Op 1 Mei
Binnenland.
Een jokkebrok.
Staten-Ueneraal.
©jsoht. De boeren verlangen oat al hat land, dat
de grondbezitters zelf niet kunnen bebouwen
da lijk moet worden afgestaan voor tijdelijk ge
bruik. Vrouwen van boerensolaaten moeten het
voor niets krijgen, de anderen tegen matige pacht,
vast te stellen door de plaatselijke oommi» ssies.
De boeren zgh alleen den grondbezitters vij
andig gezind. Zoo heeft in een boeren.vergade
ring te Odessa een aanwezige gezegd, dat de
joden voortaan vrienden en broeders der boeren
zouden zijn. Alle anderen stemden daarmee met
gejuich in en. zongen hun „Christus is opge.
staan."
a ic»ti k a.
- tn liet Congres zijn wetsontwerpen inge
diend tot machtiging van den president om opge
legde schepen van een land, waarmee de Ver-
eenigde Staten oorlog voeren, in bezit te ne
men. Volgens de bepalingen der wetsontwerpen
zal het scheepvaart-departement de Duitsche en
Ooetenrjjksche schepen kunnen charteren, ver
huren ol in de vaart brengen. De eigendomsrech
ten zullen na den oorlog worden uitgemaakt.
Het departement van buitenlandschei za
ken te Washington deelt mede, dat de Fransche
missie in Amerika is aangekomen.
IN MESOPOTAMIA.
Engelsch stafbericht van gister:
De slag aan den rechteroever van de Tigris,
tusschen Samara en Istaboelat, is in den nacht
van 23 dezer voortgezet. Er was een vvrwoed
handgemeen en de vijand detd veel tegenaan
vallen. Wij joegen hem uil hardnekkig verdedig
de stellingen en schuilholen, die zorgvuldig jn
orde waren gebracht en van boven door ijzer.m
platen afgeschut. Wij vervolgden hem en bezet,
ten 23 April het station Samara. De vijand ver
nielde inderhaast alles wat binnen zijn bereik
was. Wij bemachtigden o. a. 16 locomotieven,
224 spoorwagens en twee schuiten met muni
tie. De vijand leed den 21sten en 23sten zware
verliezen.
AT.I.KRT.KI NIEUWS.
Naar 3e Britsche admiraliteit meldt, heb
ben drie Engelsche zeevliegtuigen gistermiddag
5 Duitsche torpedojagers op 5 mijl van de Bel
gische kust aangevallen. Een jager is geraakt
en vermoedelijk gezonken. Vier der jagers zijn
's avonds de haven van Zeebrugge binnengeva
ren.
De „Matin" meldt dat ook de Belgische
minister Vandervelde binnenkort naar St. Pe
tersburg vertrekt.
Volgens een medewerker van de Boedapes-
ter „Vilag" heeft Stauning verklaard te zijn
overtuigd dat de vrede in het algemeen op
den grondslag van den status quo aanstaande
is en dat de nu te velde staande soldaten den
oogst van dit jaar nog zullen binnenhalen. Hg
verzekekerde voor die overtuiging stellige ge
gevens te hebben.
De Duitsche zeelieden, die in het gevecht
in 't Engelsche Kanaal omkwamen, zijn heden
in één groot graf met militaire eer ter aarde
besteld. De eenige krans was van dein vice-ad-
miraal der patroelje Dover met het opschrift
„hulde aan een dapperen vijand.
Reuter meldt dd. 24 dezer uit Parjjh:
Eergisteren is een patroeljebojt de haven van
Beiroet binnengevaren, en is. na 24 schoten te
hebben gelast, onbeschadigd weer weggestoomd.
.verschijnt zij. Wie? De brochure-BongaertsI Het
is een primeur, ik weet niet eens of ik het
zeggen mag, maar nu ik het gezegd heb: zegt
het voort!
15 Ct. voor één exemplaar, 10 ct. bjj1 de vjjf-
tig. Schiedam bestelt er duizenden. Laat de N.
Schied. Ct. een bon plaatsen in de courant en
voor centraal bestelbureau zich beschikbaar stel
len en gjj zult eens zien, want zóó iets moois,
leerrjjks, volledigs is nog nooit gelezen voor één
dubbeltje.
Heel katholiek Nederland moet dezelfde bro
chure leze».
Heel katholiek Nederland moet de brochure.
Bongaerts lezen.
Daar helpt geen lieve moederen aan, de pro-
paganda-clubs zullen nergens rusten, vooraleer dit
boekje van 40 bladzijden gemeengoed van al
len is. En de bezitter zal de propaganda-club
danken in lengte van dagen.
Even de nieuwsgierigheid prikkelen. 1
Ziehier enkele titels van den inhoud:
De kiezers. De Ie Hamer. De camiioaten. Al
gemeen» omschrijving van het nieuwe stelsel.
De functie der stem. De voor- en nadeelen der
E. V. (prachtig). Bijzonderheden van het in te
voeren stelsel: De territoriale, indeeting, de can-
didaatsbelling, onderzoek der lijsten, de stem
ming, het opmaken van den uitslag; voorbeel
den (acht bladzijdenDe Reorganisatie der kies-
vereenigingen. Tabellen A. en B. (de kieskrin-
gen) Een stembillet in 1918.
Alles voor één dubbeltje.
Aller oogen zijn gericht op de Brochure-Bon
gaerts!
Neen, ik ben geen aandeelhouder, ik ben
katholiek. Mr. ROMANS.
I Arme rader die het niet is en uw zoon ia
i een jokkebrok! Vader vindt het hecdij'K dat zijn
arbeid reeds elders gewaardeerd en beloond is,
en ik vind het heerlijk dat andere zijln katho
lieke daad als mede-oprichter der „Nieuwe
Schied. Ct." betwisten.
Heerlijk? Ja, zeker: Heerlijk. E,r stroomt dus
nog zouavenbloed in katholiek Schiedam. Zeld
zaam genot te hooren dat wij er fier op gaan
de katholieke daad te hebben gesteld, dat wij
elkander de eer betwisten. Er was een tijd dat
wij immer „hands up" speelden voor de libe
rale grootheden, en ons kind zelfs niet durf
den zenden naar een bijzondere school. En
nu, nu vechten wij om de eer in het pu
bliek van een openbare katholieke daan ge
steld te hebben. Dat zijn nog eens katholieken
in Schiedam. Wie onzer bet deed... de „Nieuwe
Schiedamsche" is er, godlof.
Wie onzer het deed... vlak bij Schiedam woont
een zoon, die er meer van weet dan ik. maar
wie onzer het ook deed, godlof, het is gedaan.
Mijn overtuiging blijft, maar ik wilde desnoods
voor één keer een jokkebrok zijn ter wille van
deze heerljjke ervaring: dat Schiedam vecht om
de katholieke eer.
Met deze wetenschap gaan wij allen 1918 te
gemoet, zonder strijd tusschen broeders en zon
dier vrees voor de vijanden, doch in een heerlijken
wedloop wie onzer het meest kan bijdragen voor
ons aller katholieke zaak! En aan wil ik met
ae eer gaan strijken. Niet met de winste, maar
met de eer. Mr. BOMANS.
Broodkaarten.
De minister van landbouw, nijverheid en ban.
del heeft tot de burgemeesters de navolgende
circulaire gericht:
Ik heb de eer u mede te deelen, dat, indien
de laatste dag van het tijdvak waarvoor een
broodkaart onder de tegenwoordige bepalingen
geldig is op een Zaterdag valt en op de dan.
geldende broodkaart niet voldoende bons meer
voorkomen, de bons der broodkaarten van het
daaropvolgende tijdvak door de bakkers op dien
dag zullen morgen worden ingenomen, ter ver
strekking aan het publiek van het voor den Zon-
dag bestemde brood. (St.ct.)
Aardappelen.
De Ned. Bond van Handelaren in Aardappelen
heeft te Rotterdam een buitengewone algemeene
vergadering gehouden ter bespreking van de wen
schelijkheid bij de regeering aan te dringen over
te gaan tot geheele of gedeeltelijke stopzetting
der verlading van witvleezige soorten en ook
in de groote steden distributie van kleiaardapp©
len te doen plaats vinden.
Grondwetsherziening.
De behandeling der Grondwetsherziening in de
Eerste Kamer, wordt tegen het midden van de
maand Mei Verwacht.
Salueeren.
Naar wij vernemen, zal bij de behandeling
van het wetsontwerp in zake een buitengewoon
crediet voor de Oorlogsbegrooting in de Twee
de Kamer een motie worden voorgesteld, waar
bij minister Bosboom wordt uitgenoodigd over
te gaan tot een aanzienlijke beperking van de
verplichting tot salueeren in het leger. (Tel.)
Naa* Rome.
De Nederlandsche gezant bij den H. Stoel,
jhr. mr. van Nispen tot iSevenaer en zijn
echtgenoot» zijn Maandag naar Rome vertrokken.
Tragen.
Naar aanleiding van de vonnissen, in Djambi
tegen de Opstandelingen gewezen, heeft prof. J.
E. Heeres, afgevaardigde voor Leiden, eenige
vragen tot den minister van koloniën gericht
(Vad.)
Unie-liberale Kamerclub.
Tot. voorzitter van de Tweede Kamerclub dieir
Liberale Unie, in de plaats van mr. Th. H. de
Meester, is benoemd mr. E. E. van Raai te.
Tisschen.
De gesloten vischtgd is door den Minister tot
30 April verlengd.
Vader was het dus niet. Anderen waren het.
Rijksmiddelen.
De maand Maart was een prachtmaand voor
de Rijks schatkist. Er kwam ruim 2.3 millioen
meer in dan in 1916, zoodat in het geheel leen
voorsprong is gemaakt van bjjha 5.3 millioen,
niettegenstaande de corlogscrisis geweldig drukt
op den invoer en op de groote scheepvaart. Het
meest is tot den gunstigen uitslag bijgedragen door
de directe belastingen, maar ook het registratie-
en het successierecht maakten mooie cijfers. Het
scheelt maar weinig of ae raming over drie get.
miadelde ramingen is bereikt, zoodat de schat
kist er niet kwaad voorstaat.
Behalve de 47.9 millioen aan de gewone mid
delen, werd door de belastingschuldigen nog ruim
21 millioen gestort voor allerlei oorlogsuitgaven,
hetgeen boteekent, dat de natie reeds bqina voer
de helft meer geldelijke lasten t» dragen heeft
aan vóór den oorlog.
Getorpedeerd.
Het stoomschip „Minister Tak van Poortvliet"
van die Stoomvaartmaatschappij Friesland te Am
sterdam, (bruto 1106, netto 566 ton groot, in 1899
gebouwd) is heden-nacht haif-een getorpedeerd.
De geheele bemanning is ongewond en gister
middag te IJmuiden aangebracht. Ze heeft 12
uur op zee in de booten rondgedreven.
Nader meldt men uit IJmuiden:
Het stoomschip „Minister Tak" behoorde aan
de scheepvaartmij. Hollana-Friesland, gevestigd
te Amsterdam, met een vertegenwoordiging te
Harlingen. Het schip onderhield een vaste dienst
van Huil op Harlingen en kwam een enkele maal
lading te Amsterdam of Rotterdam innemen of
brengen. Het was de derde reis gedurende de ver
scherpte duikboot-campagne en de vorige red-
zen bad men heen en wedeir zonder hindernis
kunnen volbrengen.
Thans op de derde terugreis was het schip
Maandagmorgen 7.20 van Huil vertrokken met
een gemengde lading steenkool en stukgoederen.
Het was des nachts precies halfeen, dat de boots
man idle Jong, die met anderen de wacht aan
dek bad, op ©enigen afstand iets vreemds opmerk
te on een bellenbaan het schip zag naderen. Hij
waarschuwde onmiddeiijk de andere opvarenden
van wie het meerendeei te kooi was. D© 'Stinis-
ter Tak werd, kort nadat de bellenbaan was ge
zien, aan stuurboordzijde getroffen ter hoogte
van de machinekamer. Met grooten spoed doch
zeer ordelik werden de beide scheepsboaten uit
gezet en nam de bemanning daarin plaats met
achterlating van alles, want het schip was onmid-
delijk begonnen te zinken. Nauwelijks was men
met de booten weggeroeid, of de „Minister Tak"
begon in de diepte weg te zinken, het eerst
het achterschip, zoodat het stoomschip bijna recht
standig kwam te staan. Na een explosie in de
machinekamer zonk het schip in ongeveer tien
minuten geheel. Gelukkig was men ver genoeg ge
roeid om met in den draaikolk te worden medé)-
gesleurd.
Na enkele uren meende men d© mast van
een schip te zien en roeide daarheen, doch na
derbij gekomen bleek bet de periscoop- van een
duikboot te zijn; die keerde men spoedig den
rug toe. Na twaalf uur in de open booten te
hebben gedreven werden ze op ongeveer 15
mijl van IJmuiden door den motorbotter „Mar
tha" IJM. 317 aangetroffen en opgenomen.
De R K. Politieke Propaganda
Bij de N. V. Uitg.-Mij. v.h. Paul Brand te
Bussum is in druk verschenen het rapport der
commissie uit den Alg. Bond van R. K. Kies.
vereenigingen in Nederland in zake de centra
liseering der R. K. propaganda. Gelijk bekend,
was de commissie samengesteld uit de beeren
B. Th. de Wolf (voorz.) Alb. van der Kallen
(secr.-penn.) en L. J. M. Hazelzet.
Aan het rapport is het volgende ontleend:
Na een korte inleiding welke de wordings
geschiedenis der oommissie in herinnering brengt,
wordt medegedeeld, dat de commissie hare taak
aanving met het opstellen van een vragenlijst,
welke zij om zich in het vraagstuk te orien-
teeren aan 'alle R. K. kiesvereenigingen en po
litieke propagandaxlubs toezond. De 19 vragen
zijn in lilet rapport opgenomen.
Dan wordt een summier overzicht gegeven van
de ingekomen negentig antwoorden. Er zij uit
aangestipt, dat bijna algemeen de wen schelijk
heid en het nut van een centralisatie der poli
tieke propaganda werd erkend, al liepen over de
kwestie van het hoe de meeningen uiteen.
Ook over het nut van een permanent propa
ganda-bureau was men het over het algemeen
eens; het werd bijna eenstemmig nuttig, wen-
sc he lijk, ja noodzakelijk geacht.
Verdeeld wederom waren de opinies ten aan
zien van de uitgave van een permanent propa-
ganda.blad. Alleen als algemeen ontwikkelings
orgaan vond het onverdeelde instemming. Zoo
als der commissie bleek, laat de ontwikkeling der
propagandisten hier en daar te wenschen, evenals
de verhouding tusschen kiesvereemiging en pro-
paganda-club.
Aan de hand der verschillende gegevens haar
oordeel formuleerend, spreekt de commissie als
haar overtuiging uit, dat vooral ook met 't oog
op !de invoering van algemeen kiesrecht en even
redige vexiegenwoordiging meer centralisatie
dan vroeger ooit bestond hoogst noodig zal zijd.
De grootera verantwoordelijkheid, die op de
vertrouwensmannen van onze partij gaat gelegd
worden, dwingt tot centralisatie van actie en
van werkzaamheden en het spreekt van zelf,
dat de organen der propaganda zich daarnaar
te regelen hebben.
In verband met de nieuwe indeeling van po
litiek Nederland in 18 kieskringen voor de Ka
mer en 71 voor de Staten acht ae commissie
fifet noodig, dat de organisatie volgens^de pro
vinciale kieskringen wordt geregeld. Op deze
wijze krjjgt men over het geheele land 71 af-
deelingen. Deze afdeedingen behooren onderschei
denlijk weer thuis onder één kieskring voor
de Tweede Kamer, binnen den kamer-kiesring
kunnen zjj zich dus oentraliseeren. Vervolgens
kan door de samenstelling van een raad, gevormd
door uit eiken Kamerkiesring één afgevaar
digde, de centralisatie voltooid worden.
Naai bet oordeel der commissie zal tea slotte
deze centrale raad der propaganda-clubs
een bureau moeten kiezen, dat als per®1
propaganda-bureau dienst zal moeten doen.
De commissie stelt zich zulk een burcx11
vaaiuit
als een centrale instelling, van wa»-—
alle inlichtingen, de propaganaa betreffe"^'
kunnén verkrijgen. Dit bureau zij onderg^c
aan den Bond van R. K. Kiesvereen)g1 0
welke laatste met het bureau in oveirleg
over de propaganda-middelen en opdracht
geven tot het voeren eener actie als bij z -
met het oog op de politieke omstan aighed'-
wenscht acht. A
Over de groote belangen bij ae instelliW?
een centraal propaganda.bureau betrekke" .j
vooral nu met de Ei. V. het electoraal
en daarmee die wijze van propaganda.voert"
anaert weidt j^et rapport verder uit, el
nadruk op leggend, dat het werk der ce°
propaganda niet mag worden overgelaten
het toeval, doch dat minstens de Ieider
't centraal bureau dient te worden bezoldig
ten slotte den wenseh uitsprekend, dat dit 1"
niet op financiëele bezwaren moge afstuit®"^
EERSTE KAMER.
Zitting van Dinsdag 24 April-
Marinebegrooting 1917-
Aan de órde is hoofdstuk VI (Marihe
Staatsbegrooting voor 1917. -jClc
De heer van WassenaervanCatW
licht een vraag in het afdeelingsverslag .jp
een plan voor een artillerievloot en een P
voor een vloot van klein materiaal nader 1 '6|
De heer Rambonnet, minister van 0e
zegt, dat deze vraag eerst onder de oogen n^p
worden gezien als men om financieele rede"
een harmonische vloot niet kan voldoen- ep.
De begrooting wordt z. h. s. aange"0
evenals een suppl- Marinebegrooting. l91°-
Buiten 1. Zakenbegrooting 'ep-
Alsnu is aan de orde hoofdstuk III (^u|gj7.
landsche Zaken) van de Staatsbegrooting ,ep
De heer Van Kol zegt dat de Mining ^ep
Aanzien van de economische voorlichting °P
goeden weg is. ,-e jö
Spr. brengt hulde aan den minister, ^ec
zijn nota's steeds het oog gericht houdt ..jjr
volkenrecht. Spr hoopt dat wjj onze neU.eUrti
teit zullen kunnen handhaven. Spr. betI ^na
dat de machtigste neutrale mogendneid AlXw>xïi3t
nu ook in den oorlog is gegaan. De toe»
van Europa staat op het spel. We moge"
wanhopen aan de herleving van het zoo
geschonden volkerenrecht. Men neme d"s
regelen om den vrede spoedig te doen
en duurzaam te maken
De heer K r a u s bespreekt de wenschelU»güi-
om den in Ctnli te vestigen bezoldigden co
generaal den titel van gezant te geven- .gCpe
De heer Laan bespreekt de econoi"
voorlichting in het buitenland. De daarvo o g
gestelde commissie acht hy de verwezen^ l0g
van een voortreffelijk denkbeeld. Haar werK
beperkte zich echter niet tot het buiten!»0 '<j-
De heer Loudon Minister van Buite" -^
sche Zaken, dankt voor het in de Regevo0l-
uitgesproken vertrouwen. Spr. zegt dat
zichtigheid in het doen van mededeeling tjp
noodzakelyk is Hij hoopt dat Bryant»0
meer en meer zullen gesloten worden-
de opmerkingen van de heeren Kraus en
overwegen.
De begrooting wordt z. h. st. aangenotf 'tot
Alsnu is aan de orde het wetsontweb
voorkoming van inbreuk op de volkenrecht
verplichtingen van den Staat in zake van
gerlijke rechtsvordering. i j 3-
De heer Bosch van Oud-A©e ge
weerd wyst op eenige leemten in dit °°i-epi3'
De vergadering wordt verdaagd tot
dagmorgen elf uur.
TWEEDE kamtür
Vergadering van Dinsdag 24 April-
Dividend- en Tantièmebelastin^j,
Aan de orde is het wetsontwep tot heffi°#
een dividend- en tantièmebelasting. nAH
De heer Ter Spill beschouwt de ^el fate'-
handhaving van de dubbele belasting der D je
vennootschappen als een gewijsde zaak se"e!s jp'
patentbelastingen. Het ontwerp is sedert g(j
dienicg belangrijk verbeterd. Het is nu we® bjj
onderdeel geworden van andere extra beffin#
de bron en principieel bezwaar valt nu nie' jjjj
te opperen. Spr. wil echter geen opcenten-.^pg
heeft pincipieel geen bezwaar tegen de ultbr ef
van de heffing tot de tantièmes, maar zag
een heffing naar de zuivere opbrengt. beple*1
Spr. somt de voordeelen hiervan op. HÖ jgt
enkele wijzigingen als het maximum-cüfe bei
toegelaten tantièmes gelyk te stellen ®e
salaris.
De heer Lohmao ontwikkelt zijn beZ
tegen het systeem van het ontwerp 0D aao ge
niet de geheele indeeling in persoonlijke eB
hjke belastingen. *o'dt
Waar de vennootschap echter ge vorm" >9p-
door binnen- en buitenlandsche eigenaren v9,jtejtS'
deelen, aanvaardt spr. het ontwerp uit u'1
fedenen. Maar wat heeft de fiscus te t09.; gjps®.''
het salaris-contract van den directeur Het )S
dat uitkeering van een deel van de w'nstju'''
te beschouwen als salaris, kan spr. niet a1
erkennen. g
Nadat de Kamer besloten heeft tot t"®'9 gg0
van het nieuwe lid Van Hamel, wt>raoe0^9
aantal wetsontwerpen toegevoegd aan de ef
voor het afdeelingsonderzoek van Donder"
Vrijdag. t b«'
De heer Marcbant vraagt verlor „pje"
houden van een interpellatie overdevoorge |a0d'
inlijving van de militilicbting 4918 vdór "e rje<>
stormklas 1908. Op het verzoek zal moge"
beslist.
hgt
Voortgezet wordt de beraadslaging over
- 5
tel?'
■ef
ontwer p-d ividend en tantièm0
ting.
De heer P a t ij n heeft geen bezwaar
belasting van tantièmes van commissarisseDi
bijverdienste zijn te beschouwen.
ii
vo?'
yjfl
