De Advent
Ingezonden Mededeelingen
Waarom zoudt ge uw stoom- eI1
verfgoederen naar elders zenden
terwijl „DE PHOENIX", telef.
u even goed en vlug bedient?
Liturgie.
Allereerst werden daarin de Statuten van de
VereeDiging tot bevordering van de K S. A. in
overeenstemming gebracht met de nieuwe Sta
tuten ,van de K S A. Het verheugende feit,
dat deze vereeniging, dank zij de loffelijke werk
zaamheid van het Comité tot bijeenbrenging
van een fonds tot instandhouding van het Cen
traal Bureau, spoedig weer een zeker kapitaal
zal te beheeren hebben, maakte deze Statuten
wijziging thans urgent. De toestand wordt nu
zóó dat leden van deze Vereeniging zijn de leden
van den Centralen Raad: zooals deze thans is
samengestelddus worden er ook lid van de
afgevaardigden van de erkend Katholieke na
tionale Vereenigingen, Bonden en Federaties.
In de middagvergadering werd allereerst ver
slag uitgebracht door de Finantieele Commissie
(de heeren van Dijk, van Spanje en Hamersveld)
over de rekening en verantwoording over 1915
van het Centraal Bureau te Leiden. In afwij
king met vorige jaren, had de Commissie zich
niet door een accountant laten bijstaan, maar
was zij zelf naar Leiden gekomen, om de boe
ken en besche den te onderzoeken. Het resul
taat hiervan was voor de boekhouding van het
Centraal Bureau zeer vleiend daar de Commissie
in haar schriftelijk rapport aan den Centralen
Raad adviseerde, om, zonder eenige aanmerking
te maken, de rekening over 1915 goed te keu
ren en den Directeur te dechargeeren, met een
bijzonder woord van lof voor den boekhouder-
van het Centraal Bureau. Er was in 't rapport
der Commissie dit jaar nog iets bijzonders n 1.
dat zij kon constateeren dat de Rekening van
het Centraal Bureau over 1915, voor het eerst
sinds de oprichting, sloot met een batig
saldo. Wel erkende de Commissie, dat deze
gunsjige uitslag niet alleen verkregen was door
het grooter worden der inkomsten, maar ook
door meer nog dan vroeger te bezuinigen op
zelfs noodzakelijke uitgaven, maar het feit van
een eerste batig saldo gaf toch goede hoop voor
de toekomst.
De Commissie.werd met algemeene stemmen
Yoor het volgend jaar herbenoemd.
Tot secretaris van den Centralen Raad werd
met groote meerderheid voor 3 jaren gekozen
de heer Van de Ven.
Vervolgens kwam in behandeling de begroo
ting van het Centraal Bureau voor 1917, welke
gelijk zij voorgesteld was met algemeene stem
men werd goedgekeurd, sluitende met een ra
ming van de uitgaven op f 14.430 en van de
inkomsten op f13 480 dus met een geraamd
tekort van 11000. Wijl echter het Centraal
Bureau de toezegging van een gift groot flOüO
had ontvangen, op voorwaarde, dat er dan ook
geen tekort zou zijn mag gezegd worden, dat
d raming voor 1917 voor 't eerst sluit zon
een geraamd tekort.
Opgemerkt werd evenwel, dat de finantieele
toestand daaiom nog niet rooskleurig is lm
mers het evenwicht in inkomsten en uitgaven
is alleen verkregen kunnen worden door op de
uitgaven meer te bezuinigen, dan eigenlijk wel
goed is. Met de salaris-regeling van het per
soneel van het Centraal Bureau zou men niet
graag publiek voor den dag komenvoor de
Bibliotheek wordt minder uitgegeven, dan noo-
dig is om haar op behoorlijk wetenschappelijk
peil te houden. Verschillende sinds lang voor
genomen wetkzaamheden het instellen van
een Afdeeling voor Pers-informatiën, van een
speciale Afdeeling voor de Statistiek, - e.d g.,
moeten voorloopig nog achterwege blijven enz.
Maar dat alles Sluit niet uit, dat, waar vroeger
ook zooveel mogelijk bezuinigd werd, en men
dan toch 2 a 3 duizend gulden per jaar te kort
lieken onder de moeilijkste omstandigheden tot
1636 bediend.
Hij overleed in Juli 1636. In het register van
overledenen te Schiedam staat op 15 Juli 1636
vermeldpater Luypaert, (wonende) tot An-
netgen Aryens".
Hij werd in de Groote Kerk toen de eenige
begraafplaats in deze stad 15 Juli 1636 be
graven in het graf van de familie van der Burch
fop het middelchoor le plein, 10e graf).
Het grafboek der Groote Kerk ifolio 54) ver
meldt
„Hier is in begraeven den 15 July mijnheer
Jasper Luypert, een graf diep, anno 1636."
Het schijnt dat de paters Dominicanen sedert
hun komst te Schiedam, op den Dam zyn ge
vestigd geweest. Bij de overlijdensakten van de
oudste Dominicanen staat teikens vermeld dat
zij op den Dam woonden (26 Sept. 1664, 5 Nov.
1680, 1 Mei 1711, 17 Maart 1731).
De Dominicanen waren te Schiedam aanvan
kelijk als missionarissen werkzaam. 3)
Bij de komst van den seculieren priester
s) Het oudste doopboek bevat op de eerste
bladzijde het volgende
„Nomina eorum
qui sub m i s s i o n a r i i s ordinis fratres Prae-
dicadorum baptizati sunt ab anno 1616,
fecit sub patribus Lupaert qui ab anno 1616
hue venit et obiit 1636, 17 Juiii
sed non omnia seripta ipsius ad manus meas
devenerunt
et sub P. Adriano Mutzaert, qui obiit 1664,
26 Sept.
et sub P. Petro Muiiers. qui obiit 1680. 5 Nov.
ab eo tempore sub P. Andreo Melyn, qui obiit
prima Mai anno 1711.
et ab eo tempore sub P. Joanne Cornelio
Miermans qui obiit 17 Martii 1731."
Daaronder staat: „Venies novo libro."
Met genoemd jaar eindigt dus het eerste
doopboek.
kwam, het batig slot over 1915 en de raming
zonder een tekort voor 3 917 toch op een ge
leidelijke verbetering wijzen. Gehoopt werd dat
het resultaat, waartoe het hovengenoemde Co
mité, waarvan Mgr de Aartsbisschop Eere-Voor
zitter, en de oud-Minister Mr. J. A. Loeff Voor
zitter is. schitterend zal zijn voor het Bureau.
De wensch werd dan ook uitgesproken, dat zij,
die bereids van dit Comité een vertrouwelijk
schrijven hadden ontvangen of spoedig nog zul
len ontvangen, dit niet onbeantwoord zullen
laten. Het is een zeer groot Katholiek belang
dat wy het Centraal Bureau voor K. S. A. een
krachtig middenpunt voor onze geheele Kath
beweging hebben en behouden Vertrouwd
werd, dat ook de verschillende Diocesane en
Nationale Vereenigingen een jaarlijksche bijdrage
aan het Centraal Bureau willen schenken. De
opmerking werd gemaakt, dat hier bij sommige
Kiesvereenigingen een misvèrstand bestaat.
Zeker, de K S. A. en dus ook het Centraal
Bureau, houden zich stipt en streng buiten elke
politieke actie Dit sluit niet uit. dat toch de
Katholieke Staatspartij zeer groot belang heeft
bij hei bestaan van dit Centraal Bureau. Leden
van de Staten-Generaal en Gemeenteraadsleden
behooren juist tot degenen die het meest ge
bruik maken van de Bibliotheek en de knipsel
collectie van het Centr. Bureau, wanneer zij
te maken hebben met. onderwerpen van princi-
pieelen, socialen of economischen aard. Op
dezen grond vertrouwde men, dat ook deze ver
eenigingen en Bonden het Centraal Bureau zou"
den willen steunen.
Bij de behandeling der verschillende onder-
deelen der begrooting, kwamen nog verschillen
de onderwerpen ter sprake, Zoo onder meer
1. De weinige activiteit van de K. S. A. in
heb Bisdom Roermond, waar het Dioc. Comité
zich eenvoudig niet aan de Statuten houdt.
Ook thans was dit Comité niet vertegenwoor
digd, terwijl alleen de Adviseur bericht van
verhindering had gezonden.
2, Van het Tijdschrift Katholiek Nederland"
zal in Maart of April een speciaal propaganda
nummer uitkomen. Dat de aandrang hiertoe
van de Plaatselijke Comité s in het Aartsbisdom
uitging, werd vooral een bemoedigend verschijn
sel genoemd.
3 In overweging werd gegeven om de Soci
ale Week die in 1917 te Enschedé zal worden
gehouden, wanneer men 'tover de lokalen eens
kan worden, niet in April maar in September
zal plaats hebben.
4. Verzocht werd, dat het Centraal Bureau
een Vlugschrift over Zondagsrust en Zondags
heiliging zal uitgeven.
Na de behandeling van de begrooting kreeg
Mr. Tepe, Onderdirecteur van het Centraal Bu
reau, het woord om een inleiding te houden
over Woningbouw en K S. A."
Spr. gaf verschillende wenken, hoe ook in
verband met de tijdsomstandigheden voor wo
ningbouw kan gezorgd worden. De Plaatselijke
Comité's voor de K. S. A. zijn de aangewezen
lichamen om daartoe het initiatief te nemen. I
Met voorbeelden uit de practijk werd dit alles
levendig geillustreerd. Betreurd werd. dat vaak
de plaatselijke Comité's, die het initiatief ne
men tot het stichten van een woningbouwver-
eeniging zich veel te laat tot 't Centraal Bure
au wenden. Hoe eer ze aan het Centraal Bureau,
dat in dezen reeds een groote practische erva
ring heeft, om raad vragen, des te beter.
Verschillende vragen van technische en finan-
cieele onderdeelen van dit belangrijke vraag
stuk werden den spreker nog gesteld. Aange
drongen werd, dat men vooral ook ?ou zorgen
voor woningbouw ten behoeve van groote ge-
zinnen. Dit werd zelfs zóó urgent geacht, dat
ieder Plaatseiijk Comité zich daarmee onver
wijld diende bezig te houden.
Het Centraal Bureau zal ook een vragenlijst
richten tot de Plaatselijke Comité's betreffende
den woningbouw. Gehoopt wordt, dat deze spoe
dig zullen antwoorden..
Deze zeer vruchtbare gedachtenwisseling wees
er op hoeveel kracht ten goede van den Centra
len Raad voor de K. S. A. kan uitgaan, omdat
daarin alle voormannen op sociaal gebied sa
mentreffen. Besloten werd, om in het voorjaar
weer te vergaderen, ten einde enkele andere
urgente onderwerpen van socialen aard te be
spreken.
Tabak.
Naar bekend is, was de goedfeooper© tabak,
diei doior de Tabakscommissie beschikbaar wordt
gesteld, oorspronkelijk alleen bestemd voor fa
brikanten, die ten minste vijf werklieden in
dienst hadden. Later werd de distributie ook
uitgestrekt tot de kleinste fabrikanten, die nog'
minder werklieden in dienst hebben.. De eigen-
wtorkmakers, de mensehen,, die dus thuis Voor
eigen rekening werken, bleven echter uitgeslo
ten en beklaagden zich daarover. Er is nu een
regeling getroffen om hun tegemoet te komen.
Die belanghebbenden hebben zich te wenden tot
de, Tabaksdistributiecommissie te Amsterdam of
tot de Rijksm ij v erheidsconsulenten. (Hbld.)
Azyn voor het inmaken van haring.
Dte Neder landsche Visch-G rosteiers vereen igi ng
te Utrecht heeft gisteren den minister van land
bouw telegrafisch meegedeeld, dat de leden der
vereeniging weinig of geen azijn voor den in
maak der regeerings ijleharing kunnen bekomen.
Vele leden waren daardoor genoodzaakt, hun
bedrijf in te krimpen. De vermoedelijke oor
zaak zal zijn de uitvoer van azijn in een of
anderen vorm naar het buitenland.
Verzocht wordt, den uitvoer van azijn stop
te zetten,, het toevoegen van azijn aan uitvoer
artikelen te verbieden en aan de prijsopdrijving
een eind te maken.
Govert van Vliet, door den apostolisch vicarius
der Hollandsche Missie, Sasbout Vosmeer, naar
Schiedam gezonden, vond deze in 1610 te Schie
dam ongeveer
honderdvijftig katholieken,
zoodat de katholieken in deze stad, toen de
Dominicanen er zich in 1616 vestigden, betrek
kelijk gering in getal moeten zijn geweest.
Hun getal groeide allengs sterk aan, vooral
in het laatst der 17e en in de 18e eeuw
De volgende statistiek van het aantal gedoop-
ten geeft een duidelijk beeld van den aanwas
der katholieke bevolking en de herhaalde degressie
bij de Hervormden.
Statistiek van den groei der
katholieke bevolking.
Aantal doopelingen in 10-jarige tijdvakken:
4621—1630
1236
143
1631—1640
1641—1650
1651—1660
1260
1792
1523
169
153
171
1661—1670
1754
45
200
1671—1680
1627
76
177
4681—1690
1491
10
73
141
1691—1700
1729
18
128
175
1701—1710
1762
14
169
267
1711—1720
1718
7
127
317
1721—1730
1684
19
85
493
1731—1740
1575
7
34
533
1741—1750
1461
13
12
564
1751—1760
1665
11
20
15
527
1761—1770
1621
15
51
635
1771—1780
1729
23
60
750
1781—1790
2038
8
67
1082
1791—1800
237,8
18
86
1601
1801—1810
2151
33
93
1476
Men kan uit deze cijfers zien welk een groot
aandeel de patera Dominicanen te Schiedam
n'a Zomers Buiten."
Men meldt ens uit Rotterdam:
De N. V. „'s Zomers Buiten" hield gisteravond
in de bovenzaal van Boneski hare jaarvergade
ring Ter tafel kwam o m. het jaarverslag van
den directeur, den Heer H A. C. van der Kraan,
en bleek daaruit, dat de jonge onderneming
zich in een gestadigen groei mocht verheugen.
Van de door de vennootschap aangeboden zo
mer winterverblijven te Baarn, UI venhout,
Katwijk, Oostvoorne Schevenin'gen was een
ruim gebruik gemaakt en bleef volgens de in
gediende Balans met Verlies "Winstrekening,
na meer dan voldoende afschrijvingen, nog on
ongeveer f 1400 - zuivere winst over, hetgeen
7 (zeven) wettigde.
Besloten werd 4% uit te keeren. den direc
teur een bedrag toe te kennen gelijk het vori
ge jaar hem was toegestaan en het event, sal
do op de nieuwe rekening over te dragen.
Hierna kwam de statutenwijziging aan de
orde. Reeds in zijn verslag had de directeur
aangetoond, dat het Kapitaal waarover „'s Zo
mers Buiten" beschikt, te klein is. in verhou
ding tot het aantal belanghebbenden, die van
de gemeubelde huizen wenschen gebruik te ma
ken. Het was hem daarom aangenaam te kun
nen voorstellen, dank zij de groote medewer
king van den Heer G. H. Hintzen e a.. het Ka-
gehad hebben in de bevordering en den opbloei
van het Roomsch-katholieke geloof in Schie
dam.
De kerk der paters Dominicanen
op dén Dam.
In het begin der 17e eeuw hadden de paters
Dominicanen hun kerk in een pand in een
steeg tusschen de Korte Haven en den Dam,
(haast de branderij van den heer De Kroes, in
den volksmond nog „de kerk" genoemd).
Dit pand is door aankoop van belendende
perceelen geleidelijk uitgebreid.
Het ligt buiten het bestek van dit op3tel om
in bijzonderheden te treden over de positie der
Dominicanen ten opzichte der seculiere geeste
lijkheid, die later naar het Jansenisme overging
jn het dezer dagen verschenen boek „De Paters
Dominicanen te Schiedam" van pater G. A.
Meijer O. P. vindt men dienaangaande veel be
langwekkends.
De positie der Roomsch-Katholieke gemeente
mocht zich in 1774 in zoodanigen bloei verheu
gen, dat in dat jaar plannen voor een groote
verbouwing van de kerk aan den Daip konden
worden ten uitvoer gebracht.
18 Juli 1774 werd de eerste steen gelegd door
Hendrik Kerssemakers en 13 October d.a.v.
stond het gebouw onder de kap.
Het kerkgebouw moet slechts zeer eenvoudig
zijn geweest, daar op last van het stedelijk be
3tuur de voorgevel, „onopzichtelyk" moest
blijven.
Aangezien de pastorie door de vergrooting der
kerk daaraan was toegevoegd, kochten de kerk
meesters 30 Juli 1774 twee huizen in de onmid
dellijke nabijheid om deze voor pastorie in te
richten.
(Wordt vervolgd).
pitaal op twee honderd duizend gulden te bret^
gen, verdeeld in twee series. De eerste, bestaao
de uit 100 aandeelen elk duizend gulden gr0°
de tweede, uitsluitend bestemd voor belangd
benden, ook een ton bedragende, verdeeld lD
stukjes van f 50. f 100. Dit laatst®
kapitaal zou tevens preferent zijn voor ,5%
vidend.
Na breedvoerige bespreking en toelichting va0
de plannen voor Zandvoort en Oud Leusd®0
werden alle wijzigingen zonder stemming
genomen.
De President-Commissaris, die reeds vaIia
de oprichting aan „'s Zomers Buiten" verbon*
den was, deelde me<le, omreden volgens
nieuwe statuten toch een der Co©®'8'
sarissen moest aftreden, en bij begin 1917 naar
het buitenland dacht te vertrekken, dat hij °P
hield commissaris te zyn en wenschte hij de
vennootschap alle goeds, Een woord van
werd den uittredenden President door een
andere Heeren Commissarissen gaarne ge'
bracht.
der
4170 lU
4685 6
Een van de schoonste kerk-hymnen zoo"*'
wat muziek als woorden betreft, is wel de
kende Advent-hymne.
„Creator alme siderum." Jammer dat de he®*"
lijke, smeekende muziek er Van, welke afiee!1
als Gregoriaansche muziek moet gedacht, en va"
zelf ook gezongen moet worden, op zoovele
landsche liedjes is gezet, en daardoor veel l!l
waarde heeft verloren. Zing deze hymne zacb4
en zoetvloeiend, niet overhaastig, maar ook voor'
al niet te langzaam, en gij zult er in hoor#1
een smachtend verlangen naar den Messias, vv^'
ke ons onwillekeurig doet denken aan de vef'
zuchtingen der oudvaders.
Als er ooit sprake is van zingend bidden
wars van alle theatraal vertoon, en het do#1
uitkomen van eigen stemgeluid, dan vinden vv8
dit in deze hymne terug. „Qui potest cap^f'
capiat", d.w.z. Wie het begrijpen kan, begrii'
pe het. De wereld hoor ik lachen.
En nu wat de woorden betreft. We laten b'0r
de vertaling volgen, zooals we die vonden
„oude en nieuwe Kerstliederen" verzameld do°'
Alberdingk Thym, een boekjé zoo geliefd W
onze voorvaderen.
1.
O Schepper aller sterren klaar,
En eeuwig Licht der Christenschaar,
O Christus, die de wereld redt,
Aanhoor ons nederig smeekgebed.
2.
U deerde 'tvolk, dat met den dood
Viel in verderf en diepen nood;
Gij hebt zijn redding onderstaan,
En bracht den zondaars heeling aan.
3.
Toen 's werelds avondstond verscheen,
Kwaamt Gij genadig aangetreên;
En uit den boezem eeher Maagd
Zijt Gij, Verlosser, opgedaagd.
4. 1
Voor Uwe sterkte, voor Uw macht
Buigt thans de knieën elk geslacht,
In aarde en heemlen buigt het al,
Wat is, en was en komen zal.
5. 1 1
Wij smeeken, matig Uw gezag,
O, Rechter van den jongsten dag I
En wend, ter dezer zij van 't graf.
Des boozen pijlen van ons af.
6. r i
Lof, kracht en glorie, 'taller tijd,
Den Vader en den Zoon gewijd!
En ook den Trooster Hun gelijk,
In 's Heeren Gods oneindig Rijk I
Gfschoon deze vertaling verre onder de
kelijkheid blijft, geeft ze ons toch een kte^
denkbeeld van wat .er in de ziel van den
Amhrosius moet hebben omgegaan, toen hij ZÜ°
hymne „Creator alme siderum" biddend
schreef.
C Var lasteer, wkxrd inl dezen heiligen tijd a'r
dermaal het geneesmiddel voor een verdwaas*'0
wereld, welke krank is, "en wegkwijnt in onge'
loof en zedenbederf. Vc«ni Domine, Jesu!
Heer Jezus I
Herv.
Walen.
Luther-
schen.
Door de Door de
Seculieren Dominicanen
gedoopt. gedoopt.
wordt door 21.000 artsen erKon-
als het beste versterkingsmiddel
haam
'i i
