Binnenland.
Staten- Generaal.
Btads» en Gewestelijk Nieuws*
nissen van den laatsten tijd en de positie van
Duitschland besprak ia den wereldkryg.
Aan het slot zijner rede sprak von Bethmann
Hollweg aldus:
Wij zien den oorlog voor ons. Aan de werken
des vredes te denken, is ons nog niet vergund.
Ik las onlangs de woordenHet huis brandt, het
geldt nu den brand te blusschen. Hoe wij daarna
het huis zullen inrichten, is een punt van latere
overweging. Dat mag dan zoo zijn, maar toch
toonde deze oorlogsbrand wy beleven het alle
dag met ontroering op welke geweldige en
onverwoestbare fundamenten ons huis is opge
trokken.
Wat anders schenkt ons de kracht om dezen
oorlog tegen bijna de geheele wereld vol te hou
den, als de liefde tot het land der vaderen, dat
al zijn zonen met enverbreekbare banden te zamen
houdt
Wat anders als de onverdorven kracht van arm
en hart, die in ons volk voortleeft en waaruit in
eeuwige verjonging nieuwe geslachten voort
spruiten
Wy kunnen niets verliezen van datgene, wat
ons deze vuurproef doet doorstaan. Wat in den
oorlog op zoo'n wonderbare wijze bewaard is,
moet ook in vredestijd leven en werken.
Buitengewone arberd wacht mij, schreef Fre-
derik de Groote, toen de zevenjarige oorlog ge
ëindigd was. Buitengewone arbeid volgde bij ons
steeds op de groote oorlogen, waarin wij sinds
150 jaar om ons bestaan moesten strijdendat
was ons geluk en dat zal weer zoo zijn.
De geweldige problemen op alle gebied van de
staatkunde, het sociale, economische en politiek
leven, die ons wachten, zullen ter oplossing van
alle in het volk levendige krachten voor zich
opeischen. Het is noodzakelijk voor het voortbe
staan van den Staat, dat doorgezet wordt tegen
alle beletselen in die deze krachten in hun uiting
zouden kunnen belemmeren, deze krachten, die
in het vuur gehard zijn en die er naar snakken
om te werken en te scheppen ten nutte van het
gebeel. Vrije baan Voor al deze krachten Daarin
moet de oplossing gezocht worden.
Laten wij dan ook zonder vooroordeelen in die
richting blijven werken, dan zal ons land een
gezonde toekomst tegemoet gaan, omdat iedere
steeo, elke balk helpt schragen en het geheel stut.
Dan ook zullen alle krachtige personen uit alle
standen gaarne en met vreugde aan den arbeid
des vredes deelnemen, zooals thans aan den bloe-
digen strijd".
ALLERLEI NIEUWS.
Gerard, de Amerikaansche gezant te Berlijn,
js gister met het stoomschip »Frederik VIII" van
Kopenhagen naar Amerika vertrokken.
Aangaande het doel van de reis is nog niets
bekend.
De gezant heeft verklaard, dat hy 1 December
te Berlyn denkt terug te zijn.
De door de Duitschers geïnterneerde Griek-
sche divisie is gister te Görlitz aangekomen en
in een kaqap ondergebracht
De Engelsche s.s. sNewby" en Thurso" zijn
jn den grond geboord.
In Duitschland zullen 15 October de jonge
lieden, die in 1898 zyn geboren, bij het leger
worden ingelijfd.
De luchtvloot van beide oorlogvoerende
partijen is in de laatste dagen zeer actief. Duit-
sche luchtschepen hebben het vliegtuigstation
Lebara en de afweerbatterijen op Oesel gebom
bardeerd.
Italiaansche vliegtuigen brachten een bezoek
aan Durazzo en strooiden daar meer dan 600 K.G.
ontplofbare stoften neer.
Op het Duitsche vliegtuigenstation aan het
Angern-ineer hebben Russische vliegers bommen
geworpen.
Kamerverkiezing Dordrecht.
De vrijzinnige kiesvereeniging Dordrecht heeft
gisteravond besloten voor de as. Tweede Ka
merverkiezing (vacature Schim van der Loeft)
opnieuw den heer van der Loeft candidaat te
stellen.
De rechtsche partijen moeten haar houding
nog vaststellen.
De afd. dei S D. A. P. besloot "om tactische
redenen" te voldoen aan het verzoek der beide
vrijzinnige kiesvereenigingen, om de nieuwe
verkiezing in de vacature Schim van der Loeft,
bij enkele caodidaatstelling te doen afloopen.
Zoo gaan dan de roode broeders weer door
dik en dun met hun liberale vrienden mee.
van Z, H. dén Paus, door den Paus benoemd
tot Protonotaris Apostolicus.
Engeland verbiedt uitvoer van rubberfabrikaten
naar Nederland.
Reuter seint uiti Londen:
Het departement van Buitenjandscihe Zaken
maakt bekend, dat tot' nadere- aankondiging geen
consenten zullen uitgereikt worden viotcxr dén
uitvoer van rubibér- en balata fabrikaten naar Ne
derland. I
De Duitsche qzeruitvoer.
Uit Berlijn wordt gemeld:
Bij bekendmaking van den Rijkskanselier
van 28 Sept. isi de uitvoer en doorvoer van
ijzeirjegeeringen en daaruit vervaardigde arti
kelen (no. 777834 toltarief) verboden. De
waren, waarop dit verbod van toepassing is,
worden nog zonder speciale vergunning tot
uitvoer en doorvoer toegelaten, wanneer zij
tot en met 7 October 1916 verzonden zijn. De
toenemende behoefte aan ijzer- en staalmate-
riaal, maakte een scherper toezicht op den
ijz eruit voer door afkondiging van liet verbod,
noodzakelijk. Het verbod he-oogt echter geens
zins den ijzeruitvoer geheel té belemmeren. Het
dient slechts om de basis voor het toezicht en
nuttig gebruik van omen voor het neutrale
buitenland zoo waardevollen ijzeruitvoer te
versterken.
Prof. Mr. P. J. M. Aalberse.
door H. M. de Koningin by besluit van 31 Mei
1916, No. 37, benoemd tot hoogleeraar in het
handelsrecht, de staathuishoudkunde, de arbeids-
en fabriekswetgeving en het mijnrecht aan de
Technische Hoogeschool, zal op Woensdag 4
October, des namiddags te drie uur, in de groote
zaal van Stads Doelen, zijn lessen openen met
het houden van een redevoering over «Economie
en Techniek", ter bijwoning waarvan alle be
langhebbenden worden uitgenoodigd.
Na afloop van de redevoering zal door den
hoogleeraar receptie worden gehouden in den
foyer.
Mgr. Locutelli.
Eg nieuwe Internuntius in Den Haag (nun
tius te Brussel) Mgr. Locjatelli, maakte gister
middag zijnei opwachting: bij1 den minister van
Buiteniandsche Zaken, jbr. dr. Lo-udon, aan diens
departement-
Het lag niet in de bedoeling Van den nieuw-
opgetreden vertegenwoordiger van den Pau-
svlijken Stoel, reeds ter gelegenheid van zijn
'kart verblijf daar ter slede zijn geloofsbrieven
aan H. M. de Koningin aan te bieden. Dlat zal
bij een volgende komst (je 's-Gravenhage ge
schieden.
Prof. Hugo de Vries.
Prof. Hugo de Vries heeft te Lunteren, in
Gelderland, het buiten De Boeckhorst gekocht en
gaat zich metterwoon aldaar vestigen. Hij blijft
echter, tot hij over twee jaren zijn emeritaat zal
hebben bereikt, zijn colleges in den Hortus te
Amsterdam geven en komt daarvoor eenige keeren
per week in de hoofdstad.
Prof. de Vries laat te Lunteren naast zyn huis
een laboratorium bouwen en een proeftuin aan
leggen, nagenoeg gelijkende op wat hij thans in
den Hortus tot zijn beschikking heeft. Hij is dus,
ook nadat de wet hem genoopt zal hebben het
hoogleeraarsambt neer te leggen, niet van plan
met het doen van wetenschappelijke onderzoekin
gen op te houden.
Onwaardige Kamerleden-
In een vergadering van de Vryzinnig-Demo-
Cratische kiesvereeniging te 's Gravenhage werd,
onder instemming der geheele vergadering, de
wensch uitgesproken, dat Kamerleden, die zich
in de oogen van het publiek aan afkeurens
waardige daden hebben schuldig gemaakt, hun
mandaat ter beschikking van de kiezers zullen
stellen, en zich niet meer voor een herkiezing
beschikbaar zullen stellen.
Mgr. Dr. Nolens.
Naai men vereemt, is Mgr. Dr. Nolens, lid
der Tweede Kamer voor Venlo en Huisprelaat
Gaskolen.
Men meldt dat de Rijks kolendistributie, in
samenwerking met de importeurs, de gasindustrie
in de gelegenheid heeft gesteld, weder voor zes
maanden den (October - April) het benoodigde
kwantum gaskolen te koopen. Hoewel de prijzen
der Engelsche gaskolen hooger zijn, dan voor de
afgeloopen zes maanden, blijven zij toch nog
ver beneden de prijzen, waarvoor in Maart 11.
enkele jaarcontracten zijn afgesloten. Gasfabrie
ken dus. die in Maart 1.1. slechts voor zes
maanden gecontracteerd hebben, hebben niet
alleen geprofiteerd van de aannemelijke prijzen
voor dat tijdperk, maar blijven bovendien voor
het tweede halfjaar nog beneden de prijzen voor
jaarlevering bedongen. Het advies in Maart 1.1.
gegeven om slechts voor zes maanden te con
tracteeren, is dus gebleken juist te zijn geweest.
Voor de vaststelling der prijzen heeft de Rijks-
kolendistributie ditmaal een anderen weg ge
volgd, dan voor het eerste halfjaar was ingesla
gen. In overleg toch met vertegenwoordigers
uit de gasindustrie zijn de verschillende gasko
lensoorten naar gelang van hunne kwaliteit ge-
classifeerd, en dienovereenkomstig zijn de prijzen
vastgesteld. Aan de Rijks-kolendistridutie komt
zeer zeker een woord van hulde toe voor de
wijze, waarop zij de belangen der gasindustrie,
en daarmede de gemeenschap, heeft gediend.
Wat betreft de Duitsche gaskolen, deze hebben
eene belangrijker verhooging dan de Engelsche
moeten ondergaan. In de contracten voor Duit
sche kolen is de clausule opgenomen, dat par
tij ien gerechtigd zijn, het contract met een op
zeggingstermijn van een maand te doen eindigen.
Vervroegde winkelsluiting.
Gisteravond vergaderde het bestuur der 's-Gra-
venhaagsche Winkeliersvereeniging voor wettelijke
regeling van vervroegde winkelsluiting. Uit de
mededeelingen bleek o.m., dat het aantal toege
treden leden (wel te verstaan alléén bestaande
uit winkeliers) in enkele weken zoodanig is toe
genomen, dat 't de verwachtingen van het bestuur
verre overtrof. Er werd besloten met verdubbelde
kracht voort te gaan, leden te verkrijgen, ten
einde de actie zoo breed mogelijk te kunnen op
zetten. Vermeld wordt nog, dat er onder de
nieuwe leden zyn personen, die vroeger ernstige
tegenstanders waren.
Binnen korten tijd zal een adres van de Haag-
sche winkeliers aan den gemeenteraad worden
aangeboden.
Katoen-en wolsyndicaat.
Het Haagsch Correspondentiebureau meldt
Het bericht omtrent de stichting van een
katoen en wolsyndicaat zonder licence, waarvan
men geen katoen en wollen stukgoederen uit
Engeland meer aangevoerd zou kunnen krijgen,
kan op grond van ter bevoegde plaatse inge
wonnen inlichtingen, met de meeste stelligheid
worden tegengesproken.
Tot het afgeven van consenten of licences
voor den uitvoer van goederen, van overzee
aangevoerd, is alleen de N. O. T. bevoegd.
Aanleiding tot dit bericht is wellicht gegeven
door de omstandigheden dat er eene commissie
van advies van de N. O. T voor den invoer van
wollen en half wollen manufacturen in wording
is.
De samenstelling van die commissie zal te
zijner tijd worden bekend gemaakt.
Reeds thans kan echter worden medegedeeld,
dat deze commissie geenszins zal zijn samenge
steld op de wijze als in het bedoelde bericht
aangegeven en dat er geen sprake van is, dat
reeds Zaterdag één of meer vertegenwoordigers
van deze commissie naar Londen zouden ver
trekken, om in Engeland de zaak te bespreken
en dat Maandag a.s. de nieuwe regeling in wer
king zou treden.
Vermoedelijk zullen nog eenige weken verloopen,
voordat de nieuwe regeling haar beslag zal heb
ben gekregen.
De taak van de nieuwe commissie zal uitslui
tend bestaan in het verleenen van advies aan
de N. O. T. voor het geven van consenten voor
den invoer van bedoelde manufacturen.
De Anti-revolutionaire party.
Naar de Stand, meldt, zal Woensdag 1 Nov.
a.s te Utrecht een groote deputaten-vergadering
gehouden worden, waar aan de orde zullen ko
men de aanhangige reorganisatie-voorstellen dei-
anti-revolutionaire partij.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Donderag 28 September.
Koloniale Raad.
Aan de orde zijn de wetsontwerpen tot wij
ziging van het reglement op het beleid der Re
geering van Nederlandsch-Indiö en wijziging der
Indische Comptabiliteitswet, hoofdzakelijk tot
instelling van een Kolonialen Raad in Indië,
ten einde door instelling van een vertegenwoor
digend lichaam aan Nederlandsche onderdanen,
ingezetenen van Ned. Indië, gelegenheid te
geven tot medewerking aan de behartiging van
de belangen van Indië.
De heer B e u m e r gaat met het ontwerp
mee omdat er hier een begin wordt gemaakt,
dat later kan worden uitgebreid. Spr. dringt
aan op uitbreiding van het ambtelijk element.
De ambtenaren hebben tot taak voorde inland-
sche belangen te zorgen. Doordat de Europee-
sche bevolking in de meerderheid is, blijft het
gevaar bestaan dat de belangen van de Inland
sche bevolking op den achtergrond zullen geraken.
Spr. acht het niet wenschelijk het passieve
kiesrecht aan de vrouw toe te kennen. De mi
nister stelde niet eens het maximum aantal
vrouwen vast dat in dezen Raad zitting mag
hebben. Spr. betreurt, dat de Koloniale Raad
geen wetgevende bevoegdheid zal krijgen.
Nadat de heer J a n n i n k rapport heeft uit
gebracht, wordt besloten tot toelating van den
heer Van Rijckevorsel, het nieuwe lid voor Oos
terhout.
Na de Pauze werd het nieuwe lid op de ge
bruikelijke wijze geinstaleerd.
De heer Scheuer betuigt instemming met
de bedoeling van het ontwerp, betreurt evenwel
het doen vervallen van het opzettelijk opnemen
van het ambtelijk element en van de niet-ver
kiesbaarheid van niet-eervol ontslagen bestuurs
ambtenaren. Spr. bestrijdt voorts eveneens het
voorstel, om aan de vrouw het passieve kiesrecht
toe te kennen
De heer Knobel betreurt dat door dit wets
ontwerp de Chineezen nog niet dezelfde rechten
zullen krijgen als de Europeanen.
Spr. juicht het toe, dat de ambtenaren in dit
stelsel niet de overhand zullen krijgen. Tegen
de verkiesbaarheid van de vrouw heeft spr. niet
zooveel bezwaar. Spr. begrijpt niet waai om de
minister het artikel heeft geschrapt betreffende
de toelating van niet eervol ontslagen ambte
naren.
Spr. wil de oud G.G. van Heutz naar Indië
zenden om de weerbaarmaking voor te bereiden.
De heer Marchant acht 39 leden van
dezen Raad te weinig. Hij stelt voor te lezen
„tenminste 39 leden", dan kan later nog tot
uitbreiding worden overgegaan. Spr. wil be
paald zien, dat er ten minste vier Inlanders in
den Raad zitting zullen hebben. Spr. be
treurt, dat Koloniale Raad geen wetgevende
bevoegdheid krijgt.
De heer Bogaardt betreurt, dat de minis
ter het wetsontwerp tot reorganisatie van het
Binnenlandsch Bestuur van zijn voorganger niet
heeft overgenomen. Door die reorganisatie zou
de onderbouw van dit College beter zijn gewor
den. Spr. acht het echter niet noodigdevro
in Indie het passieve kiesrecht te geven.
De heer M e n d e 1 s gelooft, dat de betee
nis van den KR. zeer gering zal zijn. Ovei
belangrijkste onderwerpen zal deze Raad ge
medezeggenschap hebben.
Spr. breekt zijn rede af.
De vergadering wordt verdaagd tot "vriju
half twaalf.
nd
Broodkaarten.
De uitgifte dor Broodkaarten over do m<aanu
Octcbleir zal plaats hebibèn op Maandag, 2 0C
tobteit a.s. aan de bekende posten Braodbureau-
Stadsdoiele, Politiepost Koemarkt, S$b,0|0l S-cïhoo
straat en Lokaal Beth-Fl, en wel voor hen va<-i
namen beginnen met letters van AM van '3
uur, voor de lOtverigen van 15 uur.
Herziening jaarwedden hoofden en onderwÖzerS
Lager Onderwys.
B en W. hebben de volgende missive bij de°
Raad ingezonden
Tot de verschillende groepen ambtenaren
die
den
verhooging van salaris hebben genoten in
laatsten tijd behooren niet de hoofden en ocder
wijzers by het Lager Onderwijs. De oorzaak biel
aan
van was niet dat deze belangrijke categorie
de aandacht van ons College was ontsnapt.
niet dat wij overtuigd waren dat verbooging
salaris hier oanoodig was. Integendeel. Doch
stellige verwachting dat de Rtgeering door 1
ruim vloeien der Rijksmiddelen wel bewogen
worden de reeds lang van rijkswege in uitz'e 1
in te
zelf
gestelde salarisverbetering der onderwijzers >n
voeren, deed ons College aarzelen in dezen
standig de hand aan den ploeg te slaan.
rlid
van
Toen nu onlangs op de vraag vanhetKanoe
van Wijnbergen de minister van Binnenlandse
Zaken antwoordde dat van hem in dezen niets
verwachten was, hebben wij gemeend niet langer
deze ambtenaren te moeten laten wachten.
Wy hebben ons daarop onledig gehouden 01
het overwegen en vaststellen eener nieuwe veI
ordening. Het resultaat dezer overweging bieden
wij U hierbij aan.
Wij hebben er naar gestreeft over het algefflee°
de grondslagen der tegenwoordige verordening
handhaven en, wat de onderwijzers betreft
lo. het minimum verhoogd
2o. de periodieke verhoogingen vergroot
terwijl wij voor de hoofden der scholen ineen
den te kunnen volstaan met een verhooging
het minimum.
Geheel ongewijzigd bleef de bestaande veroi
ning evenwel niet.
Allereerst hebben wy laten vervallen de ex
belooning voor het bezit der akten k (nuU'É>
handwerken) en j (vrije en ordeoefeningen) e
wel uit overweging dat slechts een zeer gei'D^
aantal onder wij zers(essen) deze akte(n) niet
zitten en bij nieuwe aanstelling steeds het be-
dier akten wordt verlangd.
Het minimum-salaris der onderwijzers, l"3
bedragende f575.— -f- f25.voor akte j, (c'u^
feitelijk f600.—) is gebracht op f700.eenveI^
hooging dus van f 100.Dat der onderwijzeresse
thans bedragende f575.— -f- f25.voor a'tl0.g
en f25.voor akte k, (dus feitelijk f625.-) 1
eveneens gebracht op f 700. een verhooging
van f75.
Daartegenover meenden wij het verschil
eindsalaris tusschen mannelijke en vrouweftj
krachten te moeten laten vallen en is het
beide categorieën (zonder hoofdakte) voorgeste
op f1250.—.
Dit beteekent voor de onderwijzers een stijg'
van f225.— (of voor zoover zij reeds akte j- e
ben f200.—), voor de onderwijzeressen f275-
(of voor hen die akten j en k hebben f 225-—^
Daarmee is een twistpunt in de debatten,
ongelijke salarieering tusschen mannen en vr°u
wen, verdwenen.
Wij willen hiermede allerminst te kennen
ven dat er ook naar ons gevoelen geen zeer
gronde argumenten voor een ongelijke salaried
kunnen worden aangevoerd, doch wij meenen,
waar het slechts om een verschil van f 25.—
dit luttele bedrag geen scherpen strijd hiero
rechtvaardigt.
Bovendien overwogen wij dat door de 'lUlS
huurtoelage aan de gehuwde onderwijzers b0
28 jaar (f125.en de huurtoeslag van de vV
Heemskerk aan dezelfde groep (f50. t0
eenigszins, zij het niet ten volle, tot uiting
dat de gehuwde man, uit hoofde van zijn tneei
gezinskosten, boven de ongehuwde vrouw beb^
te worden bezoldigd.
Het College heeft voorts gemeend de toe
voor de taalakteu en de akte wiskunde aan
U. L. O. en M. U. L. O. scholen van f 75.-
f100. - te moeten brengen.
Nauwgezet is overwogen, of ook niet bet s
salaris van de onderwijzers aan deze sC"°t,e
verhoogd behoort te worden, doch ten k 1
meenden wy, dat de argumenten vóór deze 111
wigheid niet opwogen tegen de argumenten
daartegen konden worden aangevoerd. ,g
De vergoedingen voor huishuur aan onderwy
en hoofden zijn niet op een verhoogd cijfer
gedragen. Wij achten niet geheel ongegroE .g
klacht uit onderwijzerskringen dat hun
langzamerhand voor een goed deel zal efi
uit een serie toelagen en dat het hun stam
goede zou komen indien aan dat systeem
betaling een einde werd gemaakt.
•k
kotf'
,W"WJ Apf6
