Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
flD-M DD«.flBDT
10U-—1 u
eliane.
39ste Jaargang.
Zaterdag 16 December 1916,
No. 11714.
Gratis Ongevallenverzekering f 1 f] fj [j
Zondag: Gaudete.
PEUILLETO nT
mrtakmui op ie polis femeiae Tooriaamei. f 10011
Liturgie.
Binnenland.
Bureau: Boterstraat 50. Telef. 85, na kantoortijd no. 148. Postbus: 39.
Abonnementen per 3 maanden 1.50, per week 12 cent, per maand
60 ct., franco p. post ƒ2.p. kwartaal. Afzonderlijke nummers 2 cent.
Advertentiën: 16 regels 92 ct.elke regel daarboven 20 ct. 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 40 ct. p. regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvrage
toegezonden. s
invaliditeitL U IJ voet of oog ;H|UU j U U 8en ^uim
De verzekering wordt gewaarborgd door de Holl&ndsche Algemeene Verzekeringsbank te Sehiedam.
iL* 9 O bij verlies
by
verlies van
eiken ande
ren vinger.
Deze Zondag diaagt in de kerkelijke taal den
n*aam vanGaudete, d.w.z. verheugt u. De kerk
Wll nl. dat hare kinderen zich op dezen dagj
zullen verheugen en verblijden, quia prope est
Ja-in Dominus, omdat de Heer reeds nabij is,
en bet H. Kerstfeest nadert.
Verheugt u ten allen tijde, zoo zingt de Kerk
1,1 ^en Introïtus van deMis, ik herhaal het,,
verheugt u, want de Heer is nabij. Wieest in
diets bekommerd, zoo gaat het vertrouw vol voort,
maar openbaart in alle moeielijkheien uwe.be-
geerten door het gebed aan God.
En de viede Gods, zoo klinkt het in de epistel-
lfts, welke alle begrip te boven gaat, bewara
Uwe harten en uwe gedachten in Christus Jezus,
onzen Heer. Zegt aan de kleinmoedigen, zoo
heet het ten slotte in de communiezang, zegt aan
kleinmoedigen: Schept moed en vreest niet.
i®, onze God zal komen en ons verlossen.
Door een bijzonder privilegie van Z. IJ. den
aus mogen de feestvierende Paters Dominica
an op dezen dag in plaats van de Adventsmis,
e Mis zingen van den H. Vader Dominicus,
(blz. 778), dien God vervuld heeft met den geest
van wijsheid en verstand, en met een eeregé-
Waad heeft bekleed. (Officium).
En in de sequentia heet heet: En gij1 Vader,
goed en heilig, Herder, voorspraak uwer kudde,,
sPreek voor ons ten beste, aan het hof des grco-
ten Konings, ons, die gij nu hebt verlaten.
En in de epistelles klinkt ons het krachtig
w°°rd van den Apostel Paulus tegen„Predik het
^ortrd, dring aan gelegen of ongelegen; over-
teig, vermaan. Want er zal een tijd komen,
at zij de gezonde leer van het Evangelie niét
zullen verdragen.
Daarom wees waakzaam, en doe het werk
Van een Evangelist.
En in het Evangelie ten slotte wer.lt er ons
°P gewezen, hoe de ware Apostelen des Heeren
onverschrokken moeten zijn in hun prediking,
en een licht moeten wezen voor de H. Kerk,
a's een stad moeten zij zijn op een berg gebouwd,
en a's een licht geplaatst op den kandelaar.
te el a an dan: gaudete, verheugt u in aen Heer
611 alle tijden, andermaal zeg ik: verheugt u;
veest niet bekommerd, maar richt vandaag uwe
vnrige gebeden tot den Heer, opdat in onze
goede stad de 'kostbare gave van het H. Geloof
bewaard blijve.
De Memorie van Antwoord op de Staatsbe
groting 1917.
Aam de Memorie van Antwoord op de alge
mene beschouwingen over de Staatsbegroting
®17 is het volgende ontleend
D'<ei positie van het kabinet.
te Het was der Regeering1 aangenaam te
Naar het Fransch.
als v.^as °P ditzelfde uur en even mooi weer
van w bevonden ons in de bibliotheek
hu ^dwoud, zooals wij nu. gij en ik. Hij zat
u ae tafel met zijn hand onder het hoofd en
tot hem" zooa's nu tot jou spreek.
Dip ..dien dag was ik niet treurig, integendeel,
het iVe grootvader was gelukkig en ik was
brilf had een brief in de hand en deze
Van WaarDaar hü' zoolang verlangd had, was
dat J-ei moeder- Raynald Reeds een tijd lang,
later op, sprak hij mij dikwijls van
»eiL te'ansche familie (en dat had hij vroeger
den gedaan)
eind d een voorgevoel van zijn naderend
Ren en dad bij, omdat hij beter dan ik, die-
den^ bende, die na hem het oude kasteel zou-
bta u bewonen, den trots tot zwijgen ge-
20r waaraan hij zoolang had gehoorzaamd?
ZichV is zeker dat hij, na gezworen te hebben
Wiel niet me8r. te bemoeien met een famil e,
Öelin °averschilligheid hem gekwetst had. plot
aS besloot aan je moeder te schrijven. Deze
vernemen, dat de buitenlandscho politiek der
Rieigeering algemeen werd geprezen.
He grieven tegen het binnenlands'cih beleid
van het Kabinet ingebrachtopenen geen nieuvye
geizicihtspun ten.
Dat het Kabinet door zijn politiek program
uit te voeren meer instemming; vpnd bij de lin
kerzijde der Kamer dan bij de rechterzijde be
boert niet te bevreemden, omdat dat programma
wat de hoofdpunten aangaat in overeenstem
ming w;as nteit den uitslag der verkiezingen, of
schoon het op meer dan een onderdeel aanmer
kelijk van bet program der liiikergroepen al-
week. Daaruit de gevolgtrekking te maken, dat
da Regeering zich gedraagt naar de wenschen
der linkerzijde, gaat echter verder dan de. lei-
tan toelaten.
Dat ma bet uitbreken van den oorlog verte
genwoordigers der rechterzijde iri het kabinet
hadden belmoren t© zijn opgenomen, kan de Re
giering niet toegeven.. Verandering van Regee
ring tijdens de geweldige beroering, die op bet
uitbreken van den oorlog volgde, ware aller
minst in 's lands belang geweest. Nu de buiten-
landscbe politiek algemeen werd geprezen,,
schijnt ieir ook achteraf beschouwd, voor d'- aan
geprezen 'kabinetswisseling; weinig grond- Dat
in die, hachelijke omstandigheden, waarin pms
land verkeert, d© taak der Regeeringf in de eer
ste plaats medebrengt, te zorgen voor de defen
sie, de volksvoeding en de financiën, stemt de
Reg earing ten volle toe-. Zij heelt de zorg voor
die belangen dan ook steeds boven alle ander©
Riageeninigszorgen gesteld. Dat daarnevens tijd
en gelegenheid wias voor de behandeling van
andere onderwerpen, .wordt in het Voorloopig1
Veirslag toegegeven. Men noemde bij1 wijze van
voorbeeld de herziening van dc Woning- en
Leerplichtwetten. Het ware, wordt daaraan toe
gevoegd, naar veler meening ©ene ste'hoone taak
voor bet Ministerie geweest, zich te Lopalen tot
die. onderwerpen, waarvoor het aan beide zijden
der Kamer medewerking had kunnen verkrij
gen. De Regeering mag er op wijzen, dat tot
die onderwerpen, blijkens den uitslag', ohk de
G rondwotsherziening behoort.
Vic-le leden kwamen 'Opnieuw op tegen, de door
den Minister van Ëinnenlandsche Zaken verde
digd© meening, omtrent den zoogenaamde^
vklks'wil, ©n betoogden, dat di© meening' onjuist
is, lomdat daarbij! is voorbijgezien, dat' de Sta ten-
Genera,al als de vertegenwoordigers des volks
zijn ,aan te merken. De Minister van Binnen
landscbe Zaken kan de verzekering gevon, dat
hij dit feit niet heeft voorbijgezien. Hij meent
echter, dat er omstandigheden kunnen zijn,
waarin de partijen in de Sta ten-Generaal niet
in staat zijn tene Regeering' in lovereenstèm-
ming met den uitslag der verkiezingen te vor
men en een optredende Regeering steun zocht
bij de naar haar oordeel ov erheerschende over
tuiging v,am dc natie. Waarom eene dergelijke
gedragslijn tot slapheid zou moeten leiden qf
bet opgeven van eigen inzicht zou met zich
brief was zeker edel en hartroerend, want zij
was er zeer door getroffen en de brief, dien zij
terugschreef, was van dien aard, dat niet alleen
de wrok van mijn grootvader er door verdreven
werd, maar hij was ook gerustgesteld omtrent
mijn toekomst. Al het treurige, dat er gebeurd
was, toen je vader nog leefde en wij nog allen
kinderen waren, dat alles was vergeten en op
dit oogenblik zei hij mij, dat hij- met mij naar
Frankrijk zou gaan. „Voor ik sterf, wil ik die
genen kennen, die mijn schat zullen, erven."
Dat waren zijn eigen woorden, die lieve groot
vader I O! Ik zie nog zijn zachte oogen.
zijn glimlach, zijn lang wit haar. Daar, Ray
nald," zei ze, terwijl ze een gouden medaillon,
dat met een zwart lint om haar hals vast zat,
losmaakte, „daar, bezie dit portret eens, dat
sprekend gelijkt."
Raynald nam het aan. Hij keek er opmerkzaam
naarde zachtheid, die de gelaatstrekken van
het jonge meisje kenmerkten, vond men terug
in die van haar grootvader.
„Zóo waren zijn oogen ook op mij gevestigd."1
ging zij voort, terwijl zij het medallon terug
nam en teeder bekeek, „met dienzelfden blik
als daar, toen op eens. o God I wat een
oogenblik! die blik verduisterd werd en zijn
gelaat plotseling bleek werd Hij strekte zijn
armen uit. en trachtte op te staan.
maar zoodra hij stond, wankelde hij en viel
zwaar in zijn stoel terug. Toen men op mijn
kreten toesnelde, gingen zijn oogen weer eens
brengen, is niet wel te bevroeden. Men zoude
hetzelfde kruinen getuigen van iedere Rhgee-
ritng, die in overeenstemming; met den uitslag
der verkiezingen als zuivere partijregeering op
treedt.
D|at dei 'tijdelijk© voorzitter van den Raad Van
Ministers er toe bijgedragen heeft, dat de Mi
nister Treub heenging; voor een zaak waarvoor
hij niet. had behoeven af te treden, moet beslist
worden ontkend. De vraag: of oen votum der
Kamer een Minister tot altreden moet nopen,
is een vraag, die d© betrokken minister zeil
heeft te beslissen. Die vraag of het votum der
Kamcir vopr de geheeld Regeering politieke ge
volgen medebrengt, staat uitsluitend ter beoor
deel ing van de Regeering, zoolang' niet de Ka
mer zelve te kennen geelt dojoir haar votum het
gt-beele Kabinet het vertrouwen te ontzeggen.
Het doet de liegeeiing le&d, dat verschillende
reigeerinigshandelingen van den Minister van
Ooirlog, van den Minister van Binnenlandsehe
Zaken en van den Minister van Waterstaat aan
leiding hebben gegeven tot aanstoot oi erger
nis. Nu geen nieuwe argumenten tot' bestrijding
dier handelingen worden aangevoerd, is de Re-
gieerimg ook niet in staat harerzijds het reeds
vroeger door deze bewindslieden verdedigde
standpunt nadar te bevestigen.
II e t militair beleid.
Met verwondering1 is: van de mededeeüngi ken
nis genomen, dat e©nige leden betwijfelden of
voor de uitbreiding der doode weermiddelen,
met namevoor de artillerie, vel genoeg was
gedaande vermeerdering1 aan artillerie-mate
rieel heelt toch in: het bijzonder de voortduren
de zorg der Regiering gehad.
Bij dei aanschaffing van geschut, heeft men
m©t zeer gronte moeilijkheden te kampen, om
dat dc weinige geschutfabrieken, zoowel in de
neutrale als in de oorlogvoerende landen van
buitengewoon omvangrijke' orders zijn voorzien.
De overtuiging:, dat door persoonlijke aan
schouwing meer en spoediger voordeel is te
trekken uit de oorlogservaring dan door de stu
dio- van boeken en tijdschriften, bestond bij de
Reigeerinig reeds sedert lang.
Zij verwacht, dat de werkzaamstelling van
militaire' attaehé's zij het ook, da-t deze later
plaats beeft dan mede doo:r de Regeering was
igleiwenscht in een dringende behoefte zal
voorzien. Het moge als bekend verondersteld
worden, dat te Berlijn, B©m en Parijs reeds
sledert eenogen tijd Nederlandsehe officieren aan
da gezantschappen zijn toegevoegd met een mi
litaire zending.
Dioior uitbreiding v;a;n de rijksmunitiefabrie
ken welke nog steeds wordt voortg&zeit
alsmede door de medewerking; der particuliere
fabrieken!, heeft de munitievtoorraad ecu aan
zienlijke uitbreiding ondergaan, welkte boven
dien nog dagelijks toeneemt.
Die. Regeering, stelt zich op het standpunt, dat
Vtopr de verdediging: van Indië in de eerste
plaats die: weermacht t©r zee moet worden vter-
open en hij uitte eenige onverstaanbare klan
ken, terwijl hij door het venster keek, waardoor
men den toren van onze kleine kapel zag. Ik
begreep het en riep „gauw, loop. en haal mijn
heer ClémentGrootvader glimlachte, ik lag
op mijn knieën voor hem. Hij legde zijn hand
op mijn hoofd en mompelde „EliZoo noem
de hij mij altijd Toen zei hij „God
maar hij kon niet verder spreken, hij hief zijn
op en trachtte haar aan het hoofd te brengen.
en daarna weet ik niet meer, wat er gebeurd.
Toen mijnheer Clément kwam, meende hij, dat
wij beiden dood waren. Ik héb mijn groot
vader niet weergezien dan toen ik hem voor
het laatst vaarwel mocht zeggen op her bed,
waarop men hem na zijn dood neergelegd
had.
Eliane verborg haar gelaat in 'haar handen
en liet eenige oogenblikken haar tranen den
vrijen loop. Toen zij de oogen weer opsloeg,
zag zij die van haar neef met zulk een ontroe
ring en medegevoel op haar gevestigd, dat zij
er door verrast en getroffen werd.
„Ik dank je voor je medelijden Raynald". zei
„ze, en nu heb ik er geen spijt van, dat ik
iemand deelgenoot heb gemaakt van mijn ver
driet. Daar niemand hem hier kende,
wilde ik vandaag niet over hem spieken en
daarom heb ik ook gevraagd, den dag alleen te
mogen doorbrengen Maar dit stilzwijgen
deed mij stikken en ik gevoel dat het mij goed
gedaan heeft het te verbreken.
sterkt ©n daartoe motet worden gedaan wat in
d& gegeven omstandigheden mogelijk is. Het
volledig vlootplan houdt uit den aard verband
mieit de financieel© mogfelijkheden, di© thans kwa
lijk zijn te. overzien ©n vast te stellen. Van 'n me
de isleepen in den militaristischen wedstrijd kan
voor kleine mogendheden bezwaarlijk sprak©
zijn.
Dlei meening, d,at door de Ministers van Oorlog
©In Marine verschillende tactiek tegenover vak
bonden w|oa'dt gevolgd, berust op misverstand.
'Dia regetering sluit zich aan bij die leden, die
van oordeel zijn, dat het niet op haar weg ligt,
zich uit te laten over hetgeen bij: verkiezingen
is geizegd of geschreven.
Heit bericht van den Opperbevelhebber, waar
in. geiwezen w©rd op de verbeteringen, sèdert
hat uitbreken van den oorlog in het leger
gebracht, draagt in zijn oorsprong het bewijs
van vreemd te zijn aan politieke bedoelingen.
H et o(0)'r l°gs ge Vaar.
Die regeerinig: acht nog steeds het gevaar
aanwezig, dat ons land in den oorlog' betrokken
wordt. D;at het gevaar geringer zou worden
naar mate de oorlog langer duurt, kan de re
geering geenszins toe-geven. Zij acht het in d©
bestaande omstandigheden onvermijdelijk, dat
een voldoende weermacht tot krachtige hand
having van onze neutraliteit onmiddellijk ter
beschikking blijft.
Die maatregelen, welke tot uitvoering zijn ge
komen om den dmk der mobilisatie te verlich
ten met gelijktijdige handhaving onzer neutra
liteit bestaan hoofdzakelijk in d© uitbreiding,
welke aan de veilchsregeling is gegeven én
waardoor meer nog1 dan te voren tegemoet ge
komen kan worden aan de ©ischen, die het
door de mobilisatie gestoorde economische
laven stelt e.n aan de persoonlijke belangen
van hen, die onherstelbare schade zouden
lijden.
Overtuigd, dat de voortgezette duur/ van den
g'emobilfseerden toestand liet nemen van deze
maatregelen ©ischte, is de regeering hiertoe
overgegaan. Zij ontveinsde zich daarbij niet,
dat hiertoe tal van moeilijkheden waren t©
overwinnen om te zorgen, dat deze maatrege
len geen schade aan onze weerbaarheid zioudt-n
toebrengen.
Die meening van sommige leden, dat een or
ganisatie van de regeling der verloven, welke
bepaalde troependeelen voor geruimen tijd in
heit genot van verlof zou stellen, dringend noo-
dig- zou zijin, kan de regeering niet deeien.
Aldus toch zou dan binnen de grenzen, waar
in vierlof kan wiorden verleend, hiervan niet
heit inuttigislt effect worden getrokken, terwijl
uiteraard juist hierop hef streven gericht moet
zijn:. Bvoiendien zou een dergelijke maatregel
in het algemeen afbreuk doen aan den npodig
geoordeelden graad van weerbaarheid.
Die oproeping van landstormplichtigen blij'lt
voorshands noodig om lichtingen, die reeds
Raynald drukte haar de hand en zou gaarne
een gesprek voortgezet hebben, dat hem ten
zeerste boeide. Eliane van haar kant,' aange
moedigd door zijn medelijden begon hem te
vertellen hoe, na verloop van acht dagen vol
eenzaamheid en verdriet, toen het huis. waaruit
men het stoffelijk overschot van haar grootva
der had weggedragen, overgeven werd aan hen,
die zqn plaats zouden innemen, de komst van
de moeder van Raynald, het mededelijden dat
zij voor haar getoond had, haarmoederlijke goed
heid, voor haar een ware steun was geweest
hoe daarna de reis, de afleiding, haar aankomst,
de teederheid van Blanche haar verdriet
hadden verlicht, en zonder haar herinneringen
uit het verledene weg te wisschen, langzamer
hand haar leven hadden veranderd.
Maar vóór zij haar verhaal geëindigd had,
rolde een rijtuig het plein op, en het gesprek
werd afgebroken. Raynald stond op. keek hoe
laat het was en daar het hem toenscheen dat
zqn moeder het misschien niet goed zou vinden,
dat hfj zich in de studeerkamer bevond, als
zijn nichtje alleen w*s, deed hij de deur open,
die op den tuin uitkwam en liep kalm de trap -
pen af, terwijl Eliane, die hoegenaamd geen
onrust gevoelde, opstond om haar tante en nicht
tegemoet te gaanmaar zij had er den tijd niet
toe. want voor zij ëen stap naar de deur gedaan
had, werd deze, met veel geraas door Blanche
geopend en dichtgedaan, waarna zij de kamer
binnensnelde. {Wordt vervolgd.)
0
