Dagblad Ivoor Schiedam m Omstreken.
f
41ste Jaargang.
Dinsdag 5 Februari 1918
No. 12058
DE BERGHOEVE.
Se Stem van Traelstra.
EHÏLLETON.
aas
Bureau: Koemarkt 4. Telef. 85, na kanteortyd no, 148. Poatbus: 39.
iboBaamftïiiea p>M 8 maanden f 1.50, p«r week 18 cent, graaco p.
post f g p, kwartaal. AfBcmderlfk* summer* 3 cent.
Incassokosten worden berekend.
Advertantiön: 15 regels fi.30 elk» regel uaarooven 25 oi. d b»»1
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden inededeeüngen 50 ct. p. regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren Tarieven worden op aanvrage
toegezonden. Op alle advertentiën in het Zaterdagavonden tamer 10 oorlogstoeslag.
Incassokosten worden berekend.
van
levenslange Cl 0 ff verlies van
geheele 111S een hand, uuuu,m.
invaliditeit; LU U voet of oog; L O U i S U U een "uim>
De verzekering wordt gewaarborgd door de Holl&ndsche Algemeene Verxekeringsbank te Schiedam.
by verlies bij verlies
van een
wijsvinger
bij
verlies van
eiken ande
ren vinger.
Bij of krachtens wetten of verordeningen
voorgeschreven en andere officieels af-
en aankondigingen en kennis
gevingen van het Gemeentebestuur.
HINDERWET.
Bij besluit van Burgemeester en Wethouders
van Februari 1918 is het verzoek van de
Nederlandsche Distilleerderij en Flesschenfa-
briek, voorheen de firma HERMAN JANSEN,
om vergunning tot het verplaatsen van een
electromotor van 12 P.K., een exhauster en
6 droogbakken van het pand Noordvest 101
naar het pand Zijlstraat 4, kadaster Sectie A
no. 569, AFGEWEZEN, op grond van gevaar
voor brand.
Schiedam, 5 Februari 1918.
Ter openbare kennis wordt gebracht dat de
afsluiting van de Schoolstraat en Nassaustraat
is opgeheven.
Het is verboden
lo. manufacturen uit eenig deel eener
Gemeente naar alle overige deelen des Rijks,
hetzij in of buiten die Gemeente gelegen,
te vervoeren
2o. onder manufacturen worden in deze
beschikking verstaan alle textielgoederen, niets
uitgezonderd, in ruwen, halfbewerkten of afge-
weikten staat (ook geconfectioneerd), vervaar
digd van dierlijke plantaardige en/ of kunst
vezels
3o. het verbod sub lo. gesteld is niet
van toepassing op zendihgen van niet meer
dan 10 K.G. bruto gewicht
4o. het verbod sub. Io. gesteld is niet
van toepassing voor zoover het vervoer
gedekt is door eene vervoervergunning (ge
leide-biljet) afgegeven door het Rijksbureau
voor Manufacturen
5o. ontheffingen van het verbod sub. lo.
gesteld kunnen zoo noodig onder daarbij te
stellen voorwaarden worden verleend door
het Rijksbureau voor Manufacturen, Willem
straat 54 's-Gravenhage.
6a. deze beschikking is in werking getre
den I Februari jl., met uitzondering voor
zoover betreft het vervoer van manufacturen
door marktkooplieden uit hunne opslagplaatsen
naar de markt en van de markt naar de voor
melde opslagplaatsen van het restant der ten
verkoop aangeboden goederen. Voor deze
categorie treedt de beschikking in werking
op heden.
De volgende maximum-kleinhandelprijzen
zijn vastgesteld voor
beste zwarte siroop f 0211/2 p. 1/2 K.G.
zwarte siroop no. 2 f 0.25 1/z
dextrine(onverpakt) f 0.33% x/2
26
„Wie zou toch het bosch hebben aange
stoken," vroeg hij zich zelf voor den hon
dersten keer af. Van Jan was nog geen
spoor ontdekt, zou hij om die misdaad nooit
meer op de hoeve zijn gekomen
Hij ging verder, steeds verder. De ge
dachten aan zijn eigen treurig leven hielden
hem zoo bezig, dat hij niet voelde, hoe door
nat hij van den regen werd. Hij was niet
ver van den steenoven van Wolker en nam
zich voor daar wat te gaan schuilen. Spoedig
daarop trad hij een zorgvuldig onderhouden
tuin binnen, die een vriendelijk huisje omgaf.
Nauwelijks had hij de met wit zand be
strooide gang betreden, of de kamerdeur ging
open en een jonge vrouw'trad naar voren.
Uit de kamer klonk het geschrei van een
kind.
„Wat hebt ge, Marie vroeg de oude
man, en reikte haar de hand. „Ik zie wel
aan je, dat alles niet in de haak is."
Zonder eenig antwoord geleidde ze den
boer in de kamer en wees op (le wieg, waarin
zich een kind bevond, van nog geen jaar oud.
„Is de kleine ziek vroeg de boer bezorgd
sago (verpakt) f.030 p. pakje van xj2 K.G-
pakmeel (verpakt) f0.13 1/t K!G.
sago (onverpakt) f0.2772» Va K.G.
pakmeel (onverpakt) f 0.12 Va K.G.
Kleinhandelprijs voor welken jam of mar
melade uitgewogen zal mogen worden te koop
aangeboden of verkocht
pruimappeljam 85 cent per K.G.9 cent per
Vio K.G., frambozenjam, frambozen- en bes
senjam kersenjam aardbeienjamroode bes
senjam reine claude jam oranje marmelade
95 cent per K.G.10 cent per Vio K.G.
Troelstra's houding op 24 en 25 Januari
geeft aanleiding tot een bonte mengeling
van beschouwingen en conclusies welke van
belang zijn in 1918, jaar der verkiezingan.
Allereerst staat daar de houding van Hel-
mond's gemeeptebestuur. Wij, Haarlemmers,
vermogen die katholieke liefde en voorkeur
voor neutraal middelbaar onderwijs niet te
begrijpen. Hoe bevoorrecht zouden wij ons
gevoelen indien wij, bij de Haarlemsche
actie voor een R. K. Hoogere Burgerschool,
ons op braakliggend maagdelijk terrein be
vonden Onze strijd is juist daarom zoo zwaar
doordat wij moeten concurreeren met de schier
volmaakte inrichtingen van neutraal middel
baar onderwijs. Men kan van verre de hou
ding van een burgemeester van Flout en de
zijnen moeilijk beoordeelen «en dies nog min
der veroordeelen, doch heden 1074 der Han
delingen zal elk Katholiek tot groote voor
zichtigheid jegens genoemde mannen stemmen,
juist omdat wij moeten lezen dat een Dres-
selhuijs verklaarde
„Bij die gelegenheid is ook op het po-
„diurn verschenen de burgemeester, een
„overtuigd Katholiek,'vdor wiens houding
,,ik niet, anders dan bewondering heb"...
Voorzichtigheid moet zekerlijk betracht bij
de verkiezingen van 1918... Het katholieke
volk van Helmond en omgeving aldus ge
tuigde het Kamerlid Fleskens is „in haar
overgroote meerderheid onder de gewijzigde
omstandigheden zoo beslist mogelijk gekant
tegen elke uitbreiding" van het rijks middel
baar onderwijs. De gewijzigde omstandigheden
doelen op een later begonnen actie voor een
Roomsche H. B. S.
De heer Dresselhuys fulmineerde. Hij voelt
nog steeds niet hoe belachelijk het is te plei
ten voor de gewetensvrijheid van een 4 pro
cent Protestanten die, hoewel zij de Roomsche
inrichting kunnen bezoeken, inderdaad een
niet-Roomsche prefereeren, - en om daartoe
(tot eon Rijks H. B. S.) te komen losjes heen
stapt over de bezwaren van 96 procent Ka
tholieken. Er is in geen vijftig jaren iets ver
anderd bij links, zclffe niet bij de 55, die art.
192 G.W. hielpen aannemen.
en sloeg het gordijntje terug. ,,Och Heer, de
mazelen, een lichte kinderziekte waarover ge
niet bezorgd moet zijn."
,,De ziekte is hier echter van een boos
aardige natuur, er zijn verscheiden kinderen
daaraan gestorven, o, als het kind molt ster
ven, is de eenige band verscheurd, die mij
aan Wolker verbindt."
,.De eenige band vroeg hij verbaasd, „ik
dacht dat je zoo gelukkig mogelijk met elkaar
waart, want nog nooit heb ik er iets van
bemerkt, dat julie niet gelukkig zijt."
Een bitter lachje speelde om de lippen der
jonge vrouw. „Gelukkig wie is gelukkig op
deze wereld Ook gij zijt dat niet, hoewel
ge nog niet daarvoor geklaagd hebt
„Marie, wie heeft je gezegd dat ik verdriet
heb? Niemand weet het dan God alleen."
„Zoo, hebt ge dan toch verdriet zei Marie
deelnemeud op zachten toon. „Ik heb het al
lang gemerkt. Tobt ge soms over uw zoon
De stem der ionge vrouw beefde zacht bij
deze vraag en ze waagde bijna niet het
woord „Jan" uit te spreken.
„Ik heb nog niets van hem gehoord, doch
dit niet alleen drukt mij." En iiu sprak de
hoer vrij zijn hart uit tegen zijn vroeger pleeg
kind.
In een naburige herberg zaten eenige
heeren in druk gesprek,
„Zoo zijn we het dan nu eens, de tijd
van aflevering en prijs, die gij bestemd hebt,
heb ik aangenomen," zeide een deftig heer,
„ik reken er. dus op, dat de steenen er op
Tenzij bij Troelstra. Deze geharnaste strijder
immers scheidde zich af van hen die „in volle j
wapenrusting op de bres zullen blijven staan i
voor het openbaar onderwijs." Hij schijnt
Visser van IJzendoorn's volle wapenrusting
eenigszins als oud roest te beschouwen en
waagt er zich niet langer in. Evenwel de tien
roode partijgenooten dachten er anders over, j
lieten den leider met zijn stem en de m o-
tiveering van zijn stem moederziel
alléén staan en kozen nog wel talrijk op
gekomen voor hun doen de zijde der front-
inakers.
Wij wenschen de rechterzijde met dit mira
kel geluk.
Het i s een mirakel. Want het doet reeds
wonderlijk aan in het algemeen de S.D.A.P.
verdeeld te zien in hare stemming, maar
wonder boven wonder wordt het wanneer er
splitsing komt tusschen den gevierden leider en
overigens tamme volgers in een zóó bij uit
stek principieele Kwestie als de verkapte mo
tie, het quasi amendement Dresselhuys. Men
zou haast meenen dat ik wat phantaseer,
maar het is waar gebeurd op 24 en 25 Ja
nuari 1918. Troelstra's motiveering tegen
Dresselhuys was even principieel als Dressel
huys' bestrijding van Fleskens. Wij behoeven
de oplossing van het raadsel op geen zijpaden
te zoeken. „Dé clericale nevenregeering" van
Schaper op bldz. 1076 der Handelingen wordt
op bldz. 1077 door Troelstra op het voetspoor
van Rutgers als zeer natuurlijk aangemerkt,
waar hij zegt
„Ook ik heb mij, daar kalm en nuchter
„staande, zooeven afgevraagd vanwaar
„die uiting van verontwaardiging toen
„daar eenvoudig werd medegedeeld,
„dat het optreden van de Katholieke
„geestelijkheid ten bate van de oprichting
„van een bijzondere H.B.S. te Helmond
„bleek plaats te vinden naar aanleiding
„van een opdracht of een bevel van een
„hoogere Katholieke geestelijke autoriteit?"
Ja, vanwaar die uiting van verontwaardi
ging i Eigenaardig dat de heer Otto interrum
peerde toen Troelstra sprak van „irriteeren".
En Dresselhuys vinnig ontkende toen de roode
leider al vragenderwijs het antwoord gafAnti-
clericalisme, liberale onverdraagzaamheid.
Het blijft de oude geschiedenis, altijd nieuw.
Conclusie de uitvoering van art. 192 G.W.
wordt óf niets óf een parodie indien wij haar
toevertrouwen aan linksche handen. Ieder
rechts man beseffe dat de overwinning in 1918
ook beduidt de eindelijke victorie van,den strijd
onzer vaderen voor de ziel van hun kind, dat
is voor ons. Beginsel en eereschuld zullen ons
vaardig maken.
Wilde Troelstra aan de Christelijke arbeiders
dit geestelijk wapen bij de stembus uit de
handen slaan? Was hij op 24 en 25 Januari
alléén de verziende tacticus Het zou pleiten
voor zijn talent en scherpen kijk op de zaken,
tijd zijn, met den bouw van den hoogoven
kan ik niet meer wachten
„Wees zonder zorg, mijnheer de directeur,"
antwoordde Wolker, „ik zal zorgen dat ge,
als altijd, zeer tevreden over mij zijt."
„Goed, het is ook in je eigen belang, want
ge weet, dat als alles er niet op den afgespro
ken tijd is, ik dan schadevergoeding moet heb
ben. Het gaat hierom een groote som, het kon
best zijn, dat veel schade aan uwe bezitting
zou doen. En wat zou daarvan je knap vrouwtje
zeggen Hoe maakt zij het en den kleine
Wolker vertelde hem, dat hij over den kleine
bezorgd was, hij had mazelen.
„Wees niet zoo angstig daarover," zei de
heer, „die ziekte moet elk kind meemaken, zij
is nu wel van meer gevaarlijken aard. doch
laat ons het beste hopen."
De mcdedeelingen van den Bergboer hadden
Marie doen weenen. Haar eigen kommer trad
op den achtergrond. Nu werd plotseling de
deur geopend en Wolker trad binnen. Toen hij
tranen in de oogen zijner vrouw zag, vroeg hij
angstig „Is het minder goed met den kleine
Hierop antwoorde Marie ,,Neen."
„Maar waarom dan die tranen vroeg hij
verder.
„Die hebben een andere oorzaak," antwoordde
zij en keeek naar den Bergboer wiens aanwe
zigheid Wolker nu eerst opmerkte.
Nadat hij deze begroet en naar het kind ge
zien had, ging "hij naar Marie en omarmde haar.
„Gij wilt mij verbergen dat gij u over ons kind
bang maakt, doch je droef gezicht verraadt
maar wij gelooven het niet, wij gelooven m
den eerlijken man wien de Onderwijsstrijd gaat
walgen en die A gezegd hebbende in de Grond
wetsherziening desnoods tot Z wil gaan. Maar
al ware hij tóen slechts tacticus d&n is zijn
tactiek gruwelijk vernietigd door zijn. solo-spel,
door de stemmen zijner tien partijgenooten,
die den Amsterdamschen Otto III buitenge
woon moeilijk slikken, doch alles willen slikken
als het maar niet heet recht te doen weder
varen aan het bijzonder onderwijs, aan den
onverwoestbaren eisch vande mee r d e r-
h e i d van het Nederlandsche Volk, hetwelk
aan dien eisch zal blijven hangen in een bull-
hond-hardnekkigheid
Conclusie Kath. arbeiders in 1918 Het
gaat bij het uitbrengen van uw stembillet niet
allereerst om uwe stoffelijke belangen maar
vóór alles om uw geestelijk goed. Bij
elke stem op uw anticlericale arbeid ers-
broeders(?) uitgebracht versjachert gij den he
mel om den gulden.
Na deze les van 25 Januari kan er geen
zuchtje zuigkracht bestaan van de 8. D. A. P.
op den waarachtigen Katholieken arbeider.
In een heerlijke éénheid waaraan zich Bichon
v. IJsselmonde zich paarde, stemden 27 recht-
sche leden der Kamer tegen de motie-Teenstra,
aangroeiend, dank zij Troelstra's houding, tot
28 tegen het amendement Dresselhuys. Hier
over bestond en bestaat ten onzent nimmer
verschil van gevoelen en nu moge een liberaal
meenen dat uit Troelstra's stem voor de libe
rale massa garen te spinnen valt; dat men
zich niet vergisseWant gaarne zullen wij,
rechtschen, de verkiezingen 1918 strijden onder
de aloude leuze van Ons Onderwijs, hopen
wij slechts dat de liberaal met ons mede-
werke en over eenige maanden die leuze, pro
en contra, door het land doe weerklinken. Hij
zal ons bereid en meer dan bereid, verheugd
vinden. Conclusie niet onder stoffelijke leuzen
als daar zijn Pro en Contra Tarief, Pro en
Contra Staatspensioen moeten wij onze ver
kiezingen strijden, maar onder de i d e e 1 e
leuzen welke de materialisten van links niet
begrijpen, maar wij doorvoelen, en onder onze
idealen staat vooraan wat vooraan stond
het Onderwijs.
Wij zijn een schat rijker geworden, wij Ka
tholieken.
Ons Concept Program der R. K. Staatspartij
heeft de ziel van het katholieke volk beroerd.
Wij herkennen de stem onzer vaderen bij den
passus over art. 192, wij voelen de idea en
van onze dagen onze harten verwarmen wan
neer wij onder defensie de Ontwapening&ge
dachte ontwaren en wij zijn één in het vo e
begrip der drie woorden onder Buitenland sc i
Beleid geen geheime verdragen
Ideeële leuzen voor het geestelijk volk, zij
zullen in 1918 de poorten openen van het
beloofde land, waarin wij aanstonds zu en
bouwen ons paleis der gerechtigheid geldelijke
het. Wat zie je er afgetobt uit, van nacht
waak ik bij het kind."
Na eenigen tijd verliet de boer Marie no ver
bracht hem een eind weg.
Marie zette zich naast het tfiegie neer cn
gaf zich geheel over aan hare mijmeringen. z.e
dacht aan den boer en aan Anna, die zoo ïaia
vochtig was. Lang had zij yoortgennjmerd
toen zij opgeschrikt werd door het kennen
van den kleine.
„Heer des Hemels riep zij, „wat is dal
ze nam de lamp en bezag het kin
Het kind lag daar neer in vreeselijke stuip
trekkingen, het kleine gezichtje was» geheel
vertrokken? Onder haar gejammer kwam
Wolker terug.
Frans Frans nep zij hem tegen, ons
kind sterften onmachtig viel zij naast de
W1GOnGod mijn kind mijn kind riep de
vader. Marie was weer tot zich zelf gekomen
toen brak Wolker in verwijtingen los- „Ge heht
geen liefde gehad voor het kind zoomin ais
voor mij, gij hebt nog altijd liefde voor Jan,
daarom die tranep, die ik in uwe oogen zag,
toen de Bergboer bier was."
„Ook dat nog riep de ongelukkige vrom
ik kon niet meer vóór het kind doAjj™ J
deed; beschuldig nnj met en h°on 1
hier bij het lijkje van ons kind. Er i= een
God, geloof mij.'Hij bemint en zorgt voor ons,
ook als wij verdriet hebben. Bid liever tot G
dat Hij ons dit ongeluk helpe dragen.
J Wordt vervolgd,)
