Binnenland.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Een bericht uit Parijs zegt nog, Jat een groep
vluchtelingen, die uit Elzas-Lotharingen terugkeer
den, de tijding brachten, dat de Duit-.tbers bij den
aanval op Verdun 2000 dooden en 15 000 gewon
den hadden.
Eene herinnering.
Nu de Duitschers de Belgen met allerlei be
schuldigingen overladen, acht de „Nederlander"
het niet ongepast te herinneren aan de volgende
proclamatie, die vorst Blücher, de opperbevelheb
ber van liet, Pruisische leger, op 24 Juni 1815,
kort, na den slag bij Waterloo en vóórdat hij
België verliet om Frankrijk binnen te vallen, op
de muren van Namen deed aanplakken
„Ten allen tijde hebben de Belgen getoond
een dapper, edelmoedig en kloek volk te zijn.
Zij hebben dien schitterenden naam opgehouden,
vooral in den slag bij Waterloo, waar zij met
zóóveel onversaagdheid hebben gesfreuen, dat zij'
de verbonden legers hebben verbaasd Be her
innering1 aan hunnen ontom haren moed zal niet
uit de gedachtenis van onze krijgslieden verdwijt
nei1Wij hebben gelegenheid gehad uw deug
den te waarde-eren. Gij zijt een braaf, eeilijK en
euel volkl"
kleine zeemogendheden, want zij zijn in staat
e' e aanmerkelijk aantal van deze niet c!ure, ge
duchte zeewapenen aan te schaffen.
OOSTENRIJK-HONGARIJE.
B u m-du m bij de Russen.
Ook de Russen worden nu beschuldigd dum
dum kogels te gebruiken. Volgens een bericht
van het Veensch corr.-bureau waren onder de
dooT de Russische troepen op het slagveld van
Iuasnk achtergelaten geweerpatronen ook kogels.
Waarvan ne harde mantel aan de spits een loa
der kern vrijlaat. Het ministerie van buitenland-
sche zaken heeft deze schending' van do derde
'Haagsehe declaratie van 1899 aan de regeeringen
der verhonden en neutrale mogendheden Lek md
gemaakt, met de hijvoeging;, dat het opperbevel
van het Leger er niet aan denkt represaille maat
regelen (e nemen.
H. M. de Koningin en Z. K. H. Prins Hendrik
woonden gister-morgen de godsdienstoefening bij
in het soldatenkamp onder de gemeente Loos
duinen.
ENGELAND.
De gezonken kruisers.
- De Britsche admiraliteit publiceert de volgende
verklaring over het zinken van de drie kruisers
in de Noordzee.
Dit feit zal een geweldige verandering brengen
in de gedragslijn, tot nu door de Britsche oorlogs
schepen gevolgd, bij de redding van overlevenden
van zinkende schepen.
Het zinken van de »Aboukir" is alleen een
toeval geweest tijdens een onderzoekingstocht,
maar de «Hogue" en de «Cressy" zijn gezonken,
omdat ze gestopt hebben om menschen te redden.
Het natuurlijk gevoel van menschelijkheid in dit
geval getoond heeft aldus tot zware verliezen ge
leid, welke voorkomen zouden zijn geweest, wan
neer men zich strikt had gehouden aan krijgs
kundige overwegingen.
Deze vergissing is te vergeven onder de omstan
digheden van de moderne oorlogvoering, maar de
admiraliteit verklaart, dat het noodzakelijk is voor
de toekomst deze gedragslijn voor Britsche oor
logsschepen vast te stellen wanneer een schip
averij krijgt door een mijn of bloot staat aan een
onderzeeschen aanval, moet het ontredderde schip
op zijn eigen hulpmiddelen zijn aangewezen, ten
minste als het groote oorlogsbodems betreft.
Geen daad van menschlievendheid, 't zij voor
vriend of vijand, mag de voorzorgen die in den
oorlog geboden zijn, uit het oog doen verliezen
en geen maatregelen van redding mogen worden
genomen, als ze den militairen toestand kunnen
scliaden. De kleine oorlogsbodems moeten echter
zoo spoedig mogelijk worden opgeroepen om be
schadigde schepen te hulp te komen.
De verklaring zegt voorts dat het verlies van
bijna zestig officieren en 1400 man niet zoo'n
verbittering zou hebben gewekt, als het veroor
zaakt ware uoor kanonvuur in een open gevecht
maar het is buitengewoon te betreuren onder deze
omstandigheden.
Otscuoon de opwinding van het gevecht bij den
ondergang der drie kruisers geheel ontbrak, is
voorbeeldige tucht en een verblijdende moed en
zelfopoffering geloond door de geheele bemanning.
De omgekomenen zijn evengoed ten bate van
en voor den roem van Engeland gestorven, als
wanneer ze gesneuveld waren in een slag.
Afgezien van het verlies der manschappen, is
het verlies der kruisers van weinig beteekenis
voor de vloot, daar zij behoorden tot de reeds
verouderde schepen.
Volgens rapporten der overlevende officieren is
op de kruiser «Cressy" de periscope van een duik
boot op 300 yards afstand gezien. De «Cressy''
opende er het vuur op en stoomde er met volle
kiacht op af. Daarna zwenkte de «Cressy" om
de schipbreukelingen van de «Aboukir" en de
«Hogue" te hulp te komen. Toen werd een andere
pei escoop gezien van een duikboot, die op onge
veer öOu yards afstand een torpedo afschoot,
waarvan het spoor duidelijk waarneembaar was.
Deze trof de «Cressy" aan stuurboord. Een tweede
torpedo miste, maar een derde raakte de machi
nekamer.
De «Aboukir" is gezonken 35 minuten, de
«Hogue" vijf minuten, de «Cressy" 45 minuten
nadat zij getroffen waren.
De «Hogue" is tweemaal geraakt in 20 seconden.
De admiraliteit brengt warme hulde aan de
Nederlandsche schepen «Flora" en «Titan", waarop
de Eogelsche schipbreukelingen zeer hartelijk zijn
ontvangen, gevoed en gekleed.
Onderzeeërs.
Naar aanleiding van het torpedeeren van drie
Engelsehe kruisers schrijft een Noorseh admiraal
in „MorgenJadet"
De Engelsehe taktiek van het blokkeert;a van
Noord- en Oostzee is ten ooode opgeschreven,
nu een Duitsche duikboot, met 20 koppen bemand,
door de gteheele Engelsehe wachtketen hetia, ruim
200 •zeemijlen van haar basis naar Let Kanaal,
het sedert eeuwen door Engeland beleersohtq
gebied, is 'kunnen sluipen. Dat de drie- kruisers
v at oud waren doet er niet toe. Wat hun giste
ren is gebeurd, kan morgen de heele Engelsehe
a clle-zeevloot gebeuren. Noord- en Oostzee zijn
niet langer in het bezit van Engelsehe blokkee
rt nde pantsermoinsters. Een nieuwe tijd met een
nieuwe methode begint veelbeteekenend voor de
Nederlandsch Comité tot steun van Belgische
en andere slachtoffers.
Zevende verantwoording van den penning
meester
Het totaal van de tot dusverre bij het Comité
ingekomen giften bedraagt nu f57.785.10
frs. 2918.90£ en M. 98.13.
„De Batavier YI".
Het aangehouden Nederlandsche stoomschip
«Batavier VIvan Bilbao naar Rotterdam, is
gisteren te Middlesbro aangekomen om aldaar la
ding te lossen.
De heer E. v. d. Kun werd 19 November 1853
te Rotterdam geboren.
De overledene genoot zijn opleiding op de R.
K. gymnasia te Katwyk a d Ryn en te Rolduc,
waarna hij van 1874-86 aan een handelsonder
neming te Rotterdam deelnam. Sedert te 's Gra.
venhage teruggekeerd, werd hij in December
1892 tot lid van de Tweede Kamer gekozen vooj
district Zevenbergen, welken zetel hij onafgebroken
tot September 1905 mocht behouden. Hoofdzake
lijk bewoog de heer v. d. Kun zich op het ge
bied van ffnanciën en belastingen. Om gezond
heidsredenen stelde de heer v. d. Kun zich in
1905 niet meer beschjkbaar voor het lidmaatschap
der Tweede Kamer.
In 1910 werd hij door de Prov. Staten van
Zuid-Holland gekozen tot lid van de Eerste Kamer-
Men seint ons uit Den Haag
De heeren Reimers en Verhulst, de beide offi
cieren die in Albanië eenigen tijd in gevangen
schap hebben doorgebracht, zijn in ons land
teruggekeerd. Zij hebben zich hedenmorgen aan
het departement van oorlog aangemeld.
B. K. Onderwijs.
Het verblydend verschijnsel, dat de bevolking
van onze R. K. scholen gestadig toeneemt, is ook
thans weer duidelijk merkbaar. Terwyl in het
vorige jaar het getal der leerlingen op onze lagere
scholen 195065 bedroeg, is dit getal, blijkens op
gave in het pas verschenen «Jaarboek van het
R. K. Onderwijs" in dit jaar gestegen tot 198046
leerlingen. Een vooruitgangdus van 2981 leerlingen.
In het volgende jaar, mogen wij stellig aannemen,
is de bevolking onzer scholen tot over de twee
maal honderdduizend leerlingen geklommen.
Het getal der R. K. scholen in ons vaderland
klom van 976 in het vorige jaar tot 1005 in dit jaar
terwijl in het geheel aan 873 personen geidelijken
steun verleend werd.
„De Gelria".
Uit Falmouth is te Amsterdam bericht ontvan
gen, dat het stoomschip «Gelria" van den Kon.
HollandschenLIoyd,opreis van Buenos Ayres naar
Amsterdam te Falmouth opgebracht, zonder lossen
zal mogen vertrekken.
De «Gelria wordt Dinsdag te Amsterdam ver
wacht.
Scheepvaart.
Gedurende de afgeloopen week zijn den Nieu
wen Waterweg ingekomen 64 schepen (30 Neder
landsche, 20 Eogelsche, 7 Zweedscha, 6 Noordsche
en 1 Belgisch), waarvan 1 proefstoomer. Hiervan
waren bestemd voor Rotterdam 62, voor Poorters-
haven 1 en voor Hoek van Holland 1.
In hetzelfde tijdperk van 1913 kwamen binnen
223 schepen, waarvan 3 zeilschepen, 3 zeelichters
4 vreemde sleepbooten, 1 proefstoomer, 1 stoom'
hopper, 1 bergingsvaartuig, 4 marinevaartuigen,
en waaronder ook 5 stoomschepen, die aan de
VondeliDgenplaat hebben hebben gebunkerd. Hier
van waren bestemd voor Rotterdam 199, yoor
Papendrecht 2, voor Schiedam 1, voor Vlaar-
dingen 5, voor Maassluis 2, voor Poortershaven 2
en voor Hoek van Holland 7.
Sedert 1 Januari zijn aangekomen
Schepen Netto R. ton
N. Waterweg 1914 7355 9.047,735
1913 8515 10,349^592
Rotterdam 1914 6758 8.525,278
1913 7811 9,714,104
(N. R. Ct.)
Aangehouden goederen.
Op verzoek en in overleg met den minister van
buitenlandsche zaken heeft zich een «comité voor
aangehouden exportgoederen" gevormd, met het
doel de belangen te centraliseeren der Nederland
sche handelshuizen, welke goederen uit Europee-
sche havens naar Azië en Australië verscheept
hebben met koopvaardijschepen onder vreemde
vlag, die sedert door een oorlogvoerende mogend
heid zijn aangehouden of buitgemaakt-
Belanghebbenden worden uitgenoodigd zich met
dit comité in verbinding te stellen, waarna in
samenwerking met het departement van buiten
landsche zaken de noodige maatregelen tot be
hartiging hunner belangen zullen worden ee
troffen.
Het bovenstaande geldt eveneens voor die be
langhebbenden ten behoeve van wie reeds op hun
aavrage bij het departement van buitenlandsche
zaken ot rechtstreeks bij Nederlandsche diploma
tieke of consulaire ambtenaren stappen gedaan
zijn.
Het comité is samengesteld als volgt: E. D.
van Walree (directeur van de Nederlandsche Han
delmaatschappij, Amsterdam), E. W. Scholten
(lid der Arena Geo Wehry Sc Co., Amsterdam),
Henry AHymans, (directeur der Maatschappij
voor uitvoer-en commissiehandel, Amsterdam), A.
Tigler Wybrandi (waarnemend directeur der
Internationale Grediet- en Handelsvereeniging
«Rotterdam", Rotterdam), mr. E. S. Orobio de
Castro Jr. (lid de firma E. S. Orobio de Castro
en Zoon, Amsterdam, mr. D. W. Stibbe (advocaat
en procureur, Amsterdam).
Alle bescheiden stukken moeten worden inge
zonden aan laatgenoemde, adres: Damrak 88,
Amsterdam.
Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
jn den morgen van 28 Sept. medegedeeld door het
Kon. Ned. Met. Instituut te De Bildt.
Hoogste barometerstand 766.6 te Munchen.
Laagste barometerstand 733.0 te Skagen.
Verwachting tot den volgenden dagstorm
achtige later tijdelyken afnemende noord weste
lijken tot zuidwestelijken wind, meest zwaar be
wolkt, waarschynlyk regenbuien; aanvankelijk
koeler.
Zilveren Professiefeest.
Op uibdrwckelijk verlangen van den jubilaris
is het zilveren professiefeest van Pastoer J. M. Lan
gewen, gisteren alleen kerkelijk gevierd.
Om 10 uur droeg de eervv. «ubilaris een plech
tige 11. Mis van dankzegging op geassisteerd d,o,or
den Eerw. Pater Rijken als diaken on den Eerw.
Pater Uy terwaal, als subdiaken, terwyl de Eerw.
Pater v. d. San de als ceremoniarius fungeerde.
Onder leiding van den heer Timmerbaas zong
het zangkoor op verdienstelijke wijze de vier
stemmige missa in honorem saneti Francisci Xa-
verii van Fr. Witt, het Tantum Erga van Homner-
lage Grete. De plechtigheid went besloten met
de Laudate van Ruigeok.
Het altaar prijkte in eea keurige versiering!
van groen en bloemen.
Be Jubilaris werd in den middag1 gecomplimen
teerd door den Hoogeer w. heer Deiten en de
geestelijkheid van Schiedam
De heer A. C. A. N.vlet sprak' namens
den Bijzonderen Raad van de Vereeniging v. d
H. Vincentius a Paulo, de heer Zoetmulder na
mens het kerkbestuur.
Nog werd de jubilaris gecomplimenteerd na
mens de Willibrordus-vereeniging, in welks be
stuur de jubilaris zitting heeft.
Vele parochianen en stadgenoot >n, wij merkten
om. op den edelachtb. heer Burgemeester, Hon-
nerlage Grete en echtgenoot©, benutten ueze gele
genheid om Pastoor Langewen hun hulde te be
tuigen.
Moge het Pastoor Langewen gegeven zijn nog
vele jaren in onze stad werkzaam te zijn en moge
hij, in minder ongunstige omstandigheden zijn
gouden Priesterfeest in ons midden vieren.
Brand.
Zaterdagnacht omstreeks kwart over 12 werd
de brandweer gealarmeerd voor een uitslaanden
brand op de terreinen van de glasfabriek »Uto"
van de firma H. Jansen aan de Noordvestsingel
Door onbekende oorzaak was brand ontstaan
in de machinekamer. Fel sloegen de vlammen
uit het dak. Omstreeks een uur scheen het of het
geheele complex gebouwen kistenmakerij en dis
tilleerderij in vlammeD zou opgaan.
De brandweer onder leiding van commandant
Krijger was spoedig ter plaatse en bestreed krachtig
het vuur met twee stoomspuiten en twee slangen
op de waterleiding.
I)e Burgemeester was intusschen op het terrein
van den brand verschenen, eveneens de Commis
saris van politie en de directeur van de gasfabriek
Door het tactvol optreden van de brandweer
bleef de brand beperkt tot het machinegebouw.
Om twee uur was het gevaar voor de belendende
perceelen geweken, om half drie rukten de stoom
spuiten weer in.
Met twee slangen op de waterleiding werd nog
gewerkt tot vier uur.
Het dak van de machinekamer is ingestort en
ook de muren hebben veel geleden.
De andere gebouwen hebben niets geleden,
zoodat de glasblazers, die vandaag weer aan het
werk zouden gaan, naar ons men verzekerde
morgen met het werk kunnen beginnen.
E. A. M. van der Kun. *j*
Zondagmiddag is het Eerste Kamerlid voor
Zuid-Holland, de heer E. van der Kun, te 's Gra-
venhage, overleden.
Steuncomité.
Wij vestigen nog eens de aandacht van onze
lezers op de scbaalcollecte die morgen (Dinsdag)
door de leden van het Steun-Comité langs de
huizen zal worden gehouden.
Erkend moet worden dat reeds veel door vrij
willige bijdrage is samengebracht, doch nog
zeer velen zullen ongetwijfeld het hunne willen
doen, om den reeds thans hooggestegen nood te
enigen, en in de toekomst te kunnen blijven
lenigen.
Laat deze algemeene steundag nu eens een be
wijs te meer zijn voor de bekende milddadigheid
van Schiedam's ingezetenen.
Laat de opbrengst aller verwachtingen over
treffen dan kan het Steuncomité in aller naam
zijne moeilijke doch schoone taak weder geruimen
tjjë blijven voortzetten.
ArbeidsbeursSteuncomité*
Het aantal ingeschreven werkeloozen bedroeg
in de week ven 21 tot 26 September 101; 4 per
sonen werden voor langer of korter tijd geplaatst,
Kamer van Koophandel en Fabrieken.
Vergadering van Vrijdag 25 September.
Voorzitter de heer B. A. J. Wittkampf.
De notulen der twee vorige vergaderingen wer
den voorgelezen en ongewijzigd vastgesteld.
Op voorstel van den Voorzitter werd besloten
om twee vaste commissiën samen te stellen, n.l.
één voor post, telegraaf en telefoon en één voor
de middelen van verkeer. Tot leden der eerste
commissie werden benoemd de heeren Th. G. van
der Burg, D. Ris EHzn., A. H. M. Melchers en
A. A. J. Wittkampf, tot leden der tweede de
heeren A. Cool Mzm, D. L. Ingelse, H. J. Jansen,
A. van der Vlies ten S. C. Waalwijk van Doorn'
(1874).
Er was o.a. ingekomen een schrijven van de
firma M. van Emden alhier, waarin er op gewe
zen werd, dat in de laatste jaren door de ver
schillende Spoorwegmaatschappijen de staangelden
bij de lossing en lading van aangekomen, resp.
te verlaten wagons beduidend zijn verhoogd, al
thans de tijd, welke voor lossen en laden werd
beschikbaar gesteld, aanmerkelijk is ingekort; dat,
hoezeer dit op zich zelf reeds zeer belemmerend
voor de verladers werkt, hier in de laatste tijden
een factor bij komt, n.l. dat allengs de sluiting
op den Zaterdagmiddag bij verschillende bedrij
ven meer en meer is ingevoerddat door de
Spoorwegmaatschappijen met deze instelling geen
rekeniDg is gehouden, waar zich het feit voordoet,
dat wagons, welke op Zaterdag aankomen, dien
dag niet meer in lossing komen en daardoor in
hooge mate met staangeld worden belastdat dit
in het bijzonder aangroeid tot een misstand bij die
wagons, welke onder Rykssluiting aankomen en
waarvan de douaneformaliteiten slechts in den
namiddag kunnen plaats vinden, waardoor het
onvermijdelijk is, dat men in de termen van staan
geld valt, en dat; waar de sluiting op den Zater
dagmiddag nagenoeg allerwegen met sympthie
wordt begroet, het haar wenschelijk voorkomt,
dat de bepalingen der Spoorwegmaatschappijen in'
overeenstemming worden gebracht met tijdsom
standigheden. TeVens werd in die missieve door
genoemde firma tot de Kamer het verzoek gericht
om in de door haar gewenschte richting bij de
Spoorwegmaatschappijen haren invloed aan te wen
den. De Kamer beloot.hierop te antwoorden, dat zij
by missieve van 21 Novemder 1912 tot den Raad
van Administratie der H.IJ.S.M. het verzoek richtte
verlenging toe te staan van den bij reglement
vastgestelden lostijd, en daarop van dien Raad
bericht ontving, dat hij geen aanleiding kon vin
den om een langeren termijn voor het lossen van
wagons toe te staan, en dat zij geen termen aan
wezig achtte om met het oog op den vrijen Zater
dagmiddag tot de H. IJ. S. M. opnieuw een der
gelijk verzoek te richten, daar deze moeilijkheid
naar hare meening door een overeenkomst tusschen
den werkgever en diens arbeiders moet opgelost
worden. Voorts werd besloten, de firma van
Emden er op te wijzen, dat de Kamer bij schrij
ven van 8 Mei 1913 den heer inspecteur der
invoerrechten en accijnzen alhier er opmerkzaam
opmaakte, dat zij het wenschelijk zou vinden»
indien er geregeld vanaf 's morgens 9 uur een
ambtenaar aan het station aanwezig was voor het
inklaren van goederen, en dat de inspecteur daarop
bij een missive van 10 Juni 1913, welker inhoud
werd opgenomen in het verslag van de vergade
ring der Kamer van 22 Augustus 1913, dat In de
Schiedamsche en de Nieuwe Schiedamsche Cou
rant werd geplaatst, aan de Kamer mededeelde,
dat hij zoodanige maatregelen zou nemen, dat
gedurende de maanden November, December
Januari en Februari in het vervolg overeenkom
stig haar verlangen zou worden gehandelddat
hij, om ook overigens zooveel mogelyk aan hare
wenschen tegemoet te komen, aan de betrokken
ambtenaren opdracht had gegeven om mede ge
durende de overige maanden den handel zooveel
mogelijk ter wille te zijn en ook in den voor
middag visitatiön en verificatiën te verrichten,
