Staten-fteneraal.
Stads* en (iewestelijk Nieuws.
CrisiKmaatrt gelen.
zijn, naaf wij vernemen, in de gemeente över-
achie bij het voor de militaire etappeslachte
rijen gevorderd vee door de taxateurs, aange
steld vanwege den burgemeester, prijzen ge
taxeerd van f 1.30f 1.80 per K.G.
Op de veemarkt te Leiden waren gister slechts
216 vare-, kalf- en melkkoeien aangevoerd
eigenlijke slachtkoeien en -stieren waren er niet
meer dan 16. De vorige week bedroeg het aan
tal aangevoerde runderen ongeveer 600.
De prijs, waarvoor schapen en kalveren wer
den verhandeld, was, zeer hoog voor nuchtere
kalveren werd zelfs f 1.per K.G. besteed.
De zand- en grintkwestie.
Men seint uit Berlijn
De zand- en grintkwestie gaat een bevredi
gende oplossing tegemoetde Duitsche regee
ring zal waarschijnlijk door een tegemoetko
mende verklaring deze oplossing mogelijk ma
ken.
llijks jjraan hedrij f
De heer C. A. P. van Stolk heeft de regeering
medegedeeld, dat hij, in verband met zijn bij
het begin van den oorlog gedaan voorstel om
de inkoopen van tarwe en meel zonder verdien
ste voor hem te behandelen, welk voorstel door
den toenmaligen minister van landbouw ge
weigerd is, nu besloten heeft de door hem per
soonlijk genoten gelden aan den staat te schen
ken.
EERSTE KAMER.
Zitting van Vrijdag, 22 Februari.
Aan de orde zijn velschillende
wetsontwerpen.
Bij de behandeling van art. 71 Regee-
ringsreglement bepleit de heer v. d.
Berg het maken van een gemeentewet voor
Indië.
De heer v. d. Ko 1 (S. D. A P.) ondersehrijft
geheel het betoog van de vorige spreker
voor autonome dessa-besturen.
De minister van koloniën komt
er krachtig tegen op, dat de heer Van Kol
het algemeen beleid ten aanzien van het bin-
nenlandsche bestuur op de buitenbezittingen
ter sprake bracht, zonder daarover iets te
zeggen in de stukken, zoodat spr. geheel on
voorbereid is.
Bij de behandeling van de s u p p 1. be
grooting 1917 bespreekt de heer Van
K o 1 drie punten en wel de scheepvaart, het
concubinaat en de Europeesche militie. Spr.
houdt zijn klachten over de misstanden in de
Buitenbezittingen staande. De belastingen en
de heerendiensten zijn te zwaar.
Bij de behandeling van de duurtetoe-
slagen komt de heer G i 1 i s s e n (R. K.)
op tegen de achterstelling van bijzondere
onderwijzers, wier achterstand in salaris
tevens scherper wordt geaccentueerd. Hij
vraagt een noodwetje ter verbetering.
Minister T r e u b kan zulk een wetje niet
toezeggen.
Minister Gort v. d. Linden verdedigt
het wetsvoorstel dat, naar hij hoopt een
scherpen schoolstrijd onmogelijk zal maken.
Het wetsontwerp in zake de onderwijzers-
wedden wordt vervolgens z. h. st. aange
nomen.
De behandeling van de Landarbeiderswet
wordt uitgesteld tot de eerstvolgende bijeen
komst der Kamer.
Daarna gaat de Kamer tot nadere bijeen
roeping uiteen.
per persoön, 27 ct. pér pond, haar keuze van
den kooper.
Op bon 205 1 ons vet per persoon, 40 cent
per pond. I
Op bon 204 1 ons bruine boonen per per-
soon, 11 cent per pond.
I Op bon 207 1 ons zeep> per persoon, 14
ct. per pond.
j 's Maandags worden geen Regeeringsartikelen
verkocht, behalve zeep.
j Kindenneel op bon no. 2, vo>r kinderen be-
neden 1 jaar, van 1 Maart af te bekomen.
I Bons zijn 1 Maart te bekomen in het v.m.
Volksbadhüis. 1
Aardappelen. In de week van 25 Fe
bruari t<dt 2 Maart verkrijgbaar opbon 208, 209,
210 en 211 per persoon 1 kilo. Prgs öVs cent
,per kilo. Maandag is bon 208 geldig. Dinsdag 209,
Donderdag 210, Vrijdag 211.
Op bon 212 is Zaterdag 2 Maai t 1 kilo klei-
aardappelen te bekomen a 61/2 cent per kilo.
Broodkaart. De broodkaart van het
41ste tijdvak loopt van 14 Februari tot en met
24 Februari. f
Heden, Zaterdag-namiddag kan reeds brood op
de nieuwe broodkaart worden gekocht.
Koffie. Bon no. 18 eener thee- en koffie-
kaart zal van 16 Februari 19Ï8 tot 28 Fe
bruari d.a.v. geldig zijn voor 0,01 K.G. koffie
Centrale Keuken. lederen dag,
behalve Zondags, is tusschen 11 en lj warm
eten te bekomen 12 ct. per portie, aan de
spijskokerij Achter de Teerstoof, Spijskokerij
Lange Haven 11, Gymnastieklokaal Dwars
straat en Gymnastieklokaal Buitenhavenweg.
Het eten moét daags te voren besteld
worden. Het menu wordt wekelijks per
advertentie bekend gemaakt. Er worden ook
bonboekjes met 6 bons uitgegeven. Op deze
bons wordt het eten 4 11 cent per portie
verstrekt.
Levensmiddelen. In de week van 25
Februari—2 Maart is verkrijgbaar:
op bon 206 I1/2 ons groene erwten per per
soon, 11 cent per pond, of li/2 tons capucijners
nu aan haar lot over, zorgt ge niet het leed
goed te maken, dat zij om uwentwille ver
droeg, dan blijf maar zonder ons op de Berg
hoeve, dan trek ik met Marie er uit, want
liever doe ik afstand van mijn zoon, dan deze
lieve trouwe dochter te moeten missen!"
Met het zaligste gevoel in zijn binnenste had
Jan naar de woorden zijns vaders geluisterd,
een onnoembare vreugde schitterde in zijn
oogen. De breede borst zwoegde op en neer,
met moeite haalde hij adem,
»Marie, vergeef het mij, dat ik uw edel hart
.miskende," smeekte hij, hij strekte zijne armen
Uit en Marie lag aan zijn borst
Stil en donker was het in het kamertje
geworden, langzaam en statig steeg de maan
het luchtruim in en bescheen een gelukkig
paar, dat door geloof en Godsvertrouwen zoo
veel zware uren doorworsteld had.
Jaren zijn voorbijgegaan. Onder de werk
zame handen van Jan en Marie was rijkdom
en bloei de Berghoéve weer binnengetreden.
Liefde en eendracht heerschte binnen hare
muren.
Anna bleef op de hoeve, niet als hoogmoe
dige vrouw, doch als nederige helpster en
vriendin van Marie. Haar trots was gebroken
en nu heeft iedereen achting en liefde voor
haar.
Van Rudolph heeft niemand meer iets ge
hoord.
De krachtige oude man geniet in rust en j
opgewektheid van de vruchten van den arbeid
zijner kinderen, lieve kleinkinderen dansen op
zijn knieën en zoo is dan toch n vervulling
gegaan, datgene, wat de oude boer van de
Berghoeve droomde.
EINDB.
R.K. Kiesvereniging „Recht, Plicht en Orde".
Gisteravond had de R.K. Kiesvereeniging
„Recht, Plicht en Orde" in de groote zaal
van het gebouw van den R.K Volksbond alhier
een groote propaganda-vergadering belegd, met
het oog op dea.s. Tweede Kamerverkiezingen.
De Voorzitter, de heer P. M. J. A.
Lagerwey, opende de vrij goed bezochte ver
gadering met den christelijken groet. Hij wees
er vervolgens op, dat deze vergadering was
uitgeschreven, met het doel het katholieke
leven in onze stad meer levendig te maken en
om de katholieken, in verband met de groote
gebeurtenissen op politiek terrein, tot de ont
wikkeling eener krachtige politieke actie op
te wekken.
Het bestuur der Kiesvereeniging is begonnen
met de verspreiding van een brochure „Kleur
bekennen". In dit vlugschrift wordt den ka
tholieken op het hart gedrukt dat het aller
noodzakelijkst is om de grootste kracht te
ontwikkelen en lid te worden van de katho
lieke kiesvereeniging.
Spr. hoopte, dat deze brochure van alle
katholieken propagandisten voor de Katholieke
Staatspartij zal hebben gemaakt.
Verder releveerde hij de opwekkende woorden
door den Secretaris, den heer v. Welie, in
een ingezonden stuk in de «Nieuwe Schied.
Crt.» geuit. Dan wees hij nog op het nut,
hetwelk de katholieke courant in deze stad
heeft gesticht. Steeds heeft zij er het hare toe
bijgedragen om het politieke leven in Schiedam
levendig te houden.
Ten slotte deelde voorz. een en ander mede
over de samengestelde groslijst en de daarop
geplaatste candidaten, om voorts te verklaren,
dat het bestuur der Kiesvereeniging zich bewust
is van de moeilijke taak om het politieke
leven hoog te houden en in goede banen te
leiden.
Hierna gaf hij het woord aan den spreker
van dezen avond, den heer j
Mr. Dr. Jan van Best,
lid der Tweede Kamer, tot het houden van
zijn politieke rede.
De heer van Best begon zijn rede met
te verklaren, hoe wij tot deze Kamerver
kiezing gekomen zijn en hoe het komt dat het
Nederlandsche volk met meer dan gewone
spanning uitziet naar hetgeen het jaar 1918
zal brengen.
Ondanks de geweldige wereldgebeurtenissen
is in Nederland een Grondwetsherziening tot
stand gekomen. De verschillende partijen in
Tweede en Eerste Kamer hebben medegewerkt
aan de tot stand koming van een uitgebreid
kiesrecht en een nieuw kiesstelsel.
Voor de mannen van Rechts was het een
gewichtig feit, dat Links met een wijziging
van art. 192 der Grondwet is moeten komen.
Na 70 jaren strijd zijn eindelijk de ooren en
oogen van de mannen van Links opengegaan
en hebben zij moeten erkennen dat de gelijk- i
stelling van het openbaar en bijzonder onder- 1
wijs een dringende, dwingende eisch der recht
vaardigheid is. i
Wij hebben een compromis zien tot stand
komen, waardoor een der punten van ons pro-
gram verwezenlijkt werd, nl. de Evenredige
V ertegenwoordiging.
Spr. zal voor zijn gehoor niet uiteenzetten
de techniek der Ev. Vert., maar wel het ge-
volg van dit stelsel verklaren.
De katholieken waar ze zijn, of waar zij
wonen krijgen allen de kans om een Roomschen
afgevaardigde naar de Kamer te zenden. Wij
kiezen nu zelf onze Roomsche mannen, die
met de vrienden van straks, die zij in de Ka
mer weer zullen terugvinden, de afwerking
van het Christelijk program, en de doorvoe
ring van hètgeen We nu bereikt hebben, zullen
ter hand nemen.
Alle katholieken zullen nu voortaan een R.K,
kunnen stemmen. Dit is een verbetering van
reusachtige beteekenis.
Trouw hebben wij gestemd op de A. Rev
en Christ, en Hist. De kath. van Schiedam
zijn nooit aan hun plicht ontrouw geworden
Hoe menig geloovig man was er onder de
A. R. en Christ. Hist, niet met een onbe
stemden vrees voor het verre Rome bevan
gen, wanneer hij z'n stem op een Room
sche moest uitbrengen
De kiezers kunnen nu kiezen een man van
hun beginsel, een man van hun gading naar
den waren zin des woords.
Wij krijgen meer candidaten onder het
nieuwe kiesstelselcandidaten, die een kring
rondom zich hebben van lieden, die meenen
dat zij in de Kamer thuis behooren. Het
getal candidaten groeit met den dag.
Spr. is niet van oordeel, dat alle zittende
leden in de Kamer op hun plaats zijn, het
kan gewenscht zijn, voor minder geschikte
betere in de plaats te stellen. Maar hij acht
het afkeurenswaardig als het persoonlijke
element naar voren zou worden gebracht, met
terzijde stelling van het algemeen belang,
zooals wij dat in Nederland wenschen (applaus).
Hij waarschuwt er zijn toehoorders dan
ook voor alleen het algemeene Roomsch be
lang in 't oog te houden. Doet men zulks
niet, dan werkt men mee tot desorganisatie
hetwelk doodend werkt.
In eenheid daar ligt onze kracht. We
moeten hand in hand samengaan. Allen moe
ten bewustzijn dat het gaat om de plaats en
niet om den persoon. Dit is onze plicht.
Vervullen wij dien plicht, door God geleid,
dan handelen wij in ons Roomsch en eigen
belang.
Door geheel het land moet het algemeene
Roomsche belang ons leiden.
Mr. van Best herinnerde aan het feit, dat
in België onder het stelsel Evenr. Vertegenw.
zoo vaak dissidenten een katholieke lijst
hebben ingediend. Spr. hoopte dat zoo iets
nimmer in ons land zal voorvallen. Ieder die
zich op een dissidente lijst als candidaat laat
plaatsen, noemt spr. een verrader en den
kiezer, die dien dissident stemt, is hetzelde
of een onnoozele.
In Braband en Limburg heeft men zich
vroeger wel eens de weelde veroorloofd, om
buiten de officieele lijst om candidaten te
stellen, maar zulks zal niet meer kunnen zonder
verraad te plegen tegenover de katholieke partij.
Hij die tot het verlies ook van een enkele
stem medewerkt, zal daarvoor verantwoording
schuldig zijn.
Dan bespreekt de hier van Best de standen-
vertegenwoordiging in de Kamer. Hij zette op
uitnemende wijze uiteen, dat ten opzichte van
die vertegenwoordiging bepaalde beginselen
moeten gelden en de bevoegdheden behooren
te worden begrensd.
Doen wij dat niet, dan krijgen wij een ver
keerde scheidingslijn.
De grondslag, dien de rechtschen hebben, is
een theologische, anders loopen onze menschen
de S. D. A. P. na.
Standenvertegenwoordigers zijn verloren
mannen voor Rechts en voor de katholieke
partij.
j Voor hen, die als katholiek geroepen wor
den in de Kamer zitting te nemen, wacht een
zware, bittere taak. Een kath. arbeidersver-
tegènwoordiger zal slechts spot en hoon
oogsten van de zijde der S. D. A. P., omdat
h'j zijn R. K. beginsel moet laten voorgaan.
De katholiek kan niet anders tegen de S. D.
A. P. zeggen dan Ik kan niet met u samen
gaan, omdat ik R. K. ben en voor mij het
geestelijke meer waard is|dan het stoffelijke
het geestelijke beteekent voor mij meer dan
alles wat de wereld geven kan (applaus).
Er zijn tal van zaken, die tot de practische
politiek behooren, zooals de Waterweg van
Rotterdam of Dordt naar Zee, het verdiepen
der havens, dingen die de bevolking van een
bepaalde streek of stad in beroering kunnen
brengen, maar met onze beginselen niets te
maken hebben.
Vele zaken zijn er echter, die, oppervlakkig
beschouwd, bitter weinig met godsdienst te
maken hebben, maar voor diegenen, die dieper
doordenken, wel degelijk voor ons van het
grootste gewicht zijn. Het zijn juist degenen,
die geleerd hebben wantrouwend te zijn, die bij
de behandeling dezer zaken zeggenOppassen,
want wanneer wij toegeven, zijn wij verloren.
Nu komt spr. tot de vragen Is er dan geen
reden om één te zijn? Vormen wij niet één
eenheid
Deze vragen beantwoordend, gaat spr. terug
in de geschiedenis. Hij schetst de opkomst van
het liberalisme in het einde der 18e eeuw, in de
jaren dat velen onzer onbewust meegejubeld
hebben voor de rechten van den mensch en
voor het idee dat de eenling koning was.
De vrijheidszon, die opging, had zijn scha
duwzijde voor de arbeiders, immers zij ging
gepaard met de vernietiging der gilden.
De opkomst van de theorie van Marx, het
opgaan van den eenling in de maatschappij
verkondigend, werd vervolgens door den heer
van Best besproken.
Het liberalisme is z'n avond tegemoet gegaan.
Op het oogenblik is er feitelijk geen liberalisme
meer. Unie-liberaal is blanco, altijd blanco. Ja,
ze zouden zelfs aan het kruis nog een plaats
wil en inruimen, om daarmee anderen te ver
lokken.
De Vrijz. Dem. hebben reeds lang alle libe
ralisme afgeschud. Zij huldigen een democratie,
die weigert zich op godsdienstig standpunt te
plaatsen.
De Oud-liberalen slinken evenzeer. De tijd
dat de liberale orthodoxie machtig was, is lang
voorbij.
Daarentegen is het socialisme bezig zijn mid
daghoogte te bereiken misschien is het er al
over heen.
Spr. ziet dat het socialisme reeds bezig is zich
zelf te verliezen. De Wijnkopianen, de revolu-
tionaire-socialisten, zullen aan het bewind ko
men, tenzij de wereld genoeg heeft van voor
beelden als Petrograd, Ukraine, Finland enz.
(applaus).
Maar desondanks is de S.D.A.P. nog in haar
kracht. Zij is de sterkste partij tegenover
welke wij hij de komende verkiezingen zullen
komen te staan.
In den breede weidde spr. uit over het ver
derfelijke van het socialisme. De katholieken
kunnen nooit met de Soc. Dem. partij samen
gaan, omdat zij slechts de stoffelijke theorieën
aanhangt.
De soc.-dem. vergeten een factor die van ons
van de grootste beteekenis is het gezin.
Het gezin is voor hen bijzaak.
De katholieke Staatspartij Ijeeft op haar pro
gramma de vrouw uit de fabriek. De socia
listen zeggen Neen, zij moet in de fabriek, zij
moet worden de kameraad van den man.
De socialisten beschouwen den huwelijksband
als een contract. Wij als een heiligen band,
door God alleen te ontbinden.
Sommige socialisten beweren wel, dat socia
listen en katholieken samen kunnen gaan, maar
spr. zettè op overtuigende wijze uiteen, dat een
goed katholiek nooit socialist kan zijn.
Het schoone katholieke programma, hetwelk
ieder onzer bevredigt, besprekend, toonde de
heer v. Best aan waarom wij, katholieken, één
zijn, één blijven en nooit uit elkander moeten
gaari.
De groote strijd gaat voor God, Kerk en
huisgezin.
Meer in het bijzonder behandelde spr, het
katholieke standpunt ten opzichte van het gezin.
Daarbij vond hij gelegenheid om over daarmee sa
menhangende onderwerpen als den schoolstrijd,
de vrouw en de werkplaats, de medenzeggen-
schap van het volk over de vraag oorlog en
vrede, de ontwapening, den strijd voor betere
arbeidsvoorwaarden, het collectief arbeidscon
tract, uitgifte van grond aan arbeiders enz. te
spreken.
In het bizonder wees hij op de gewichtige
kwestie van de invoering van collectieve arbeids
contracten. Door deze contracten zal het moge-
ijk zijn den ouden strijd tusschen patroon en werk
man te doen ophouden. Ook moet het den weg
op, dat de patroon een deel van zijn winsten
afzondert voor zijn werklieden. Wanneer de
werkman deelt in de winsten, zal hij meer hart
hebben en met meer lust arbeiden voor de zaak
van zijn patroon, die ook hem interesseert.
Spr .gaf zijn gehoor nog een uiteenzetting
van het verschil tusschen staatspensioen en
sociale verzekering. Staatspensioen is gelijk te
stellen met armenzorg, terwijl sociale verzeke
ring den arbeider een recht geeft om voor zijn
overgespaard loon, regelmatig lijfrente te innen.
Deze lijfrente kan met een opgeheven hoofd
door den arbeider worden ontvangen, terwijl
het Staatspensioen slechts op vertoon van een
armenbriefje kan worden uitgekeerd.
Spr. vraagtwat is voor den werkman pret
tiger het een of het ander
Ons is verweten, dat wij over de hoofden der
ouden van dagen heen kibbelen. Wij hebben
echter geeischtuitvoering van de wet, wier
tot standkoming Talma het leven heeft gekost,
(daverend applaus).
Wij weigeren toe te laten dat hetgeen met
zooveel zweet is opgebouwd in één dag ver
woest wordt door den onwil van anderen.
Als we in 1913 niet de nederlaag geleden hadden,
dan hadden we nu al onze sociale verzekering.
Van het anti-papipisme, hetwelk bij de verkie
zingen in 1913 opgeld moest doen, is niets te
recht gekomen. Wij hebben een Roomschen
voorzitter van de Kamer en een gezant bij den
Paus. De gelijkstelling van L. O. is verkregen
en wat er van het vrijhandelsgeloof is terecht
gekomen vraagt dat maar aan de koopliedenl
Het eenige succes wat Lintes te boeken heeft,
is ditwij hebben den Rechtschen de Invali-
diteits- en ouderdomsverzekering onthouden,
(hilariteit).
Er is geen reden tot scherts, maar tot bitte
ren ernst. Wij moeten hard werken en zwoegen
om die verzekering uit de handen te wringen
van hen, die haar uitvoering hebben tegenge
houden.
Aan het slot van zijn rede noodigde hij de
aanwezigen uit om het hier gehoorde verder
te verbreiden en propaganda te maken voor
het R. K. idee.
Het is moeilijk tegen hoon en spot het
Roomsch beginsel uit te dragen, Maar wij
kunnen het en laat daarom dan ook niemand
weigeren het te doen.
In de oorlogvoerende landen wil men allen
voor het ideaal voor gezin en vaderland strij
den. Ik vraag u minder aldus spr. ik
vraag u slechts: wapent u met kracht, be
wustzijn en met geloof.
Om kerk, gezin en God daar gaat het bij deze
verkiezingen om. Het lot der gezinnen hangt
van U af.
Ga thans uit en zegt dat wij allen één zijn
in ons Roomsch beginsel, één in geloof, één in
kracht en één in moed. Het moet zijn een
machtige phalanx, een machtig leger, dat in
druk maakt op hen die ons willen bestrijden.
Als we zoo zijn, dan is de toekomst ons.
Het liberalisme kwam op en ging ten grave.
Het socialisme kent zijn doodsuur.
Eén beginsel blijftGod en Jezus en dat
beginsel belijden wij. Dit is hetgeen wat ons
samen houdt, om hand aan handj trouw en eer-
