norbertijn,
pater Coppens
Maandagmorgen is de kloeke pater gegaan naar
Rotselaar, waar de strijd gewoed had.
Hij vond de plaats ganschelijk verlaten, de door
de bewoners onbeheerd achtergelaten huizen ston
den open, en binnentredend, trof hij er gewonden
aan, in heel het dorp te zamep 80 in getal, die
in drie dagen geen eten of drinken gehad hadden-
De Duitschers hadden de Belgische gewonden
daar in de huizen neergelegd op stroo, omdat ze
aan de bevolking verbieden de slagvelden te be
treden, alvorens de lijken en de gewonden van
de Duitschers door hen zelf zijn weggehaald. Drie
dagen zijn zij daarmede bezig geweest, wel een
bewijs dat ze veel verliezen geleden hebben
Ze hebben toen de gewonde Belgen in de ver
laten woningen gelegd, waar de burgers ze wel
zouden vinden en verplegen, zoo redeneerden zij
Twee dagen lang echter hadden de arme jongens
niemand gezien en ze schreiden werkelijk van
vreugde toen ze den priester ontwaarden. Som
mige gekwetsten omhelsden hem en de goede
pater moest zich vaak tot den grond bukken,
opdat de uitgestrekt liggende geblesseerden hem
met de armen in dankbare vreugde omvatten
konden. Uit Leuven had de pater en zijn twee
gezellen een groote mand met boterhammen en
twee groote kannen koffie, alsmede wijn meege
bracht. Daarmede gingen zij als van den hemel
gezonden weldoeners rond.
»Geef mij drinken... drinken"... kreunden de
gewonden
»Eten komt er niet op aan, als ik mijn dorst
maar kan stillen", verklaarde een soldaat. Een
hunner dronk twee liter koud water achtereen...
de doodkoorts rilde door zijn leden.
Dezen laatsten gewonde vond pater Coppens
buiten Rotselaar. Een voorbijrijdend Duitsch offi
cier had hem nl. gewaarschuwd, dat verderop
nog een gewonde lag... de pater was op weg
gegaan en vond op ruim tien minuten afstands
de zwaar gekwetste.
Onmiddellijk heeft hij hem de biecht afgenomen
en het H. Oliesel toegediend. Het was een kerel
als een boom, een moedig soldaat, een vroom man
tevens. Hij wilde den pater niet terug laten gaan,
sprak over zijn vader, zijn moeder, zijn dierbaren...
sjjrak met groot geloof en overgave aan Gods
heiligen wil. Niet dan na stellige belofte terug te
zullen komen om hem mee te voeren op een kar,
liet hij den pater naar het dorp terug gaan.
Inmiddels waren de anderen, terwijl de pater
drie uur lang in deze plaats der ellende achter
bleef, naar Leuven teruggegaan, om karreD en
hulp te halen, waarmede de gewonden, die zich
in 't geheel niet konden oprichten of bewegen,
naar Leuven werden gebracht. Groote moeite en
de uiterste voorzichtigheid kostte het, de ge
blesseerden op de karren te krijgen en te ver
voeren, om hen zoo min mogelijk te kwellen.
Toch huilden ze vaak letterlijk van de pijn.
Het was een vreeselijk iets, doch het allerergste
was, dat men niet alle gewonden vervoeren kon
32 moesten er aehteihlyven, moesten den nacht
nog daar te Rotselaar in de ODgesloten huizen, in
een verlaten dorp, waar allerlei dieren los rond
liepen, achterblijven.
»Wij zullen sterven, u zult ons dood terugvin
den, pater, zuchten velen. Zoo goed mogelyk
werden ze echter nog verzorgd en met de meeste
beslistheid werd hun beloofd, dat ze niet in den
steek zouden gelaten worden. Toen keerde men
met de anderen naar Leuven terug. Het was
hard, doch het kon niet anders 1
's Anderen daags giogen 25 Leuvenaars er op
uit hen te halen en .de dooden te begraven op het
slagveld. Dat laatste was een gruwelijk werk
over lyken stappen, dooden identifieeren, omkee-
ren, ontkleeden ten deele... Dan de nu verlaten
huizen in, om nog eens en nog eens op onderzoek
uit te gaan of men niet een achtergebleven ge
wonde vergeten had... den vorigen dag immers
had de pater als bij toeval nog twee arme ge
kwetsten in een varkensstal gevonden.
Wat waren die arme gekwetsten verheugd,
toen zij later den pastoor, die hun redding had
gebracht, terugzagen in het hospitaal St. Thomas.
Brieven voor België.
De c.oir. van „De Tijd" geeft onderstaanden raad
aan hen, die brieven vvenschen te verzenden aan
ketenden in Leuven. Doe het niet over de post;
'/J Bte brieven komen niet terecht. Alleen hebben
karna open brieven, duidelijk met het adre; van
bestemming voorzien. Deze open brieven moe
ten opgezonden worden aan het Ministerie van
Builen landsche Zaken, Belgische afdeeling, te
- Gravenhage. Dan hebben ze kans verder te
kernen door middel van onzen consul.
DUITSCHLAND.
Vliegers in het vuur.
Een vliegerofficier schrijft o.m. aan. de „Vcm
Ztg": Het was de gevaarlijkste vlucht aie ik
iet nog toe gedaan heb. Ik begrijp nog niet,
hoe we-er levend zijn afgekomen. Het was buiig,
slecht weer en de wolken hingen laag. Boven
Epinal kwamen wij op 800 meier hoogte in het
vuur van het bijzondere geschut tegen luchtvaar
tuigen. Schot op schot in onze onmiddellijke na
bijheid. Iedere ontploffing', het fluiten der kar-
iet-kogels konden wij- hoeren, ondanks tegenwind
en het geraas van den motor. Vreeslijk werd
het echter eerst toen wij tegen den wind nau
welijks meer vooruit konden komen. Onder ons
woeude de slag], met razend snelvuur beschoten
ons de kanonnen en wij waren juist in een
g .0 gat tusschen de wolken. Wij konden de
reddende wolken maar niet bereiken en waren
s.t? hts duizend meter hoogt Projectiel oi> pro
jectiel barstte rechts, links, vopr, boven en be
neden ons en desniettemin hebben ze ons niet
naar beneden gekregen. Twee treilers hadden we
?;erhts. Ik begrijp het nog niet.
Uitwerking van Duitsch geschut
vuur.
Hoe vreeselijk de uitwerking van het Duitsche
veldgeschut is, ook op korte afstanden blijkt uit
hetgeen een ooggetuige daarvan mededeelt in een
Duitsch blad.
's Avonds te acht uur begon plotseling een ge
vecht en spoedig waren wij ook daarin gewik
keld. De overwinning bleek weldra aan onze zijde
te zijn. De b ranschen werden geweldig onder
handen genomen. Bij de latere vervolging zagen
wij hoe onze artillerie, die ons steunde had
huisgehouden. Op een rechten weg door een
bosch hadden blykbaar twee Franschen veldar
villerie-regimenten stilgehouden en waren door
ons geschut vernietigd. De Fransche kanonnen
stonden daar nog alle achter elkaar. Voor elk
kanon lag de bespanning (zes paarden), als door
den bliksem getroffen dood op den weg en daarom
heen, steeds in een kring, lagen de officieren en
bemanning der batterij. Zoo waren 28 complete
battery met de manschappen die ertoe behooren,
totaal vernietigd en alles moet binnen het kwar
tier geschied zija. Een Fransche officier die toe
vallig op een afstand had moeten blijven vertelde
later dat hij gezien had dat de Fransche, toen
het geschut begon te vuren als het ware hun
verstand hadden verloren. Er was gecomman
deerd »stukken in stelling brengen en vuren1'
maar voor dat we op den bosch weg die manoeuvres
hadden kunnen uitvoeren kwamen de Duitsche
kanonnen reeds in stelling en vernietigden alles
wat zich op den weg bevond. Over een lengte
van 2 K.M. zag men mets dan reeksen kanonnen)
lijken, paardencadavers, enz.
Worden aangewezen om zitting te nemen in
de gemengde commissie voor stenografie de aftre
dende leden De Savornin Lohman, De Beaufort
eu Van Vlijmen.
Besloten wordt de vragendag wederom des
Vrijdags te houden en wel om kwart voor vier.
De kamer trekt de afdeelingen.
De zitting wordt verdaagd tot 2 uur.
Na heropening der zitting wordt medegedeeld,
dat tot voorzitters der afdeeÜDgen zijn gekozen
de heeren Bos, van Vlijmen, Loeff, de Meesteren
Helsdingen, tot ondervoorzitters de heeren Tyde-
man, Visser, Lohman, Eland en Ter Laan (Haag).
De Kamer besluit morgen, Woensdag, om half
twaalf in de afdeelingen te doen onderzoeken een
suppletoire begrooting ten behoeve van werken
aan het Wilhelminakauaal, de visschershaven te
IJmuiden e a., en voorts de Indische begrooting,
benevens een aantal wetsontwerpen, waaromtrent
geen uitvoerige beraadslaging is te verwachten.
De vergadering wordt verdaagd tot Dinsdag
6 October. 6
Hollandsche officieren in Albanië.
Aan het departement van buitenlandsche zaken
is bericht ontvangen, dat de Neder landsche offi
cieren, de heeren Verhulst en Reimers, die zich
nog steeds in gevangenschap in Albanië bevonden)
den 21en dezer te Durrazzo zijn aangekomen,
vanwaar zij defl volgonden dag de reis naar Ne
derland zouden ondernemen.
De suiker.
Nu belanghebbenden bij de suikerprodructie,
suikerraffinaderij en suikerhandel tot overeenstem
ming gekomen zijn inzake de suikerkwestie, zal
naar wij vernemen, niet behoeven te worden
overgegaan tot inbezitneming van regeeringswege
van de suikervoorraden.
SERVIë.
De Engelsche legatie te 's Gravenhage meldt,
het volgend telegram te hebben ontvangen van
het ministerie van buitenlandsche zakeu te Londen
Een Servisch officieel communiqué, d.d. 18
September, geeft een zeer gunstig verslag van de
krijgsverrichtingen tegen de Oostenrijkers en con-
tateerd, dat het Oostenrijusche leger volkomen is
gedemoraliseerd en door een paniek bevangen
en dat het vlucht voor de Servische troepen.
Het Montenegrijnsche leger is op het oogen-
blik slechts 14 kilometers van de Bosnische hoofd
stad verwijderd en heelt een groote hoeveelheid
munitie buit gemaakt.
Nederlaag der Oostenrijkers.
Volgens een telegram uit Rome is Serajewo
do li- de Serviërs en Monlenegrijnen bezet na
groote nederlaag' der Oostenrijkers.
Een telegram uit Berlijn aan de „Exchange
Telegraph Company" meldt, dat oe vierde zoon
des keizers, prins August Wilhelm, in aen slag
aan de Marne aan den linkerarm gewond z]ou
zijn.
Ee Duifcsche keizer heeft hem het ijzeren kruis
eerste klas verleend.
Reeds is de jongste zoon van generaal de
Castelnau, chef van den generalen staf van het
Fransche leger, op het veld van eer gesneuveld.
De „Nouvelliste de Lyon" meldt nu den dood
van een tweeden zoon, luitenant Gérold de
Castelnau van het zevende regiment infan
terie, op den leeftijd van vier-en-dertig jaar
gesneuveld.
Volgens een bericht uit Bordeaux van 19
Sopt aan de „Corriere d'Italia" liggen er in twee
hospitalen te Bordeaux 2000 Duitsche gewonden
uit de slagen bij de Marne, terwijl de Londen-
s'che „Morning Post" van zijn correspondent uit
Dijon verneemt, dat de Duitschers bij de be
storming van Nancy 20.000 en bij die van Luné-
ville 11.000 dooden hadden.
Het kiesrecht.
In antwoord op de betrekkelijke vraag van den
heer Albarda, heeft de minister van binDenland-
sche zaken medegedeeld, dat een wetsontwerp in
voorbereiding is, strekkende te verkoming van
verlies van kiesrecht als gevolg van de tegen
woordige buitengewone omstandigheden.
De bom te Maastricht.
Volgens het »N. v. d. Dag" heeft de onbekende
vliegmachine, die gisteren boven Maastricht is
gezien, niet één maar twee bommen geworpen.
De ontploffing aan de Brusselschestraat, is ver
oorzaakt door de tweede, de eerste is neergekomen
op de vlak voor het gesticht Calvariënberg gelegen
weide, maar niet ontploft. Zooals men weet, wor
den op het oogen blik in het gesticht nog ver
scheidene gewonden verpleegd waarom, de 5
Roode Kruis-vaggen op het gebouw wapperen.
De »Limb. Koerier", welke in Maastricht uitkomt,
maakt slechts melding van één bom.
De „Automaat" vergaan.
IKnor Lloyd's te Londen weid uit Gothenburg
een telegram ontvangen meldende dat het Nedor-
landsche stoomschip „Automaat", dat 17 dezer
van Grimsby naar Rotterdam vertrok, in de Noord
zee is gezonnen. Omtrent het lot der opvarenden
werd niets vermeld.
TWEEDE KAMTüR
Zitting van Dinsdag 22 September.
Als leden in de huishoudelijke commissie wor-
^en 8®kozen aftredende leden Tiideman en
Loeff.
Atdeelings v erg adering Ned. R. K. Volksbond.
Zondag, 20 September 1914.
De voorzitter installeerde een 7-tal nieuwe leden,
en deelde mede dat 17 leden uitgetreden waren,
waarvan 2 overleden, nl. J. H. Gunnewegh en
A. D. Go vaart, die hij in de gebeden der leden
aanbeval.
De notulen der vorige vergadering werden be
houdens eene kleine wijziging goedgekeurd.
De bloemendag voor ^Herwonnen Levenskracht"
heeft opgeleverd een bedrag van ruim f350.—
De voorzitter dankt namens het Comité allen die
hiertoe hadden medegewerkt, in het bijzonder de
commissieleden en de jonge dames, die zich met
den verkoop der bloempjes hadden belast.
De tijdsomstigheden hebben tot nog toe belet
de vergadering der leden van Weduwensteun"
te houden, waarop de overgang in eene St. Bar
bara-Vereeniging zou worden beslist en het reg
lement voor de nieuwe vereeniging zou worden
vastgesteld. Echter is deze vergadering spoedig
te wachten.
De bloemententoonstelling in Augustus is met
het oog op den huidigen critieken toestand niet
doorgegaan.
Met het oog op het begonnen cursusjaar der
Teeken- en Vakschool droDg de voorzitter er op
aan, dat eventueel nog niet opgegeven leerlingen
zich ten spoedigste moeten aanmelden, daar er
anders wellicht geen kans op plaatsing meer is.
Tenslotte drong de voorzitter er op aan, dat de
leden vooral m dezen tijd toch hunne kaarten laten
afstempelen, daar de controle op de contributie
anders ondoenlijk is.
Na rondvraag werd de vergadering gesloten.
Gist.
Naar de »N. R. Ct." verneemt is men aan de
Gist- en Spiritusfabriek te Delft er in geslaagd
uit Melasse gist te kweeken. Daar de melasse
geheel in handen is van een combinatie, waarin
geen der Schiedamsche fabrieken is opgenomen,
zal door het tydelijk gebrek aan granen de Schie
damsche gist haar afzetgebied verliezen, en staat
het te vreezen, dat het branderij bed rijf te Schie
dam van den oorlogstoestand een blijvend nadeel
zal ondervinden.
