Binnenland.
•tada»- m Gewestelijk
De nieuwe Poitugeescbe gezant te Parijs
lu ©ft den oorlog voor de kleine staten een be
vrijdingsoorlog genoemd. Portugal zou zich
schamen de vruchten van de algemeene imp in
ning lei plukken, zonder zijn deel in de offers
gtehracht te hebben.
Tachtig millioen gulden voor goedkoope
levensmiddelen.
Minister Posthuma heeft bij de Tweede Ka
mer een wetsontwerp ingediend, waarbij hij
niet minder dan 80 millioen gulden aanvraagt
voor de beschikbaarstelling van goedkoopere
levensmiddelen gedurende het jaar 1917. Dit
bedrag is natuurlijk een raming; de minister
deelt mede, dat allerlei omstandigheden het
cijfer zullen kunnen veranderen.
Naar men weet, wordt een tiende deel van
de totaal koeten der distributie door de gemeen
ten gedragen. De minister vraagt 80 millioen
voor het Rijk, dit beteekent dus dat de gemeen
ten moeten bijdragen of Rijk en gemeenten
samen 88 millioen gulden.
Wij herinneren er aan dat men de levens
middelen, die beschikbaar worden gesteld, kan
verdeelen in twee groepen; ten eerste zoodani
ge, waarvan de beschikbaarstelling aan Rijk en
gemeenten niets kost, omdat de kosten er van
worden gedragen door den export, (de exporteur
stelt voor iedere uitvoer hoeveelheid een zekere
hoeveelheid tegen lagen prijs voor ons volk be-
beschikbaar) en ten tweede zoodanige, waar
van de beschikbaarstelling door Rijk en gemeen
ten volledig moet worden betaald.
Tot de eerste groep, de levensmiddelen, waar
voor Rijk en gemeenten niets betalen, behoo-
rengroenten, margarine, boter, kaas, eieren en
zeevisch. Van belang is, dat varkensvleesch,
spek en peulvruchten, die tot dusver ook tot
deze groep hebben gehoord, voortaan daartoe
niet meer zullen behóoren. De uitvoer van deze
artikelen is zoodanig geworden, dat ze niet
meer in voldoende hoeveelheid door den export
automatisch voor ons land beschikbaar komen.
Tot de tweede groep, de levensmiddelen,
waarvoor de beschikbaarstelling tegen lageren
prijs moet worden betaald, behooren de volgen
de. waarachter de kosten zijn geplaatst
I Ougebuild tarwemeel 30 millioen.
2. Varkensvleesch 23 millioen.
3 Melk 7 millioen.
4. Aardappelen 6 millioen 6 ton.
5. Zachte zeep 5 millioen 2£ ton.
6. Rust 4 millioen 9 ton.
7. Rogge 4£ millioen
8. Peulvruchten 3 millioen 2^ ton.
9 Ruodvet 2 millioen.
10. Havermout 1 385 000.
II Turf f 300.000
12. Gort f187 500.
13 Spek f 150.000. In totaal is dit een bedrag
vau 88 millioen gulden, waarvan dus 80 milli
oen ten laste van het rijk komt.
De minister deelt mede dat verschillende
gemeentebesturen hebben verzocht de lijst der
beschikbaar gestelde producten alsnog uit te
breiden (o.a. met gebuild meel, rundvleesch,
raapolie steenkolen, garen sajet. wol. katoen'
kousen schoeisel enz.), maar dat hij daartoe
met 't oog op de kosten, voorloopig niet kan en
mag oveigaan. Merkwaardig is de mededeeling
zieken en behoettigen, kan met grooten lof
worden gewag gemaakt.
De afdeeliDg der vereeniging van den H. Vin-
centius van Paulo, sinds 1847 te Schiedam ge
vestigd, mocht voor de toediening van het huis
tot verpleging van euden van dagen in de Korte
Kerkstraat (31 Maart 1851 betrokken), en later in
het St. Liduinagesticht aan de Nieuwe Haven
(in 1861 gesticht) voortdurend de onschatbare
hulp en steun der zusters Dominicanessen onder
vinden.
De kerk van den H. Joannes den
Dooper aan de Lange Haven.
De paters Dominicanen maakten in het laatst
der 18e eeuw moeilijke jaren mee. Niet alleen
vergde de toenemende Roomsche bevolking veel
van de werkzaamheid der paters, maar ook de
kuiperijen der Jansenisten, in verband met het
plakkaat van 1730, waarbjj het aan regulieren
verboden was in Holland een geestelijke bediening
uit te oefenen, baarde groote zorg. De Schiedam-
sche statie wist zich ferm slaande te houden.
Meerdere vrijheid en invloed der Katholieken
in het begin der 19e eeuw waren niet vreemd
aan de toen ontworpen plannen voor een nieuw
kerkgebouw.
Kerkmeesters kochten in Januari 1809 >een
huis, braDderjj, mouterij, pakhuis en erve", aan
de Haven (wijk C nos. 22, 23 en 24), om, na
afbraak dezer panden, ter plaatse de nieuwe kerk
te stichten.
Ooder het pastoraat van pater Jacobus van
Kampen werden belangrijke giften «oor het nieuwe
kerkgebouw ontvangen. In Juli 1820 kon pastoor
van Kampen over f 31.283 aan vrijwillige bijdragen
beschikken.
Op het verzoek om Rijkssubsidie werd 28 April
1821 bjj Kon. Besluit, gegeven te Brussel, gunstig
beschikt. Twintigduizend gulden werd door den
koning voor den kerkbouw toegestaan.
16 Juli 1821 vei leende de internuntius, mgr.
CiambeiUni. vice superior der Missie, toestemming
om tol den bouw te mogen overgaan.
dat de minister van Financiën slechts „zeer
noode" in de credietaanvrage heeft loegestemd,
waar dit enkele wetsontwerp alleen voor 1917
reeds meer opeischt van de geheele (geraamde)
opbrengst der verdedigingsbelasting over drie jaar*
Dit is zeker een ernstig feit.
Maar daar staat toch tegenover, dat juist ook
met het oog op de levensmiddelendistributie de
extra belastingen werdeD geheven. Het één is
het gevolg van het ander en wat de regeering
thans vraagt, is niet meer dan een uitvloeisel
van haar allereersten plicht.
Ondertusschen deelt minister Posthuma reeds
mede, dat hjj, wanneer het gevraagde bedrag
nog te laag zou blijken te zijn, ernstig zal over
wegen of het stelsel der distributiewet zal moe
ten worden verlaten. Dit kan alleen beteeke
nen. dat de beschikbaarstelling dan niet meer
zou plaats hebben voor iedereen, zooals thans,
maar dat er een loongrens voor zou worden ge
steld. Intusschen zoover is het nog niet en voor
loopig zal de geheele bevolking van de lagere
prijzen kunnen profiteeren.
De »Koningin Regentes."
Het ministerie van Buitenlandsche Zaken
heeft van Hr. Ms gezant te Berlijn bericht ont
vangen. dat het stoomschip „Koningin Regen
tes" door de Duitsche regeering is vrijgelaten.
De nCaledonia" opgebracht.
Zooals uit een Wolff telegram onder de ru
briek Buitenland blijkt, is het Nederlandsche
stoomschip „Caledonia" in den nacht van 8 op
9 Dec. door de Duitschers naar Zeebrugge op
gebracht.
De „Caledonia" meet 863 ton en is eigendom
van W. H Muller Co's Algemeene Scheepv-
Maatschappij.
Djambi.
Uit Weltevreden seint men aan de sTel."
De toestand in Djambi is veel verbeterd. Een
voorganger van de Sarikat Afeaog, genaamd Alatib
van Rantaukapas, is gevangengenomen. Een in
landsche patrouille nam het hoofd en twee vol
gelingen gevangen, die vroeger behoorden tot den
troep van Pangeran Mankoe.
Inlijving militielichting 1917.
In het tijdvak van 1—5 Februari 1917 zullen
van de militielichting 1917 verschillende groe
pen van dienstplichtigen worden ingelijfd:
Tijdelijke verhooging van de Reizigerstarieven
Omtremt de voorgenomen verhooging van de
ritizigerslarieven op de spoorwegen vernamen
wfe> 'nog het volgende
Ton einde bij de beperking van den reizigers-
treindienst een vermindering van het aantal
reizigers te verkrijgen, worden de reizigers- en
bagegetreinien van de Nederlandsche Spoforwe-
gein tijdelijk met 20 verhoogd.
De toepassing van deze verhooging vindt in
hoofdzaak plaats door dj beslaande afstanden
zoowel voor de binnenverkeeren der verschil
lende Spoorweg-Maatschappijen als voor het
rechts'treeksch-binnenlandsc'h verkeer te ver-
boogen met 20 °/o en de aldus verhoogde af
standen te bezigen voor de berekening van de
Vrachtprijzen voor het vervoer van reizigers
en bagage en voor de inschrijving in de kilo-
Den architect A. Tollus, die o.a. de St. Willi-
brorduskërk in Den Haag had gebouwd, werd het
ontwerpen van het bouwplan voor een nieuwe
kerk alhier opgedragen.
Met grooten luister had 7 Maart 1822 de eerste
steenlegging der Havenkerk plaats.
Wat waren de tijden veranderd 1
De schutterij, onder commando van T. B. J.
Bremmer, zette het bouwterrein af.
Burgemeesteren en Raden, in ambtsgewaad,
begaven zich, geëscorteerd door een afdeeling
schutterij van het stadhuis naar de plaats, waar
de eerste steenlegging zou geschieden.
Een orkest van ruim dertig muzikanten deed
zich hooren.
Het was een schitterend feest. Van heinde en
ver kwam men naar Schiedam, om de plechtig
heid bij te wonen.
De eerste-steenlegging van een R. K. kerk
moet in 1822 wel iets zeer bizonders zijn geweest-
De provinciaal der Dominicanen, pater Pruym-
boom en verscheidene geestelijken, werden van de
pastorie op den Dam met staatsiekoetsen, door
katholieke Schiedainscbe patriciërs beschikbaar
gesteld, naar de Lange Haven gebracht.
De eerste plechtige H. Mis werd 15 November
1824 in het nieuwe Godshuis opgedragen.
Ook op dien dag was de kerk dicht bezet met
een groote schare geloovigen, tal van geestelijken
en burgerlijke autoriteiten.
Tot pastorie van de paters Dominicanen diende
tot 1846 een heerenhuis aan de Lange Haven,
nabij Musis Sacrum, daar men wegens verkoop
der gebouwen aan den Dam, elders in de stad
een woonverblijf had moeten zoeken.
De kerk, den 15 November 1847 door mgr
Zwijsen, vice-superior der Hollandsche Missie
geconsacreerd, was in den loop der jaren met een
buitengewoon groot aantal rijke geschenken
begiftigdfraaie schilderstukken van IJzendjjk,
professor aan de teekenakademie te Bergen,
beeldhouwwerk van Stracké, zilver'drijfwerk van
Verschuylen te Antwerpen, enz.
Veel hebben de paters Dominicanen verricht
nulerboekjespok de maximum-afstand van
200 K.M. voor ck kilometerboekjes wordt ver
hoogd ©n dus gebracht op 240 K.M.
De nieuwe (verhoogde) ats tanden zijn toe
passelijk VtOjoir de beröekning niet alleen van de
enkele reis- en bagageprijzen, maar ook van
de prij'zen van retourkaarten voor buurtver
keer, gezelschapsbiljetten van elk© soort,
land veirhuizersbil jet iOn, trajectkaar ten, scfio-
liei kaarden, amhaohtsscihoolicaaiten, cursus-
kaagtemi, werkmanshaar ten, mijnwebkerskaar-
tem en hondenkaarten.
De nieuwe (verhoogde) afstanden van 5 t/m
240 K.M. zijn ook van toepassing voor de in
schrijving van reizen in kilometerboekjesis
de afstand hoogex dan 240 K.M., dan moet in
een ki 1 ometerboekje per persoon toch slechts
de afstand van 240 K.M. worden ingeschreven.
Van de overige plaatsbewijzen, n.l. de tien-
riltmboekjes voor buurtverkeer, de kilometer-
kaarten, de kilometerboekjes voor vaste reizen,
de algemeene abonnementskaarten en grpepén-
kaaiten, worden de nieuwe (verhoogde) prijzen
aangegeven in een afzonderlijke lijst, waarin
rn-.de worden opgenomen de enkele reis- én
bag age pa ijzen voor afstanden van 441 t/m 520
K.M., de prijzen vain landverbuazerskaarten en
gezelschapsbil jetten voor afstanden van 441
t/m 520 K.M., dei prijzen van retourkaarten
voor buurtverkeer voor afsitanden van 171 t/m
205 K.M., de prijzen III/IV kl. voor het ver
keer met Emmerik, de prijzen van ambachts-
schoilkaarten, cursuekaarlen, werkmanshaar-
ten en mijnwerkerskaarten.
Voor da algemeene abonnementskaarten en
gTocpenkaarten, de trajectkaarten, scholiur-
kaarten en cursuskaarten wordt de parijs ver
hooging reeds ingevoerd op 15 December 1916;
voor de ambachtsschoolkaarten, werkmans*
kaarten en alle andere soorten van plaatsbe
wijzen bemevensi bagage echter eerst op 1
Januari 1917.
Ongewijzigd blijven de militaire reizigers-
en bagageprijzen, de plaatsbewijzen voor het
vei keer met stations van buitenlandsche spoor
wegen, de rijwielkaarten, de DGraintoeslag, d,'e
minimum-afstand van 25 K.M. voor gezelschaps
biljetten voor eene enkele réis, het vast récht
voor hjet vervoer van bagage over den Verbin
dingsweg te Rotterdam, benevens de afstanden
e!n tarieven voor het locaal verkeer op het baan
vak El tenEmmerik en op de tramwegen Den
HaagScheveningen en EdeWageningen.
Gedurende de maand December mogen tien
rittffimboekjes voor buurtverkeer (daaronder
begrepen tienrittenkaarten Den Haag -Voor
burg, alsmede tienrittenboekjes in verkeer met
stations van N. B. D:. S. en van de Tramweg-
Maatschappij' „Oostelijk Groningen") benevens
kilometerboekjes voor vaste reizen niet meer
wnrdein afgegeven.
Rondrcisbiljetten, uitsluitend beviattende
coupons' voor trajecten van Nederlandsche
Spoorwagen, mogen van 1 Januari 1917 af niet
meer door de rondreisbureaux van de Neder
landsche Spoorweg-Maatschappijen worden af-'
gegeven. j
Op die nieuwe plaats-kaarten worden bij den
prijs de letters O T (oprlogstoeslagi) aldus ge
drukt: O f075 T.
voor het zieleheil der geloovigen en ter bevor
dering van het godsdienstig leven.
Verschilleode Broederschappen, w.o. die der
Processie naar Kevelaer (in 1849 opgericht),
tot op den huidigen dag in stand bleven, mogen
zich in toenemenden bloei verheugen.
Het R. K. Kerkhof.
Het spreekt van zelf dat het gemis van een
eigen begraafplaats voor de katholieken dezer stad
vooral in de 19e eeuw naar midde len deed om
zien om te kunnen geraken tot een Roomsch
Kerhof.
Ook in deze zaak wisten de paters Dominicanen,
by wie nog altijd de katholieke hefangen veilig
waren, een oplossing te vinden.
In 1850 kocht men de buitenplaats »Bokken-
burg", aan den Vlaardingerdijk, aam, die met be
langrijke kosten op voortreffelijke wijze voor het
beoogde doel in orde werd gebrach t.
De Kerkhofkapel, in 1853 gebouwd, is een ge
schenk van W. A. v. d. Burg en zi jn echtgenoote
C. J. Nolet.
De Singelkerk.
Door de uitbreiding der stad, na 'de vereeniging
van Oud- en Nieuw-Matenesse met Schiedam
(1867) deed zich allengs de behoefte aan de
stichting eener nieuwe kerk in het Singelkwartier
gevoelen.
Met de komst van pastoor Van Leeuwen (secu
lier) te Schiedam op 7 Febr. 1853, was wel de
stichtingvan een nieuwe parochie in een ander
stadsdeel ter hand genomen, maar nadat 19 Nov.
1872 de Bisschop van Haarlem de vereieniging van
kerkelijk Oud Matenesse (onder de kerk te Over-
schie behoorend) met Schiedam had' goedgekeurd,
namen de plannen voor den bouw «ener kerk aan
den Singel vaster vorm aan.
19 Februari 1878 werden de «urste heipalen
voor de nieuwe kerk in den grand geslagen.
Tot de stichtiDg der kerk werden de paters
Dominicanen in staat gesteld door de vorstelijke
giften van Jan van der BurgCzn.. en diens echtgenoote
Columba Straathof.
Uitvoer van groenten. j.
De minister van Landbouw heeft bepaal
aan exporteurs van verduurzaamde £roeny3ll
ingeschreven bij de de Rijkscommissie
Toezicht op de Vereeniging Groenten Cent1' g
door genoemde Rijkscommissie uitvoerconseJ
kunnen worden afgegeven voor bepaalde Pa>
gezouten, gedroogde of op andere wijze vei
zaamde groenten, waarvan de uitvoer >D
schen toestand niet verboden is.
Spoorwegaanleg in Groningen.
Bij den Raad van Groningen is een voord'9 -
ingekomen van B. en W. tot het deeft161^,
voor een bedrag van f 150.000 in het aan
lenkapitaal, benoodigd voor den aanleg van
Woldjer spoorweg en stoomtramwegen
den- en Noordelijk Groningen.
tA
onv«r*
Distributie levensmiddelen.
De Coöp. „Vooiuitgang" te Haarlem heeft
deu minister van Landbouw geadresseerd, om °c^j0
wijldeen beging te maken met dedistributie va°,t|gS.
uitzicht gestelde, maar nog niet verstrekte regee'
artikelen. Voorts om de verstrekte artikelen lD
doende hoeveelheid beschikbaar te stellen en aa° f
lijst nog toe te voegen capuctjuers, daar m"
een groot deel van ons volk een onmisbaar vo
is.
Leer van den vyand. f.
Jn het „Weekblad" van den Diamanthe^
bond wordt bericht, dat de bondsraad ®et
drie na algemeene stemmen op voorstel v»n j.
bestuur besloot, tot een bedrag van f10 000
te nemen in een 4 percents obligatie leening
behoeve van het dagblad „Het Volk". ..flj
Voor ons Katholieken zal dit een spoorslag fl
onze Katholieke pers, ook geldelijk, krachtig
steunen. Wij kunnen hier van den vijand 'ee
(TijdJ
WEERBERICHT.
Telegrafisch weerbericht naar waarne®10®
verricht in den morgen van 11 Dec., medegod6®
door het Kon. Ned. Met. lnst. te De Bildt.
Hoogste barometerstand 758 8 te Haparand9,
Laagste barometerstand 740.6 te Vlissing8®'^
Verwachting tot den volgenden dag zV?a ke
iiehJ"
tot matige, later wellicht toenemende, oost
lat0'
tot zuidelijken wind, meest zwaar bewolkt,
wellicht eenige sneeuw of regen, tempe,alU
aanvankelijk om het vriespunt.
Door denheerJ. E. Teilingate Arc'1®
benoemd ambtenapr der Secretarie alhier, 's r
gemeester en Wethouder bericht dat hÜ
tusschenkomende omstandigheden voor
benoeming moet bedanken.
Ten nadeele van den cafého"^
Brxterman, aan den Vlaardingerdijk, is Zate'
avond een 5-tal kippen ontvreemd.
De politie stelt een onderzoek in.
De waker van de in de Nieuwe
d e
0»'
ven liggende loggers heeft vandaag bij de P°
aangifte gedaan, dat de achterkajuit van eed
loggers is opengebroken. Van een kabeltouw
een stuk afgesneden overigens heeft me" pl
ontvreemd.
7 Mei i879 kon reeds door Mgr. Önicke'®
plechtige eerste steenlegging plaats hebben- -
Het prachtige kerkgebouw, naar het oDt^
Van den architect E. J. Margiy, opgetrokkfiü'
12 Mei 1881 geconsacreerd.
De kerk van O. L. Vrouw van den H. ie(s
krans aanvankelijk een «bykerk" der Pa
Dominicanen werd 12 Mei 1896 tot parocbi0
verheven en krachtens apostolische gunst 20
1897 »in perpetuum" aan de Hollandsche prov)B
der Dominicanen afgestaan.
Pastoor M. Lange wen, 27 October
1881
■ek"'
n fi
nten en 30 October 1883 naar de kerk van
Vrouw Rozenkrans overgeplaatst, zag zich,
legenheid van de verheffing dezer kerk tot P
chiekerk, als herder aan het hoofd dier aieü
parochie aangesteld.
Onder den zegenrijken arbeid van pastoor
gewen is deze parochie tot grooten bloei gebr
Ontzettend veel heeft hij ter in- en uitve"^,
verfraaiing van het hem ter bediening toe
trouwde kerkgebouw gedaan. uje
Hetgeen tijdens zijn pastoraat in deze P9' u,
ter bevordering van het zieleheil is verr ^g{
wordt door de katholieken in het Singel^
ten zeerste gewaardeerd.
0 9[|ed
Wjj hebben hier eenige belangrijke voorv
opgesomd uit de geschiedenis van de ^°-0de
canen te dezer stede. Zooals men ziet, is eT g0i>
drie eeuwen, welke thans achter ons liggeB'
zettend hard door hen gearbeid. gSt'
Katholiek Schiedam, herdenkt bij deze yj
viering dankbaar wat de zonen van St. Do®1
hier ter stede hebben tot stand gebracht-
Moge het den paters gegeven zijn, oa^et yj
onmisbaren zegen Gods, ook in de toeko®
hun werken tot versterking en verbreiding v9lJjek«
katholieke geloof, op het gebied van ka'11 j,-
charitas als anderszins, bij voortduring rijke v
ten te vergaren.
J f vOö
gB»»
