Dagblad $oor Schiedam en Omstreken.
ren rr fH
De Smokkelaarsbende.
41ste Jaargang.
Woensdag 6 Maart 1918,
No. 12081
Gratis Ongevallenverzekering f
Een Openb. Leeszaal en Bibliotheek.
FEUILLETON.
IMtealaadsck Mieuws.
Bureau: Koemarkt 4. Telef. 85, na kantoortp no. 148. Postbus: 39.
Abonnementen per 8 maaudea 1.5Q, per week 12 cioat, franc® p.
post ƒ8.— p. kwartaal, Afzonderlijke nummers 3 cent.
Incassokosten worden berekend.
Advertentièn: i5 regels f 1.30 elke regel daarboven 25 ct. .3 max!
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden nsededeelingen 50 ct. p. regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvrage
toegezonden. Op alle advertentiën in het Zaterdagavondnummer 10 oorlogstoeslaa.
Incassokosten worden berekend.
De verzekering wordt gewaarborgd door de Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank te Schiedam.
bij
verlies van
eiken ande
ren vinger.
Bij of krachtens wetten of verordeningen
voorgeschreven en andere officieele af
ten aankondigingen en kennis
gevingen van het Gemeentebestuur.
HINDERWET,
Ingekomen zijn een verzoek van
le de N.V. Fabriek van Chemische en Gale-
nische praeparaten om vergunning tot uitbrei
ding van hare fabriek in het pand Buiten
havenweg 138, kadaster Sectie L. no. 2018,
door bijplaatsing van een electromotor van
5 P.K.
2e. de N.V.Kaufmann's Huiden-
handel om vergunning tot het oprichten
van een opslagplaats en zouterij van huiden
en vellen in het pand Buitenhavenweg no. 90
kadaster Sectie L. no. 2394.
Deze verzoeken zijn met de bijlagen op de
Secretarie ter visie gelegd. Op Woensdag 20
Maart a.s. des voormiddags 11 Va uur zal
ten Raadhuize gelegenheid worden gegeven om
bezwaren tegen het toestaan van die verzoe
ken in te brengen en die mondeling of schrif
telijk toe lichten.
Gedurende drie dagen voor het tijdstip hier
boven genoemd kan op de Secretarie der Ge
meente van de schrifturen die ter zake moch
ten mochten zijn ingekomen, kennis worden
genomen. Volgens de jurisprudentie zijn niet
tot beroep op een beslissing ingevolge de
Hinderwet gerechtigd zij, die niet overeen
komstig art. 7 dier wet voor het Gemeente
bestuur of een of meer zijner leden zijn ver
schenen, teneinde hun bezwaren mondeling toe
te lichten.
Schiedam, 6 Maart 1918.
van het gebruik dat daarvan zou worden
gemaakt.
Dat de oprichting eener leeszaal, hetzij
welke richting die instelling zich zal bewegen
(wij bedoelen of b.v. vakliteratuur, ontspan
ningslectuur of populair wetenschappelijke lec-
De Minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel noodigt alle verbruikers, producenten,
importeurs en handelaren van smeeroliën (on
verschillig van welke soort) in hun eigen be
lang uit uiterlijk 10 Maart 1918 opgave van
hun nauwkeurig adres en van de qualiteit
(verbruiker, producent importeur of handelaar)
in welke zij zich met dit artikel bezighouden,
te doen toekomen- aan het bureau Nijverheid
der Afdeeling Crisiszaken Kneuterdijk 8, 's-Gra-
venhage.
Door dit bureau zullen, in het belang van
de regeling voor den handel in smeeroliën,
vragenlijsten worden verstrekt, welker nauw
keurige invulling in het belang van verbruikers,
handelaren enz. ten zeerste wordt aanbevolen.
Met de belangen van hen, die verzuimen de
opgave voormeld aan het bureau Nijverheid
te doen toekomen, zal uit den aard der zaak
geen rekening kunnen worden gehouden.
I.
Geruimen tijd geleden is aan de gemeente
Schiedam door het bestuur van het „Volks
huis" in liquidatie het pand Lange Haven
no. 181 (Het Volkshuis) ten geschenke aan
geboden, met het oogmerk dat in genoemd
peiceel een openbare leeszaal zal worden ge
vestigd.
Allereerst dient de vraag te worden bespro
ken Is Schiedam rijp voor een (openbare)
leeszaal
Deze vraag zal stellig door hen, die eenigs-
zins op de hoogte zijn van het intellectueele
peil der groote massa van Schiedams bevol
king en den omvang van de vraag naar lec
tuur hier ter stede, niet met een volmondig
„ja" beantwoord kunnen worden.
Er is echter meer dat tot groote voorzich
tigheid maant bij het nemen van een beslis
sing op het gedane aanbod.
Men heeft n.l. in Schiedam reeds eenige er
varing opgedaan inzake de verschaffing van
lectuur op de wijze zooals sommigen deze wil
len zien toegepast.
„Het Volkshuis" zelf heeft immers een lees
zaal en bibliotheek-gehad. Deze leeszaal trok
slechts matig bezoek en velen kunnen het
getuigen zij was slechts een toevluchtsoord
voor een bepaalde groep vaste klanten,- die
zich daar louter uit tijdverdrijf ophielden en
allerminst naar meerdere ontwikkeling streef
den. Ook het gebruik van de bibliotheek ge
tuigde niet van die groote belangstelling welke
elders voor lectuur aan den dag wordt gelegd.
Nu beoogde het „Volkshuis" wel-is-waar niet
uitsluitend het exploiteeren van een leeszaal
en bibliotheek, maar door het combineeren van
het nuttige en het aangename heeft men toch
steeds gepoogd de verschaffing van lectuur bemaal" meer voor het gemeentebestuur te
een voorname plaats te doen innemen in het - n;ettegenstaaande de burgemeester nog
arbeidsveld dezer vereeniging. j 0Iilangs in den Raad verklaarde, dat de ge-
„Het Volkshuis" met zijn leeszaal en bibli- meentekas leeg is en een der wethouders
otheek leed, wegens gebrek aan voldoende belang- Z0jdg dat hij geen crediet meer wilde toe
stelling, een kwijnend bestaan en heeft zich, spaan alvorens was vastgelegd, waar het geld
met-tegenstaande allerlei pogingen om daarin vandaan moest komen
verbetering te brengen, niet kunnen staande Indien er ooit een ongeschikt tijdstip is
houden. gekozen om van gemeentewege een openbare
Gok onder de katholieke ingezetenen is, leeszaal en bibliotheek te stichten, dan is
hoewel op velerlei wijze getracht is, lectuur het zeker wd nu>
in den uitgebreidsten zin beschikbaar^ te j-)e stichting van een openbare leeszaal en
stellen (wij herinneren aan het leesgezelschap bibliotheek behoort trouwens geenszins te
„Broere", de pogingen in den R. K. Volks- geschieden op de wijze zooals B. en W. deze
bond, de afdeeling van de groote bibliotheek thans in Schiedam willen pousseeren.
van „Geloof en Wetenschap" te Amsterdam Dg drang tot het in het leven roepen van
enz.), de animo voor lezen tot dusver met een leesza£d en bibliotheek moet uitgaan van
zeer groot geweest. -t particulier initiatiefzoo'n instelling behoort
Van katholieke zijde, waar men, getuige de zeker nigt van bovenaf aan de bevolking te
vele katholieke openbare leeszalen in den worden geschonken.
lande, met tegen het oprichten van een lees- Er zifc ietg kunstmatigs in wanneer de over-
zaal en bibliotheek in Schiedam zou opzien, kejd jn egn gemeent,e een leeszaal en biblio-
heeft men geen al te groote verwachtingen theek gaat stichten zonder a priori te weten in
Graindemer stond dp en wierp een toornigen
Mik op de dochter van Brackhij! bleef staan
op zijn twee broze planken, welke dë wind.
deed kraken.
y Het hart van Jenny klopte hevig1. Zij be
dwong echter haren angst, en met een stem,
die geen ontroering scheen te willen doen Wij
ken, vroeg zij: „Wat.bedoelt gij?"
„Wat ik bedoel?" antwoordde Graindemer
„Gij kent zijn naam?"
„Ik ken hem1, zooals gij; hij' noemt zich Ke-
ïyllis."
„Ik vraag naar zijn waren naam. Gij1 zult
hem mij zeggen.-ofwel.
De toorh verstikte de stem van den visscher
Men zou gezegd hebben, dat de geest des
kwaads zijn keel toekneep'. Toen Jenny hen zoo
zag en zoo hoorde spreken, verloor zij alle
vastberadenheid.
„Laat ons naar wal gaan, zeide zjj„ik ben
tang."
„Komaan, geen geschreeuw 1 hernam' Grain
demer, ,,de nacht is Wind en de zee stom; ge-
•hojorzaaml"
„Maar ik zweer u, Bruno, dat ik niet weet
neutrale, hetzij een van andere richting tuur overwegend moet zijn.) Nog dwazer lijkt
het waiyieer de overheid zoo'n instelling gaat
vestigen indien het vermoeden voor de hand
ligt dat zij de groote massa der ingezetenen vrij
koud laat.
Verschillende Schiedammers, die b.v. weten
schappelijke lectuur, bellettrie e.d. behoeven,
bezoeken toch de bibliotheken te Rotterdam,
waar zij in overvloed vinden wat van hun
gading is. Aan een imitatie van een dier in
stellingen valt hier, alleen reeds wegens de
exorbitante kosten, niet te denken.
Een openbare leeszaal en bibliotheek op
onbekrompen wijze in het leven geroepen en
geexploiteerd, is ten doode opgeschreven.
De exploitatiekosten van een openbare lees
zaal en bibliotheek moet men niet gering
schatten. De gemeente-bibliotheek te Rotter
dam, de eenige gemeentelijke bibliotheek in
ons land, heeft zelfs in zake het uitleenen
van boeken een overeenkomst gesloten met
het Leeskabinet aldaar, omdat de verscheiden
heid van boeken van verschillenden aard on
voldoende was.
De ervaring elders opgedaan, heeft geleerd,
dat het grootste contingent bezoekers(sters)
van openbare leeszalen en bibliotheken gevon
den wordt onder winkel- en magazijnbedienden,
kantoorpersoneel, gepensioneerden e.d., kortom
menschen, die een tikje hooger staan op de
maatschappelijke ladder dan de werkman. Dit
leeszaal en bibliotheekbezoekend publiek
men overtuige zich daar eens van b.v. aan de
gemeentelijke bibliotheek te Rotterdam
pleegt in hoofdzaak romannetjes te lezen.
Wetenschappelijke werken, vakliteratuur, bellet
trie vormen o zoo'n klein percentage van het
getal uitgeleende boeken.
Toen de Gemeehtebibliotheek te Rotterdam
een tiental jaren geleden van karakter veian-
derde en een zoogenaamde »free library" wer(L
nam men het verschijnsel waar dat de chën-
téle van de particuliere leesbibliotheekhouder
bij honderden naar de gemeentelijke instelling
liep om daar gratis lectuur te halen.
Sommigen beweren dat door het lezen
van ontspanningslectuur de vraag allengs kom
naar wetenschappelijke werken.
De praktijk leert evenwel dat die overgang
niet noemenswaard is.
Ontspanningslectuur is en blijft de hoofd
zaak van hetgeen het publiek verlangt.
Het kan toch o.i niet de taak der gemeen
te zijn om te zorgen voor kostelooze ontspan
ningslectuur voor haar inwoners.
een
op dit oogenblik in onze stad in een bepaalde
behoefte zou voorzien, is dus ten eenenmale
uitgesloten.
Het zeer hooge bedrag, hetwelk voor het
geschikt maken van het Volkshuisgebouw
noodig is f 20.000 is voor onze gemeente
reeds een bezwaar. De kosten der meubi
leering, inrichting, verwarming, verlichting,
de aankoop van boeken, couranten en tijd
schriften (zeer dure zaken) moesten toch de
meerderheid van het college van B. en W.
aanleiding hebben gegeven om eerst eens wat
dieper na te denken alvorens in deze tijds
omstandigheden met het voorstel tot oprich
ting van een leeszaal en bibliotheek te komen.
Het voorstel van B. en W. aan den Raad
is een stuk, waaraan men, zooals bij zooveel
andere gelegenheden, wederom geen houvast
heeft.
B. en W. laten feitelijk in het midden of
het een gemeentelijke dan wel een particu
liere instelling zal worden.
De schenker (dus niet het bestuur van het
Volkshuis in liq. „meende aan het beheer
door de gemeente om practische redenen de
voorkeur te moeten geven", aldus .zeggen
B. en W. in hun advies aan den Raad. B.
en W. laten dan verder den schenker aan
het woord, die een pleidooi houdt voor een
gemeentelijke instelling.
Na de lezing van het advies van B. en W.
kan men bezwaarlijk zeggen dat alles wat
aan de stichting van een leeszaal en biblio
theek vast zit, behoorlijk is bestudeerd en
den Raad afgeronde voorstellen zijn gedaan.
Met deze geheele zaak zijn tientallen dui
zenden guldens gemoeid.
De geldkwestie schijnt tegenwoordig geen
wat gij verlangt te weten;
en meer zijne vreeselljke oneffenheden.
,Naar de Tête-de-fer dan!" riep de woeste I Jenny liep langs de ranke schuit, de laatste
visscher, en wendde. I "hoon,, die weldtia verbrijzeld zal1 zijn, alsof zr|
Jenny had het plan van den smokkelaar* hè- door den gapenden afgrond een doortocht
grepen; hij zal op de rots der schipbreuken j zoekt. Zij strekt hare armen naait het land uit;
pen, het strand zwemmende bereiken, en mar- j zij schreeuwt angstig om hulpi; de echo zendt
gen, Iwanneer de golven haar lijk met de ver- haar slechts een schor en hartverscheurend
brij zeide planken op het strand1 geworpen heb- geschreeuw terug. De schuit nadert intusschen
ben, zal hij een meer' of minder goed' uitge- hel strand. De zee klotst tussehen de klippen,
dacht verhaal van het treurige voorval vertel- j die met schuim bedekt zijn. Een vei-schrikke-
len. Verchrikt keerde zij zich naar ahet strand j ]jjkc zee glijdt onder de schuit en ligt deze op.
om, en zag het zeer ver van zich. De adem De dochter van Drack keert zich om; onder
van het arme meisje scheen in hare borst te
verstijven. Van achteren beschouwde de vis
scher haar met eene koude gevoelloosheid.
„Vergiffenis, Bruno, voor wat ik tegen u
misdaan heb!" hernam zij met gevouwen han
den, zijn medelijden 'met een roerende stem
afsmeekende.
Er heerschte een oogenblik stilte. De weste-
zich de rots, de afgrond, de dood! Zij alvt wan
hopig achterover.
„Genade! genade!" schreeuwde zij, zich aan
den visscher vastklemmende.
„Zijn naam?"
Genade, Bruno! heb medelijden met mijl"
„Sterf dan; heden uwe, morgen zijne Leurt!"
Die smokkelaar stiet haar terug, en springt in
wind Mies over den rug der golven; de schuit zee
vloog als een pijl v-oort.
„Zuit gij zijn naam noemen?" vpoe{5 train
den) air.
„Dat kan ik niet doen," zeide het jonge
meisje; „ik neem O. L. Vrouw van Lactudy
tot getuige."
„Welnu, doe dan uw laatste gebed, eer gij
sterft." En Bruno ontdeed zich van zijn jas-
Langzamerhand kwam de Tête-de-fer uit de
steille kusten te voprschijn en vertoonde meer
Monster!" zeide Jenny, „de dood, dien gij
mij doet sterven, is mijl zoet, want ik sterf voor
hem. Ik weet zijn waren naam, en uwe wreed
heid heeft mij dien niet kunnen ontrukken."
„Hij heet dus niet Keryllis?" viel Graindemar
haar in de rede. „De hemel beware mij, dat ik
u hier doe omkomen; gij zult mij: de rest bin
nen een kwartier uurs wel bekennen!"
„Ik haatte u eerst, thans veracht ik u," her
nam de dchter van Drack, en zij wendde zich
DE VREDESONDERHANDELINGEN.
De Pester Lloyd te B.oedapest schrijft, dat de
openbare meening in Hongarije staat op een grens-
veihe tering om het land te vrijwaren tegen .over-
met afkeer van den visscher af.
„Ha, ha, ha!" grinnikte Bruno, wij zullen
eens zien, wat de vrouwelijke moed vermag-,
Terzelfdertijd zette hij1 een licht zeil naar den
wind. dat'hem op' de hoogte van Tremeven
zou Brengen, -ging naar Jenny toe, en op
kust wijzende, zeide hij;
,Ziet gij daar1 niet een
licht branden, op' de
zij«e der rots? Het verlicht de pachthoeve
Tremeven, en ik zal u eens zeggen, aaim.de
uw waardige vader zich thans bezig nou.
Toen gij hem, dien braven sergeant, op'Mal
oogenblik verraste, dat hij' den knaap, nn
de storm ons aanbracht, naar den uo i
sprong zond, was -dit niet zijn proefstuk; W
had al meer dan eens den hals geli o "i n ei
groot getal tolamhtenaren in het zan<
,j„;nwant wanneer zij een logger iiiicen,
J - -zamelen zich
een
hijtenwant wanneer zij
die naar de kust komt, dan veis
als zeemeeuwen bij
men schiet op-
deze woedende gbbelous
het naderen van dén storm, en
het schip', om kapitein Josseraml een d
te verschaffen. Nu die «chem.ere» to In
dische doeken, die ''i>:e Bruss<
te Dradc zijn ZLt
van avond naar de rofaho lo|bc,u„bte1
over juist daar, wuax
van Plovan den eeuwig.» »MP f'
een van wie de MM» ondernemmg uw
vader het levenslicht heeft u.lgeWasen
Wordt vervolgd).
...skjïOO-kfll- f100
1 U U wijsvinger
...nAiMiiorb
