tadn m fc*ewes1;eli|k tfieuw*.
Kunst en Letteren.
tfeiuengd Meuws.
Ten einde éèn spoedig algeheel herstel te be
vorderen, denkt de minister het advies van zijn
geneesheer te volgen om voor eenige dagen naar
Gelderland te vertrekken, in de verwachting, dat
hij in den loop der volgende week zijoe ambts
bezigheden zal kunnen hervatten.
De sNieuwe Courant" schrijft
Het minister-ambt, het is ons bekend, weegt
den heer Pleyte zwaar. Hij heeft zich dadelijk
bij de aanvaarding op den geweldigen arbeid
dien het departement van Koloniën zijn bewind
voerder oplegt, geworpen met een ijver en werk
kracht, die zijn omgeviDg versteld doen staan. De
laatste twee jaren zijn, door het uitbreken van
den oorlog, voor hem voorbijgegaan zelfs zonder
één enkele week van verlof of ontspanning. Het
is een beproeving van intellectueele en pbysieke
kracht geweest, als slechts weinigen kunnen
doorstaan.
De obsessie, dat desondanks het vertrouwen van
de Kamer in zijn beleid allengs minderde (mén
denke aan het pas verworpen Dj-ïrn bi-contract,
aan het thans weder opgestoken onderwijsgeschil,
aan de tintransactie-praatjes, welke de minister
verzuimd heeft door een afdoende en snelle pu
bliciteit onverwijld uit de wereld te helpen)
is hern blijkbaar te machtig geworden. Zij heeft
het plan bij hem vastgezet, dat er nu maar eeDS
een eind aan moest komen, hetzij aan de be
nauwde atmosfeer, die hem omving, hetzij aan
zijn ministerieel bestaan.
Naar wij vernamen, droegen niet alleen een ot
meer van zijn ambtgenooteu (ete heer Cort van
der Linden was reeds in de ochtendvergadering
aanwezig), maar ook de Voorzitter, de heer De
Meester en andere Kamerleden reeds gisteren van
zijn voornemen kennis. Van alle kamen is den
minister algeraden den ongewonen stap te doen-
Maar hij was er met van af te brengen. Men
moest het, nu maar ronduit zeggen...
H o m o s u m.
Schepextaankoop door Portugal.
Sedert eenige dagen vertoeft hier te lande
een Portugeesehei commissie, met het doel op
de Nedertandsche particuliere werven aankno
pen te doen van een zestal kleineie Schepen,
metende 400 ton, voor de bowaiciiig, van de Pcr-
tugeescihe kust.
De Portugeesche kapitein ter zee Benjamin
de Paiva Curad.oi staat aan het hoofd dier com
missie, welke verder uit eenige ingenieurs be
staat.
Die" heeren bezochten reeds Amsterdam en
Rotterdam en hebben voor mededingenden naar
de levering een inschrijving opengesteld.
Gister vertoefde dei commissie te 's-Graven-
hage en in den namiddag maakte kapt. ter zee
de Paiva Curado zijin opwachting hij den minis
ter van Marine, aan diens; departement,
lloomsch Kath. Kamerclub.
Op voorstel van het bestuur is in een jl.
Dinsdag gehouden vergadering van dc Katho
lieke Kamercilub bet bestu-ur, dat lot. nu toe
uit drie leden bestond, aangevuld met een twee
den secretaris en een penningmeester. Als 20,0-
danig werden gekozen de heeren mr. F. J. J.
Janssen en mr. P. J. M. Aal-berad,
Pest op Java.
1 Regeeringlsteieigram betreffende restgevallen op
Java van 22 October tot en met 1 dezer:
„Malang 6 nieuwe gevallen, 8 dood enParee
86 nieuwe gevallen, 83 doodenOerbek li nieu
we gevallen, 6 dooden; Soerakart» 143 nieuwe
gevallen, 133 dooden; Kediri 35, lVioengagoeng
4, Blitar 1 Madioen 1, Soerabaja (stad) 1, Soe-
rabaja (afdeeling) 1, Soekoardjo 3 en Bojolali
1 doodelijlke gevallen."
Hierbij wordt aangetee'kend, dat de totaal-,
cijfers over bovengenoemd tijdvaR zijn: 293 ge
vallen,, 277 dooden, en dat zij over1 het nagenoeg
overeenkomstige 14daag;scbe tijdvax. van het vori
ge jaar (21 October t/m. 3 November 1914) be
droegen 560 gevallen en 509 dooien.
Een nieuw Ziekenhuis te Dordrecht.
In de gistèren gehouden gemeenteraadszitting
Van Dordrecht is o.m. behandeld het voorstel van
B. on W., betreffende den bouw van een nieuw
ziekenhuis; de financieele commissie raamde de
uitgaven, welke voor de gemeente uit den voor
genomen bouw voortvloeien, op f 650.000. B. en
\V. stelden nu voor, te besluiten tot den houw
van een nieuw ziekenhuis, overeenkomstig het
door regenten en door hen goedgekeurde plan,
en voorshands 200.000 voor dat doel beschik
baar te stellen.
De .^N. R. 0t." geeft onderstaand verslag van
de gehouden discussies.
Die heer van Epenhuyzen zeide, dat hij, hoewel
hij de kosten hoog achtte, voor het voorstel zal
stemmen; hij zou echter wenschen, dat bij ver
koop van het terrein van het oude ziekenhuis
de opbrengst hiervan in mindering zai worden
gebracht op de bouwkosten.
De heer Elk merkte op, dat het aanvankelijk
de bedoeling was, een ziekenhuis te bouwen van
pi/2j a 3 l|qn en dat B. en W, in 1912 zich ver
klaarden tegen den bouw van een ziekenhuis,
dat bij den aanvang te groot zou zijn voor de
behoefte, en de voorkeur gaven aan een plan,
dat uitbreiding bij behoefte mogelijk zou ma
ken. Spreker verklaarde tegen het voorstel te
zullen stemmen.
De heer van Zanten zeide, dat de behoefte aan
een nieuw ziekenhuis reeds jaren bestaat. Eerst
is er een ontwerp gemaakt door den architect
Rietbergen, uit Utrecht, waarmede de directeur
van het ziekenhuis zeer ingenomen waslan
gen tijd hoorde men er niets meer van, alleen
werd er gemompeld, dat architect Cuypers met
het maken van een plan bezig was, en nu wordt
den raad een plan van dien architect voorge
legd, waarvan de kosten veel hooger zijn dan
van het planRietbergen. Spr. vroeg, aanwien
de schuld ligt, dat Dordrecht zoo lang heeft moe
ten wachten op een nieuw ziekenhuis.
De heer van Schelt verdedigde het voorstel
van B. en Wi., en merkte op, dat de opbrengst
van het oude ziekenhuis, door spr. geschat op
f85.000, in mindering kan komen op de bouw
som, waartegen de heer Ek opmerkte, dat onder
de 6V2 ton voor het nieuwe ziekenhuis de grond
voor het gebouw niet begrepen is.
De voorzitter deelde mede, dat de heer Cuypers
heeft verklaard, dat de bouwkosten de raming
zeker niet zullen overschrijden. Spr. drong aan
op een beslissing ten gunste vaa het ingediende
plan, opdat niet langer op de proef zal worden
gesteld de lijdzaamheid van heeren doctoren.
De heer Sigmond merkte op, dat het vroe
gere plan 3 ton zou kosten, terwijl thans ruim
6 ton gevraagd wordt, en -spr. meende, dat on
der de stukken het bewijs ontbreekt, dat als
een plan van 3 ton niet uitvoerbaar is, er dan
beslist 6 ton noodig is.
De voorzitter antwoordde, dat de directeur van
gemeentewerken omtrent het eerste plan heeft
verklaard, dat de uitvoering daarvan veel meer
zou gekost hebben dan de raming. Verder deelde
bij mede, dat de directeur van het ziekenhuis
met den architect verschillende ziekenhuizen, ook
in het buitenland, heeft bezocht en daarbij1 ook
den prijs per bed hebben bestudeerd, en dat
zij tot de overtuiging zijn gekomen, dat, wanneer
men 180 (het aantal bedden in het nieuwe zieken
huis) deelt op de ruim 6 ton, men een niet
Imogen prijs per bed verkrijgt.
De lieer Coiombijn verdedigde de plannen van
D. en W„ wees daarbij op de noodzakelijkheid
van een nieuw ziekenhuis en merkte op, dat
de prijs verband houdt rnct den door den raad
uitgesproken wensch, dat er gelegenheid zou zijn
voor verpleging van zieken van meer dan één
stand en voor kinderen. Van hen, die de bouw
kosten te hoog achten, verlangde spr., dat 2ij
zouden aantoonen, hoe het dan goedkooper kan,
waarbij zij er rekening mee moeten houden, dat
het nieuwe ziekenhuis aan hooge eischen moet
voldoen.
Wethouder de Kanter merkte den heer Sig
mond op, dat, wanneer men een ziekenhuis zou
bouwen, dat beantwoordt aan de thans bestaande
behoefte, er van de bouwsom misschien nog wel
iets zou af kunnen; maar spr. meende, dat ook
in de toekomst moet worden gezien en reke
ning moet worden gehouden met uitbreiding van
de gemeente. Spr. meende, dat, als de raad
het voorstel van B. en W. aanneemt, hij handelt
in het financieel belang der gemeente.
Het voorstel van B. en W. is aangenomen
met 26 tegen 2 stemmen, die van de heeren Ek
en Sigmond.
WEERBERICHT.
telegrafisch bericht, naai wa ai nemingenverrui t
in dan morgen var; '25 Nov., medegedeeld door h> t
Kon. Nad. Met. Instituut u De Bildt.
Hoogste barometerstand 765 7 te Vlissingen.
Laagste barometerstand 746.1 te Memel.
Verwachting tot den avond van den volgenden
dag: Meest matige noordelijke tot westelijken wind^
zwaarbewolkt met tijdelijke opklaringen, waar
schijnlijk nog regen of sneeuwbuien, iets kouder.
Naar wij vernemen heeftde firma
v. Deventer Zoon alhier, op verzoek der drie
gecombineerde organisaties aan haar personeel een
duurtetoeslag toegezegd voor den tijd van 22 Nov.
1915 tot 1 Maart 1916 en wel aan gehuwden
10 en aan ongehuwden 5 °/0.
D e heer N. W. Mul van hier s 1 a a g d ie
tij de te Rotterdam gehouden examens vrijle
en o rde oefeningen der gymnastiek
Gistermorgen omstreeks half-
twaalf is de 15-jarige H. Etrnan met zijn fiets in
de Nieuwe Haven gereden. Hij werd door eenige
schippers gered. Ook de fiets werd op het droge
gebracht.
Gisteren i s d o 0 r d e p 01 i t i e a a n ge
houden en naar het huis van bewaring te Rot
terdam overgebracht de 21 jarige J. H., die in
het huis van zijn vader zou zijn binnengedrongen
en daar voorwerpen zou hebben ontvreemd.
Bij de politie is aangiftegedaan,
dat uit het portaal van de woning van den heer
Jordaens aan de Nieuwe Haven een heerenrijwiel
is ontvreemd.
Hoogwater te Schiedam: Vrijdag 26
Nov. 6.32 v.m., 6.41 n,m.
UIT DELFT.
Bij de te Rotterdam gehouden examens vrije-
en ordeoefeningen der gymnastiek slaagde mej
A W. Bettink, van hier.
UIT 's GRAVENHAGE.
De Haagsche correspondent van sDe Tijd"
schrijft
Er heeft zich gisteren in de zitting van den
Haagschen Gemeenteraad een eigenaardig incident,
voorgedaan, dat oaa zijn politiek bystnaakje af
zonderlijke belichting behoeft.
Aan de orde waren twee benoemingen van
artsen voor den geneeskundigen dienst. B. en W.
hadden daarvoor een dubbele aanbeveling gedaan,
die luidde
le aanbeveling Buyze
De Geers.
2e aanbeveling: Sassen;
Wartena.
Achteraf opmerkelijk is, dat de heer Buyze be
kend staat als Christelijk-Historischde heerSassen
is katholiek.
Is bij een deel der Haagsche raadsleden plotse
ling bet oude anti-clericale duiveltje opgedoken
Zijn er geheime invloeden aan het werk geweest
Was er persoonlijke vooikeur?
Wie zal het zeggen
Feit is echter, dat de benoeming niet vlot giüg
en dat op beide eerst-aanvolenen meerdere stem
men niet werden uitgebracht. Vóór de tweede
verkiezing stond het zelfs zóó
Sassen 18 stemmen;
Wartena 17
L Die n e stem op WarteDa te weinig ver
wekte agitatie. Opmerkelijk, dat die juist kwam
van socialistische zijde. De beer Wartena heette
S.D.A.P.ër, maar in »De Nieuwe Courant" van he
denavond ontkent de heer Albarda, lid van den
Haagschen Raad, zulks.
Hoe het zij, de heer Hoejenbos (S. D.) teekende
verzet aan tegen den uitslag der verkiezing op
dezen grond, dat ten onrechte biljetten waren on
geldig verklaard.
Dit kwam zóó. De verkiezing werd gedaan op
een dubbel biljet en nu hadden enkele óf de twee
bovenste óf de twee onderste genomen. O.i. is er
geen twijfel aan, of die biljetten moeten als
b I a n c 0-biljetten worden opgevat, ook al was
dit de bedoeling der stemmers niet.
Het stembureau dacht er ook zoo over, nadat
het eerst in twijfel was geweest en aan den
burgemeester óm inlichting gevraagd had, die er
ook zoo over dacht.
Voorzitter van het stembureau was de heer
Helsdmgen (S. D overige ledep waren toevallig
drie rechtschen.
Het reglement van orde schrijft voor, dat bij
twijfel in het stembureau de Raad beslist.
Was er al twijfel geweest, bij het opmaken van
den uitslag was het bureau eenstemmig en be
roep op den Raad werd niet gedaan
De verkiezing van de heeren Bnyze en Sassen
was dus volmaakt geldig.
Toch kondigde de heer Hoej- nbos aan, dat een
beroep zou worden gedaan op Gedeputeerde Sta
ten. Toen hem in den loop van den dag aan het
verstand was gebracht, dat dit beroep niet ont
vankelijk zou zijn en dat men dan hoogstens de
beslissing aan het oordeel van den Minister kon
onderwerpen, durfde de heer Iloejenbos het zoo
waar besteken, daarin gesteund door 19 socialis
tische en vrijzinnige collega's om 's avonds een
motie in te dienen, om de benoeming van 's mid
dags in te trekken.
De heeren Ankerman, Van Vuuren en Wesseling
kwamen hiertegen in heftig verzet en toonde
ieder op ziju manier het onwettige en ergelijke
van zulk optreden aan.
De voorzitter verklaarde na eenig aarzelen de
motie niet toelaatbaar en sloot de vergadering.
Het zal interressant zijn, af te wachten, wat de
heeren nu verder zullen doen.
Nu mag echter reeds gevraagd worden, hoe de
houding der opposante heeren zou geweest zijn,
als de rollen eens omgekeerd verdeeld waren ge
weest.
Concert „Opheus".
Het concert gisterenavond in Odéou door Schie
dam's Mannenkoor sOrpheus", gegeven onder lei
ding van haren Directeur den heer Georg Rijken
kan over hel algemeen genomen uitstekend ge
slaagd heeten. Er was veel belangstelling en de
aanwezigen hebben meermalen door luid applaus
hun waardeering te kennen gegeven voor de goede
prestatie's van dit koor. Er is door vOrpheus" niet
véél ten gehoore gebracht maar wat er gezongen
is was goed en degelijk, het was forsche, zuivere,
massieve manDenzang. De uitvoering der drie
numntfers getuigde van ernstige voorbereidende
studie, we hebben dan ook groote waardeering
voor hetgeen door dit koor gepresteerd is, dank
zij de uitstekende leiding van den directeur den
Heer Georg Rijken.
Van de koornummers kon ons het meest vol
doen tOssian' van J. Beschnitt, en het mooie toon
werk »jan Gerstekoorn" van Philip Loots, beide
werken zijn zéér mooi gezongen. De uitvoering
van »Super llumina Babylonis" van Ferd. Hiller
had beter kuDnen zijn. De bassen waren mooi
van toon, van de tenoren kregen we hier en daar
ruwe klanken te hooren en het egale zingen was
niet zooals zooals we dat van sOrpheus" ge
woon zijn.
Mej. Marie Wolf heeft ons in een viertal
liederen wel wat te genieten gegeven, haar
sopraanstemmmetje kon ons vooral beko
ren in het lied sRegrets" van Léo Delibes.
en sHollandsch Liedje" van H. v. Tusschenbroek.
Deze zangeres zai na volbrachte studie, zéér zeker
een goede toekomst tegemoet gaan. De zangeres
werd artistiek en bescheiden geaccompagneerd
door den heer Georg Rijken.
Mej. Coba Rijneke hebben we bewonderd. Deze
talentvolle jeugdige pianiste dwingt een woord
van bizonderen lof af voor de correcte vertolking
van de door haar voorgedragen moeilijke solo
nummers. Wat heerlijke nuanceering, wat klanken
en accoordenweelde, en wat bewonderenswaar
dige techniek. Vooral in »Billade" op. 47 van E.
Chopin en in »Hochzeitsmarsch" und ïEifenreigen
van F. Liszt. De vertolking van deze nummers
bracht een indruk van beteekems teweeg.
Het schijnt overbodig vermelding der gezonde
muzikaliteit en degelijke kunde waarmede zij baar
vier solostukken voordroeg. Mej. Coba Rijneke
is een artiste eerste rang en heelt ons met haaf
prachtig spel ten zeerste voldaan.
De heer Georg Rijken de kranige leider van
het mannenkoor kan met groote voldoemmg op
dit uitstekend geslaagd concert terugzien.
sOrpheus" heeft wederom een succesvolle
avond te boeken, en de aanwezigen zullen zonder
twijfel hoogst voldaan zijn over dezen avond van
kunstgenot.
Dienstweigering. Men meldt ons nit
Utrecht
Gisteren zijn de heeren Ds. B. de Ligt en Johafl
Heller als onderteekenaars van het „manifest der
dienstweigeraars" verhoord door den Rechter van
Instructie te Utrecht De dienstweigeraar M- A.
Romers uit Noordwijk aan Zee bevindt "zich thans
in voorarrest.
Door Dr. Louis A. Bahler, wiens gerechte^
lijke vervolging wordt voortgezet, is een Memo
rie van Toelichting ingediend bij de Arrondisse
mentsrechtbank te Assen.
Schip gestrand. Men meldt ons uit Urk
Dinsdag geraakte het schip „De Zeeploeg" schip
per K. Koster geladen met maïs en lijnkoeken»
komende van Amsterdam bestemd voor de Lem
mer, bewesten Urk aan den grond. Het stormde
en de golven sloegen over het vaartuig. Gelukkig
wist het stoomschip „Het Eiland Urk", „de Zee-
ploeg" met moeite te Urk binnen te brengen.
Langs de grens. Minister Trenb, een re
ferendaris van het ministerie van Financiën en
©en afdeelingschef van de N. O. T. maakten
gisteren een tocht, langs de grens van Broek-
heurne tot Gianetrbrug.
Generaal Snijders vertoefde gisteren te En
schedé in veiband met te nemen maatregelen te
gen het smokkelen.
Men meldt uit Enschedé aan de „Tel.":
Uit 't bezoek door generaal Snijders aan En
schedé gebracht, mag worden afgeleid, dat thans
omvangrijke maatregelen tegen het smokkelen zul
len worden genomen. Nadat Donderdag door den
referendaris van liet ministerie van Financiën
en een afdeelingschef van de N. O. T„ in gezel
schap van een rijksambtenaar een tocht langs
de grens hier was gemaakt, volgde lieden het be
zoek van den opperbevelhebber. Op het politie
bureau, waar het burt'au van den grenswacht-
commandant is gevestigd, had generaal Snijders
een langdurig onderhoud met de bevelvoerende
officieren der gisteren aangekomen militairen. Nu
de militaire bracht viermaal zoo groot is zal
het aantal nachtpatrouilles aan de grens aan
merkelijk worden uitgebreid en bovendien nog
worden versterkt door wielrijderspal rouilles. De
landweer (grenswacht) doet nu geen grensdienst
meer. Deze manschappen worden naar de gar
nizoensplaatsen overgebracht.
Vervolging tegen „De Telegraaf."
De firma Wómborsie Zoon te Rotterdam heeft,
volgens de „N. Ct." ©en klacht ingediend tegeu
de redactie van het dagblad „De Telegraaf" en
aan den officier van justitie te Amsterdam ver
zocht tegen haar een vervolging te willen instel
len wegens smaadschrift.
Politiehonden pp het dak. Men meldt
uit 's-Gravenhage d.d. 24 November aan de „Tel."
Op het bericht, dat er op het dak van het
perceel Oranjepdein 91, omstreeks middernacht
een man was gezien, werd door agenten van
de politiehonden-brigade op het dak van genoemd
perceel en op de daken van belendende percee-
len een onderzoek ingesteld, dat echter tot geen
resultaat leidde.
Ondanks het late uur trok het klimmen der
agenten over de daken, maar vooral de eigen
aardige wijze, waarop de politiebanden daken
en goten afzochten, veler aandacht.
Geïnterneerden ontvlucht De vïs-
scher Jan Louw uit Harderwijk werd gisternacht
betrapt op het vervoeren van een negental êe'
interneerde Belgische militairen. Hij) was reed®
met zijn botter buiten de haven toen hij ge[
sommeerd werd terug te keeren waaraan hij
dan ook voldeed. Alvorens; echter een miiitaire
Patrouille ter plaatse was hadden de Belgen êe'
legenheid om over dei weiden langs zee te ont
snappen. Ze hadden zich voor de afvaart van
huinne uniformen ontdaan, die netje? op een
rijtje aan den dijk lagen. Louw die bekende
r 71
Tfrj f
