Binnenland.
Statos-Generaal.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
zoo fortuinlijk waren juist daar aanwezig te zijn,
Z. M. bleek in uitstekenden gezondheidstoestand
en beste stemming.
Toen hij zijn auto verliet, drukte hy den plaat
selijken commandant hartelijk de hand en een
aantal Fransche officieren waren aanwezig om
zijne majesteit »bon voijage" te wenschen.
Het begon nu te regenen, maan' zij deden hunne
mantels af en gingen in vol uniform aan boord.
Eenige oogenblikken laler stonden de koning en
de prins van Wales met elkander te praten op
het dek.
Dan kwam de prins aan wal en ging op den rand
van de kade staan. De koning bleef op het pro
menadedek bij de achterste hut.
De trossen werden losgegooid en langzaam be
gon het schip los te geraken en weg te varen in
de aangroeiende duisternis. De prins stond op
de kade om zijn vader te zien vertrekken tot het
laaatste oogenblik.
Dan, na een eind-saluut. keerde hij zich om
ging weer den auto in en keerde, vergezeld door
een officier van den staf, naar het front terug,
DUITSCHLAND.
Uit Berlijn wordt d.d. 8 Dec. geseind
Z. M. de Keizer heeft zyn voor heden vast
gesteld vertrek naar het front wegens ongesteld
heid eenige dagen moeten uitstellen. Hij lijdt aan
een bronchiaalkatarrh en heeft koorts. Gisteren
en vandaag heeft hy nochians het rapport van
den chef van den generalen staf van het leger
*e velde kunnen nagaan
RUSLAND
De slag byLodz.
Aan een overzicht van de Kölnische Zeitung over
de krijgsbedrijven in het Oosten ontleent het »Vad."
Vat men de gevechten in het Westen op als
een belegering van Frankrijk door de Duitsche
legers, dan hebben de Russen de taak, den inge
sloten bondgenoot ontzet te brengen.
Daaruit blijkt de zeer groote beteekenis van de
overwinning van Von Hindenburg, wiens onver
zettelijk doel is, beide legermachten, in het Oosten
en in het Westen, te vernietigen.
Begin November had onze cavalerie de spitsen
van het Russische leger op verscheidene plaatsen
teruggeworpen, zich echter, onder voortdurende
aanraking met den vijand, langzaam op de gren
zen teruggetrokken,! terwijl de grootere troepen-
deelen achter dezen sluier naar de hun aangewe
zen plaatsen opmarcheerden.
Veertien November kwam het bericht, dat een
Russisch legercors by Wloclawek verslagen was
en in de eerstvolgende dagen werd die boodschap
aangevuld en men vernam, dat de aangerukte
Russische versterkingen eveneens teruggeworpen
en in aftocht wareD.
Terwijl dit zuidelijk van de Weichel gebeurde,
was op den rechtervlengel een andere Russische
groep, die tegen Thorn optrok, eveneens versla
gen en moest zich op Plock terugtrekken.
In het Zuiden had onze bondgenoot met zwaar
hart Oost-Galicië prijs gegeven en zich onder de
muren der groote vesting Krakau verzameld,
van waar uit zij in Noord-Oostelijke richting op
rukten.
Een legergroep, samengesteld uit beide bondge-
nooten, hield bij Czentochan de verbinding tus-
schen de op den linkeroever opereerende Duitsche
troepen en het zuiden in stand.
Tusscben de hoofdmachten van beide partijen
ontwikkelden zich noordelijk van Lodz en zuide-
ljjk van Plock nieuwe gevechten, waarbij de Duitsche
linkervleugel zich tegen den flank en den
rug van den vijand keerde. Bij Lodz stond de
strydstil, daarentegen gelukte het den Russen, zeer
sterke krachten uit het Zuiden en Oosten samen
te brengen, teneinde deze te omsingelen.
Volgens een ouden ervaringsregel loopt elke
omsingelingspoging gevaar van zelf omsingeld te
worden. Door een wapendaad, die tot de schit
terendste der historie behoort, onttrok de Duitsche
groep zich aan het afsnijdingsgevaar. (De historie
van Rennenkampf zou de strategische beteekenis
van het wapenfeit belangrijk kunnen verkleinen.
Red.) Om dezen aanval mogelijk te maken, heb
ben de Russen de in Galicië staande legers, voor
al het insluitingsleger van Przemysl, moeten ver
zwakken, door de aanvallen der bondgenooten
uit Krakau en Gzentochau hen niet toelieten-
van dit deel van het front troepen weg te
halen.
Zoodra de Duitsche linkervleugel, het leger van
Mackenzen, de (aansluiting met onze hoofdmacht
teruggekregen had, ging dit tot een nieuw offen
sief over Russische aanvallen op Duitsche stel
lingen bij Lodz mislukten en het Duitsche tegen
offensief heeft thans tot de inneming van Lodz
geleid.
Hoeveel buit en gevangenen gemaakt zijn, is
nog niet bekend, maar het belang daarvan treedt
ook op den achtergrond by de beteekenis van
het taktisch succes, dat het knooppunt van ge
wichtige lijnen en wegen in ons bezit bracht en
aan onze operaties een steunpunt geeft, van waar
uit de verdere operaties zich kunnen ontwin-
kelen.
Van de Weichsel over Lowitsch, Lodz, oostelijk
vao Sdonska Wolja loopt ons front naar de om
geving van Nowo Radomsk, gaat oostelijk langs
Czeotochau en sluit met de stellingen van onzen
bondgenoot no rdoosteliik van Kiakau.
Wy moeten thins afvmchteu, hoe de gebeurte
nissen bij Lodz zich verder ontwikkelen en
welken terugslag zy op den totalen toestand
hebben.
ENGELAND.
De stemming in Ierland.
De drukkeryen van de Irish Freedom, Ireland,
Irish Worker, Irisch Volunteer en Leader, alle te
Dublin, ontvingen een waarschuwing van de politie,
dat zij voor den krijgsraad gedaagd zullen worden,
wanneer zij artikelen publiceeren, welke ontevre
denheid stichten of de recruteering belemmeren.
Alle in Ierland aankomende wapenen en am
munitie, zelfs die voor sportgebruik worden ge-
confiskeerd.
Dagorder van Koning George.
Voor zijn vertrek uit Frankrijk heeft de Koning
een dagorder uitgevaardigd, luidende »Het ver
heugt mij, dat ik in de gelegenheid geweest ben
myn leger in het veld te zien en eenige ervaring
op te doen omtrent het leven, dat ge daar leidt.
Door tucht, dapperheid en uithoudingsvermogen
hebt ge de tradities van het Britsche leger hoog
gehouden en nieuwe luister aan zijn geschiedenis
toegevoegd.
»Ik kan niet deelen in uw beproevingen, geva
ren en successen, maar geef u de verzekering van
het fiere vertrouwen en de dankbaarheid van
mijzelf en uwe landgenooten. In ooze gedachten
volgeft wij u dagelijks op den weg, die u gewis
naar de overwinning zal leiden".
ZUID-AFRIKA.
De ops tand.
Een bijzondere» corresp. van „Die Tijd" schrijft
d.d. 11 November uit Groenkiaalfonteiii
Met den opstand schijnt het zoo'n vaart niet
te loepen. Het overgroote deel van het lanü
is trouw en volgens mijn idee w*as de opstand
al verloren, voordat ze er mee begonnen. Het
schijnt alleen de kwestie te zijn, om de leiders
gevangen te krijgen en dan is bet heoiemaal uit.
Die leiders hebben wèl goed-klinkende namen:
de oude generaal De Wet, die in Jen boeren
oorlog den Engelse hen heel wat las' bezorgde;
generaal Beyers, die tot voor kort aan het hoofd
van de verdedigdngsmacht stond, e.a. t Zijn wel
allemaal lui, die in den groeten oorlog tot de
alleibesten behoord hebben, maar het volk hier
is erg- tegen „opstand tegen hel Gezag", en
verder zijn ze nogl lang niet bekomen van de
verschrikkingen van den laatsten oorlog.
Als je dat hoort, wat die lui hier zoo ai ver
loren hebben! B.v. die oude haas, bi, wien ik
woon. Vóór den oorlog was hij een welgesteld
man, had twee woonhuizen, een eno:rne opper
vlakte land, eenige honderden beesten en dan
verder nog schapen, varkens, hoenders, enz.
Toen de oorlog' voorbij was, had hij zijn land
nog, maar dat was ook alles. Het ceae huis
lag geheel tegen den grond; wat er nog van
stond, wordt nu als open stal voor de schapen ge
bruikt. Het andere huis was geheel uitgebrand,
en verder had hij geen beest, geen schrap, geen
varken, geen hoen, niets, absoluut niets. Hij
heeft er zich nu weer ziojowat novenop' gewerkt
het huis is voor Zuid-Afrikaandeus weer be
woonbaar en nu bezit hij weer 40 h 50 ossen
en koeien, circa 300 schapen en nog wat klein
goed. Maar denkt u, dat die man er iets voor
kan voelen, opnieuw te gaan vechten met risico
weer alles te verliezen? 1)
En zijn geval is niets bijzondere, alleen heeft
hij nog1 geluk gehad; er zijn er velen, die er
minder goed aan toe zijn dan hij. Die mensehen
gaan niet vechten voor een denkbeeldig iets,
als een vlag!. Wat kan het hun schelen, wat voor
vlag ze in Pretoria hebben? 2) Als ze nu maar
ongestoord leven, zich rustig aan hun arbeid
wijden kunnen en niet te veel last hebben, met
onder de wapenen te moeten komen Belasting
wordt er op het land zoo goed als niet betaald,
en de regeering is slechts in naam Epgelsch!
De meer ontwikkelden zien dan oi in. dat
ze het nu misschien nog beter hebben, dan toen
ze vrij waren.
Ze hebben absoluut hun eigen Tegee,r:og, hur.
eigen vertegenwoordiging en hun eigen be
ambten. Alleen is er een gouverneur generaal,
een Engelschman, die officieel vt el te zeggen
beeft en in werkelijkheid maar een man met
een mooie uniform en een mooien titel is, en
niets in te brengen heeft.
De heele opstand is zuiver een sentiments-
qoaestie en de groote massa is daar ongevoelig
voor. Het zal wel spoedig' weer geheel kalm
zijn hier.
Brieven uit Holland worden alle opengemaakt
en dan weer met een etiquet „geonerm door
censor" dichtgeplakt.
1) Deze laatste zin scheen den censor uit het
hart gegrepen. Hij heeft hem tenminste mei. een
bkuw1 potlood dik onderstreept en ook aan den
karit aangehaald I
2) Opk deze zin is door den censor onder
streept, maar met een vraagtteeken er voor.
Waarschuwing.
Dloor de positiecammandant van IJnmiden wordt
ter kennis gebracht, dat alle personen, die zon
der speciale toestemming, kiekjes of teekeningen
van verdedigingswerken of andeie photo's Van
iJ-muiden maken of zelfs maar langs oen weg
Icopen met een photofoestel zullen öes<*houwd
worden als spion, en hunne toestellen in beslag
genomen worden.
Tweede Kamer.
Het Kamerlid Beumer heeft, de vplgënde vra
gen tot den Minister van Oorlog gericht:
I. Is het waar, hetgeen de dtgbladen mel
den, dat de heer Mr. P. J. Troelstra naar aan
leiding van de betreurenswaardige gebeurtenissen
in het interneeringsfcamp te Zeist, den minister
van OoTloig heeft aangeboden met oen Belgischen
volksvertegenwoordiger Camille Huysmans ge
noemd kamp te bezoeken, opdat laatstgenoemde
zijn landgenooten zou kunnen toespreken en tot
rust aanmanen.
II. Indien, Ja, is1 de Minister alsdan bereid
mede te deelen welk antwoord door hem op dat
aanbod is gegeven.
De geïnterneerden.
De heer dr. Fr. v. Cauwelaert afgevaardigde
van Antwerpen heeft zich tot den Minister van
Oorlog1 gewend met het aanbod, de Belgische
geïnterneerden te Zeist naar aanleiding van het
op 3 Dec. j.l. voorgevallene te gaan toespreken
cm hen den raad te geven, dien zij: in deze om
standigheden van noode hebben.
De minister heeft het niet noodzakelijk geacht
dit aanbod aan te nemen.
Voorts heeft de heer v. Cauwelaert zich ter
beschikking van den minister gesteld voor het
houden van voordrachten en het organismen
van ontwikkelings- en ontspanningsavonden voor
de geïnterneerden zoowel in Zeist als in andere
plaatsen.
Het departement heeft dit aanbod in overweging
genomen.
De Minister van Oorlog' zal heden en morgen
een bezoek brengen aan de interneeringskampen
in Zeist en in Harderwijk.
In zijn Oorlogsbeschouwingen in »Het Vader
land", behandelt de oud-minister Staal de vraag,
hoe het staat met een militair, die zich laat
interneeren
Hij doet dat le. uit eigen keuzehij wil liever
niet krijgsgevangen zijn. De neutrale staat bewijst
hem dus op zijn verzoek een dienst.
Hij doet dat 2e. om zich aan den strijd te
onttrekken. M.a.w. hij bergt zich op onder de
beschermde vleugelen van den neutralen staat.
Hij doet dat 3e. met de wetenschap, dat bij
aan dien staat veel last, zorg en moeite veroor
zaakt.
Vooral des winters zullen het huisvesten, het
verplegen en het kleeden van een groot aantal
geïnterneerden tot veel bezwaren aanleiding ge
ven, welke niet worden vergoed door een even-
tueele restitutie der gemaakte kosten. Inzonderheid
kan de bewaking van zooveel geïnterneerden voor
een kleinen staat, die bovendien voor de hand
having der neutraliteit zijne troepen in actie heeft
te stellen aan de grenzen en aan de kust, of ze
beschikbaar heeft te houden op gewichtige punten,
een bezwaar opleveren dat te nauwernood over
wonnen kan worden, terwijl in ieder geval he1
personeel, voor dien bewakingsdienst aangewezen,
een zware en hoogst onaangename taak heeft te
vervullen.
Uit een en ander volgt, meent de schrijver:
a. dat aan hen die zich aanmelden om te wor
den geïnterneerd als eisch ware te stellen, dat
zij zich verbinden om verder niet aan den oorlog
deel te nemen en geen poging te zullen doen om
uit de interneeringsplaats te ontvluchten. Wie die
belofte niet wil afleggen, blijft vrij om naar eigen
land terug te keeren. Wel zal hem dan krijgsge
vangenschap bedreigen, maar tegenover het harder
lot dat hem daarin wacht staat, dat hij vrij blijft
in een pogen om te ontvluchten
b. dat, ook al wordt die eisch niet gesteld, de
geïnterneerde heeft te beseffen, dat hij den hem
beschermenden onzijdigen staat ernstig benadeelt
en bezwaart door eene poging tot ontvluchten.
c. dat de geïnterneerde de weldaad van de
mterneering, hem na eigen keuze en als 't ware
op zijn verzoek bewezen, te erkennen door
zich trouw en stipt te onderwerpen aan de inter-
neeringsbepalingen
d. dat hy geen aanspraak heeft op weelde,
gemakken, amusementen enz. die hij zeker ook
niet zou hebben genoten als bij de krijgsgevan
genschap had verkozen boven het geïnterneerd
worden
e. dat terwijl geen burger van den onzijdigen
staat er aan mag en zal denken de geïnterneerden
noodeloos te plagen, overdreven streng te behan
delen, onmenschlievend te bejegenen, het van zijn
kant een misplaatste menschlievendheid zou zijn,
als hij voor het gemak, de behoeften, de amuse
menten van de geïnterneerden meer moeite en
offers over had dan voor die van zijn medebur
gers, waarvan zoo velen van een en ander zijn
verstoken
f. dat bijaldien geïnterneerden het den onzijdi
gen staat, die hen welwillend opnam, lastig ma
ken, zy zich tegen de orde en de bepalingen ver
zetten, zij het staatsgezag aantasten en beleedigen
in den persoon der staatsambtenaren, zij onrecht
matige eischen stellen en geweld gebruiken om
deze voldaan te krijgen zij zich schuldig ma
ken aan een misdaad tegen den staat onder de
meest verzwarende omstandigheden en die dus
met de uiterste strengheid en zonder genade moet
worden bestraft.
Het kwam generaal Staal in deze dagen niet
overbodig voor, hierop eens te wyzen.
Naar zijne meening zou het een gruwelyke
misvatting zijn als ons volk bij incidenten of ac
cidenten, die zich met de geinterneerden mocfiten
voordoen, 't vorenstaande uit 't oog verloor en
door een verkeerd geplaatste humaniteit gedreven,
de geinterneerden willende helpen en beschermen
het gezag van den staat en zelfs het leven van
onze militairen die bij hen bewakingsdienst ver
richten, in gevaar bracht.
Belgische grensgemeenten.
Bij Kan. besluit van 5 dezer is ingesteld een
commissie tot regeling1 van de voorziening' in
noodzakelijke levensbehoeften in Belgische grens
gemeenten en zijn in die commissie benoemd
tot lid en voorzitter, de heer A. N. Fleskens,
lid van de Tweede Kamer der Staten-Geneiaal, te
Geldrop
tot leden, de heeren: mr. W F. VV. Kolkman,
burgemeester der gemeente Weert; J. H. C. Moers,
burgemeester der gemeente Thorn; W. C. J.
Passtoors, burgemeester der gemeente Ginneken:
E E H. Regout, lid der Provinciale Staten van
Limburg', te MaastrichtChr. van Ginneken, hoorn-
kweeker te Zundert; L. G. James, notaris tte
Sluis: F. J. L. M. van Waesberghe, burgemeester
der gemeente Hulst;
tot secretaris, de heer C. W. A. van Uden, bur
gemeester der gemeente Budel;
en is tevens benoemd tot legeering's ommissaris
ter behartiging van de belangen der commissie
in België, de heer mr. dr. J. van ïïest, lid van
do Tweede Kamer der Staten-Gmieraal. te Eind
hoven, voorzitter van de commissie ter behar
tiging van de belangen van Nederlanders in Bel
gië.
TWEEDE KAMF.R
In de zitting van gisteren werd onder groote
belangstelling de Leeningwet aan de orde
gesteld.
De heer de Meester verklaarde sympathiek
te staan tegenover een oorlogschatting, doch er
kende, dat de heffing in eensgroote bezwaren zou
opleveren.
Daarom achtte spr. het een goede oplossing,
dat de voorgestelde dekkingsmiddelen slechts zul
len worden vastgesteld tot 1 Januari 1917, zoodat
in 1916 zal moeten worden beslist of de leening
al of niet zal worden gedelgd door een nu met
name in het wetsontwerp genoemde heffing in
eens.
Het bedrag der leening 275.000.000 gld vindt
spr. te hoog, maar kan zich er mee vereenigen nu
de minister den vierden termijn facultatief heeft
gesteld.
Spr. heeft met genoegen geconstateerd, dat de
aanvankelijk voorgestelde opcenten op den ge
slachtaccijns, op de invoerrechten en op de suc
cessierechten zijn geschrapt.
Evenwel had de afgevaardigde nog wel bezwa
ren tegen de opcenten op de Grondbelasting voor
zoover het gebouwde betreft en nog veel grootere
tegen de opcenten op de Personeele belasting,
die vooral op den middenstand zullen drukken.
Waarom hij verlichting van dezen opcentendruk
wenschte door tot 1 Januari 1918 niet van de
leening af te lossen.
Spr. zou het verder een schande voor onze natie
achten als moest worden overgegaan tot het sy
steem van een gedwongen leening. Spr. had dit
dreigement dan ook liever niet bij deze wet gezien.
De heer Rutgers betoogde, dat leening verre
te verkiezen was boven beffing ineens.
Gevaar voor de sociale wetgeving, voor de
onder wys-pacificatie en voor de defensie vreesde
spr. niet van de jaarlijksche betaling van 26J
millioen voor rente en aflossing gedurende 15 jaar.
Over 15 jaar, betoogde spr., zouden de belastingen
toch met 26 millioen worden verminderd, en nu
is er wel een middel te vinden om de op die
wijze dan vrijkomende millioenen vooraf te ver-
disconteeren voor noodige hervormingen.
Een leening geeft meer gelegenheid, zeide spr.
om de lasten over alle inwoners te verdeelen,
daarentegen zou een heffing in eens te veel ka
pitaal aan den handel en de industrie onttrekken.
Spr. merkte nog op, dat het merkwaardig was,
dat een deel der politieke vrienden der regeering
zich zoo schrap zette tegenover het ministerie.
De heer P a t ij n verklaarde voor het ontwerp
te zullen stemmen al kon het compromis hem
nog niet geheel bevredigen, o.a. wegens schrapping
der opcenten op de successie belasting en de
handhaving der personeelopcenten, Spr. meende
dat nog wel eenigen tijd met leenen had kunnen
worden gewacht. Men had voorloopig schatkist
biljetten tot kleine bedragen kunnen uitgeven.
Spr. vindt het bedrag der leening wat hoog
waardoor gevaar kon ontstaan, dat de leening
uiet volteekend werd. Spr. verdedigde de rente
vau 5 proc. omdat het een tijdelijke leening geldt.
De voorzitter deelt mede, zoo noodig Donder
dag en Vrijdagavond vergadering te houden.
Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 9 Dec., medegedeeld door het
Kon. Ned. Met. Instituut te De Bildt.
Hoogste barometerstand 761.9 te Breslau.
Laagste barometerstand 744 5 te Christiansand.
Verwachting tot den avond van den volgenden
dagaanvankelijk zwakke tot matige winden, uit
oostelijke richtiDgen, nevelig tot zwaar bewolkt,
waarschijnlijk nog regen, iets kouder.
Gisteren zijn door de politie aan-
gehouden vier personen verdacht van diefstal van
lood van het dak van een loods behoorende bjj
een pand aan den Noordvestsingel.
Het lood werd in beslag genomen.
Gisterenmiddag werd in de Hoofd-
straat voorde sigarenwinkel van den heer Jurgens»
diens fiets medegenomen en een ander rywiel
daarvoor achtergelaten.
