Binnenland.
Stads- en tëewestelijk Nieuws.
182000 bruto registerton door duikbooten der
middenrijken in den grond geboord, opgebracht
of door mijnen verloren gegaan, 13 ge
zagvoerders van vijandelijke schepen zijn
gevangen genomen, drie kanonnen van ge
wapende s.s. buit gemaakt. Verder zijn
39 onzijdige keopvaarders met een gezamenlijken
inhoud van 72600 ton, wegens vervoer van
contrabande naar den vijand, in den grond ge
boord.
De kapitein van het s.s. „Edam" heeft naar
zijn reederij geseind, dat zijn schip niet naar
Emden is opgebracht, doch in de Noordzee in den
grond is geboord. De bemanning is waarschijn
lijk door de duikboot naar Emden gebracht.
Gisterochtend heeft te Halbenram de ter
aarde bestelling van het stoffelijk overschot van
minister president Stürgkh in het familiegraf
plaatsgevonden, nadat de prins bisschop Schus
ter de plechtige inzegening van het lijk in de
kerk van Halbenram had volbracht.
Aanwezig waren de broeder van den overle
dene, verscheidene Oostenrijksche ministers, de
notabelen van Gratz en tal van andere persoon
lijkheden. De bevolking van Halbenram en om
geving betoonde veel deelneming.
SAN DOMINGO.
Er is' ieen gevecht geleverd tusscheti Ameri
kaan scha marine,troepen en de opstandelingen
onder generaal Batista. Twee zeé-rifcicieren zijn
gcdqad, één gewond. De opstandelingen zijn ver
slagen. i
Uit Indië.
Uit Weltevreden verneemt de „Tel."
Ingevolge de ministerieele legerorder voor
Djambi is het thans voor oorlogsorrespondenten
onmogelijk eenig nieuws meer te melden. De
correspondent van het „Soerabajasch Handels
blad" is zelfs bij den officier van jnstitie ontbo
den, omdat hij bij een officieel persoon om in
lichtingen vroeg.
jOffiicieelj Bij het Departement van Koloniën
zijn de volgende berichten van den Gouverneur
Generaal van Nederlandsch Indië ontvangen
Oudei'afdeeimg Rawas. De hoofdleider van den
opstand, Glamoit, is gevangengenomen. Drie
voormannen van minder beteekenis moeten
zich met enkele volgelingen in de buurt van de
petroleumvelden ophouden, en worden door de
patrouiüe-De Quant achtervolgd,
Bij een treffen in de nabijheid van Soeroelan-
goen Rawas is een houderutal opstandelingen
buiten geveent gesteld, hetgeen een diepen in
druk maakte.
De bevolking keert op weinige uitzonderingen
na, naar hare dessa's terug.
Het verzet, dat geheel gebroken is, moet in
de Marga Soekapindah Hilir zijn ontstaan.
In de Marga Oeloe Rawas heerscht nog onrust.
De telefoonverbinding tusschen Palembang en
Soeroelangoen Rawas is hersteld.
Afaeeling Moeara Tembesi. Alle Doesoens
tusschen Moeara Tembesi en Soeroelangoen
Djambi zijn weder bewoond.
Afdeeling Moeara Tebi. De bevolking der Doe
soens langs de Batang Hari, boven Moeara Tem
besi, heeft zich bereid verklaard de daar toe
vlucht zoekende opstandelingen op te vangen
en uit te leveren.
Tabirstreek. Kapitein Brasser bericht uit Tana
Garoh, dat de bevolking naar hare woonplaat
sen terugkeerd en de onruststokers helpt opspo
ren.
(Officieel). Bij het departement van Koloniën
zijn de volgende berichten van den gouverneur
generaal van Nederlandsch-Indië ontvangen.
Djambi. De controleur van Banko telegrafeert,
dat veertig onruststokers van de Tabirstreek,
waaronder zich de verzetieiders Rio Depati en
Hadji Hakim en Ranstan Pandjang bevonden,
zich vrijwillig aan meidden. In alle doesoens van
zijne afdeeling keerde de bevolking terug. De
hoofden van eenige doesoens aan de Merangin
met enkele leidende hadjitszijn nog voortvluchtig.
Plores. De toestand in Endeh is veel verbe
terd met uitzondereng van vijf ontevredenen
meldde rich de geheele bevolking vrijwillig aan.
In Tanahrea is de toestand eveneens gunstiger
gewordende bevolking begint hare onderwer
ping aan te bieden. Het verzet is aldaar beperkt
,tot de versterkte kampongs V^lowae en Tena,
waartegen een militair detachement oprukt.
Rust en Vreugd.
Naar bet „Vad meldt, hebban Gedeputeerde
Staten hun goedkeuring onthouden aan het raads
besluit tol aankoop van de buitenplaats Rust en
Vreugd onder Voorburg.
Aardappelen.
Gisteren is in den Haag een bijeenkomst ge
houden van groothandelaren en winkeliers uit
verschillende groote gemeenten in Zuid Holland.
Deze vergadering werd geleid door den heer K.
P. van der Haar, die als doel der bijeenkomst
aangaf, te protesteeren tegen de door de regeering
gestelde maximum aardappelprijzen, welke een
wnken met verlies voor de handelaren beteekent-
Spr. is zetr pessimistisch gestemd over den prjjs
van li cent p. kilo van Eigenheimers.
Onmllijk ook noemt hij de houding van he*
publiek, dat meent, dat in den handel niets dan
oorlogswinsten worden gemaakt. I
Spr. betreurt het, dat de Bond niet meer voor
de belangen der bandelaren is opgekomen.
Na deze inleiding komt de heer Winkelman,
voorzitter van het bestuur van den Bond, aan bet
woord, die de houding van den Bond verdedigt,
waarbij hij opmerkt, dat de Bond niet alleen de
belangen van de bandelaren heeft te dienen, maar
ook die van het publiek.
De heer Bouwman stelt voor, dat men in een
adres tot den minister er op zal aandringen den
prjjs der Eigenheimers te verhoogen tot 8 cent.
De heer Saaie acht de voorgestelde prysver-
hooging van 7£ op 8 cent onvoldoende en meent,
dat de prijs ten minste op 9 a 10 cent moet
worden gebracht, wil het bedrijf der winkeliers
loonend blijven.
Na uitvoerig debat wordt de volgende motie
aangenomen, en telegrafisch ter kennis van den
minister van landoouw gebracht:
Handelaren iD aardappelen uit verschillende
steden te den Haag bijeengekomen, verzoeken
eerbiedig aan Uwe Excellentie den maximumprijs
van li cent per k.g. klei Eigenheimers te brengen
op 9 cent, aangezien de prijs anders niet loonend
is en zelfs verlies oplevert.
Zij verzoeken dit aan Uwe Exc. in het belang
van een regelmatige voorziening van dit belang
rijke voedingsmiddel, aangezien het niet geëischt
kan worden, dat zij, met het oog op den nade
renden winter hun bergplaatsen vullen, in de
zekerheid, dat hun dit slechts nog grooter verlies
(ondermaat) zal opleveren.
Z\j vestigen er mede Uwe aandacht op, dat de
aardappelen niet ten allen tyde kunnen vervoerd
worden en het daarom noodzakelijk is, dat er in
de groote steden voorraden worden opgeslagen om
in geval van vorst de aflevering geregeld te kun
nen doen plaats hebben.
Hoewel zij niet twijfelen, of de regeering zal al
het mogelijke doen, dat er steeds aardappelen
voonadig zijn, hebben zij eehter by ondervinding,
dat bij de best voorbereide en uitgevoerde regee.
ringsmaatregelen, toch de particuliere handel niet
gemist kan worden.
Voor het geval, dat Uwe Exc. geen termen kan
vinden om de door hen gevraagde verhooging toe
te staan, zijn zij genoodzaakt alle verantwoording
voer de gevolgen daarvan van zich ai te wijzen".
van enkele hoeveelheden visch en andere arti
kelen uit Nederland is te wijten aan niet te ver
mijden omstandigheden. Hoewel een geregelde
verzending uit Nederland nog wel moeilijkheden
zal opleveren, is er hoop, dat in de toekomst
eenige verbetering te verkrijgen zal zijn.
Nederlandsch stoomschip aangehouden.
Volgens een draadloos telegram van het Wolff-
bureauj te New-York ontvangen, is het Neder-
landsche stomschip »Arakenc, van een Nederland-
sche haven op Borneo naar Manilla op
weg, 30 Augustus in volle zee door een Engelsch
oorlogsschip aangehouden, terwijl de geheele post
'n beslag is genomen.
Naar verluidt, zal een onderzoek worden inge
steld, waarom aldus werd gehandeld met een
neutraal schip ver van de oorlogszone.
[Met de »Araken« zal bedoeld zijn de »Arakan«
van de Java Pacificlijn, die 20 Augustus Soera-
baja aandeed en 2 September te Manilla aan
kwam.
De »Arakan« is 21 October van San Francisco
naar Batavia vertrokken.]
Verbod Tan uitvoer.
Verboden is de uitvoer van wilde kastanjes,
beukenoten en eikels.
Kamerleden uit de commissies.
De ïTel." meldt, dat de vrijzinnig-democrati
sche leden der Tweede Kamer, de heeren E. M.
Teenstra en jhr. mr. dr. E. A. van Beresteyn
hebben bedankt als lid der aardappel-commissie
en als lid der aardappelmeel-commissie.
Visch naar Engeland.
Reuter meldt uit Londen
In het Lagerhuis heeft Cecil, in antwoord op
een vraag aangaande Nederlandsche visch,
welke niet in goeden toestand in Engeland aan
komt als gevolg van vertraging in de verzend ng,
geantwoord, dat een regeling was gemaakt om
in Nederland visch te kóopeD. Het is nu niet
raadzaam, de voorwaarden voor dien aankoop be
kend te maken.
De vertraging, voorgekomen in de verzending
Verloven naar DuUschland.
Aangezien gebleken is. dat de tijdige terug
kee r van verlof van militairen, aan wie verlof
naar Duitschland was verleend, dodr de Duitsehe
overheid werd vertraagd of verhinderd, hoewel
de buitenlandsche pas in orde was, is bepaald,
dat, wanneer andermaal mocht blijken dat aan j
verlofgangers door de plaatselijke Duitsehe
autoriteiten moeilijkheden in den weg worden
gelegd betreffende tijdigen terugkeer van verlof,
naar die plaatsen geen verlof meer 'zal worden
verleend. (Avp.J
De route door het Suez-kanaal.
De stoomvaarimaatschaupij Nederland en de
Rotterdamsche Lloyd zullen half Februari van
het volgende jaar weder als vroeger met hun
mailbooten op de uit- en thuisreis door het Suez-
kanaal varen.
Een der overwegingen voor dit besluit is, dat
de vaart via de Kaap te lang duurt, waardoor het
in verband met het aantal beschikbare schepen
niet mogelijk is om het groote passagiersvervoer
te bevredigen.
Een andere overweging is deze, dat de gelegen
heid om kolen in te nemen te Port-Said en te
Suez thans beter is dan vroeger. (Hbld.)
Uitvoer van groenten.
Met ingang van heden worden er geen con
senten meer afgegeven voor uien en sommige
groenten, andere waarvan de uitvoer tot nu toe
met consent was toegestaan.
Bloemkool en spruitjes kuunen nog met con
sent worden verzonden.
WEERBERICHT.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 26 Oct., medegedeeld door het
Kon. Ned. Met. Instituut te De Bildt.
Hoogste barometerstand 774.9 te Haparanda.
Laagste barometerstand 751.3 den Helder en
de Bildt
Verwachting tot den volgenden dagmatigen
zuidelijken tot westelijken wind, zwaar bewolkt
of betrokken mot tijdelijke opklaring, waarschijn
lijk regenbuien, zelfde temperatuur.
Geen graan.
Naar wij vernemen, heeft de Regeering de
levering van graan aan de Schiedamsche bran
derijen verboden.
Een deputatie is naar den minister van Land
bouw vertrokken om te trachten te bewerken,
dat de regeering op haar besluit terug komt.
Archieven „Mathenesse".
B. en W. zeggen in een schrijven aan den
Raad
Door den Gemeente-Archivaris werd onze aan
dacht er op gevestigd, dat de archieven van den
laatsten mannelijken afstammeling van het geslacht
„Mathenesse" met eenige stukken behoorende tot
de verzameling charters, geordend en geïnventa
riseerd door den heer P. 'N. van Doorninck,
berusten in het archief van denBisschop van
Haarlem.
Schiedam heeft, naar wij vermoeden, bij dit
archief meer dan alleen historisch belang.
Doch alleen dit belang kwam ons voor zoo groot
te zijn, dat wij ons, onder dagteekening van 3
October j.l., tot Z. D. H. hebben gewend, met
het verzoek die stukken aan ons af te staan.
Het antwoord dat wij ontvingen luidde
„Gezien Uw schrijven van den 3 October 1916,
„yaarbij Uw College ons verzocht om de ftrchie-
„ven van den laatsten mannelijken afstammeling
„van het geslacht „Mathenesse", alsmede alle
„stukken, behoorende tot de verzameling char
ters geordend en geïnventariseerd door den heer
„P. N. van Doorninck welke stukken sedert ge-
„ruimen tijd tot ons archief behoorden
„Zoo hebben Wij gemeend, na het advies van
„deskundigen te hebben ingewonnen, aan Uw
„verzoek te voldoen, en bieden Wij bij dezen Uw
„College ten geschenke aan
„1) de archieven van den laatsten mannelijken
„afstammeling van het geslacht „Mathenesse"
„2) alle stukken, behoorende tot de verzame-
„ling charters geordend en geïnventariseerd door
„den heer P. N. van Doorninck
Gedaan te Haarlem, den 20 October 1916.
De Bisschop van Haarlem
(get.) M. P. J. Möllmann,
Vicaris-Generaal.
Wij stellen- U voor ons te machtigen het ge
schenk voor de Gemeente te aanvaarden en Z.
D. II. mede namens Uwe vergadering, daarvoor
beleefdelijk dank te zeggen.
»Vi -i 'Ui
Aangaande de bovengenoemde hoogst belang
rijk© aanwinst van het Gemeentearchief verne
men wij nog, het volgende:
D|e rijk© verzameling charters en losse stuk
ken, betreffende het geslacht Matemesse en alli
anties, door Mgr. Gallier, bisschop van Haarlem,
aan het giemoante-aichief ten geschenke aange
boden, is afkomstig van don laatsten mannelij
ken afstammeling van genoemd geslacht, Wil
lem van Matenesse. 1
Die van Matenessen bewopnaen hét kasteel
Tie Riviere, ook wei de burcht van Matenesse
genoemd, waarvan de ruïne nog te zien is ach
ter d© H. B. S, Zij waren o.a. ambachts'heeren
van de heerlijkheid Oud- en Nieuw-Matenesse
Die charters uit deze uitgebreide verzameling;
dateerend van 14051648, zijn in 1895 beschre
ven door den heer P. N. van Doorninck, bur
gemeester van Bennehroèk. („Inventaris van eene
vterzameling charters, betrekking; hebbënde op
de geslachten Van der Dioes, Duvenvoorde, Ma
tenesse enz." Haarlem. Gebr. Brederode
1895). I.
Die charterverzame] ing, door den heer van
Dloorninck beschreven, omvat 169 nummers.
D|e papieren stukken zijn echter nog niet gte-
ordemd. 1 - 1
D|e archivalia zijn onder bewaring geweest
van Mr. Martihus van der Goes (overleden in
1687), advocaat Van helt Hol van Holland, die
leien der voogden is geweest van Gijslbrecht van
Matimesise, wiens neef en erfgenaam, de bo
vengenoemde Willem van Matenesse, den 20en
Mei 1671 op 4-jarigen leeftijd is overleden.
Eiem 30-tal janem geleden zjijn de archiefstukken
hierboven aangeduid, liegtelijk met andere d°ca
menten, o.a. de briefwisseling tusschen de gebr*
decs van der Goes 1659—1673. (Uitgegeven d°°r
hielt Historisch Genootschap in 1899: 3e seri®
no. 10), teruggevonden in een kist in de P35
torie der R. K. Kerk in de Oude Moistrn3
tjei 's-Gravenhage.
In het „Nederlandsch Archievenblad" vaf
1899—1900 (blz. 120) heeft de Rijksarchivaris
in de Provincie Noord-Holland, de heer C-
Gonmet, in een uitvoerig1 artikel op de beumg
rijkheid van deze archivalia, de aandacht geves
tigd.x 1:1 Jv
Beschikbaarstelling cokes tegen verminderden
prys voor on- en minvermogenden en
instellingen van weldadigheid.
B. en W. hebben het volgend schrijven bij de"
Raad ingezonden
Ten vorigen jare werd door Uwen Raad beste
ten cokes tegen verminderden prijs voor de i"Se
zetenen beschikbaar te stellen.
Dit werd beperkt tot de on- en minvermoge"
den gezinshoofden in de gemeentelijke 1"
komstenbelasting niet aangeslagen of naar ee
belastbaar inkomen niet boven f 550.
De maatregel werd nog uitgebreid tot
instellingen van weldadigheid in dien zin, ('l
de gestichten de cokes konden krijgen benoodig
voor huiselijk gebruik en de bedeelende inste
lingen konden ontvangen gelijke hoeveelheid a
door haar den vorigen winter gratis werd vei
strekt aan behoeftigen.
Het prijsverschil werd ten laste van het Cns's
fonds gebracht.
De rondbrenging van de cokes had plaats doo
bij het levensmiddelenbureau ingeschreven rijde's>
in de hun aangewezen wijken, waarin de-Re"
meente voor dit doel verdeeld was.
Zij mochten den afnemers in rekening brenge"
f 0.07 per H.L., terwijl voor elke trap, die bij de
bezorging moest worden beklommen, 0.04 mócht
worden bijberekend.
De aflevering had plaats in van wege het levens
middelenbureau verzegelde zakken.
Een strenge controle werd ingesteld om 4e
zorgen, dat de kolen aan de rijders afgeleverd'
ook werlcelijk werden bezorgd aan de opgegeve11
adressen, terwijl er ook op werd toegezien, d»4
de kolen werkelijk door de afnemers voor huis
brand werden gebruikt.
Wij meenen dat de beschikbaarstelling va
goedkoope cokes ook dezen winter weder nood
zakelijk is.
Terwijl de boven aangegeven regeling alleszins
aan het doel beantwoordde en ook thans weder
kan worden overgenomen, zal, nu de cokes vee
hooger in prijs is gestegen dan verleden jaar, o.
ten aanzien, van de prijsberekening een ande'c
weg moeten worden bewandeld.
Verleden jaar werd de distributieprijs be
paald op ƒ0.55 per H.L. geklopt en afgehaa»
van de fabriek (bij bezorging, gelijk boven
gegeven, vermeerderd met ƒ0.07 en ƒ0.01 PeI
De handelsprijs werd toen aangenomen op
zoodat door het Crisisfonds ƒ0.23 werd vergoed-
Op het oogenblik is de handelsprijs echte'
reeds 0.90 en deze zal weder verhoogd moete»
worden, waar hij bijv. in Rotterdam reeds l-u
bedraagt.
Wij meenen dat, met het oog op zulke hoog'
oploopende en wisselende handelsprijzen, ee"
vaste distributieprijs moet worden losgelaten, m»a'
een vast prijsverschil moet worden bepaald.
Dit prijsverschil zouden rVij dan op ƒ0.30 "wil
len zien vastgesteld.
Wij merken nog op, dat de cokes niet is °P'
genomen onder de regeeringsgoederen, waarv»"'
volgens art. 3 der Distributie wet, het Rijk 9/1
en de Gemeente 1/10 van het prijsverschil draag4.
Wij hebben daarover echter den Minister va»
Landbouw, Handel en Nijverheid geschreven.
Mén kan het zich moeilijk voorstellen, dat de
Regeering het standpunt zou willen innemen 0111
de Gemeente wel te laten bijdragen in het pr'Js'
verschil bijv. voor regeeringsbrood en regeerings"
varkens, waarvoor het Rijk zeer verminderde
prijzen heeft vastgesteld, doch zij het leukw'-fo
aan de Gemeente zou overlaten de cokes ofkole"'
waarvan een goedkoope distributie niet minde'
noodig is, geheel voor eigen rekening tegen vei'
minderden prijs te verschaffen.
Wij hebben op ons schrijven nog geen berich'
ontvangen.
Intusschen stellen wij U voor ook voorden ko
menden winter weder te besluiten tot de be
schikbaarstelling van cokes tegen verminderde»
prijs op gelijken voet als het vorig jaar, met die»
verstande evenwel, dat de cokes zal worden ge'
leverd tegen den vastgestelden handelsprijs vei'
minderd met 0.30 per H.L.
Het is mogelijk dat het, om een goede werkmfc
der distributie te verzekeren, noodig zal Z'J°'
onder de goedkeuring van den Minister, eaI1
distributieregeling vast te stellen als bedoeld
art. 8, 4e lid der Wet, in welk geval de
regeling door de straffen bij de wet geste»
zal kunnen worden gehandhaafd.
In dat geval zullen daartoe bepalingen kunne»
worden opgenomen in een algemeene distributie
verordening, die toch zal moeten worden vast
gesteld.
Van Uwe beslissing zal zijn kennis te geve»
aan den Schiedamschen Bestuurdersbond, die zie 1
tot Uwen Raad richtte met het verzoek ook vod
'4e' 1 i
trap)' 78
