Binnenland.
^tads- en Gewestelijk Nieuws.
-4
Officieel wordt nog medegedeeld, Zaterdag een
detachement Duitschers, bestaande uit een brigade
infanterie, twee regimenten cavalerie en zes bat
terijen, van welke twee zeer zwaar tijdens hun
opmarsch van Bruzelles, Termonde naar Aalst
door de Belgen werden aafigevallen. De Duitschers
trokken in wanorde terug op Assche, in handen
der Belgen latende talrijke gevangenen en ge
wonden. Uit wraak bombardeerden de Duitschers
Zondag Mechelen met kanonnen van zeer groote
draagwijdten.
Belangrijke krachten deden een algemeenen
aanval op ons front van Maine tot Aalst. Ver
schillende Duitsche aanvallen werden terugge
slagen. Belgische cavalene-divisies slaagden er in
den linkervleugel van de Duitschers in den rug te
nemen. Het algemeen resultaat is, dat de Duit
sche aanvallen mislukt zijn en dat de Belgen hun
positie zonder moeue behielden.
Kardinaal ALercier.
Het „H. v. A." vertelt het volgende aar
dige staaltje van het optreden van kardinaal
Mortier in zijn zoo jammerlijk geteisterde bis
schopsstad.
De doorluchtige kerkvorst kwam bij1 den Zeer
Eerw. heer Van Stappen, pastoor van O. L
Vrouw van Hanswycfc, met het verzoek tem
naar de armste huisgezinnen zpmder onderscheid
van denkwijze te leiden. Nauwelijks had de
ui tmuntende kerkvoogd, zich met den herder bui
ten de Hanswyckpoort vertoond, of geburen lie
pen in de huizen rand, roepende: ,.De Kardinaal
is daar f"
Talrijke groepjes vrouwen met kinderen vorm
don zich op Hanswyck de Bercht, op den Diies
en in de Aambeeldsiraat. Zijne Eminentie lichtte
tot al dié arme lieden een troostend woora,
onderhield zien met hen over den toestand van
hun huisgezin en reikte ze een milde gift.
Op cien Leuvenschen Steenweg: kwam eensklaps
een arm vrouwtje tot oen aartsbisschop ge
ioopen, hem zeggenae
Mijnheer, men heeft mij gezegd, nat de
kardinaal op ons gehucht zijn ronae maakt, en
dat het een lange magere is. Zijt gij dat?
Vvel ja, vrouwtje, zeide de ZeerEerw. heer
pastoor Van Stappen, het is wel tot Zijne Emi
nentie, dat gij spreekt.
Wel mijnheer de kardinaal, nernam de
eenvoudige vipuw, wat maakt gij ons gelukkig.
Het moedertje viel op de knieën en ontving;
van den primaat van België niet alleen den
zegen maar ook een milde gift.
Wilde treiue n".
In den nacht van Zaterdag op Zondag zijn van
een Belgisch station achtereenvolgens acht treinen
in volle vaart gejaagd op de lijnen naar Leuven.
Machinisten en stokers brachten deze tremen
zoover als maar mogelijk was, zetten toen alle
kleppen open en sprongen eraf.
Men weet nog niet welke rampen deze treinen
veroorzaakt hebben, toen ze in razende vaart te
recht kwamen midden in het spoorwegnet, door
de Duitschers gebruikt.
Zeker is, dat op verschillende plaatsen de lijnen
naar Antwerpen voor langen tijd onbruikbaar zijn
gemaakt.
Tegelijkertijd wordt, voorzoover noodig, de loop
van het kanon uit de monding vooruitgeschoven,
doch vindt zulks alleen plaats in een vlakke baan.
Bij snelvuurgeschut ligt de mond van het ka
non precies in de scbietgleuf en vormt daarmede
een draaipunt voor het nemen der verhooging
(minimaalgleufafiuit). Van groote beteekenis is het
verder ook, dat bij de meeste Fransche sper forten
ook de voor het afslaan van eene bestorming
bestemde machinegeweren en snelvuurkanonnen
onder pantser staan om ze tot het laatste moment
van de bestorming intact te kunnen houden en
alvorens deze vuurmonden niet tot zwijgen ge
bracht zijn kan ook de bestorming niet aanvangen.
Het aanvallen van een sporfort bij Verdun begon
dan ook met het aanleggen van beschutte stel
lingen, die het aanrukken en het in actie brengen
van de Duitsche zware artillerie beveiligden.
Een kapitein der Duitsche artillerie schildert
volgender wijs den strijd van zijn artillerie Ik had
hem me dien morgen wel heelemaal anders voor
gesteld, dan hij werd. Na den geheelen nacht
met mijn compagnie schansen gegraven te heb
ben bij heerlijken maneschijn en in het gericht
van de schijnwerpers hadden we tegen den mor
gen mijlenver uit den omtrek prikkeldraad bijeen
gebracht en voor onze loopgraven aangelegd en
nu hoopte ik op een stevig dutje tot diep in den
namiddag in mijn vereenzaamde officierstent.
Maar nauwelijks heb ik me uitgestrekt, of daar
begon me een spektakel, dat hooren en zien ver
ging. De Franschen waren weer eens naar voren
gerukt en hadden hun artillerie vlak voor ons op
de hoogten ingegraven. Hunne stukken dekken
de hoogten, waarachter wij liggen met schrapnells
en granaten af. Wij maken bij het barsten van
elk projectiel een diepe buiging en mijn kerels,
die juist de werking van het Fransche geschut
geducht aan den eigenen lijve bespeurd hebben,
kijken me van verwachting aan, of ik nog niet
het bevel ga geven terug te trekken op het door
hun voor veilig aangezien terrein achter onze
hoogten
Maar daar ziet het er eerst echt wild uit. Vele
paarden hebben zich losgerukt en jagen nu wild
over het uitgestrekte door springende granaten
verstrooide veld. Ja, er bebooren stalen zenuwen
voor het oorlogswerk, maar voorwaarts schuiven
we onze batterijen, die nu het naderrukken van
den vijand onmogelijk maken.
vrouw, die herhaaldelijk aangewezen werd voor
het werk, dat buitengewone hoedanigheden van
kalmte en bedrevenheid vorderde, zegt
«Afschuwelijk I Afschuwelijk Afschuwelijk
en dan sluit zij even haar oogen in haar handen
om de vreeselijke beelden weg te vagen, die voor
haar opdoemen.
«Denk eens aan het aantal twee millioen.
Dat is nooit geëvenaard. Denk aan de juistheid
der doodende machines. Aan het aantal dier machi
nes 1 Aan de ontzettende voorraden ammunitie,
die zij verslinden. Duitschland moet een groot
hospitaal zijn. Frankrijk begint hetzelfde te
worden".
Ik heb het zelf gezien. Ik heb juist gereisd van
de Atlantische kust door het midden van Frank
rijk, overal zjjn gewonden. Reeds worden bedden
schaarsch, al zijn gelukkig zoovele lichtgewonden
dat zij spoedig genezen en ruimte kunnen maken'
voor anderen. Maar men gaat het ontzettende der
worsteling beseflen, als men elke beschikbare
school gesticht, openbaar gebouw ziet herschapen
in een hospitaal, even goed als vele groote spoor
wegstations en tal van particuliere woningen en
dan te bedenken dat het in Duitscnland nog veel
erger is
En nog altyd duurt aan de Marne, én aan de
Weichsel, én aan de Save, én op de zeeën die
vreeseiijke slachting voort! Hoé lang nog? Hoé
lang?
Een p r i e s t e i' a a n een kan ot n
g e b o nd e n.
De inwoners van Bueken, eene gemeente in
de provincie Brabant, kanton Vilvoorde, zijn oog
getuige geweest van een ijselijk tooneel, vertelt
het „Hbl. v. Antw." De Duitsche Iroepen be
schuldigden den eerw. pastoor geweerschoten van
op den kerktoren naar ae Duitsche soldaten te
hebben geschoten.
De gëmeenteoverheid kwam er tusschen en zeg
de dat zulks onmogelijk was, vermits de herder
der parochie sedert lang ziekelijk was en door
een patei kapucijn werd vervangen. Deze laatste
wercl alsdan bij1 de officieren ontboden, die den
priester zonder hem den tijd te laten zijne op
schuil te bewijzen, door den kop schoten.
De ziekelijke pastoor, werd veroordeeld om
aan een kanon te worden vastgebonden. De
brave man werd van zijn bed gehaald en aan
hot kanon géhonden, waarmede men rond den
hot van het kasteel van M. reed, terwijl tal
rijke hoeren, die als gijzelaars werden aange
houden, op het grasperk moesten liggen, rn'et
de armen uitgestrekt en het aangezicht ten
gronde, onder de waakzaamheid der barbaren.
Terwijl de dronken officieren en soldaten
zich vermaakten om het ijlselijk schouwspel,
waarvan zij zich plichtig! maakten, zongen zij1
luidkeels.
De eerw. pastoor' van Bueken zou na eenige
dagen vreeselijk lijden bezweken zijn, doch tot
hiertoe wordt zulks niet bevestigd'.
FRANKRIJK.
De forten van Verdun.
De Fransche sperforten bij Verdun bestaan uit
een gesloten werk, dat zoowel infanterie- als
artillerie-verdediging in zich vereenigt. De voor
naamste stukken geschut staan onder pantser en
dik rij is daarbij cehiuik gemaakt van het dub-
t< I pantser. In rust steekt tuj deze pantsers enkel
de vlakke koepel van den pantsertoren even boven
het betoomassief uit. Het gescöut is teruggetrok
ken en de pahtsertoren zoo diep neergelaten, dat
de schietgleuf verdwenen is.
Moet er een schot afgevuurd worden, dan wordt
de pantsertoreu op electrische of hydraulische
wijze zoo ver in de hoogte gebracht, dat nu de
schietgleul boven het betonmassief komt uitsteken.
Brief van een stervend soldaat.
Den 8en Sept. viel de 22-jarige Fransche semi
narist en soldaat Marie-Lucien Juillard, van het
93e regiment infanterie van La Rocbe-sur-Yon in
den strijd, door een kogel in de dij gewond. Eerst
in den nacht van 9 op 10 Sept. werd hij op het
slagveld gevonden en overleed in den trein, die
hem naar Malesherbes bracht, ten gevolge van
bloedverlies.
Men heeft op hem een brief gevonden, dien
hij met potlood heeft geschreven, terwijl hij daar
hulpeloos op het slagveld lag. «Le courier de
l'armée" reproduceert hem in een zijnner num
mers, en de »Msb." geeft er de volgende verta
ling van
Al mijn lievelingen
Wanneer gij dezen brief ontvangt zal uw
«Daudou", wel naar den hemel zijn gegaan, of de
Duitschers zullen hem hebben opgeraapt van het
slagveld.
Gistermorgen, 8 Sept., omstreeks half negen
toen gij in de H. Mis waart, ben ik door de
goedheid der Allerheiligste Voorzienigheid, midden
op het slagveld getroffen door een kogel, die mij
ne dij doorboorde, en ik ben gevallen. En op de
zelfde plek; lig ik nog, want door eene waarlijk
onverdiende overeenkomst met mijn lieven Ver
losser Jezus op het kruis ben ik waarlijk aan
een kruis geklonken, daar ik mijn been zelfs ter
breedte van een milimeter niet kan bewegen:
Mijne wonde doét mij zoo goed als geen pijn
wanneer ik stil lig, maar ik lijd een vreesehjken'
dorst.
Mijne geestesgesteldheid is zeer goed, ik heb
niet den (minsten angst. Met mijn kruisbeeldje
voor mij, bid ik en wacht op hetgeen de wil van
God mij zal beseheren.
Gij weet, dat ik alvorens te vertreken mijn
leven aan God geofferd heb. Ik heb deze offering
sedert gisterenmorgen herhaaldelijk hernieuwd,
ik herhaal ze nogmaals met alles wat de Goede
God er wil bijvoegen of afnemen.
Ik vrees den dood niet, ik heb hem gezien en
zie hem nog te zeer in mijne nabijheid by heeft
niets vreeselyks, omdat hij het geluk brengt.
En gij, o ik bid u, laat uw verdriet stil, ge
laten en bijna blijde zijn. Mijn eenigste verdriet
is u te moeten verlaten, maar ik weet, dat ik u
spoedig zal terugvinden.
Het slagveld aan de Marne.
O, dat slagveld aan de MarneNooit is er een
oorlog geweest, die iets zoo vreeselyks te zien
gaf, schrijft de corresp. van het »Hbl.". Als de
lijken daar in hun massa's lijken van dieren wa
ren, zouden wij medelijden hebben. Maar man
nen manoenNooit heeft de wereld zóó iets
gezien.
Dat klinkt overdreven; misschien zeggen som
migen uwer: »Die mannen hadden nooit een
slagveld gezien."
Welnu, hier volgt het getuigenis van eene, die
andere slagvelden zag die aanschouwde de slag
velden in den Balkanoorlog, waar men de dooden
telde in nooit gehoorde cijfers. Een Roode
Kruiszuster, een bekwame, degelijke Fransche
Priesters onschuldig;
g'efusülleeru.
De „Framkf. Volksz." ontving d.d. 11 Sept.
uit Longuyon het volgend schrijven: „Duitsche
spldaten hier hebben veel praats gemaakt over
den pastoor van Longuyon, die van den kerk
toren signalen zou gegeven hebben en daarvoor
volgens de krijgswet is gefusilleerd. Dezen
morgen was ik er getuige van, dat een officier
een groep paters en andere geestelijken uit
Keulen, die 20 minuten oponthoud hadden, ver
telde, dat de opperste krijgsraad het geval
nauwkeurig had onderzocht en ten slotte ver
klaarde, dat de bedoelde pastoor geheel on
schuldig' gefusilleerd is. Dientengevolge is het
stoffelijk overschot van den pastoor opgenomen
en met alle eer opnieuw ter aarde besteld. Er
hebben veel meer van dergelijke gevallen plaats
gehad!"
Een analoog geval is het volgende:
In Schweighausen in den hoven-Elzas zijn
school, kerk en orgel verbrand. Een zoon van
den onderwijzer, die voor enkele weken tot
diaken werd gewijd, is in cie hitte van het
gevecht doodgeschoten, op het oogen bak, toen
hij bij de huisdeur verscheen. Aldus ue zake
lijke mededieeling van de „Straatsburger Rost":
Wij kunnen, zoo schrijft „oer Fisasser", aan
art laatste nog toevoegen, dat dit het eenige
geval is door de overheid na nauwkeurig on
derzoek geconstateerd, waartij een geestelijke
in den Elzas werkelijk doodgeschoten is. Over
de wijze, waarop de bedoelae eerw. heer Türk
om het leven kwam, loopen er1 verschillende
lezingen. Volgens de eene lezing, ons van be
voegde zijde versteekt, viel hij, teen een Duitsch
bataillon Schweighausen binnenrukten en hij,
blijkbaar om een gewichtige meiedeeling te
doen, op den commandant toeliep. Alsdan trof
hem een Duitsche kogel. Fr moet blijkbaar een
ti oat misverstand in het spel zijn geweest
want de bataillon-commandant trad omnia,iel ijk
op energieke wijze tegen de soldaten op, uit
wier rijen het schot gevallen was. Zeker is, dat
de dood van dezen geestelijke de aanleiding
W'era tot de geruchten en lasteringen, welke
later onder de soldaten over de geesfijelken
uit den Elzas verder verteld werden.
van de kust. De Oostenrijkei's hadden de bedoe
ling de schepen'"op mijnen te laten stoeten. Op
het «Ogenblik, dat, zij: op de hoogten van onze
stellingen waren, viel van ae vesting Kohila een
signaalschoft, waarop dadelijk 4 batterijen van
het Tornt Lastioa en Mafula het vuur openden.
De kanonnade duurde ongeveer een kwartier.
Reeds hij de eerste se telen werd een Fransch
oorlogsschip getroffen door 24 granaten. Hel schip
zonk'. 2 Andere oorlogsschepen liepen groote scha,
de op. De andere stoomden onmiddellijk terug.
De Oostenrijkers hadden slechts weinig doo
den en g'ewonoen. De bedoeling om het station
voor draaalooze telegrafie te Lustikin te vernie
tigen, is mislukt.
Vacantiekaartea voor militairen.
De Directie der H. IJ. S. M. heeft bepaald, dat
na 30 dezer, wanneer de vacantiekaarten niet
meer geldig zijn, deze nog mogen worden verstrekt
aan alle in uniform gekleede militairen, zoowel
hoogere als mindere, tegen den vastgestelden prijs
van f4.- f3.— f2.— voor resp. Ie, 2e en 3e
klasse.
Lyn GoudaSchoonhoven.
De nieuw te openen spoorlijn Gouda - Schoon
hoven zal 29 dezer met enkele locomotieven wor
den ingetreden.
Uitslag van vermengd gedistilleerd.
Het Stbl. no. 450 bevat een Kon bestuit van
den Hen dezer, waarbij het volgende wprdt be
paald
In de gevallen, waarin volgens artikel 114, ir.
a der wet van 20 Juli 1862 (Stbl. no. 62), bij uit
slag' van gedistilleerd, verificatie door ambtenaren
moet plaats hebben, kan, met goedvinden van
den inspecteur der accijnzen, voor gedistilleerd,
dat volgens een vast recept bereid wordt met
zelfstandigheden, die de juiste opneming van de
sterkte met den vochtweger verhinderen, een on
derzoek naar ae sterkte achterwege blijven.
Prof. Dr. Nagant te Rolduc. terug.
Men seint uit Rolduc aan ae „Msb.":
De Rolducsche leemar ar. Nagjant, over wiens
spoorloos verdwijnen men zich ongerust maakte,
is gisteren behouden en wel hie,r teruggekeerd'
Dir. Nagant was den 26sten lugustas j.l met
een ccnvooi gevangenen weggevoerd naar het
kamp bij Munster in Hannover en werd daair
Vrijdag 25 September, naaat zijn identiteit als'
Nederlander, was vastgesteld, vrij gelaten. Hij
arriveerde gisterenmiddag 4 uur over Herzo-
gemath, te Rioldixc, waar hij hij zoo onverwachte
terugkomst door de blij-verrasle leeraars cn
studenten met de hartelijkste geestdrift weru ont
vangen.
Met prof. Nagant Werd ook een pater conven
tueel, Antonius van der Bol, als Nederlander in
vrijheid gesteld.
Nederl. Journalistenkring.
In de Zaterdag-middag te 's-Gravenhage ge
houden vergadering van het bestuur van den
Nederlandschen Journalistenkring is, in de plaats
van den heer A. Voogd, te Rotterdam, die vol
gens de statuten verplicht was af te treden, be
noemd tot secretaris de heer D. Kouwenaar te
Amsterdam.
Vóór den oorlog.
De correspondent van de «Daily Chronicle"
verklaart, dat hij verscheidene bewijzen in han
den heeft, waaruit blijkt, dat Duitschland reeds
geruimen tijd het plan had om met Frankrijk den
oorlog aan te gaan. Hij verklaart, dat in Juli
1911 een stuk grond van 6 K.M. in het centrum
van Maubeuge was aangekocht, zoo men zeide
voor de oprichting ven een locomotievenbergplaats
Later is gebleken, dat de gronden door Krupp
waren aangekocht, welke de gronden van solide
onderlagen voorzag, zonder meer. Later is ge
bleken hoe nuttig deze heuvels waren voor de
opstelling der zware Duitsche stukken belege
ringsgeschut.
OOSTENRIJK-HONGARIJE.
B ombardemen t van A nti v a fi.
Een telegram aan de „Frankfurter Zeitung"
meldt, dat in. den namiddag van 18 September
O.ostenrijksch-IIongaaische oorlogsschepen het
bombardement van Antivari wederom geopend
hebben en een groote afdeeling' Montenegrijnen
vernietigd hebben. Bij die gelegenheid werd een
draadloos telegram van de Fransche vloot aan de
Miantenegrijnsche onderschept, waarin de Fran
schen den Montenegrjjnen vroegen om den 19en
s morgens om 7 uur een algemeenen aanval op
Boraohe te ondernemen, terwijl ae Franschen gelijk
tijdig van de zeezijde zouden aam/allen. Aangezien
men met de bedoeling: van den vijand op ae hoogte
was, werden alle mogelijke maatregelen getroffen.
Den volgenden morgen «m 8 uur naderden 30
kleine en 15 groote pantsei schepen Bocche. 12
schepen naderden in dichten nevel tot op 6 K.M.
Lotisico.
Men seint ons uit Den Haag
Van goed ingelichte zijde vernemen wij dat de
Minister van Justitie aan den Directeur van Lo
tisico heeft gemeld in geenerlei overleg of onder
hand met de Directie van Lotisico te willen treden
maar de gang van zaken te zullen afwachten.
Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 29 Sept. medegedeeld door het
Kon. Ned. Met. Instituut te De Bildt.
Hoogste barometerstand 767.4 te Vlissingen.
Laagstebarometerstand 742.0 te Neufahrwasser.
Verwachting tot den volgenden dag: krach
tige tot matigen noordwestelijken later wellicht
afnemenden en krimpenden wind, aanvankelijk
nog kans op buien, later tijdelijk opklarend, over
dag iets zachter.
Hoogwater.
Tengevolge van den N.W. storm kwam gisteren
avond het water weer over den kaaimuur. Om
half tien luidde het bekende klokje om de water-
wacht op te roepen. Om half elf stond het water
ongeveer twee duim tegen de huizen aan. Het
water bereikte een hoogte van ongeveer 1.95
boven N. A. P.
De malaise in de Brandery-industrie.
De Burgemeester is gisteren met twee heeren
uit den Schiedamschen handel, de heeren D. Ris
en S. A. Maas in particuliere audiëntie door ZExc
Minister Treub ontvangen.
Met den Minister werd de ernstige toestand
der Schiedamsche Branderij-industrie besproken
en vooral de hulp der Regeering ingeroepen in
zake den uitvoer van granen uit Amerika of En
geland.
4
