Stads- m Gewestelijk Meows.
Gemengd Nieuws.
Uit de Pers.
over onderwerpen van apologetischen en socialen
aard, waaronder vooral het opstellen en voor ko
ninklijke goedkeuring in orde maken van statuten.
In totaal werden gedurende deze tien jaren ge
geven ruim 5800 adviezen, waarvan in 1912
654, in 1918741, in 1914 729. Wat deze cij
fers practisch beteekenen blijkt uit dit feit, dat
het Centraal Bureau voor de K. S. A. gemiddeld
evenveel adviezen per maand geeft, als het neu
trale Centraal Bureau voor Sociale Adviezen,
waaraan het Rijk en vele gemeenten groote sub
sidies geven, per jaar.
Het gaf 41 vlugschriften en 16 vliegende blaad
jes uit, zoowel van apologetischen als van socialen
aaid, waarvan in den lande 2.125.800 exemplaren
werden verspreid.
Het organiseerde zeven sociale weken, steeds
door honderden leergierigen bezocht en wier uit
voerige verslagen een blyvende waarde hebben
als sociale studieboeken.
Het organiseerde ook reeds tweemaal een groo-
ten socialen cursus van telkens vier volle weken,
voor voormannen in de R. K. Vakbeweging, om
aldus te verkrijgen, dat de manneB, die in de
vakbeweging de leiding in handen hebben, wel
doordrongen worden van onze katholieke sociale
beginselen.
Ook bezorgde het aan de Plaatselijke Comité's
voor de K. S. A., benevans aan alle vereenigiogen,
die er om vroegen, goed onderlegde sprekers, die
van het Centraal Bureau alle verlangde voorlich
ting en materiaal ontvingen.
Het stichtte in het laatst van 1912 een speciale
afdeeling voor de bestrijding van het bioscoop
gevaar een filmcentrale werd opgericht, welke
ongeveer 60.000 meters goedgekeurde films in
eigendom verkreeg, benevens 100 series lichtbeel
den. Beide worden tegen de gewone bandelsprijzen
verhuurd.
Het gaf uit een populair maandschrift, dat
thans in ruim 8200 huisgezinnen komt.
Tijdens de mobilisatie bezorgde het aan de
Katholieke militairen ruim 650.000 katholieke
dag- en weekbladen.
Het verleende alle gewenschte hulp bij bet
oprichten van nieuwe vereenigingen, vooral van
vereenigiogen tot het bouwen van arbeiderswo
ningen, mede met bet oog op de groote gezinnen.
De inkomsten van het Centraal Bureau werden
telken jare met plm. f 2500 door de uitgaven
overschreden. De eerste acht jaren konden deze
tekorten gedekt worden door het Stichtingsfonds,
bij de oprichting der K. S. A. in 1904 bijeenge
bracht. Daarmede werd echter dit fonds geheel
uitgeput.
WEERBERICHT.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 3 Nov., medegedeeld door het
Kon. Ned. Met. Instituut te De Bildt.
Hoogste barometerstand 764 6 te Haparanda.
Laagste barometerstand 749 6 te De Bildt.
Verwachting tot den volgenden dag: zwakke
tot matigen veranderlijken wind, later wel
licht uit oosteljjke richtingen, nevelig tot
zwaarbewolkt, later opnieuw kans op regen, zelfde
temparatnur.
kunnen ontvangen gelijke hoeveelheid als door
haar den vorigen winter gratis werd verstrekt
aan behoeftigen.
Gemeentelijke kolenvoorziening.
Uitgifte van Steenkolen, In de week
van 813 November e.k. zullen steenkolen ver
krijgbaar worden gesteld tegen den prijs van
6 3 ets. per half mud. plus 1 cent extra bezorg-
loon per verdieping.
Wie hiervan wenscht te betrekken, kan tot en
met Zaterdag 6 November aan het Ge
meentelijk Kolenbureau (Nieuwstraat 26) alsmede
bij verschillende kolenhandelaren een formulier
voor inschrijving bekomen, hetwelk ingevuld
uiterlijk Maandag 8 November, vóór 12
uur voorm. weder ingeleverd moet zijn.
In deze week worden geen Cokes uitgegeven.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat de
kolen verkrijgbaar zijn
le voor hoofden van gezinnen, die niet zijn
aangeslagen in de Plaatselijke Directe Belasting
naar het Inkomen
2e voor hoofden van gezinnen, die wèl in
bovengenoemde belasting zijn aangeslagen tot
hoogstens in de 8e klasse.
Buurtverkeer-kaarljes.
De kaartjes voor buurtverkeer op de lijnen der
H. IJ. S. M. zullen in veranderden vorm worden
gedrukt en uitgegeven.
De onderste helft zal tweemaal zoo groot zijn
als de bovenste.
Deze maatregel wordt genomen, om spoediger
fraude te kunnen ontdekken bij het controleeren,
wanneer op deze plaatsbiljetten wordt gereisd in
treiuen, waarin ze niet geldig zijn, of den dag
volgende op dien van de uitgifte.
Bewaarschoolakte- examens.
De gemengde commissie voor Bewaarschoolakte-
examens, benoemd door B. en W. van 's Graven-
hage en van Rotterdam, heeft geëxamineerd voor
de akte van hoofdwjjzeres eener bewaarschool
j (akte B) 55 candidaten, afgewezen werden 7.
Toegelaten werd o. m, raej. N. van der Marei,
van hier.
Gemeenteraad.
Agenda van de openbaie vergadering van den
Gemeenteraad van Schiedam op Dinsdag 9 No
vember 1915, des namiddags 2 uur.
1. Benoeming van een vrouwelijk lid in de
Commissie van Toezicht op het Middelbaar onder-
derwijs wegens periodieke aftreding (vacature
mevr. Janssen - la Verge).
Aanbevolen worden1. mej. Joha. Visser. 2.
mevr. BootPel.
2. Benoeming van een onderwijzer aan school
H (Hoofd de heer C. Ruiter).
3. Voorstel van B: en W. om de uitgave van
het door den heer J. van Riemsdijk geschreven
werk »Het Brandersbedrijf te Schiedam in de 17e
en 18e eeuw" te steunen door den schrijver een
bedrag van f120, uit te keeren, als bjjdrage in
de kosten.
4. Voorstel van B en W. betreffende subsi
die voor de uitgave van een nieuw adresboek.
5. Voorstel van B. en W. tot regeling van de
belooDing van den portier-magazijnmeester der
Gemeentewerken.
6. Voorstel van B. en W. tot het verleenen
van een crediet van f69000 voor het stichten
van een rioolgemaal voor het Frankeland.
7. Voorstel van B. en W. tot verkoop van een
perceel bouwgrond aan de Laureos Knappertstraat
tusschen Veenlant- en Tielman Oemstraat, aan
S. C. van Waalwijk van Doorn q.q. voor den
prijs van f8 per M2 en tot het verleenen van
een recht van voorkeur op de perceelen bouw
grond aan de Laurens Knappertstraat, tusschen
de Veelant- en Thomas a Kempisstraat.
8. Nader advies van B. en W. inzake de
vooriening in de behoefte aan brandstof voor dezen
winter, strekkende om de verstrekking te bljjven
beperken tot de on- en minvermogenden naar de
reeds aangenomen onderscheiding, doch de daar
voor beschikbaar te stellen hoeveelheid cokes uit
te breiden eu te brengen van 15000 H.L. op
30000 H.L. en van den maatregel ook de In
stellingen van Weldadigheid te doen genieten,
met dien verstande, dat rekening houdende met
de beschikbare hoeveelheid, de Gestichten de
brandstof kunnen verkrijgen, benoodigd voor hun
huiselyk gebruik en de bedoelende instellingen
Volksbadhuis.
In de week van 24-30 Oct. 1915 werden ge
nomen 499 baden.
Ie klas kuipbaden 25, regenbaden 422e klas
kuipbaden 85, regenbaden 332, 5 ets. kinder
baden 15.
Gedurende de maand Oct. 1915 werden ge
nomen 2557 baden.
le klas kuipbaden 146, regenbaden 1912e klas
kuipbaden 386, regenbaden 1732, 5 ets. kinder
baden 102.
Gistermiddag werd de 11-jarigd
C. Verhoor wonende Nieuwstieht door een jongen
met een riem op het hoofd geslagen waardoor
een bloedende wonde ontstond. Hij werd aan de
politiewacht aan de Hoofdstraat verbonden.
Hoogwater te Schiedam: Donderdag4
Nov. 1.31 v.m., 2.03 n.m.
Ontrouw gevangenbewaarder Als
verdacht van zich te hebben stehuldig gemaakt
aan handelingen in strijd met zijn plicht, is aan
gehouden en opgesloten in het huis: van bewaring
in Dien Haag de gevangenbewaarder G. Dienst-
doende in bet huis van Bewaring' aldaar, zou
hij! zich o.m. hebben schuldig gemaakt aan het
overbrengen van briefjes of booefsehappen van
verdachte aan medeopgeslotenen.
V i '3: r vou d i g e moord. De bladen melden
uit Danzig dat in Oosl-Ueblau het huis van rlen
molenaar Sehmcdolki, die zich aan het fr>at be
vindt, in vlammen opging'.
Dje nabijsnellende buren vonden voor de deur
ten 17 jarige zoon, die zwaar gewond was en
Vertelde dat 's nachts velschillende mannen het
huis binnengedrongen waren en zijn grootmoe
der en beide broeders vermoord hadden.
Daar het 'huis in vlammen stond kon men eerst
"s middags de verkoolde - lijken bergen.
Drie uit een opvoedingisgestic'ht ontvluchte jonge
lijden worden verdacht en de vervolging is on
middellijk begonnen. f
Ontploffing. Te Goes heeft een benzine-
ontploffing plaats gehad. De winkelier K. wilde
een benzinelamp repareeren, toen deze plotsé-
ling uit elkaar vloog. Er volgde een geweldige
ontploffing. Dei winkelruiten werden aan scher-
vteh gteslagón en ook de ruiten van een aan de
overzijde van de straat gelegen manufactuurwin
kel' werden vernield Een deurpaneel werd inge
drukt en belangrijke schade aan den wiokelin-
ventaris toegebracht. Een begin van brand kon
spoedig geblbscht worden. Persoonlijke ongeluk-
kon kwamen wonder boven wonder niet voor.
Slikdeksel gesprongen. Men meldt
ons uit IJmuiden:
Op den stoomtrawler j>Donald« uit IJmuiden
is op de Noordzee het slikdeksel van den ketel
gesprongen, waarbij echter geen persoonlijke onge
lukken plaats vonden.
Het schip werd in hulpeloozen toestand aange
troffen door den stoomtrawler ^Zeehond", die het
te IJmuiden binnensleepte.
Moord. Bij een vechtpartij in de Jodengas
te Nijmegen werden twee soldaten Maandagavond
zoo ernstig met een mes gestokeD, dat beiden
naar het Canisius Ziekenhuis moesten v. orden
overgebracht. Een hunner, zekere C., is Dinsdag
middag aan zijn wonden overleden. De daders
van den moord zijn bekend.
Achteruit. De bakkerij: der socialisten te
Breda de „Vooruit" gaat achteruit. Haar huis
ep winkel' worden publiek verkocht.
(Naar men ons meedeelt, geschiedt dit door
de Centrale Levensverze'kerings Mrj:., te 's-Gra-
vephage-, omdat de bakkerij geen hypotheek-rente
betaalt, De S-. D. A. P. in Breda zakt af'.
Ook ©en b e l o o n i n g. Door een hocfdcon-
ducttieur der -H. SI M. 'wieird te Amersfoort in den
trein een ijzeren geldkistje gevonden met 40.000'
gulden Waarde. Onmiddellijk begaf de hoofdcon-
ducteur zich -na-ar den stationschef en stelde
dezen er mede in kennis1. Eenige ooaenblikken
later meldde de eigenaar zich aan en kon over
gelukkig zijn stehat in ontvangst nemen.
Grootmoedig schonk hij den eerlijken vinder
eenBigaafi! j (Ee-mb.) .-
E en slimmerd. Bij de Utxechtsdhe politie
kwam iemand aangifte doen, dat hij; in de
Seh al'k'wijksti" a at aldaar op zijn met zakken bela
den wagen eenige bankbiljetten had neergelegd
tem daarna even een boodschap was gaan do-en.
Toep hij terugkwam, waren begrijpelijkerwijs de
bankbiljetten verdwenen. Vermoedelijk heeft eén
of ander voorbijganger zich over de papiertjes
ontfermd en ze meegenomen.
Brut ,a 1 -ei s m o k k e 1 aars. De Rijns toorn-
schepen „Helvetia X" van de firma Goudzwaard
vp Kolff te Rotterdam en de „Saxonia" van
dei Koeningsfeld-linie aldaar, verlieten in de laat
ste dagen der vorigte week de Rotterdamstihe
havens, zWIaar afgeladen met olie en margari
ne, zonder vooraf de gebruikelijke douane-for
maliteiten te verrichten. Alles' wees er op, da-t
hier een brutale poging tot frauduleazen uitvoer
beproefd zou worden. -Naai' wij! vernemen, wer
den daarom de booten bij hun vertrek uit Rot
terdam door de- ambtenaren dot' recherche ge
volgd. Beide boo-ten poogden Zondag, met volle
kiacht stioomende, zonder uitklaring aan het tol
kantoor te Lobith, voorbij het Vossegat aldaar
het Duitsche gedeelte van den Rijn t.e berei
ken. Bijtijds werd hun dit echter dooi dö amb
tenaren der douane, bijgestaan door de mari
ne-, belet. De booten stopten echter éérst, nadat
er met scherp op geschoten was. (Tel.)
Verdachte lading. Vrijdag; kwam het
schip „Friesland II" in de Oranjesluizen om te
worden geschut. Bij' -onderzoek bleek het schip
geladen te zijp met 1100 vaten lijnolie. Aan
gezien de schipper aan de oontroleerende be
ambten niet kon opgeven, waar bet schip heen
moiest en ook geen cognossement kon vertoornen,
werd het sdhip, hoewel er een loods aan boord
(was, niet geschut en bleef in het M liggen.
Maandagmiddag hebben de rijkscommiezen beslag
gielegd op schip en lading en is het weggesleept
naar hot Gosterdok1. (N, v. d. D.)
Worst ie ling met een k o n ,i n g s t ij'g e r.
Twee Inlanders van Doekoe, in het -onder-
district Kioita-Tepiggh in de Ommelanden, waren
'eenige dagten geleden naar het bosch getogen,
om daar brandhout te 'kappen, vertelt -de
„Sium Biode."
Nauwielijiks hadden zij- in het woud een met
hoog gras (ilalang) blegroe-ide plek betreden, of
ee-n hunner werd do-or een tijger besprongen.
tengtev!olg:e waarvan hij1 ter aarde viel
'Het roofdier pakte den armen kerel met zijn
klauwie-n bij' zfn kuiten en toen het juist zijn
vreieselijik' gebit op- hem probecten wilde beuk
te de aangevallene zoo krachtig1 met zij-n vuist
op dein snuit van het ondier, dat dit hem ont
hutst losliet e-n in het ooseh verdween
De kameraad was1 inmiddels, zoo vlug als
zijn belenen hem konden dragen, weggeloop-en
'Die- zoo wonderbaar aan den dood ontsnapte
kon, hoewel- deerlijk aan zijn been gewond,
zijp woning bereiken.
Dit- bevolking heeft op de plaats van den
aanval thans; een tijgerval gebouwd.
G r on d w -e t s h e r z i e n i ,n 'g>,
..Het Centrum" schrijft:
Rat de, ingediende grondwetsherzieningö ont
werpen zich 'bepalen tot het kiesreci11 v r aagstuk
dat daarb'ij wiel een grondige wijziging van art.
80, maar niet van art 192 wordt voorgesteld
baart, teleurstelling.
iOngietw'ijifeld is: het kiesrecht-artikel ziopais het
qopistituti-oncei-geredigberd was, verouderd; maar
van het onderwij's-artikel kan met evenveel recht
hetzelfde worden gezegd.
Met nog méér recht zelfs, wijl bij de laatste
giondweitshei'ziening, circa een kwart eeuw gfe-
lcden, wel de grondslagen van het kiesrecht,
maar niet die van de o nderwijs-wetgeving
den vernieuwd. i
Te- gtooteir zal' de teleurstelling zijn,
de
inderd
nu
bevredigingis-dommissie ook a;an een verai
art 192 haar aandacht fen krachten, wijdde
Blijkbaar ligt het in de bedoeling' der
ring, dat het initiatief ten deze gehéél van
Kamer zal uitgaan.
Maar waarom moet in bwieeën en langs
ver
schillende wegen worden beproefd, wat r»
neeier in één greep- en samenvatting kan g®31-1
d e n l 0p
Ben tot voldoening stemmend antwoord
deze zich van zelf -opdringende vraag ze
niet voor de hand.
Naar algemeen gevoelen za] een heriri"
van het onderwijs'-'artikel' der Grondwet niet k1'11
ncn uitblijven.
Het vigeerende artikel is immers vte zee'
strijd met de rechtmatige wensohen van een >-
groot deel' der bevolking niet alleen, maar
met den staat van zaken, zooals die öcb 1
den loop der jaren heeft ontwikkeld.
(HMt past in 't geheel- niet meer bij de ive
lijkhieid; het is daarvan veeleer de caricfdu
geworden.
Maar juist daarom bestond er voor de R®Se^
ring alle aanleiding!, de zaak ter hand
miep. - j
T Is waar, bet Kabinet blijft met zijne &e~
recht-revisie geheel in de lijln, in- de eerste
rede, welke het de Koningin voorlegde,
hakend.
Daarin wc-rd medegedeeld, dat „grondwees1
ziiening tot toekenning van het kiesrecht, b®kö
dims vast te stellen uitsluitingten, aan alle
n-el'ijike Nederlanders van een te bepalen
tijd en tot wegneming der grondwettelijk0
lemmering -tegen het toekennen van kie3ie!L
aan vrouwen", onverwijld zou worden v»0'1'
reid.
Maar sindsdien moet het ook' aan de
ring duidelijk gebleken zijn, dat wijziging
het ónderwijs-artikel in steeds breeder ktin£>
Linkter- en Rechterzijde, werd verlangd, z,a0lc'7
-een herziening der Grondwet, welke art.
onaangeroerd laat, als half werk is te besch0
wen. .i
Zelfs doet zich de vraag op, of daardoor m
het tot stand komen der herziening aan &eV'lt
wordt bloot gesteld? gj
Wat nu d« ontworpen wijziging van ark
<-n aanverwante artikelen betrett, deze geeft
ge-veer, wat men na de bovenvermelde aa-nl-0^
dig'ing in de Troonrede van 1913, verwal1
kpn.
bi®r
ie0
Echte)r gaat de Regteeiing verder, dan
e;n daar zal' zijn veimoed, speciaal ten aon-W'
der uitsluitingen, de verkiezing der Eerst®
mielr en de invoering van het passief en aC'1
vrouwenkiesrecht.
Bedenkingen daartegen zullen wel niet a
tenyoge blijven, en het zal van belang zijn da
bij na te gaan, in hoever sommige idee®11
dan niet terrein hebben gewonnen.
Re invoering van het algemeen mannen-k10^
recht zal vermoede-rijk wel niet heel vee!
zwaar meer ontmoeten, en de vereenvou.digirlj
Welke het regee-ringsveorstei met zich hr®nê^
belooft aan veel geknutsel en ongterij-mdb0
bij- de zoogenaamde kiezeiskweek een eind®
maken, j
'De Kieswet van den heer Van Houten
zich sinds lang d-oen kennen als zéér onv-rin13^"
qn zéér onbevredigend.
Dat E. V. wordt voorgesteld, kan niet
dan algemeen voldoening wekken, behoud01^"
meiening'sverschil over het toe te passen 3Batet
en de mogelijkheid van stemplicht opent
vooruitzicht op minder „kunst- en vliegW"
om maar geen ander woord te bezigen, b'j
strijd aan de' bus.
d0"
Aan den gewonen wetgever Wordt dJ
ov01'
be-
rcigeling' van het actief vrouwenkiesrecht
gelaten, waar in elk' geval z:al n-u over het
ginsel moeten worden beslist, en dat zal
ni-..t gaan z-ondcr slag ,of stoot.
Wat bet mannen-kiesrecht betreft, daa.mfiC
met dit artikel de eindpaal zijner ontwik''5
vrijwel zijn bereikt.
Haken en o oge
De ^Gelderlander" driestartj0(
Het schjjnt toch nog niet zoo heel
te gaan met de definitieve vaststelling vaD
grondwetsartikel, dat de bevrediging moet bre
gen op onderwijsgebied.
De voltalige commissie besteedde de
rige week een vergaderiDg enkel aa° js
bespreking van dat artikel, maar p
niet tot een definitief besluit gekoD°®
Op het einde van de eerste helft der v
gende maand zal zjj nogmaals bijeenko00
Het valt niet zoo heel gemakkeljjk
eenige weinige woorden een zoo vee!
vattende materie vast te leggen lD 0
bindende regeling, waaraan geen w
of schudden meer mogelijk is. Rechts
men met de ontworpen regeling jg
vredenwel waardeerde men de g07
bedoeling, maar met een beetje slechten
kon men de meest ganstige bepalingen ver*,rl,IÖ
ken tot onkenbaar wordens toe. En daar z"
juist de knoop. Het artikel moet zoodanig
dat er door den slechtsten wil niet het kl®113^
gaatje in valt te tornen. Eerst dan zal 01
/t r|»
lei'3
«T>
