Staten-Generaal.
Binnenland.
Het protest herinnert aan het besluit van
het Duitsche hoofdkwartier van 3 Oct. 1916 en
zegt, dat de Belgische regeering uit stellige
bron weet, dat Duitschland in groote getale bur
gers uit België wegvoerdt. De regeering vreest
dat de deportatie zich weldra over alle provin
cies zal uitstrekken.
Duitschland voert ter rechtvaardiging aan,
dat deze maatregel strekt om luiheid te voor
komen en schuift de verantwoordelijkheid voor
de werkeloosheid in België op Engeland. Het
voegt er bij, dat de Belgen in de takken van
nijverheid, die met den oorlog geen verband
houden, te werk worden gesteld-
De Belgische regeering antwoordt daarop, dat
er geen gebrek aan werk zou zijn, indien Duitsch
land de nijverheid in België niet had ontredderd,
eerst door den inval zelf, vervolgens door de
wegneming van grondstoffen en machines en
ten slotte door beperkende bepalingen voor den
uitvoer van voortbrengselen naar Nederland, cfe
eenige nog open markt. De Belgische werkman
is heel ijverig en als hij geen werk heeft, dan
is dat omdat hij niet wil werken voor den vij
and, ten nadeele van zijn vaderland. De Duit
sche regeering wil nu de Belgische werklieden
dwingen, Duitsche werkkrachten te vervangen,
die dan naar het front kunnen gaan.
De Belgische regeering geeft de beschaafde
naties kennis van deze onrechtmatige handel
wijze en teekent daartegen protest aan.
REOESBG W EG IN G.
De „Daily telegraph" verneemt uit New-York
Sedert Wilson's herkiezing houden de bladen
hier beschouwingen over zijin bekenden wensch
om Europa den vrede te brengen. Nu wordt
een telegram van den Washingtonschen corres
pondent van de „New-York Evening; Post", die
voortreffelijk ingelicht heet te zijn omtrent 's pre
sidenten wensdien en plannen én de laatste zes
jaar dagelijks in de nauwste aanraking is mot
het Witte Huis, beschouwd als een soort proef
ballon, die zeer de! aandacht trekt. De correspon
dent voorspelt met stelligheid dat Wi]son bin
nen enkele maanden, misschien al gedurende
den winter, in slant zal zijn, de vredesbeweging
aan den gang te brengen. Wilson is volkomen
on de hoogte van de kansen op een spoedigen
vrede en zal bij1 die- eerste de beste gelegenheid
handelend optreden, hetgeén wélliciht spoediger
is dan het gtpote publiek Verwacht. Of de
president iets zóu, kunnen doen om het eind
v(an den oorlog' naderbij' te brengen door een
voudig zijn gioede diensten aan te bieden, is
twijfelachtig. Maar hij zou de oorlogvoerende mo
gendheden kunnen verzoeken om vertegenwoor
digers te zenden naar een conferentie, waarvan
het doel ware te onderzoeken welke de mini
mum-vredesvoorwaarden zijn van elk land. Zulk
een bijeenkomst zou uiteraard niet dadelijk tot
staking van den strijd of tot een wapenstilstand
leiden, maar als de vertegenwoordigers van de
Europeesche reigeeringen eenmaal samenkomen,
mag toch betwijfeld worden of zij- uiteen zullen
gaan zonder toe te stemmen in een wapenstil
stand en later in voor alleene ervohe voorwaar
den.
Voor dit doel zou de president dag en nacht
willen werken, zegt de Washingtcnsdhe corres
pondent van de „Evening Post".
De, vertegenwoordiger van Duitschland is, naar
mein gelooft, bereid Wilson als bemiddelaar te
aan vaai den.
Die correspondent van der „Post" zegt verder
„aan tegenwerpingen van de geallieerden zou
tegemoet gekomen worden als de man, die zijn
goede diensten aanbiedt, blijk geeft van het voor
nemen om de stichting van een wereldbond
voor te bereiden, die el'kén staat, ook Engeland,
Duitschland en de V'er. Staten, zal waarborgen
tegen aanval lende- neigingen van een o-orlogspartij
of een geweitenlooze regeering.
Wilson denkt er niet aan zich tc- mengen in
de Europeesche politiek, doch bij1 is vastbesloten
de Ver. Staten een stem te Verschaffen in den
bond, die in de toekomst den wereldvrede zal
verzekeren en waarvan de bizonderheden in een
were-ld-oanferentie moetén wordén uitgewerkt
De „Tribune" verneemt, dat de aanhangers
van Wilso-n nu reeds druk bezig zijn ,om den
indruk te wekken, dat Wilson aan Vrcdos-plrnoen
werkt.
ALLERLEI NIEUWS.
De stoomschepen «Camma? uit Tönsberg,
«Tripel? uit Drammen en «Forsdalen? uit Bergen,
zijn door een Duitsche duikboot in den grond
geboord.
De Engelsche'stoomschepen «Corintb? en «Ber-
nicia? zijn naar verluidt in den grond geboord.
Het Engelsche stoomschip «Petroleine? is door
de opvarenden verlaten.
Het Italiaansche s.s. «Mudros?, vroeger be-
hoorende aan de Duitsche «Levantelinie? en het
Italiaansche zeilschip «Giovannu Anteri Beretta«,
zijn in den grond geboord.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Dinsdag i4 November.
De heer Eerdmans licht een amendement
toe, bedoelende de evenredige vertegenwoordiging
niet gebiedend in de Grondwet voor te schreven,
doch facultatief te stellen, om er op te kunnen
terugkomen als er groote nadeelen aan verbonden
bljjken.
üe bedoeling van het amendement is niet het
evenredig kiesrecht uit te stellen, doch alleen om
de gelegenheid open te laten, om erop terug te
komen.
De heer Van Idsinga bestrijdt uitvoerig
het evenredig kiesrecht, waarvan hij het eenig
voordeel acht, dat het geschikte personen, die
anders niet in aanmerking komen, in het Parle
ment kan brengen, doch dat hjj overigens ver
keerd acht, omdat het alleen beteekenis geeft aan
de quamiteit, zonder te letten op de kwaliteit,
Spr. zal vóór het amendement-Eerdmans stemmen,
doch ook zal hij zijn stem tegen het artikel
uitbrengen.
Regeling van werkzaamheden.
De Voorzitter deelt mede, dat de heer
Eerdmans zijn amendement op art. 82 weer
intrekt. Spr. stelt verder voor art. 192 te behan
delen voor de additioneele artikelen. Het was
zuiver toeval, dat de additioneele artikelen zijn
ingediend voor art. 192 en hij stelt voor Don
derdagochtend half twaalf met art. 192 te be-
ginrten.
De heer van Doorn bestrijdt het voorstel
van den Voorzitter.
De heer Nolens verklaart zich voor 't voorstel
pn meent, dat het beter is voor de begrooting
eerst de art. 80 en 192 af te doen en daarna de
additioneele artikelen. Komt immers van deze
artikelen niets, dan heeft de discussie over de
addit artikelen geen zin meer.
De heer De Meester ondersteunt het voor
stel van den voorz tter.
De heer de Savornin Lobman dringt
aan op een spoedige afwerking van de artikelen.
De heer Eerdmans bestrijdt het voostel
van den voorzitter.
De heer 011 o eveneeds.
De heer Troelstra verklaart zich voor het
voorstel van den voorzitter.
Het vooistel wordt, nadat nog eenige leden bet
woord hebben gevoerd, zonder hoofdelijke stem
ming aangenomen.
Grondwetsherziening.
Aan de orde is de beraadslaging en de stemming
over de BOg overgebleven amendementen op
artikel 80.
De beer de Geer licht zijn agnendement toe
om na den eersten volzin van art. 80, lid 1, in
hetzelfde lid te lezen
«Geen kiezer brengt, uit hoofde van aan maat-
schappelijken welstand ontleende redenen, meer
dan eene stem uit."
De heer Troelstra verdedigt zjjD amende
ment, mede onderteekend door leden van alle
fracties der linkerzijde, om na den eersten volzin
in te voegen «Ieder kiezer brengt één stem uit."
Spr. wenscht uit te sluiten in de toekomst,
de mogelijkheid van invoering van meervoudig
kiesrecht.
De heer D r i o n kan zich volkomen vereenigen
met het amendementTroelstra. Hij geeft echter
een redactiewijziging daarvan in overweging.
De heer van Idsinga bestrijdt het amen
dement Troelstra.
De heer Loeft acht het niet wenschelijk
deze kwestie thans in positieven of negatieven zin
te beslissen.
Waarom moet dit in de Grondwet worden
opgenomen Het beste is, geen beslissing te
nemen. Hij is daarom tegen het amendement
Troelstra. Spr. betwjjfelt ten slotte of het amen
dement-De Geer, zooals het thans is geredigeerd,
wel in de Grondwet kan worden opgenomen.
De heer Marchant meende, dat bet de
bedoeling van de regeering was meervoudig
kiesrecht uit te sluiten. Wordt het amendent
de Geer aangenomen dan zouden spr. en zijn
vrienden tegen een wijziging van art. 80 stemmen.
De heer San nes verdedigt het amendement
Hugenholtz.
De heer B e u m e r bestrijdt bet amendement
Troelstra.
De heer Dumaer van Twist lieht een
amendement toe om in de Kieswet vast te leggen
in welke gevallen het kiesrecht van de militairen
wordt geschorst.
De heer Cort van der Linden minister
van Bmnenlandsche zaken zegt, dat hij erop
gewezen heeft, dat het grondwetsartikel meer
voudig kiesrecht toelaat. Dit kiesrecht berust op
welstand ot geschiktheid en strookt ook niet met
het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.
Epr. bestrijdt het amendement Lobman-de Geer.
Door dit amendement zouden vie terugkeeren op
den juist verlaten weg.
Het amendement-Troelstra acht spreker over
bodig. maar hij heeft er geen bezwaar tegen.
Wat het aroendement-Hugenholtz betreft, de
minister van oorlog heeft spreker medegedeeld,
dat het kiesrecht moet worden geschorst in tjjd
van herhalingsoefeningen. Hij kan het amende
ment niet aanbevelen, beter zou hij zich kunnen
vereenigen met het amendement Duymaer van
Twist.
De heer Hugenholtz repliceert.
De vergadering wordt verdaagd tot Woensdag
morgen 12 uur.
Iudienststelling landstormjaarklassen
1909 en 1908.
In het tijdvak van 1620 December 1916 zul
len worden in dienst gesteld de dienstplichtigen
van de landstormjaarklasse 1909, toegewezen aan
de infanterie (hieronder begrepen grenediers, jagers,
hospitaalsoldaten en ziekendragen, doch niet de
wielrijders wier geslachtsnamen beginnen met een
der letters A tot en met G.
Het overige gedeelte dier jaarklasse zal in
hoofdzaak in Februari 1917 in dienst worden
gesteld.
Zij die bestemd worden voor de cavelerie zul-
en waarschijnlijk moeten opkomen in Maart 1917.
Zij die bestemd worden voor de zeemacht zul
len waarschijnlijk moeten opkomen in Mei 1917.
De landstormjaarklasse 1908 zal vermoedelijk
voor een klein gedeelte eveneens in begin Febru
ari 1917 en voor het overige in hoofdzaak in
Maart van dat jaar in werkeljjken dienst moeten
komen.
ting 1916, toegewezen aan het regiment genie
troepen, bestemd voor opleiding tot milicien
telegrafist of telefonist, die werkzaam zijn het
zij bü de posterijen en telegraphie, hetzy by de
spoorwegmaatschappijen, welke iniyving aan-
vankeiyk was bepaald in het tydvak van 15
December 1916, zal geschieden op 11 en 12
December. (St.ct.)
Groenten.
De Nederlandsche Bond van Aardappelen-,
Groenten en Fruithandelaren heeft per telegram
aan den Minister van Landbouw, Ny verheid en
Handel verzocht den uitvoer van spruiten zoo
danig te regelen, dat er voldoende voorraad van
deze soort groenten voor het binnenland beschik
baar blyft tegen matiger prijs dan thans het
geval is.
In het telegram wordt er op gewezen, dat
door de tegenwoordige hooge prijzen dat arti
kel geheel buiten het bereik blyft van het over-
groote deel der bevolking.
Broodprijzen.
De minister van landbouw heeft aan de bur
gemeesters medegedeeld dat, in afwyking van
de circnlaires van 20, Juni j.l. en 25 October j 1.
de vastgestelde broodprijzen zoodanig moeten
worden opgevat, dat in deze prijzen het bezorg-
loon is begrepen, zoodat overeenkomstig de cir
culaire van 28 September j.l. het den bakkers
verboden is daarboven Iets te berekenen voor
thuisbezorgen.
Inlyring militielichting 1916.
De iniyving van de militieplichtigen der lich-
Onlusten te Palembang.
(Officieel.) Bij bet Departement van Koloniën
is het volgende bericht van den Gouverneur-
Generaal van Nederlandsch-lndië ontvangen:
De resident van Palembang keerde terug van
een inspectietocht in een groot deel van zijn ge
west. De houding van de hoofden en de bevol
king, in het bijzonder in Rawns, was onberispe.
ljjk.
De politieke toestand is, dank zjj doelmatige
patrouilleeringen, zeer bevredigend. Het afslaan
van een aanval op Soeroelangoen heeft allerwege
een diepen indruk gemaakt.
Het verzet is geëindigd met de uitlevering door
de bevolking van den rebel Satoedjota met zijne
volgelingen. Het verzet te Fanahreah is eveneens
feitelijk gebroken.
Grensregeling Timor.
(Officieel.) Blijkens telegrafisch bericht van den
Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-lndië heeft
den lsten dezer tusschen Nederlandsche en Por-
tugeesche overheden op het eiland Timor de we-
derzijdsche overdracht plaats gehad van de land
schappen, bedoeld in de artikelen 1 en 2 van het
met Portugal gesloten grensverdrag van 1904.
Het landschap Maucatar is derhalve overgegaan in
Portugeesche handen, terwijl de Nederlandsch-
Indische regeering de landschappen Noimoeti,
Tahakay en Tamiru Ailala heeft overgenomen.
Rijkscommissie van toezicht op de
Aardappelvereeniging.
De minister van Landbouw heeft goedgevonden
te benoemen tot lid der Rijkscommissie van Toe
zicht op de Aardappelvereeniging, den heer A.
Spanjaard, oud-directeur der stoomspinnerijen en
weverijen voorheen S. J. Spanjaard te Borne,
wonende te Scheveningen.
De distributie van krachtvoeder.
Naar aanleiding van eene bespreking van den
voorzitter der Ned. Ver. tot bescherming van
Dieren, met den Minister van Landbouw, Nijv. en
Handel, over een tekort in de distributie van
haver (slechts 30 °/0 van de aangevraagde hoe
veelheid) werd aan het hoofdbestuur der voor
noemde vereenigiog in een schrijven d.d. 10 Nov.
medegedeeld, dat over de maand October het
toewijzingspercentage 55 der aangevraagde
hoeveelheid bedroeg, en dat maatregelen in voor
bereiding zijn, ten einde voorrang te verleenen
aan haver aanvragen ten behoeve van paarden
van publieke diensten.
Gistermorgen hield de voorzitter der Ned. Ver.
tot Bescherming van Dieren een nadere bespre
king aan het Rijksbureau over de distributie van
graan, enz. over het voedsel, dat moet worden
verstrekt voor de trekhonden in Nederland, nu
het verboden is, daarvoor tarwebrood te gebruiken.
Hoepels.
De kuipersvereeniging «Ons Vakbelang?, te
Vlaardingen heeft in een telegram aan den minister
van landbouw verzocht, den uitvoer van bewerkt
wilgenhout in den vorm van hoepels geheel of
voor een groot deel te verbieden.
De distributie van ijzer en staal.
De Rijkscommissie voor de distributie van
yzer en staal deelt mede, dat handelaars, fabri.
kanten en groote verbruikers van yzer en staal,
de deze materialen rechtstreeks by niet minder
dan volle wagonladingen of scheepsladingen uit
Duitschland en het door Duitschland bezette
gebied betrekken, in het belang eener goede
distributie worden uitgenoodigd, aan de commis
sie, Zeestraat 102, zoo spoedig mogelijk de vol
gende opgaven in te zenden
a. Handelaarsle hun totalen omzet in ton
nen van duizend KG. uitgedrukt in elk der ja
ren 1913 en 1915; 2e. hun geraamde totale
behoefte in tonnen uitgedrukt tot 1 Juli 1917:
3e. de hoeveelheid in tonnen uitgedrukt va»
hun voor 1 Nov. j l. in Duitschland geplaatste
orders voor zoover die nog niet uitgevoerd zVn-
Daarby op te geven hoeveel daarvan met vaste
bestemming voor fabrikanten en verbruikers
gekocht is en hoeveel voor magazijn voorraad-
b. Fabrikanten en grootverbruikers; le hun
totaal verbruik, in tonnen uitgedrukt in elk dei
jaren 1913 en 1915 2e. hun geraamde totale
behoefte, in tonnen uitgedrukt, tot 1 Juli 191''
3e. de hoeveelheid in tonnen uitgedrukt van
huu voor 1 Nov. j.l. rechtstreeks in Duitschlan
geplaatste orders.
De verlangde opgaven betreffen uitsluiten
de navolgende materialen en handelswarenle
ruw-ijzer, 2e. ongewalst gegoten staal en vloei
ijzer, in blokken en halffabrikaat, 3e. walspi°
ducten, en wel gesplitst ina. Siemens-Martin
-Materiaal, b. Thomas-materiaal; 4e. gegoten
yzeren buizen en hulpstukken.
Onder yzer ook te verstaan staal.
Voor elk van deze rubrieken moeten de op
gaven afzonderlijk worden gedaan. (Specificatie
wordt niet verlangt.) Handelaren fabrikanten
verbruikers, die niet rechtstreeks in het gi'°°
d.i. minstens by Yolle wagon- of scheepsladm'
gen uit Duitschland aanvoeren, worden geacü
zich by den groothandel te voorzien en behoe
ven geen opgaven in te dienen.
Het s.s. «Koningin Regentes".
Uit Vlissingen meldt men ons
Gisternamiddag zijn hier ongeveer 20 passagi®'3
van de mailboot «Koningin Regentes? aangekom®0'
welke boot Vrijdag naar Zeebrugge is opgebracht-
Eenigen van hen hebben de volgende bijzond<?r
heden meegedeeld
De «Koningin Regentes" vertrok Vrijdagmorgen
6 uur van Vlissingen. Om halfacht werden eenige
watervliegtuigen waargenomen, die seinen gave0'
De mailboot vervolgde haar reis, maar korten tij
daarna verscheen er een Duitsche duikboot. Nads1
er seinen gewisseld waren, ging de eerste stuu'
man van de «Koningin Regentes? in een sloep
met de noodige papieren naar de duikboot°9
ongeveer een half uur keerde hij terug, waarop
de commandant van de duikboot last gaf, in
richting van Zeebrugge te stoomen. De duikboot
volgde achter de mailboot.
Toen de «Koningin Regentes« koers zette naar
Zeebrugge, verschenen er twee Nederlandsche
torpedobooten, welke langszij van de duikboot
kwamen. De besprekingen tusschen den Neder"
landschen en den Duitschen commandant duurden
geruimen tijd. Ten slotte vertrokken de Neder*
landscbe torpedobooten, en werd de reis naar
Zeebrugge voortgezet. Een half uur vóór Zee'
brugge kwamen twee maD van de Duitsche
marine aan boord van de «Koningin Regentes®»
teneinde de mailboot door het mijnveld te breng®0.
Toen kwamen er ook twee Duitsche torpedoboo
ten aangestoomd, die de mailboot verder escot'
teerden. De Duitsche vlag werd geheschen, terWÖ
de Nederlandsche ook nog van het schip w9P'
perde. Zoo werd de haven van Zeebrugge binne°"
gestoomd. Bij aankomst te Zeebrugge werd®0
onmiddellijk de papieren en alle passagiers nage'
zien en 31 mannelijke passagiers van boord ge'
haald. Het bleek toen evenwel, dat er nog dfie
passagiers vermist werden, die zich verborgeD
hadden. Deze passagiers zijn Zaterdagmiddag
Zaterdagavond voor den dag gekomen. De mail
boot werd voortdurend door Duitsche militair®0'
die aan boord kwamen, bewaakt, en alle bagage
werd van boord gehaald en zoo nauwkeurig c0°'
gelijk onderzocht. De passagiers en de bemanning
bleven, aan boord van de mailboot tot Maandag'
morgen ongeveer acht uur. Toen zjjn de meests0
per trein naar Brugge vertrokken. Bij hun vertrek
van de boot zagen de passagiers, dat er t«e®
Duitsche vlaggen van het schip wapperdengee°
Hollandsche vlag meer. De kapitein, de eerst®
machinist en twee stewards bleven aan boord'
de andere leden van de bemanning zijn te Brugge
achtergebleven.
Van Brugge reden de passagiers naar Gent
van daar naar Meehelen. Maandagavond 9 u°r
kwamen zij te Antwerpen aan, ver buiten h®1
station. Een officier, die voor inspectie kwai°i
wist Diet, wat hjj met hen doen moest. De rel'
zigers bleven in den trein en kwamen eindelij
om halttwaalf aan het centraal station aan.
station mochten zij niet verlaten; ze konden °P
matrassen in de wachtkamer of anders in
trein overnachten. Eten was er zoo goed als m®
te krijgen, alleen slecht brood en dito koffie.
denmorgen werd over Esschen de terugreis naar
Rosendaal aanvaard.
Van andere zijde meldt men ons
De Duitsche vliegtuigen, die om de «Koning111
Regentes? heenvlogenj wierpen lichtkogels naai"
beneden, en spoedig daarna werden er
duikbooten waargenomen.
De commandant van een der duikbooten ze'°e'
dat de kapitein van de «Koningin Regente®4
verdachte handelingen had gedaan, en dat
post overboord was gegooid.
In de haven van Zeebrugge lag ook de »Br°s
seis?, van de Great Eastern Railway ComP90^
(Harwichlijn), gemeerd.
Onmiddellijk toen men in Zeebrugge aankwa03'
det
werden de mannen en de vrouwen van elkan
gescheiden en werden alle mannen ondervraag
van welke nationaliteit zij waren. De mann®0
die behoorden tot de geallieerde landen (ong®ve
45 personen), werden weggevoerd in sloepen-
Er ontbraken echter 3 mannen. Er werd ca®8--
