Binnenland.
Btads- en Gewestelijk Nieuws.
Bij X kreeg zes uur 's middags een Duitsche
.brigade het hevel tegen de Fransehen aan te
vallen Het regiment... marcheerde, gevolgd door
aie... met onze compagnie aan het hoofd. Bij
het licht van de electrise he zaklantaarn werd
nog snel een briefkaart geschreven aan de Vrien
den in het vaderland. Wij wisten, dat liet warm
zon toegaan, dat velen onzer kameraden het
slachtoffer zouden worden. Het was in den nacht,
een 'koude nevel lag over het veld, loe.n plotse
ling de eerste schoten knalden.
Onze patrouilles hadden voeling; met den vij
and. Drie kilometer voor Y begonnen de hin
dernissen. De breede straatweg' was versperd
dooir gevelde boomen, de in het vrije veld mar
cheerende troepen vielen in sloten of bleven
aan prikkeldraad hangen. Tastend slopen wij
voorwaarts. Steens weer klonk de zachte roep
van de voorsten: Draadscharen naar voren ko
men Eindelijk half vijf 's morgens waren wij
zoo ver, dat wij het dorp konden bestormen
Een afdeeling' van onze compagnie had als
patrouille een huis in den donkeren nacht be
stormd met groote waaghalzigheid. En deze
afdeeling werd nu midden ia het doip ver
schrikkelijk beschoten. Deze kameraden, moesten
gered worden. Uit alle hoeken en gaten knalde
l'.et Steenen vlogen van de daken op ons neer.
Met een hoera gingen wij verder, niettegen
staande wij -ontvangen werden door een regen
Van kogels en hagel. Steeds drongen wij1 ver
der dpor. Elk huis werd door onze verbitterde
soldaten genomen. Zij- sloegen de deuren in en
alles wat in den wegl kwam werd verbrijzeld.
rouwen van vijftig, zestig jaar, de gezichten
verschrikkelijk verwrongen, kwamen ons met
revolvers in de hand tegemoet. De bajonet deed
afschuwelijke diensten. Elke kamer moest ver
overd worden.
Met tegenzin, maar- wij moesten voor de nood
zakelijkheid buigen, traden wij ;o-p tegen vrouwen
t-n gewapende jongens. De laaiende huizen
waren tevens de graven van de bezitters, die
in de vlammen teruggedreven werden.
Met het vee hadden onze soldaten medelijden,
brullend renden de dieren door de sera ten.
Het dorp was om kwart voor zes veroverd.
Voorzichtig loopen wij over het met bloed
gekrenkte slagveld, hier en daar het gelaat
verlichte na van een doode, om te zien -of het een
kameraad van onze compagnie is. Een zachte
uitroep van schrik van een mijner vrijwilligers
doet o-.ns een aagten-blik stil houden:, hij heeft
zijn landsman herkend. Een granaat verbrijzelde
zijn horst volkomen.
Maar verder moeten wij over het do-ode iweld.
Daar k-o-men de rookende puinhoopen van het
dorp Brandende lijken van de vroegere be
wonera liggen op straat.* Overal een verschrik
kelijke lucht. Smeulende s-ofa's, bedden, ransels,
lijken, a-oode paarden, een groote puinhoop-
Uit een huis klinkt een zwak kreunen. Een
klein hondje sta-at bij het lijk van -een jongen
man en begpoet -ons kwispelend met den staart.
Daarna werd dit dier onze trouwe metgezel op
de patrouille.
Halt' wat zijn dat v-ooii' gedaanten? Een zes
tigtal mannen, vrouwen en Kinderen naderen
ons Zoodra zij ons zien, klinken een verschrik
ktlijk jammeren en smeeken. „Grace, monsieur,
g'-ace". Een jammervolle s-toet van half aange
klemde mensehen met zuigelingen -op den arm,
cbe grijsaards en zieke vrouwen voortsleepen.
rouwen en kinderen vallen op de knieën, grij
pen onze voeten en stamelen woorden. Zijl hou
den ons crucifixen, francstukken en zilveren
lepels voor. Het hart staat stil bij, de gedachte
ai eenals- dit ellendige lot eens gekomen was
over de onzen in het dierbare vaderland.
■Met moeite zijn de jammerenden lot bedaren
te brengen. Woorden zijn niet voldoende. Om
onze vriendschappelijke bedoelingen duidelijk 1e
maken streel ik een klein meisje over het haar.
ik wijs hun als toevluchtsoord de kerk. Allen
dringen zij' ons, om onze handen te drukken,
te kussen. Bij deze huide Krijgen mijn eenvou
dige Zwaven het hard te verantwoorden. Een
•geeft zijn hart lucht door uit te roepen: „Liever
vecht ik met uie vervloekte boeren dan het ge
grien te hiooren van "deze vrouwen I"
Wij hadden aan onze opdracht voldaan. Wij
kregen honger en dorst. Sedert den vorigen
avond hadden wij niets giehad. Dus naar een ge
deelte van de stad L., dat nog' niet vernield was.
Wij gingen aoor de straten, het geweer en de
revolver klaar om te schieten. Wij zochten
ae „Bon Lingerie". W-ij lieten het licht vallen op
alle schil oen. Eindelijk vonaen wij den koel;:-
bakker. Alles gesloten. De bijl wordt al-s- deur
klopper gebruikt. De bakker verschijnt. Op 'on
ze manier zeggen wij hem in het Fransob, wat.
wij wenscben. „Geen brooct" is zijn antwoord.
W ij waren vlugger in ue bakkerij dan de meel-
fcpoeaer gedacht had. De heerlijke geur was
verdacht. Wij openden den oven. Hoeia! Aan
ae bajonet hangend een dampend brood, een
half wagenrad.
A ijftien stuks trekken wij er op dez'e wijze
uit. mtusschen heeft een onzer* acbtei een meel
zak een aangebroken fleschje bier gevonden.
Waar er een is zijn er ook meer. Vergezeld
(■oor de gewapende macht, duikt de bakker in
zijn kelder -onder, om te verschijnen met een
aozijn l'lesschen licht bier. - Eerst moet de edele
gever ei een uitdrinken op onze gezondheid.
Rattengif is geen lekkere medicijn. Hetgeen
gr? teren een officier moest ondervinden, dank
zij de streek van een schurk van een boer.
W ij droegen onzen buit in zakken weg, niet
zonder eerst den bakker een kwitantie gegeven
te hebben met de veelzeggende bemerking: „La
France payera notre compte".
B ij V e r d u d.
De oorlogscorrespondent van de «Vossische Zei-
tung" schrijft over de uitwerking van de Duitsche
artillerie op een spertfort ten zuiden van Verdun,
als volgt: «Onze rit ging wederom de Lorraine
op. Rondom woedde de strijd, achter ons in het
bosch donderde een Beiersche houwitserbatterij,
die ook al geholpen had om Manonvilliers dat als
het sterkste fort ter wereld bekend stond te ver
nietigen. Bijna loodrecht stegen de bommen tot
meer dan 4000 meter hoog om op meer dan 10
Kilometer afstand hun vernielingswerk te ver
richten. Vlak voor ons knalden schoten van een
andere Duitsche batterij blijkbaar eene van lichter
kaliber en overal in de rondte langs den heelen
horizon stegen de witte rookwolken van de Duit
sche en Fransche zware kanonnen op, telkens
doorbroken van de kleine wolkjes afkomstig van
springende shrapnells. Vlak achter den houwitser
konden we duidelijk de luchtkolom zien die de
bom mee in de hoogte sleurt en gedurende een
breuk van een seconde konden we het stalen
lichaam van den bom vlak boven onze hoofden
in de zon zien glanzen, ettelijke duizenden meters
hoog. Daarna vervulde gedurende meerdere se
conden een onheilspellend geluid de lucht totdat
een dolle knal verkondigde dat het projectiel zyn
doel bereikt had. Het fort Lionville waarop het
vuren gericht was beantwoordde dit al reeds
sedert den voormiddag niet meer, zoo ook de
andere zuidelijke forten van den spergordel. Van
Fransche zijde werd de strijd op dit deel van het
slagveld boofzakelijk vanuit de talrijke tusschen-
stellingen gevoerd en zoo zal het ook nog wel in
de eerstvolgende dagen zijn. Hunne vernietiging
gaat daarom zoo laDgzaam omdat ze telkenmale
van positie veranderen. Iedere batterij bezit drie
of vier, sedert maanden voorbereide tusschen-
stellingen en zoodia de eene beschoten wordti
rijdt de batterij naar de naast bijgelegen stelling
en opent dan van daar uit eenige uren wederom
het vuur.
de armen uitbreidend met de woorden «Jongen,
mijn jongen, ben je daarhet waren er maar
weinigen, die dit wederzien bijwoonden. En in
de haast, die de vader had om den zoon te om
armen, was alles den Keizer behulpzaam en hield
ik plotseling, voor ik het wist, des keizers helm
in de hand. Langer dan een uur bleef de hoogste
bevelhebber bij den jongen overste. Zondagmorgen
ontving dan de Prins de tijding, dat hem het
ijzeren kruis eerste klasse was verleend. De
tweede klasse van dit eereteeken had hij al eerder
verdiend. Op het slagveld werd hem dat ge
schonken, en omdat er op dat oogenblik geen
ijzeren kruis van dit jaar voorhanden was, nam
generaal von Strantz het door hem in den oorlog
van 70 verdiende kruis zich van de borst en
schonk het -den prins.
DüITSCHLAND.
Het garde-regiment.
De »N. R. Ct." ontvangt uit Parijs het relaas
van de vernietiging van het Pruisisch garde
regiment, dat vroeger onder commando van den
kroonprins stond.
Gebruikmakende van het mistige weer rukte
een Pruisische garde-brigade onopgemerkt aan op
de Fransche gevechtslijn. De Duitschers hadden
echter niet gerekend op de sterke verdedigings
posities waarin de Franschen verschanst lagen.
Toen de zon doorkwam en den mist verdreef,
werden de Duitschers opgemerkt door de Fran
schen, die zich echter niet verroerden, voor het
bevel tot den aanval werd gegeven. Misleid door
de stilte gingen de Duitschers nog verder, toen
plotseling in de rust van den ochtend een trom
petsignaal weerklonk, gevolgd door het geratel
van een geweersalvo.
Het eerste gelid van de aanrukkende Duitschers
was neergeveld. Het tweede gelid aarzelde, ten
spijt van de pogingen der officieren om hun man
nen aan te moedigen. Aan één vleugel kwamen
echter de Duitschers onder trompetgeroffel en
blaasmuziek aanstormen. Het was het regiment
waarvan de kroonprins vroeger kolonel was, het
elite-regiment der Pruisische garde, de trots van
den Keizer en aangevoerd door den bloem der
Duitsche aristocraten.
Daartegenover stonden aan Franschen kant
Afrikaansche troepen. Toen het bevel tot schieten
gegeven was openden de Afrikaansche troepen
een moordend vuur op de aanvallende Duitschers.
Spoedig was er van het geheele regiment nog
slechts één compagnie over, en alras was ook die
geslonken tot een handjevol mannen. Op het laatst
stond enkel nog een luitenant overeind. Een paar
seconden later was ook hij neergeschoten.
PrinsOscar.
De oorlogscorrespondent van het «Berliner Ta-
geblatt" vertelt over het weerzien tusschen den
Keizer en Prins OscarOp de tweede verdie
ping van mijn hotel had ook prins Oscar een
Kamer betrokken. Zijn grenadiers hadden den
2-lsten September nabij Verdun als leeuwen ge
vochten. Het was een moorddadige worsteling en
onze soldaten moeten om iedere duimbreed grond
vechten, want telkens en telkens weer knalde
het uit de groene boomtoppen. De Prins voerde
zijn regiment door den strijd ten zegenpraal.
Verscheidene officieren waaronder een majoor
sneuvelden aan zijn zijde. Andere officieren
werden zwaar gewond. Na den slag kreeg
de Prins een acute hartaandoening. Het dagen
lange vechten, de dood van zijn kameraden en
van zijn dappere soldaten, die hij zelf in het vuur
gevoerd had, dat alles werkte te hevig op hem
in en verlamde zijn kracht voor korten tijd. Van
Keulen af had hij den weg per auto afgelegd,
namiddags tegen 3 uur kwam de Keizer om zijn
zoon te bezoeken. Het toéval voerde me juist in
de vestibule toen de Keizer zijn zoon kwam op
zoeken. In de deuropening verscheen de bleeke
blonde gravin die den Keizer ridderlijk de hand
kustte. Rechts naast de deur stond het bed van
Prins. De Keizer trad binnen, reeds in de deur
ENGELAND.
De rede van Asquith.
De Engelsche legatie te 'sGravenhage geeft in
een communiqué eenige interessante bijzonder
heden van de rede, door den Engelschen eersten
minister Asquith Vrijdag te Cardiff gehouden.
In verband met de wijze, waarop de dominians
van Indië en de kolonies der Kroon zich gedra
gen, zeide de minister, dat nooit in de geschiede
nis een zoo groote en verscheidene gemeenschap
zulk een eendrachtigen en vastbesloten geest had
getoond in antwoord op den gemeensehappelijken
oproep. Toen wij dezen oorlog ingingen, hadden
wij geen kwaadwilligheid te bestraffen noch on-
rechten te wreken. Wij hadden geen twist met
Duitschland.
Ofschoon wij onophoudelijk hebben gewerkt
voor den vrede om de ramp van den oorlog te
vermijden, konden wij Duitscbland niet de vrije
hand laten, wanneer het een gelegenheid zocht,
de Europeesche wereld te overheerschen. Wij
weigerden een dergelijke verbintenis aan te gaan
Vier weken geleden vroeg ik mijn bondgenooten,
hoe wij ons van verre konden hebben gehouden,
als wij den teugeloozen inval in Frankrijk en
België zagen door horden, die achter zich lieten
een ijselijk spoor van verwildering, verwoesting
en ontheiliging, den zwartsten bladzijden der ge
schiedenis van de barbaren waardig. Sedert heb
ben wij steeds duidelijker geschreven gezien in
letters van bloed en vernieling, het ware oogwit
van dit lang voorbereide plan tegen de vrijheden
van Europa. Wij gelooven nog steeds in verdra
gen, in de rechten van de zwakken en de plich
ten van de sterken en wij zien voorwaarts bij het
einde van den oorlog naar een Europa, waarin
deze groote en eenvoudige waarheden beveiligd
zullen zijn tegen een opnieuw smart veroorzakende
era van bloed en yzer.
meester geeft aan, dat in totaal is ontvangen
f64,587.12 frs. 4,920,82£ M. 98.13.
Oorlogscrediet.
Naar verluidt, zal binnenkort oen nieuw ore-
diet, van 50 milliaen gulden worden aangevraagd,
Lei voorziening in de kosten van het onder de
wapenen houden van het leger1 en de verdere
buitengewone maatregelen, door de regeering in
verband met de tijdsomstandigheden genomen.
Het toegestane c-rediet van gelijk bedrag Leg'int
langzamerhand uitgeput te raken, hetgeen niet
te verwonderen is, waar alleen de kosten voor
het leger dagelijks op 4 a 6 ton gouds zijn to
schatten.
Het voornemen der regeering moet zijn, mach
tiging te vragen pan wederom voor deze 50 mil-
lioen schatkistpapier uit te geven.
Het credietpmtwerp moet reeds den Raad van
State hebben bereikt, ,om met. spoed te worden
onderzocht.
RUSLAND.
De Russische Generale staf deelt mede dat
onbeteekenende gevechten in de buurt van Kielce
en den rechteroever van den Weichsel geleverd zijn.
In de Karpathen zijn de Russen het dal van
de Nedjaey afgedaald en hebben bij Mikouletse
een Oostenryksche afdeeling verslagen, die zijn
kanonnen en munitie verloor.
Op den weg van Lodze naar Szisjliki beproefde
de eerste divisie der Duitsche cavalerie den aan
val van de Russische cavalerie tegen te houden.
Dit gevecht begon tegen het vallen van de duis
ternis. De Duitsche escadrons ontweken echter
onze aanvallen, verstrooiden zich en gingen op
de vlucht. Zij leden groote verliezen en sleepten
de infanterie die hen moesten steunen mede.
In Oost-Azië.
De Japanners hebben bezit genomen van den
spoorweg in de provincie Sjangtoeng tusschen
Tsinan foe en Wei-sien.
Be Chineesche overheid maakte bezwaren, doch
de Japanners wezen er op, dat uit een strategisch
oogpunt onmogelijk aan de Duitschers kan worden
toegestaan de contróle te behouden over een spoor,
weg in hun rug gedurende de krijgsverrichtingen
bij Tsingtao (de spoorweg loopt in N.W. Z.O.
richting door het binnenland achter het pacht-
gebied Kiautsjou.) Zij halen voorts de vergunning
van de Duitjche regeering aan, steunende op het
Chineesch-Duitsche verdrag van 1898, ten bewijze
dat de spoorwegmaatschappij feitelyk Duitsch is.
Japansche mijnenvegers zijn op mynen gestoo-
ten. Een is gezonken, een andere is beschadigd.
Er zijn vier dooden en 19 gewonden. De Japan
ners hebben een Duitsche torpedojager doen zin
ken. De vijandelijkheden worden met kracht
voortgezet, in het bizonder het artilleriegevecht.
De oorlogsschepen in de haven verleenen de for
ten krachtige hulp.
Tweede Kamer
De Tweede Kamer is tegen morgenochtend half
twaalf bijeengeroepen, ter behandeling van het
wetsontwerp tot aanvulling en verhooging van de
marine-begrooting 1914 en regeling van werk
zaamheden.
Rogge.
Men meldt ons, dat de regeering, teneinde prijs
opdrijving en terughouding van rogge'tegen te
gaan, bezig is groote partijen rogge uit Amerika
te koopen.
Nederlandsch Comité tot steun van Belgische
en andere slachtoffers.
De achtste verantwoording van den penning-
Op een myn geloopen.
Zaterdagavond is te IJmuiden binnengekomen
de logger Wilhelmina 4, KW 148, met 17 man
equipage van het Nederlandsehe s-tcomischip
Nieuwland, dat 5 mijl ten Nopiuen van Outer
Ddwnsing -op een mijn geloopen err gezonken
is,
Het stoomschip- Nieuwland is het nieuwste
schip van de Scheepvaart- en Steenkolen-Maat
schappij te Rotterdam en was met een lading
teenkolen bestemd van Goole naar Hariingen.
De Nieuwland wa-s Zaterdagmorgen te ruim 8
uur vertrokken. De ramp had plaats te 10 40.
Het schip werd getroffen in ruim één, dat
openbarstte, waarna het stoomschip eerst over
stuurboord, later over bakboord ging' overhel
len, om binnen korten tijd met den kop in zee
tc zinken. Alle opvarenden hadden gelegenheid
zich in een van de seheepsboplen te bege-ven,
die do|or den genoemden logiger werd opgepikt,
zoo-dat alle opvarenden gered zijn.
Gezagvoerder is kapitein H. Drayer, van Rot
terdam. Tot de geredden behoort onder meer
Jan Noordergraaf, van Rotterdam, die -ook tot
do geredden van de Hioutdijik behoorde. Aan
boord van den logger werden allen van klec-
ren voorzien. Tijdens de catastrophe had de ede-
stuurman E. S-tegers met een der matrozen de
wacht.
Door de zorgen van het agentschap werd der
bemanning! in het Koning Willemshuis een onder
komen verischa-ft. (N R. C
Mynen in de Noordzee.
Be Britsche admiraliteit heeft qok' aan de maat
schappij Zeeland kennis gegeven, dat mijnen in
het zuidelijk gedeelte van de Noordzee werden
gélegd. Aan de Zeeland is medegedeeld, welke
route veilig kan worden bevaren.
D.e duur der reis zal dop? deze maatregel eenigs-
zins worden verlengd en de Zeeland overweegt
daarom, haar (schepen vroeger uit Vlissingen tc
d-oen vertrekken.
De- mogelijkheid, besta-at, dat de passagiers; reeds
den. avond tevoren te Vlissingen moeten aan
komen, waar zij aan aan boord van de mailbooten
kunnen overmachten.
My. Nederland.
Het thuisvarend mailstoomschip «Rembrandt"
hetwelk drie October Kaap St. Vincent passeerde,
zal Gravesend aandoen alvorens naar Amsterdam
te komen.
Men -seint ons uit IJmuiden:
Na vijf dagen zonder schroef te hebben rond
gedreven is de IJmuider stoomtrawler „Henriet-
te" door de eveneens te IJmuiden thuisbe-hoo-
rende stoomtrawler Zaanstroo-m lil opgepikt en
alhier binnengebracht.
Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 5 Oct. medegedeeld door het
Kon. Ned. Met. Instituut te De Bildt.
Hoogste barometerstand 771.9 Vlissingen.
Laagstebarometerstand 755.7 Bodoe.
Verwachting tot den volgenden dagmatige
later wellicht toenemende zuidwestelijke tot noord
westelijken wind, betrokken tot zwaarbewolkt,
waarschijnlijk eenige regen, zelfde temperatuur'
Arbeidsbeurs—Steuncomité.
Het aantal ingeschreven werkloozen bedroeg in
de week van 28 September tot 3 October 86 27
personen werden voor langer of korter tijd ge
plaatst, terwijl in het geheel aan 689 personen
geldelijken steun werd verleend.
Apologetische cursus.
Wij vestigen nogmaals de aandacht op den
apologetischen cursus, die a.s. Woensdag in het
Bondgebouw zal worden geopend.
Be deelnemers worden verzocht om half negen
m de zaal aanwezig te zijn, opdat stipt op tijd
kan worden begonnen.
Zooals reeds bekend is bedraagt de toegangs.
prijs per les 5 ets. en kunnen kaarten worden
genomen voor den duur van den geheelen cursus
(12 lessen) a f0.50.
