Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
Gratis Ongevallenverzekering
Een Openb. Leeszaal en Bibliotheek.
De Oorlog.
41ste Jaargang.
Donderdag 7 Maart 1918.
No. 12082
llaitenlaadscli Nieuws.
BureauKoemarkt 4.
Kbonn e m entts
poat 8.— jg kwartaal, ïfioaderlfkö nummers 3 cent.
Incassokosten worden berekend.
Telef. 85, na kantoortijd no. 148.
per 3 maanden f 1.50, per week 18
Postbus39
franco p.
levenslange i 01111 yeplies van
geheel© 8 11 i 8 een hand,
invaliditeit; 1 L II U voet 0f oog;
De verzekering wordt gewaarborgd door de Hollandsche
Advertentiën: 15 regels fl.30 elke regel daarboven 25 ct. 3 maa<
piaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 50 ct. p. regel
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvrage
toegezonden. Op alle advertentiën in het Zaterdagavondnummer 10 oorlogstoeslag.
Incassokosten worden berekend.
bij verlies
van
een
Algemeene Verzekeringsbank te
duim;
Schiedam.
bij verlies
van een
wijsvinger;
bij
verlies van
eiken ande
ren vinger.
Bij of krachtens wetten of verordeningen
voorgeschreven en andere officieele af-
en aankondigingen en kennis
gevingen van het Gemeentebestuur.
Ter openbare kennis wordt gebracht
a. dat dit jaar voor de herijk van maten
en gewichten zitting zal worden gehouden in
het Gymnastieklokaal van school C. aan de
Lange Nieuwstraat no. 119 alhier, van 18
Maart tot en met 1 Mei a.s. (behalve de
Zaterdagen, de Zondagen en 29 Maart en 1
April) van voorm. 912 en van nam. 13
uur, en dat voor de verdeeling der werk
zaamheden aan de huizen der ijkpiichtigen
briefjes zullen bezorgd worden, houdende op
gaaf van den dag en het uur, waarop de
maten en gewichten voor den herijk kunnen
worden aangeboden, terwijl zij, die zoodanig
briefje niet mochten ontvangen, zich tot het
bekomen daarvan op de boven aangegeven
tijdstippen aan het lokaal van den herijk
kunnen aanmelden
b. dat de maten en gewichten schoon,
droog en roestvrij moeten worden aangeboden
om onderzocht te kunnen worden
c. dat betaald moet worden voor het
justeeren van gewichten en wel ten bate van
's Rijks schatkist
d. dat de maten en gewichten, die ge
stempeld worden met het afkeuringsmerk A,
niet in de winkels enz. teruggebracht mogen
worden
e. dat de maten en gewichten vóór 1
Januari 1920 gestempeld moeten zijn met de
letter IJ, doch dat ook tot dien datum de
letter X geldig is
en dat er, bij verzuim of verhindering
om van de onder-a. genoemde zitting gebruik
te maken, nog gelegenheid bestaat maten en
gewichten te laten herijken aan het ijkkantoor
te Rotterdam op Dinsdag en Vrijdag van
912 en 13 uur
g. dat de onderdeelen van het Gram
(milligram-gewichten) niet op de herijkzitting,
maar alleen aan de ijkkantoren herijkt kunnen
worden (opzending per post franco).
Schiedam, den 6den Maart 1918
Ten kantore van het Distributiebureau,
Oude Kerkhof 4, ligt ter inzage van belang
hebbenden, eene Ministerieele bekendmaking
betreffende wijziging van de maximumprijs
lijst van Ijzer en Staal.
II. [Slot.)
In het vorig artikel ontwikkelden wij een
aantal bezwaren van practischen aard tegen
het voorstel van B. en W.
Wij willen daaraan nog toevoegen, dat ook
de drang, door den schenker op de gemeente
uitgeoefend, om van de leeszaal en bibliotheek
een gemeentelijke instelling te maken, niet
zonder bedenking is.
Nederland telt immers maar één gemeente
lijke openbare bibliotheek (Rotterdam), terwijl
in alle andere plaatsen, waar men een open
bare bibliotheek van dit genre aantreft, deze
geëxploiteerd wordt door een vereeniging of
stichting. Waarom acht men overal gemeente
lijke openb. leeszalen en bibliotheken onge-
wenscht Vooral hierom omdat deze niet in
aanmerking komen voor Rijks- of Provinciale
subsidie.
Zou men in Schiedam, waar de gemeente
zeer gebukt gaat onder allerlei zware finanti-
eele lasten tengevolge van crisisuitgaven, zie
kenhuis-, schoolbouw enz., de geldelijke be
zwaren „en bagatelle" beschouwen?
Wij begrijpen niet waarom de meerderheid
van het college van B. en W. plotseling met
duizenden guldens zoo royaal gaat omspringen,
terwijl beslaande instellingen (het Gemeente
museum b.v. is ondergebracht in een totaal
ongeschikt, niet brandvrij gebouw) over onvol
doende middelen beschikken om deze naar de
eischen des tijds te kunnen exploiteeren.
Waar komt die groote belangstelling ineens
vandaan, terwijl de gemeente zich voor haar
eigen boekerij men overtuige zich maar eens
op de zolders van het v.m. Kantongerechts
gebouw in de Schoolstraat al bitter weinig
gelegen heeft laten liggen
Met het lakoniek voorstel om f20.000 te
besteden, teneinde het „Volkshuis" op te knap
pen en geschikt te maken voor een openbare
leeszaal en bibliotheek kan de Raad bezwaar
lijk veilig van wal steken.
Door de aanneming van dit voorstel is noch
de finantieele kwestie (bij de f20.000 komen
nog f 4200 recht voor 's Rijksschatkist en de
overdrachtskosten, zoodat alleen het „Volkshuis
gebouw", zonder meubelenboeken enz., ruim
f 25.000 zal kosten) behoorlijk onder oogen
gezien, noch uitgemaakt welk karakter de lees- j
zaal en bibliotheek zullen dragen.
Dan 'hebben de Katholieken ernstige p r i n-
cipieele bezwaren tegen de neutrale
openbare leeszalen.
Door de K. S. A. is, na gepleegd overleg
met katholieke moralisten, een advies opge
steld, hetwelk voor de katholieken in deze
als richtsnoer kan dienen.
Dit advies luidde aldus
„Welke is de houding, die de katholieken
volgens hun moraalbeginselen hebben aan te
nemen in het vraagstuk „Kan een katholiek
zijn medewerking verleenen aan het oprichten
van of subsidieeren door de gemeente van
openbare leeszalen, die niet specifiekka
tholiek, maar zoogenaamd neutraal zijn, waar
dus lectuur van allerlei richting wordt aan
geboden
Het antwoord op deze vragen vindt men
in het volgende
„le. Dat een zoogenaamd neutrale leeszaal
niet in zich een kwaad kan genoemd worden
(malum mstrinsecum) is duidelijk. Immers uit
den aard der zaak is het kennisnemen van
de geestesproducten van andersdenkenden niet
een zonde. Het kan zelfs voor sommige per
sonen geboden zijn namelijk voor hen, wier
taak het is de dwalingen te bestrijden. Er
wordt dan evenwel o. m. vereischt dat men
de noodige wetenschap bezitte, om het ver
keerde in de redeneeringen te onderscheiden
en de bekwaamheid om ze te weerleggen.
,,2e. Dat echter voor zeer velen het ken
nisnemen van allerlei lectuur een zeer ver
derfelijk gevolg zal hebben, is niet minder
duidelijk. Wel zal, wanneer in dergelijke lees
zalen ook gezorgd wordt voor katholieke
lectuur, gelegenheid tot ware ontwikkeling
worden verschaftdoch daarnaast staat het
rampzalig gevolg, dat vele bezoekers dier
leeszalen, door het lezen der neutrale, liberale
en socialistische dagbladen en tijdschriften,
zonder twijfel bun geloof en hun deugd zullen
verliezen, daar zij in de verste verte niet de
noodige wetenschap bezitten om de drogrede
nen te onderscheiden. Wij hebben dus te
doen met een zaak, die wel-is-waar niet
altijd en in alle omstandigheden een kwaad
kan genoemd worden, maar die toch naast
het goede gevolg dat er uit kan voortvloeien,
ontwijfelbaar zeker een zeer groot verderfelijk
gevolg na zich sleept."
„Dat die leeszalen er toch zullen komen in
de groote steden is wel mogelijk en ook
waarschijnlijk. Maar wanneer anderen een
kwaad bedrijven, is dit geen reden voor ons
om mede de verantwoordelijkheid te dragen."
,,'t Gaat er mee als met de neutrale school.
Aanvankelijk meenden ook sommige katho
lieken, dat deze nog zoo verkeerd niet was.
Gaan de staat of de gemeente echter er toe
aan de neutrale leeszalen subsidie te geven,
dan zal de eerlijkheid en consequentie mee
brengen, dat ze ook de niet neutrale openbare
leeszalen zullen moeten subsidieeren."
Mr. Aalberse, in het „Kath. Soe. Weelbl."
van 15 Oct. 1910 de vraag beantwoordend:
Hoe staan wij als katholieken tegenover de op
richting en instandhouding van openbare
leeszalen, liet zich aldus uit
„Wij achten de openbare neutrale leeszalen
een kwaad. (Natuurlijk niet een kwaad in
zichzelf, maar wegens de mogelijke gevolgen).
Immers in deze leeszalen wordt van het
beginsel uitgegaan, dat er moet zijn „een
boeken- en tijdschriftenverzameling, zorg
zaam en zonder eenigc maatschappelijke,
politieke of godsdienstige voorkeur bijeenge
bracht en aangevuld onder wering van alle
moreel schadelijke en zuiver propagandistische
lectuur terwijl die kranten, tijdschriften, bro
chures en boeken kosteloos ter lezing worden
gegeven „aan ieder, die naar leeftijd en ont
wikkeling daarvoor competent te achten is".
De praktijk leert, dat dit laatste zeggen
wil ieder die 18 jaar of ouder is.
Inderdaad is dit ook het beginsel van de
Vereeniging voor openbare leeszalefl in Neder
land, die den Minister in deze als „raadsman"
zal ter zijde staan. Men gaat van de stelling
uït een woord van den Apostel Paulus
valsch interpreteerend dat ieder alles moet
onderzoeken en het goede behouden, dat ieder,
tot zekeren leeftijd gekomen, alles moet kun
nen lezen, om zich zelfstandig een eigen oor
deel te kunnen vormen. Alleen het beslist
onzedelijke de pornografie wordt uitge
sloten.
Welnu, dat achten wij een volkomen valsch j
volksopvoedkundig beginsel. Het is onwaar, i
dat ieder zonder schade alles lezen kan. Het
is onwaar, dat men, zonder een zeer hoogen
graad van ontwikkeling, van allerlei, ook in
godsdienstigen, socialen of politieken zin slechte
lectuur, geregeld kennis kan nemen, zonder daar
schadelijke gevolgen van te ondervinden.
Een arbeider, die geregeld Hel Volk of De[n)
Vrije(n) Socialist leest, wordt in den regel
bedorven. Het zijn de uitzonderingen onder
hen die voldoende ontwikkeld zijn, om niet
den invloed van dergelijke lectuur te onder
gaan die voldoende scherpzinnigheid heb
ben om de waarheid van den leugen te onder
scheiden.
Daarom achten wij dergelijke Openbare
neutrale Leeszalen, waarin alles voor ieder
ter lezing ligt, s 1 e c h t."
Men ziet dus dat wij principieel vierkant
tegenover de openbare neutrale leeszaal staan.
Een andere vraag is of de katholieke Raads
leden, met volkomen vasthouding aan eigen
beginselen, al dan niet hun stem kunnen geven
aan een voorstel tot stichting eener openbare
neutrale leeszaal. Zij zouden hun stem alleen
dan daaraan kunnen geven, indien absoluut
vast staat, dat de Gemeente dezelfde sommen
(oprichtingskosten, subsidie enz.) ook aan de
bizondere (katholieke) openbare leeszaal zal
geven.
Over de kwestie of een katholiek zitting kan
nemen in een commissie voor een neutrale
openbare leeszaal is Mr. Aalberse van oordeel
dat in den regel de katholieken beter zullen
doen met geen zittting daarin te nemen.
Prof. Aengenent, die in de „De Katholiek"
van Aprif 1916 over dit vraagstuk schreef, is
deze meening toegedaan„Met het oog op
de veranderde omstandigheden, of liever met
het oog op de vermindering der gevaren, kan
men dus m.i. niet lang er afkeuren, dat
ook de katholieken in het bestuur of de com
missie der neutrale leeszaal zitting nemen.
Wij stipten hierboven eenige principieele zaken
aan, die bij de behandeling van het vraag
stuk der Openb. Leeszaal en Bibliotheek in
den Raad de aandacht verdienen.
Intusschen herhalen wij, dat wij alleen reeds
uit practische en finantieele overwegingen ern
stige bedenking hebben tegen het aanvaarden
door de gemeente van het aanbod in zake
het „Volkshuis".
Verbetering. In het vorig artikel staat
„Een openbare leeszaal en biblotheek op
onbekrompen wijze in het leven geroepen enz.
Dit moet zijn „Een openbare leeszaal en
bibliotheek op een gekrompen wijze in
het leven geroepen."
JAPAN.
De correspondent van de „Associated Riess
te Washington seint:
Men (blijft van gedachten wisselen over Ja
pan's voorgenomen actie in Siberië. Blijkbaar is
daarbij het feit aan den dag1 gekoïrien, dat er in
I Jwginsel geen verschil Van meening is tusschen Ja
pan en zijn bondgenooten evenmin, als tusschen
de Vereenigde Staten hun fprmeele instemming
'mét eenige te ondernemen operatie nog niet heb
ben betuigd en vermoedelijk pok niet zullen be
tuigen.
Ambtenaren van het Witte Huis zijn ontsteld
diQor het bericht van Dinsdag, volgens hetwelk
een gemachtigde verklaring was afgelegd, dat de
Vereenigde Staten tegenover de Japansche plannen
een andere houding dan hun hondgenooten aan-
j nemen. Ze zeiden, dat geen machtiging tot eeni
ge medeedeeling was verleend uitgezonderd dat de
Vereenigde Staten hun instemming met het op
treden in kwestie niet hadden kenbaar gemaakt.
Het beginsel waarover naar verluidt alle par
tijen het eens zijn, is, dat indien de Duitsche
invloed in Siberië een kwade uitwerking heeft
en er oögenMikkelijk gevaar is vpior het verloren
gaan. van de voorraden te Wladivostok, Japan
terecht welke maatregelen .van geweld ook zou
kunnen nemen, noodzakelijk om zijn verplichtin
gen na te komen tot het behoud van den vrede
in het verre oosten zoo lang als de oorlog duurt.
Naar het heet slaan de meeningsverschillen iop>
de maatregelen van steun, voor Japan Dij zoo n
onderneming te treffen.
Het ministerie van Duitenlandsche zaken heeft
meegedeeld, dat van Japan geen rechtstreeksch
voorkei ten aanzien van Siberië is ingekomen. Het
is evenwel btekend, dat Groot-Prittannië het de
partement ten volle van Japan s plannen op de
hoogte heeft gebracht. De toestand is nu, voor
'zoover men over inlichtingen beschikt, dat Ja
pan heeft vernomen, dat de geallieerden er niets
op hebben aan te merken, dat het Siberië betreedt,
indien dit noodig is, wil het zich van zijn verplich
tingen kwijten.
In zoover de V. S. daarbij' betrokken zijn, is
men in regeeringkringen blijkbaar van meening.
uat ze te dier zake geen uitdrukkelijke' verzekerin
gen behoeven te geven, hoewel men opi goed ge
zag verneemt, dat deze koers naar men gelooft
in dier voege kan worden uitgestippeld, dat zon
neklaar blijkt, dat men Japan's positie volkomen
begrijpt, zoodat de betrekkingen tusschen de twee
landen geenszins gespannen zullen worden, of
schoon Amerika zijn formeele goedkeuring niet
onder woorden brengt.
IERLAND.
Een telegram uit Londen meldt:
Er worden sporadische rustverstoringen ge
meld uit verschillende plaatsen van Ierland, waar
de Sinn-Feiners veel last bezorgen. Een aantal
mtet stokken gewapende lieden hebben zich mees
ter gemaakt van de kleine stad hiltomghn (1000
inwoners) in het graafschap' Mavo*.
Reects eenigen tijd geleden deden talrijke ge
ruchten de ronde over nieuwe woelingen in iei
land en de komst van Lord French, den oppei-
bëvelhebber van de troepen in Engeland, met
zijn staf te Dublin, ongeveer eèn weck geleden,
houdt vermoedelijk met de nieuwe Sinn-F ein-be-
weging verband.
ZWEDEN.
Naar „Nya Dagligt Allehandn" te Stockholm
verneemt, is tusschen de Zweedsche Jong-socia-
listen en de revolutionnaire regeering te Helsing-
fors een pormeele overeenkomst gesloten, om in
Zweden met Finsch-Russischen steun in het voor
jaar een revolutie mogelijk te maken, olgens de
ze overeenkomst zullen de partjjViïenden. in Zwe
den dóór hun Finsche en Russische kameraden
door een vlootactie gesteund worden, zoodr.t de
Qotzee bevaarbaar wordt. De Rus Kamenjef heeft
te Stockholm vertoefd om de mogelijkheden van
de beraamde groote onderneming te onderzoe
ken en 'bovendien geldmiddelen voqa' de voorbe-
ïeiding IvcschikbcUir te stellen.
AMERIKA.
Het departement van Oorlog' meldt de op
richting van een grootte ravitailleeringsl asis in
Frankrijk, welker houw 25 millioen dollar zal
kosten. Dit depót zal twintig groote pakhuizen,
twaalf groote werkplaatsen en honderd klei
nere werkplaatsen en magazijnen omvatten.
Met den Douw van deze ravitailleeringsbasis,
met welker instandhouding: 450 officieren m
16.000 man gemoeid zijn, werd reeds verschei
dene weken geleden een aanvang gemaakt, na
dat een groot gedeelte van het bouwmateriaal
en de inrichting in Frankrijk was aangekomen.
Het ministerie van Oorlog: heeft het Gongi«>
nogmaals een crediet van 450 milhioen rtollai
gevraagd ten behoeve van ingestane
gram, buiten en behalve de
2.640 millioen. dollar.
ITALIE.
In een 'bijzonder artikel wijst de correspondent
van de „Manchester Guardian er op, dat 5e