Binnenland.
tads- en (Gewestelijk Nieuws.
te Nunspeet fouten zijn begaan. De wenken
van den heer Van Kol in zake het vakonderwijs
zal de Minister ter harte nemen. Getracht
zal worden het moeilijke vraagstuk der werk
verschaffing tot een oplossing te brengen.
Het wetsontwerp werd daarna aangenomen.
N e d -I n di6.
Aan de orde is nadere wijziging van het reg-
fement op het beleid der regeering van Ned.-
Indienadere wijziging van de Indische compta
biliteitswet.
Over dit onderwerp voerden.de heeren C o 1 ij n,
van Kol, van den Berg en Cremer het
woord
Nadat de heer Cremer het ontwerp had
verdedigd, werd de zitting verdaagd tot Vrij
dagmorgen alsdan zal de min. van Koloniën
hét woord bekomen.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Woensdag 13 December.
Het nieuwe lid voor Haarlemmermeer, mr.
Bomans, wordt beeedigd, waarna de behandeling
van het wetsontwerp ter verbetering van den
Waterweg van Rotterdam naar zee
wordt voortgezet.
De heer Spiekman zet zijn rede voort. Hij
maakt zijn instemming met het ontwerp los
van de daarmede in de toelichting verbonden
militaire werken tegen millioen.
Minister L e 1 y betoogt, dat de voorgestelde
werken beslist noodig zijn voor den handel van
Rotterdam.
Spreker hoopt, dat de Kamer niet zal mee
gaan met het denkbeeld Gerretson, om de wer
ken voorloopig uit te stellen. Ook uitstel van
de doorgraving der oostpunt van Rozenburg zou
Z Exc ongewenscht achten
De doorgraving van Rozenburg's oostpunt zal
evenwel niet vóór 1920 kunnen worden aange
vat en dan zal het rapport der desbetreffende
staatscommissie wel verschenen zijn.
De heeoen Bongaerts, v. d. Mo 1 en en
v. Doorn repliceeren.
De Minister dupliceert. Hij acht het niet
mogelijk het technisch onderwerp, waarover de
heer VanJ Doorn hier sprak aan de kamer vol
doende duidelijk te maken.
De Minister van Oorlog, de heer Bosboom,
zegt dat bij het voteeren van de gelden voor de
defensiebelangen de kamer haar oordeel daarover
zal kunnen te kennen geven.
Het wetsontwerp wordt daarop aangenomen
z. h st
Verschillende wetsontwerpen.
Aan de orde zijn verschillende wetsontwerpen
o.a.Langer in dienst houden van ingelijfden bij
de militie Langer in dienst houden van dienst
plichtigen bij de landweer. Verlenging van den
duur van den dienstplicht bij den landstorm, enz.
Bij het wetsontwerp sub 1 wijst de heer
Duymaer van Twist op de onbillijkheid
dat bij de bereden korpsen, de pahtserfortartil-
lerie en de torpedisten, de mansbhappen sinds
de mobilisatie langer dan strikt noodig onder
de wapenen werden gehouden. Spr. dringt er-
voorts op aan dat zij die met verlof gaan daar
van tijdig in kennis zullen worden gesteld
Voorts dringt spr. er op aan dat de verlofsorder
die op zich zelf een verbetering is billijk
en gelijktijdig worde toegestaan.
De heer Troelstra zegt dat de sociaal
democratische fractie zich tegen dit ontwerp
niet zal verzetten, in de onderstelling dat als
de politieke omstandigheden het toelaten de
mobilisatiedruk zal worden verminderd.
Het aanbod der cemralen om vredesonder
handelingen te voeren, geeft perspectieven in
die richting geopend. Dit aanbod is door het
geheele Nederlandsche volk met groot e ontroering
begroet. Er is thans een straal van licht in de
duisternis en groote verantwoordelijkheid drukt
op hen. die de onderhandelingen hebben te voe
ren. Spr. hoopt dat de entente het aanbod zal
aanvaarden waarvan tot dusver niet andere be
kend dan dat de vrijheid van beweging en
bestaan van de centralen roogenheden zal wor
den gewaarborgd Spr. weet zeker dat bij zijn
partij de vredesonderhandelingen instemming
zullen vinden en hij vertrouwt dat onze regeering
als zij dit kan tot verlichting van den druk zal
overgaan.
De heer Ter Laan dringt aan op het spoedi
ger naar huis zenden van de gemobiliseérden
bij de bereden korpsen. Spr begleit verder de
belangen van de verschillende categorieën van
dienstplichtigen bij de verlofsregeling en vraagt
zoo spoeg mogelijk vooraf bekend te maken,
wanneer de verschillende verloven zullen ingaan.
De Minister van Oorlog, de heer Bosboom,
zegt, dat het bij hem een punt van overweging
heeft uitgemaakt wat hij ter aflossing van de
bereden korpsen kan doen Aflossing doorland
stormplichtigen was tot dit jaar uitgesloten.
Thans i3 dit mogelijk geworden. De eerste
oefening bij deze wapens moet echter van langer
duur ziin dan bij andere. De Minister blijft het
standpunt innemen dat het landsbelang niet
toelaat lang van te voren mede te deelen, wan
neer bepaalde verloven zullen worden verleend.
De Minister gaat in dezen zoo geleidelijk moge
lijk te werk en zorgt dat belanghebbenden tijdig
mededeeling van hun verlof krijgen Met ge
noegen vernam de Minister, dat men de ver
lofsregeling een verbetering acht. Er wordt
thans op zeer ruime schaal verlof verleend.
Maar voor alles gaat het dienstbelang en daarbij
staat vooraan de opleiding en uitbreiding van
het kader. De reserveofficieren van de oudere
landweerlichtingen kan men daarom noode
missen De Minister kan er dus nog niet toe
besluiten dezen officieren lichtingsgewjjze- verlof
te verleenen. maar elke aanvraag om verlof zal
met den meestrn ernst worden overwogen
Den heer Troelstra kan de Minister namens
de Regeering mededeelen dat vóór alles de Re-
geenng met buitengewone belangstelling heeft
kennis genomen van heigeen zich gisteren heeft
afgespeeld in den Rijksdag te Berlijn en dat zij
met buitengewone aandacht en inspanning volgt
wat gebeurd is en nog gebeuren zal. De Re-
heeft doorloopend telkens opnieuw overwogen
en zal dit ook in den vervolge doen of de mo
gelijkheid bestaat den druk der mobilisatie nog
meer te verminderen dan tot dusverre heeft
plaats gehad
De heer Duymaer van Twits en Ter
Laan repliceeren. waarna de wetsontwerpen
sub 1 en 2 worden aangenomen z.h s.
Ook de overige wetsontwerpen worden na
eenige debatten z.h.s. goedgekeurd.
Bij het w o betreffende verhooging van de
Begrooting van het staatsbedrijf der Alg Lands
drukkerij voor 1916 (aankoop van papier) is door
den heer van Doorn de volgende motie
ingediend
De Kamer noodigt den minister van Binnen-
landsche Zaken uit om een onderzoek in te
stellen naar de mogelijkheid van bezuiniging
op het papierverbruik bii de landsdrukkefj en
de uitkomsten van dit onderzoek aan de Kamer
mede te deelen.
Besloten werd, de motie te doen drukken vroo
lijkheid) en haar te behandelen op nader te
bepalen dag.
Tot toelating van Mr Dresselhuys, nieuwbe
noemd lid voor Tiel, is besloten.
De zitting werd verdaagd tot Donderdag
middag 1£ uur.
Tegen de smokkelarij.
Bepaald is, dat met ingang van 16 December
in staat van beleg worden vei klaard
lo. het territoriaal zeegebied voor zooverre niet
reeds in staat van beleg verkeerende
2o. in Gelderland Arnhem, voor zoover niet
in staat van beleg verkeerend
3o. Gorsel, Rbeden, Steenderen, Warnsveld en
Zutphenin OverijselBathman, Dalfsen, Deven
ter, Diepenveen, Hasselt, Heino, Holten, Nieuw
Leazen, Olst, Raalte, Staphorst, Wijhe, Zwolle en
Zwoller-Kerspel.
(Officieel.) In verband met den maatregel ver
vat in het Kon. besluit van 13 December 1916,
no. 4, betreflende een uitbreiding van den staat
van baleg in Overijsel, Gelderland en het terri
toriaal zeegebied, kan worden medegedeeld, dat
bedoelde maatregel geen gevolg is van een ver
hoogden graad van oorlogsgevaar, doch dient om
ontduiking van uitvoerverboden in den vervolge,
beter dan tot nu toe mogelijk was, tegen te kun
nen gaan.
Parlementaire arbeid.
Naar wij vernemen, moet het in de bedoeling
liggen in de Tweede Kamer, na afdoening der
verschillende aan de orde gestelde wetsontwerpen
(waaronder ook de nog in de afdeelingen te onder-
Zoeken wijzigiüg der Successiewet, die als spoed-
ontwerp zal worden behandeld) zoo mogelijk nog
vóór het Kerstreces de Algemeene Beschouwingen
over de Staatsbegrooting (waarover het RegeeriDgs-
antwoord intusschen nog niet is ingekomen) te
doen plaats hebben, en de hoofdstukken II, Vila
en de Midd-lenwet af te doen. De eigenlijke be
grootiogsarbeid wordt dan naar Januari verscho
ven. Het voornemen moet zijn Vryóag 22 De
cember op reces te gaan en Dinsdag 9 Januari
weer in openbare vergadering byeen te komen.
Kamerleden.
Naar wij vernemen, wordt het Kamerlid mr.
Kolkman door ongesteldheid verhinderd de eerst
volgende vergaderingen der Tweede Kamer bij te
woneD.
Het Kamerlid de heer Van Vuuren is ook onge
steld.
Zout.
Naar wy vernemen, zyn groote partyen zout,
die reeds in Nederland waren ingevoerd, thans ter
beschikking van de consumptie gekomen.
Het bakken van melkbrood.
De minister van landbouw beefi de burgemees
ters, in verband met van verschillende gemeente
besturen ontvangen aanvragen, of bezwaar bestaat
tegen het uitvaardigen van een verbod tot gebruik
van melk bij het bakken van brood, er op gewe
zen, dat een dergelijk locaal verbod tot bakken
van melkbrood door den burgemeester of het ge
meentebestuur krachtens de bepalingen der Distri-
butiewet 1916 niet kan worden uitgevaardigd. Wel
kan een zoodanig verbod ingevolge artikel 6 der
genoemde wet door des minister uitgevaardigd
worden.
Wordt een dergelyk verbod voor eenige ge
meente gewenscht geacht, dan is de minister be
reid, daartoe op een voorstel dienaangaande over
te gaan.
Licht besparing.
Met de hiOjOge goedkeuring van het Doorluchtig
Epasteoptaat is opgericht de Bond van R. K. „Open
bare; Leeszalen en Boekerijen in Nedérland,
bij welken bond alle R. K. Openbare leeszalen
zijln aangesloten.
Dja Bond, die zijn zetel heeft te 's-Hertoaen-
bo&ch, stelt zich ten dpel de oprichting en de alge
meene en bijzondere belangen van R. K. Open
bare Leeszalen en Boekerijen te bévioirdérón, door
het verleenen van steun en voorlichting aan
bestaande en op te richten R. K. Leeszalen, het
uitgeven van een orgaan, het oprichten van een
bureau voor informatie en advies omtrent boeken
en tijdschriften, het vormen van vakkundig lees
zaal- en boekerijpersoneel, enz.
Bij het oprichten van R. K. Leeszalen kan
mein zich dus wenden tot het Secretariaat van
den Rond om de gevVenschte inlichtingen.
Het informatie-bureau is voorloopig gevestigd
tei Zwolle. Adres: Dr. M. Schoengen.
Bond van R K Lee-zalen en Boekerijen.
D|c Rechtskundige commissie uit den ge
meenteraad van Utrecht heeft den Raad een.
nieuw voorstel gedaan om tof liohtbësparing
te komen, welk voorstel rekening1 noudt met
de in de jongste Utrechtsche Raadsvergade
ring geuite verlangens dienaangaande.
Voorgesteld wordt nu: le van den avond
8 uur tot des morgens 6 uur mag in een win
kel slechts één licht van 100 normaal kaar
sen branden2e het gebruik van licht (gas
of olecüiciteit) in étalages is verboden tus-
stohiem 6 uur 'savonds en 6 uur 'smorgens;
3e licht mag vopr reclame-doeleinden absoluut
niet worden aangewend.
Met „licht" wordt steeds bedoeld gaslicht of
dectrïscfa licht.
Naar verluidt is in verband met de ven
hoioging vlan de gas- en electriciteitsprijizen
hat plan de verbruikers van deze soort van
licht bei verdeeien naar gelang van hun (nor
maal) verbruik over het algeioopen jaar, met
dicir/ verstande, dat voor de klasse der klein
ste verbruikers geen- verhooging van den
lichtprijs is te duchten. De p r ijsver ho aging
van d» volgende klasse, nl. zij', die meer ge
bruikt hebben dan de Vorige klasse, begint
b'ij een grooter verbruik dan 90 pCt. van dat
van het normaal verbruik; voor de volgende
klasse is dit maximum gesteld op 80 pCt. en
voor de hoogste klasse (dus die der grootste
verbruikers') op 70 pCt. De verhooging zal
bedragen 100 pCt. van den tegenwoordigen
prijs voor elk der klasse.
R. K. Drukkerspatroons.
In een algemeene vergadering, Maandag jl, in
den »Kath. Kring" te 's Hertogenbosch gehouden,
is door de »R. K. Vereeoiging van Ned. Druk
kerspatroons", het ontwerp der nieuwe Collectieve
Arbeids-Overeenkomst, die gelden zal voor 1917,
1918 en 1919, aangenomen. Het wordt heden door
de drie patroonsbonden aan de werklieden-orga.
nisatiën toegezonden.
Ook de overeenkomst voor samenwerking tns-
schen de drie patroonsbonden werd door de ver
gadering goedgekeurd, en voor de verschillende
gemeenschappelijke commissiën werden leden
aangewezen.
Na*r aanleiding van die samenwerking werd
een statuten-wyziging behandeld. Omdat niet de
vereischte drie vierden der leden aanwezig waren,
zal de stemming over de herziening der statuten
weldra in een nieuwe vergadering plaats hebbeD
Bij de rondvraag werd geklaagd over de stich
ting eener coöperatieve drukkerij door het R. K
Vakbureau te Utrecht, die voortaan alle drukwerk
der katholieke arbeidersvereenigingen zal leveren.
Voordeel van beteekenis is voor de arbeidersbe
langen hiervan niet te verwachten, zoo werd al
gemeen geoordeeld, maar wel wordt een gevoelige
slag toegebracht aan den middenstand aan de
zeer vele drukkerijen, waarover het drukwerk de<
katholieke organisatiëo thans verdeeld is.
Ook werd afkeuring uitgesproken over het be
droevende iéit, dat een katholiek Gemeentebestuur,
om enkele honderden guldens per jaar uit te
sparen, de levering van zyn drukwerk aan ee<'
georganiseerde drukkery heeft ODtnomen en he
opgedragen aan een patrooD, die niet lid is var
den patroonsbond en de lagere prijzen van zyn
drukwerk uitsluitend kan verhalen op het ai beids
loon zijner gezellen, terwijl op dat loon geen
contróle mogelyk is, omdat hy, zelf ongeorgani-
seerd, met ongeorganiseerde arbeiders werkt. De
ministerieele departementen te Den Haag hebben
hepaald, dat het werk voor het Rijk, dat de
Landsdrukkerij niet zelf leveren kan, niet anders
dan in drukkerijen, die bij een organisatie zijn
aangesloten, mag worden vervaardigd en de be
doelde gemeente zoekt juist een drukker op, by
wien niet de geringste waarborg bestaat, dat de
gezellen onder behooriyke arbeidsvoorwaarden
werken.
Aan het einde der vergadering werd dank ge
bracht aan het bestuur voor hetgeen het heeft
gedaan om de vereeniging tot stand te brengeD
en wegens de langdurige onderhandelingen, die
met den »Ned. Bond van Boekdrukkerijen" over
samenwerking op vakgebied zijn gevoerd in
zonderheid aan de twee bestuursleden, die zich iD
de voornaamste plaats hiermede hebben bezigge.
houden.
Na afloop van de vergadering bleven de leden
van den »R. K. Noord-Brabantsehen Bond" byeen,
om dezen Bond, die in de algemeene vereeniging
opgaat, te ontbinden.
Vervroegde winkelsluiting.
Naar de „Avp." verneemt is te 'sGravenhage
indiening van de verordening op de vervroegde
winkelsluiting in het voorjaar van 1917 te ver
wachten.
Petroleum.
Den grossiers is, zoo meldt het Vaderl., aan
gezegd, dat voortaan slechts over drie-vierde
van de gewone maandhoeveelheid petroleum
zal kunnen beschikt worden.
Tweede Kamerverkiezingen 1917.
De Christelijk-historische Kiesvereeniging te
Haarlem heeft de candidatuur voor de Tweede
Kamer aangeboden aan den heer C Gerretson.
ambtenaar aan het departement van koloniën
te 's-Gravenhage.
WEERBERICHT^
Telegrafisch weerbericht naar waarnemingen
verricht in den morgen van 14 Dec., medegede"'
door het Kon. Ned. Met. lnst. te De Bildt.
Hoogste barometerstand 756j6 te Haparanda.
Laagste barometerstand 740.9 te Skudesness.
Verwachting tot den volgenden dag zwakk"
matige zuidoostelijke tot zuidwestelijken wind, ne
velig tot zwaar bewolkt, waarschijnlijk wein'£
neerslag, zelfde temperatuur.
Steun aan Bouwvereenigingen.
B. en W. hebben bij den Gemeenteraad h"(
volgend schrijven ingezoiiden
In Uwe vergadering van 11 April 11. vveI,
besloten aan de Vereeniging „Volkshuisvesting
voor de thans in aanbouw zijnde 40 woning1111
in de Gorzen, waarvoor een voorschot van tt>n
de
de
hoogste f 66.000.was verleend, wegens
meerkosten van den bouw tengevolge van
oorlogscrisis, een aanvullingsvoorschot toe te ken
nen van 15.000.alsmede een jaarlijksche
bijdragè ten bedrage van de helft van de te
zake daarvan verschuldigde annuïteit, mits de
andere helft van die annuïteit door het Rijk z°u
worden gedragen.
In verband daarmede richtten wij ons tot R
M. de Koningin ter verkrijging van Rijksvoorscho'
en bijdrage als bovenbedoeld.
Wij gaven daarbij te kennen, dat, hoezeer 'jIJ
het ontwerpen van den bouw was gerekend °P
de stijging der prijzen van materialen, de laagst®
inschrijver nog ver boven de begrooting ka
ingeschreven
dat deze overschrijding een gevolg was van d"
groote stijging der prijzen van hout, ijzer eI1
cement, veroorzaakt door den oorlogstoestand
dat wanneer de bouw niet zoo dringend noodig
was voor het verleenen van huisvesting aanee11
jmmer stijgend getal werklieden, het beter z°"
zijn dien bouw uit te stellen;
dat de behoefte aan [huisvesting eohter z°°
groot is, dat de Gemeente zich een offer wl'
getroosten om aan de behoeften tegemoet te
komen
dat de meerdere kosten voorzoover zij be
gevolg zijn van den oorlogstoestand aan d"
huizen geen meerdere waarde geven
dat een duurzame verhooging der huren ®et
20 noodig zou zijn om de begrooting, die voor
goedkoope woningen reeds zoo moeilijk in even
wicht is te brengen, eenigszins sluitend te krijgen'
dat daardoor echter aan de huiseigenaars 111
het algemeen een voorbeeld zou gegeven worden»
dat wij niet in het befang der arbeidersbevolking
achtten, terwijl bovendien de Bouwvereenigi'1^
„Volkshuisvesting" die nog 220 woningen wenscld
te stichten en de onlangs opgerichte Bouwvef
eeniging „St. Jozef" die den bouw van 53 volks
woningen voorbereidde, zouden worden afgeschrikt
om tegen dergelijke hooge prijzen te bouwen-
Toen de beslissing op >dit verzoek uitbleef, bleek
ons bij informatie, dat er tegen het verleenen
van het aanvullingsvoorschot geen bezwaar be
stond, ook niet tegen de oude rente van 3
welke ook bij het oorspronkelijk voorschot noff
werd aangenomen. Op het verzoek om een
bij
drage zou evenwel niet zoo gereedelijk een beslis
sing zyn te verkrijgen, waar het hier gold een
principieele kwestie. In de beslissing daarop tod1
zou men algemeen in den lande een antecedent
zien.
Waar intusschen de aanvrage van „St. Jozef
op afdoening wachtte .en een nieuwe aanvraag va'1
„Volkshuisvesting" reeds bij ons was ingekomen
heeft onze Voorzitter bespreking van deze aan
gelegenheid met den Minister van Financiën
aangevraagd.
In deze conferentie, den 14 September ge'
houden,- werden de volgende punten besproken
le. het toestaan van een lageren rentevoet
dan van 4V2%, welke toen werd aangenomen.
Dezerzijds werd er op gewezen, d^t de koersen
der fondsen sinds weder waren gerêzen, zoodat
vermoed werd dat de Minister wel bereid ï°li
zijn dien eenigszins te verlagen.
In dien zin liet de Minister zich ook reeds uit.
2e. de toekenning van een bijdrage tot de
helft van het verschil tusschen de rente van b"1
voorschot en die' van vóór de crisis 3%
voor een tijdvak voorloopig van 3 jaar. Dergelijk')
bijdragen waren reeds meermalen verleend.
werden dan toegekend voor drie jaar met de
clausule „dat indien het de Regeering blijk"n
mocht, dat alsdan de stand der huurwaarde'1
niet genoegzaam is gestegen om de Gemeente i°
staat te stellen zonder geldelijke offers harerzijd3
met vermindering van de genoten bijdrage ge'
noegen te nemen, de bijdrage onveranderd km3
worden gelaten, zoolang in dezen stand vft11
zaken geen verandering ten goede komt".
3o. een langere allossingstermijn dan 50 jaar'
Ook op dit punt toonde de Minister zich tot
tegemoetkoming bereid.
4o. het verleenen van een buitengewone bij'
drage met het oog op de hoogere bouwkosten t"11
gevolge van de crisis.
De Minister meende, dat dit door rijzing der
huurprijzen na eenige jaren zou zijn geneutrali
seerd, doch verklaarde zich bereid dit punt nade''
te overwegen.
In een schrijven aan den Minister naai' aan'
leiding van het op 'de conferentie besproken"»
schreven wij omtrent dit punt nog het volgend"
„Wy kunnen constateeren, dat hier aan den
bouw van arbeiderswoningen dooi' snellen aan
was van bevolking groote behoefte bestaat.
Door particuliere bouwers worden woning"11
voor de gewone arbeiders niet meer gebouwd»
7/g
