Btftfe*€to&eraaL
Binnenland.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
AAN DE DARDANELLES
Naar uit Constantinopel wordt gemeld, worden
de Engelschen bij Sed el Bahr steeds terugge
drongen hun stelling reikt aldaar nog slechts 2
kilometer van de zuidelijke spits het land in. Op
de eerste hoogte bevindt zich de krachtig ver
sterkte veldstelling van het Turksche leger, dat
hier met een groote overmacht tegenover den
vijand staat. Deze Turksche stelling beheerscht
van daar af het schiereiland, voor zoover het zich
in den rug van de Turksche troepen uitstrekt.
De tweede stelling van de gelande bondgenooten
bevindt zich bij Ari Boernoe. Zij strekt zich tot
ongeveer een halve kilometer landwaarts uit en is
door een overmacht van Turksche strijdkrachten
omgeven. De op 15 dezer ondernomen vertwijfelde
poging van de Engelsch-Australische landingsaf-
deeling bij Ari Boernoe om door te breken werd
afgeslagen, waarbij de vijand ongeveer 1500 man
verloor. De landingsbruggen en de op het strand
opgeslagen voorraadplaatsen zijn door flankvuur
van het Turksche geschut grootendeels vernield.
De landing der Franschen bij Koem Kaleh,
welke volgens Reuter slechts ondernomen is om
de Turken op een dwaalspoor te brengen, is op
een spoedige vernietiging en verdrijving van de
Fransche troepen uitgeloopen. De Turksche ka
nonnen op Koem Kaleh konden reeds den volgen
den dag van daar uit met hun vuur aan het
gevecht bij Sed el Bahr deelnemen.
Een Fransche kruiser heeft by Sarskale, ten
westen van Mekri, aan de ten zuiden van Smyrna
gelegen kust, 60 soldaten aan land gezet, die op
de vlucht sloegen, toen onze kustposten het vuur
openden.
Een andere kruiser landde ongeveer 100 solda
ten bij'Sefat, ten westen van Fenike. Onze troepen
verdreven den vqand, die 10 dooden en gewonden
had.
In den nacht van 15 op 16 dezer trokken 2
voor de posten van Smyrna varende kruisers zich
terug, nadat aan een der schepen door het vuur
onzer batterijen schade was toegebracht.
Yan de andere gevechtsterreinen geeB belang
rijk nieuws.
De «Corriera della Sera« verneemt, dat de
duikbooten der geallieerden er in geslaagd zijn by
de Dardanellen drie vijandelijke stoomschepen,
waaronder een Turksch transportschip, tot zinken
te brengen.
Enorm groot moet het aantal gewonden zjjn,
dat van Gallipoli naar de Turksche hoofdstad,
waar alle openbare gebouwen in hospitalen her
schapen zijn, gebracht is. Naar verluidt zouden
de verliezen der Turken bij de Dardanellen niet
minder dan 50.000 man bedragen.
Liman von Sanders heeft het 5de legerkorps
naar Rodosto verplaatst. Het garnizoen van Con
stantinopel zelf is met 10.000 man versterkt. Alle
weerbare mannen onder de 55 jaar zijn onder de
wapenen geroepen.
DE DUIKBOOTEN-OORLOG.
Te Washington is men in ofGcieele kringen
overtuigd dat Duitschland voortaan zijn duikboo
ten geen handelsschepen zonder voorafgaande
waarschuwing in den grond zal laten boren, maar
ze zal laten doorvaren, op voorwaarde dat de
regeering der vereenigde Staten haar invloed
aanwendt om alle Engelsche en Fransche koop
vaarders te doen ontwapenen, en ten minste een
poging doet om den uitvoer van levensmiddelen
naar Duitschland mogelijk te maken.
De passagiers van de «Transylvania" van uit
New York zijn te Glasgow aangekomen. Deze
deelen mede dat een onderzeeër op 300 yards
achter het schip waarnamen, toen dit in de oor
logszone kwam.
De «Transylvania" voerde zigzag bewegingen
uit, zoodat de gerechten van de tafels werden ge
slingerd. De «Transylvania" ontvluchtte ten slotte
full speed.
IN ALBANIë.
Uit Athene wordt geseind, dat het bljjkens be
richten uit Corfu den opstandelingen Zondag ge
lukt is een uitval van de troepen van Essad pasja
uit Durazzo af te slaan. Bij deze gelegenheid
slaagden de opstandelingen er in de onmiddellijk
voor Durrazzo gelegen plaats Lei Basili te ver
overen, dat een gewichtig steunpunt voor de ver
dediging van Durrazzo vormt. N De opstandelingen
brachten dadelijk hun artillerie in de nieuwe
veroverde positie en begonnen Durrazzo te beschie
ten. Drie en twintig personen werden daarbij
gedood en meer dan 50 gewond.
IN PORTUGAL.
Bij de revolutionaire onlusten te Lissabon
zijn, naar luid van berichten uit Madrid onge
veer 200 menschen gedood én 500 gewond, voor
't meerendeel behoorende tot de republikeinsche
garde. Alle leden dezer garde die tegen de
revolutionnairen hebben gevochten, zijn in het
marine-arsenaal opgesloten. Admiraal Kavier
Brito is gevangen genomen, omdat hij den be
velhebber van de duikboot „Espadarte" zou heb
ben opgedragen de oorlogsschepen, die Lissabon
hebben beschoten, in den grond te boren.
Door het revolutionnaire comité is het vol
gende manifest uitgevaardigd
Wij willen, dat de republiek bestuurd zal
worden door een nationale, dus zuiver republi
keinsche regeering. Wij hijschen geen partij-
vlag, maar wij wenschen, dat alle republikeinen
zich vereenigen ten behoeve van de waardig
heid en het goed recht van de republiek. Wij
willen geen geweld of represaillemaatregelen, en
alleen ten behoeve van een nationaal gouverne
ment gaan wij over tot verdedigingsmaatregelen.
Iedereen kan vertrouwen stellen in de energie,
de eer en de vaderlandsliefde vaneen nationale
regeering.
LIT MEXICO.
Aan „De Tijd" wordt gemeld
Onlangs heb ik u het protest toegezonden,
door de Katholieken var. Amerika uitgebracht
tegen de wraakroepende Kerkvervolging in
Mexico. De daarbij gepleegde gruwelen zijn veel
verschrikkelijker geweest dan aanvankelijk de
Amerikaansche Katholieken konden weten. Nog
geregeld worden aan den H. Stoel over de ge
beurtenissen akten en oorkonden opgezonden,
welke afschuwelijke martelingen verhalen] waar
van zoowel wereldlijke geestelijken als klooster
lingen van beiderlei kunne slachtoffers zijn ge
worden^ Van enkele dezer kronieken heb ik
inzage mogen hebbenzij overtreffen in ver
schrikkelijkheid alles, wat men tot dusver in
martelaren-akteti heeft kunnen lezen.
In Saltillo werd een geestelijke op onnoem
bare wijze geschandaliseerd en, na met de meest
verfijnde wreedheid tot op het gebeente ont-
vleescht te zijn, gedood. Anderen werden in gal-
genstrikken half gewurgd om hun bekentenissen
te ontlokken over de bergplaatsen van het ker
kelijk vaatwerk. In Torreon is een leekebroe-
der als voedsel voor de dieren geworpenin
de kathedraal ,van Durango werden alle alta
ren en beelden vernield en de tooneelen her
nieuwd, die St. Denis tijdens de Fransche re
volutie zagzelfs de lijken van bisschoppen
werden uit de grafkelders gehaald, en met de
geraamten danste het gepeupel, dat met de troe
pen van Carranza gemeene zaak maakte. De
heiligschennende gebeurtenissen met H.H. Hos
ties en het schandelijk gedrag van beestachtige
soldaten in nonnenkloosters zijn niet na te ver
tellen.
De wereld zal er van ijzen, als zij de bijzon
derheden verneemt van hetgeen in Mexico is
geschied en waarbij de grootste afschuwe
lijkheden van den Europeeschen oorlog in ge
meenheid achterstaan.
Vele priesters zwerven nog onder vermom
ming rond, om in het geheim de Katholieken
bij te staan en hun de H.H. Sacramenten toe te
dienen. Velen zijn reeds het slachtoffer van de
liefde voor hun kudde geworden.
Het is onloochenbaar, dat de vrijmetselarij
en geheime anti-kerkelijke genootschappen ge
meene zaak met de revolutionnairen hebben
gemaakt.
Men verwondert zich nauwelijks over de bui
tensporigheden der revolutionnairen, wanneer
men hoort, door welke geschriften vol haat zij
tegen de Katholieke Kerk en de priesters wer
den aangezet zegt de „K. V.8. Aan generaal
Villa werd o.m. geschreven„Wij zouden u
vooral op het hart willen drukken, uw land van
de gemeenste aller menschelijke aasgieren te
bevrijden, namelijk van de katholieke priesters."
Den propagandisten, die sedert jaren de uit.
roeiing van het Katholicisme in de Latijnsche
republieken van Amerika eischten, treft een
groot deel der verantwoordelijkheid voor de
Mexicaansche gruwelen.
Wat in Mexico is geschied besluit de
„Köln. Volksz." moet in de geheele katho
lieke wereld een geweldig protest uitlokken,
éen protest, dat niet slechts de ellendige moor
denaars treft, maar al degenen, die voor deze
schanddaden de verantwoordelijkheid moeten
dragen. De bona-fide pers van alle richtingen
moest zich eensgezind bij de zestien millioen
Amerikaansche Katholieken aaneensluiten.
ALLERLEI NIEUWS.
Lord Kitchener heeft verklaard opnieuw
300,000 recruten noodig te hebben om nieuwe
legers te vormen.
Ook heeft Lord Kitchener meegedeeld dat de
Engelsche en de Fransche regeering van oordeel
zijn hun troepen naar behooren te moeten be
schermen tegen 't gebruik van vergiftige gassen
door het geweldige, ongerechtvaardigde nadeel te
herstellen dat zou blijven bestaan indien zy er
geen maatregelen tegen namen.
Volgens een bericht uit Havre aan de «Daily
Telegraph is het Duitsche vliegkamp te Ghistelles
door de herhaalde aanvallen van Engelsche en
Fransche vliegers geheel vernield.
Blijkens de Engelsche verlieslysten van 12
Mei, zyn 39 officieren gesneuveld, 70 gewond, 11
vermist. Bovendien worden d.d. 1 en 2 Mei 977
manschappen als gedood, gewond en vermist op
gegeven.
De admiraliteit meldt, dat by de Dardanellen
3 officieren zyn gesneuveld en 3 gewond, 296
manschappen worden als gedood, gewond of ver
mist opgegeven.
Te Canne bij Maastricht is in een der holen
van den St. Pietersberg net lijk gevonden van een
Duitsch landweerman, oud 47 jaar, die daar op
post had gestaan. Zyn geweer en 5 patronen
waren verdwenen. Na een onderzoek ter plaatse
bleek, dat de landweerman door een smok
kelaar met een browningrevolver is doodgeschoten
en dat de smokkelaar door den berg vermoedelijk
op Nederlandsch grondgebied is gevlucht. Morgen
wordt de landweerman te Tongeren begraven-
Het dorp moet fr. 25000 boete betalen of anders
zal het getuchtigd worden.
Verloven In den hooityd.
De minister van oorlog heeft de medewerking
der burgemeesters ingeroepen voor de controle op
de te verleenen verloven voor de hoognoodige
werkzaamheden ten behoeve van den hooibouw»
het wieden, het boonen poten en anderen soort
gelijken veldarbeid. De aanvragen zullen zooals
bekend is, worden onderzocht door een provinciaal
bemiddelingsbureau, welks oordeel omtrent de
aanvragen wordt vermeld op een roode of een
witte kaart. De witte kaarten (welke een gun
stig oordeel inhouden^ komen later bij de burge
meesters terecht, om te controleeren, of het ver
leende verlof inderdaad wordt gebezigd voor het
doel, waarvoor het gevraagd wordt.
Wol vordering.
De minister van oorlog heeft aan alle commis
sarissen der Koningin verzocht, de burgemeesters
der gemeenten, waar. schapen gehouden worden,
aan te schrijven, de scheerwol van alle schapen
te vorderen, ter voorziening in de behoeften van
bet leger.
Aanvankelijk was dit alleen voor Noord-Holland
geschied. Thans is de wol vordering voor het ge
heele land uitgebreid.
Nederlandsch gezantschap by den Paus.
Naar wij vernemen zal heden bij de Tweede
Kamer een wetsontwerp inkomen tot aanstelling
van een tijdelijk gezant bij den Paus.
Naar het oordeel der Regeering moet de inter
nationale toestand dit ten zeerste gewenscht
maken.
Hollandsch schip opgebracht.
Het Nederlandsch stoomschip «Niobe", van de
Kon. Ned. Stoom boot-Maatschappij, van Kopen
hagen naar Amsterdam bestemd, is op de thuis
reis, nabij het Hornrif-vuurschip, op 55*31'Noord
op 7° 4' Oost aangehouden door een groote Duit
sche onderzeeboot.
Bevolen werd een boot uit te zetten en met de
scheepspapieren naar den onderzeeër te komen-
De kapitein, de tweede-stuurman en enkele ma
trozen begaven zich naar den onderzeeër met de
scheepspapieren, waarop na een onderzoek werd
gelast, den onderzeeër te volgen.
De «Niobe" werd nu gebracht naar het Duitsch
marinestation List.
De aanhouding van de «Niobe" had plaats we
gens lading van een aantal kisten machinegewe
ren, te Kopenhagen ingenomen, welke later ge
consigneerd bleken te zijn aan de Nederlandsche
regeering, waarop onmiddelijk tot vrijlating door
het prijsgerecht werd besloten.
De behandeling van de Duitsche officieren en
autoriteiten ondervonden, wordt ten zeerste ge
prezen.
Ontslag arbeiders Heinbrug.
De Minister van Oorlog heeft, naar aanleiding
van de desbetreffende vragen van den heer Duys
medegedeeld, dat het bekend is, dat door den
commandant (d:recteur) van het Algemeen Ver-
dededigingspark aan de Hem brug aan 4 losse ar
beiders, die aldaar op Zaterdag 1 Mei j.l. tegen
uurloon als sjouwers ter versterking van de bij
het park gedetacheerde militaire werkploeg,
werkzaam waren, is gevraagd, of zij gene
gen waren om op Zondag 2 Mei tegen een loon,
dat 60 pCt. hooger was dan hun gewone huur
loon arbeid te verrichten, welke, als spoedeischend,
op laatstgenoemden dag bij uitzondering moest
worden uitgevoerd. Bedoelde arbeiders waren
daartoe zegt de Minister ongenegen en
hebben dan ook op dien Zondag geen arbeid
verricht.
Aangezien het werk, waaraan zij bezig wareD,
verder door de militaire werkploeg na den 2den
Mei, zonder dat deze door losse arbeiders versterkt
werd, kon worden verricht werd hun medege
deeld, dat vanaf 3 Mei hun hulp niet meer noo
dig was.
In deze aangelegenheid is door bovengenoem-
den commandant niet gehandeld in strijd met de
bestaande voorschriften, aangezien voor het in dienst
nemen van losse arbeiders bepalingen bestaan.
(Recueil Militair 1914, bldz. 557 e.v.) waarin be
treffende het loon op Zondag geen aanwijzingen
ZÜQ gegeven, en waarin de vaststelling van het
loon aan den betrokken commandant is overge
laten. Er is dus besluit de Minister ten
aanzien van de bovenbedoelde arbeiders geen on
recht gepleegd en er bestaat mitsdien geen reden
om herplaatsing en vergoeding van loonderving
in overweging te nemen.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Dmssdag 18 Mei.
Uitbreiding van den Landstorm.
Aan de orde is het wetsontwerp tot uitbiei-
ding van den Landstorm en aanvulling van de
Landstormwet.
Dit ontwerp bepaalt dat behalve degenen die
krachtens de Landstormwet deel uitmaken van
den Landstorm, daartoe ook zullen behooren zij
die in 1911, in 1912 of in 1913 den verplichten
of vrij willigen dienst bij den zeemacht, bij het
leger hier te lande of bij de koloniale troepen
hebben verlaten, daarbij inbegrepen het korps
mariniers, het reserve-personeel en de Indische
marine. Vrijgesteld van die bepaling zijn zij,
die vóór 1915 den 40 jarigen leeftijd hebben
bereikt en voorts ieder, die valt onder art. 16
der Landstormwet (ongeschiktheid, ontslag uit
den dienst, onteerend gestraften, vervallen ver
klaarden van den militairen stand enz.)
De heer T e r L a a n zal voor het wetsontwerp
stemmen, omdat gebleken is, dat de bourgeoisie
niets uit eigen beweging voor de landsverdedi
ging doet.
De heer de Savornin Lohmanis van
meening dat den minister van oorlog alles moet
toegestaan worden wat hij vraagt. Hij toch
kan beoordeelen wat noodig is.
De heer Duymaer v. Twist sluit zich
aan bij den afgevaardigde van Goes. Het con
tingent weerbare mannen moet zoo groot mo
gelijk zijn.
Spr. geeft in overweging de vrijgestelden van
de jongere lichtingen onder de wapenen te roe
pen om de andere krachten thuis te kunnen
laten.
De heer Troelstra verzet zich tegen de
poging om van de huidige omstandigheden ge
bruik te maken om een nieuw defensiestelsel
in te voeren.
De heer Eland is tot de overtuiging geko
men, dat wij meer konden doen voor de lands
verdediging dan tot nu toe gedaan is. Aan den
algemeenen dienstplicht is niet meer teontkomon.
Spr. hoopt dat waar van den eenen kant de
lasten verzwaard worden, anderzij ns iets zal
gedaan worden om den druk te verlichten door
korter oefentijd.
De heer Marchant betuigt zijn sympathie
voor het voorstel en zijn instemming met
het adres voor algemeenen weerplicht. Spr-
waarschuwt echter tegen overijling.
De heer T y d e m a n bespreekt eveneens het
adres, doch acht het nu niet den geschikten
tijd om principieele vragen omtrent legerorgani-
satie aan de orde te stellen.
Spr. weet dat de legerreserves moeten worden
uitgebreid en als de minister met plannen in
deze richting komt, zal spr. die van harte steu
nen. Men moet echter niet den minister een
stelsel opdringen maar rustig afwachten tot de
minister met reorganisatieplannen komt.
De Minister van Oorlog, de heer
Bosboom, dankt voor de steun hem van alle
zijden toegezegd.
Van vele zijden is men den Minister tege
moet gekomen. Hij heeft gevoeld dat hij steun
zal krijgen als hij nog verder gaat dan de thans
in behandeling zijnde ontwerpen. De reden
waarom hij zich beperkt tot deze voorstellen,
ligt ontvouwt in zijn Memorie van Antwoord.
De Minister heeft gezegd dat hij uitvoerige de
batten vreesde voor ontwerpen van wijdere
strekking. De Min. vroeg de uitbreiding die
hij meende te kunnen krijgen.
Hier te lande doen ze zoo'n beetje aan excer-
ceeren, ééns per week. Maar dat is geen oplei
ding van militairen Een psychische en phy-
sieke harding is allereerst noodig voor alle mi
litairen. Daarnaast is een theoretische vorming
noodig.
Op sMinisters departement is
thans reeds in bewerking een ont
werp van wet, dat «eniger mate
gaat in de richting zooalsdezedooi'
sommige leden is aangegeven. De
Min. hoopt, datdit ontwerp spoedig
de Kamer zal bereiken, dat ze het
als een noodont-werp zal beschou
wen en zonder te veel discussie
zal afdoen.
Na eenige repliek wordt het wetsvoorstel z.
h. st. aangenomeu.
Nog worden goedgekeurd het wetsontwerp
tot bestendiging van den staat van beleg
het wetsontwerp tot aanvulling en verhooging
van hoofdstuk VI der Staatsbegrooting 1915
het wetsontwerp tot goedkeuring van het 9
Mei 1914 te Washington gesloten verdrag tot
verlenging van den duur van het op 2 Mei 1908
gesloten arbitrageverdrag tusschen Nederland
en de V. S.
het wetsontwerp tot verlenging van het te
Londen gesloten verdrag tot verlenging van
het arbitrageverdrag van ^5 Februari 1905.
Aan de orde is de behandeling van het wets
ontwerp tot toelating van voorloopige hechtenis
wegens het misdrijf van art. 45 der wet van
13 Mei 1899.
De heer Duynstee acht het bepaalde niet
voldoende. Hij acht verbeurdverklaring der in
beslag genomen goederen noodzakelijk.
De heer O r t, Minister van Justitie, antwoordt
dat verbeurdverklaring niet bij deze regeling
behoort en incidenteel invoering daarvan te
bevorderen acht de Min niet gewenscht.
Het wetsontwerp wordt z. h. st. goedgekeurd-
Eenige wetsontwerpen tot naturalisatie worden
goedgekeurd waarna de vergadering wordt ver
daagd tot Woensdag half twaalf.
Weerbericht,
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verrich*
in den morgen van 19 Mei medegedeeld docr he'
Kon. Ned. Met. Instituut te De Bildt.
Hoogste barometerstand 768,0 te Hernösand.
Laagste barometerstand 7.55.7 te München.
Verwachting tot den volgenden dagmatig0
noordoostelijke tot oostelijken wind afnemend®
bewolking weinig of geen regen, in het zuiden
zwakke tot matigen veranderlijken wind mees'
zwaarbewolkt, meer kans op regen of onweer»
warmer.
Comité tot Ontwikkeling en Ontspanning
van Werkloozen.
Bovengenoemd Comité heeft besloten, aangezi®0
de deelname aan de cursussen zoo goed als nie's
meer te beduiden heeft, deze definitief te sluiten-
Intusschen hoopt het comité, indien de oorlog3'
toestand mocht voortduren, in het komend naja^
wederom de cursussen open te stellen.
Bij het te 'sGravenhagegehoude11
examen acte L. O. slaagde mej. A. M. Rijnte*1'
van hier.
Te Rotterdam slaagde voord0
acte L. O. mej. J. Bosman, van hier.
Gisterenmiddag heeft de 'p o 1 i t i6
