Staten-tteiteraal.
Branealaad.
Stads- eu
Nieuws
Crisisxaaatrcgelmi.
Uit Berlijn meldt men
In verband met de besprekingen, welke tus-
schen de regeering en het opperbevel plaats
hebben nopens een af te leggen verklaring aan
gaande de Duitsche oorlogsdoeleinden, wordt
van welingelichte zijde opgemerkt dat deze
verklaring niet het karakter dragen zal van
een Daitsch vredesaanbod.
Reuter seint uit Washington
De minister van Oorlog Baker zeide in een
toespraak tot de Fransche „blauwe duivels"
(Alpenjagers), dat er op dit oogenblik reeds
meer dan 700.000 Amerikanen naar Frankrijk
zijn gezonden.
De regeering dei' Vereenigde Staten laat
vier-en-zestig. millioen nikkelen munten vervaar
digen voor Argentinië. Vroeger liet de Argentijn-
sche regeering hare munten bij! Krupp in Duitsc'h-
land maken. I
12 treinen van Kaldenkirtehen—Venlo over
Roermond naar BudelHamomt en
12 treinen terug van HaniomtBudel over
Roermond naar Venlo-—KaldenkiPohen. j
Het zal natuurlijk afhangen van den Duits'C'hen
aanvoer of al deze treinen zullen loopen. De
turen daarvoor zirjjn echter aangegeven en de
regeling is er om ziao noodig per dag 72 trei
nen onze grenzen te doen passeeren.
EERSTE KAMER.
Vergadering van II Juni.
Regeling van werkzaamheden.
Na voorlezing van de ingekomen stukken
deelt de Voorzitter mede, dat de centrale
sectie besloten heeft, om morgen om 11 uur
een reeks van ontwerpen in de secties te on
derzoeken, benevens het voorstel van de heeren
Van Kol c.s. in zake het vragenrecht.
De Kamer gaat hierna uiteen tot Vrijdag
ochtend a.s. te 11 uur, wanneer aan de orde
zullen zijn de wetsontwerpen betreffende Zui
derzee, de Distributierechtspraak, de begrootin
gen voor Suriname en Curasao, Hoofdstuk XI
en wat verder in staat van wijzen zal zijn.
Het voornemen is om de vergadering Vrijdag
a.s. om 4 uur tot nadere bijeenroeping te laten
uiteen gaan.
De vergadering wordt te 9 uur gesloten.
Reizigers tarieven.
Gedurende de maanden Juli, Augustus en Sep
tember wordt voor de enkële reiskaarten benevens
voor het vervoer van bagage en hojnden de be
staande toeslag van 20 pet. vervangen door eenen
van 50 pet., terwijl tevens de afgifte van ge-
zelsühapsbiijetten wordt gestaakt.
De prijzen der kilometerkaarten blijven bepaald
op f 16 voor de le kl, f 12 voor de 2e kl. en
f8 riotor de 3e kl.
Voorts worden geen extra-treinen beschikbaar
gesteld, terwijl noch geheele vjoertuigen, noch
lijtuigafdeelingen kunnen worden afgehuurd.
Het belastbaar inkomen te Haarlem.
B. en W. van Haarlem hebben het kohier voor
de gemeente-inkomstenbelasting ingediend. Het
belastbaar inkomen is van 18.300.000 gulden in
het vorig1 jaar gestegen tot 23.737.000 gulden.
Het forensen-kohier wijlst aan 2.508.000 gul
den aan belastbaar inkomen. Van een totaal
bedrag van 1.350.000 gulden uit de belasting
moet het vermenigvuldigingscij;fer van het te
heffen percentage op 2 gesteld worden.
Kaas.
De vergoedingen voor de in beslag genomen
schepen.
Verwacht mag worden, dat binnenkort te
's Gravenhage besprekingen zullen worden ge
houden betreffende de mogelijkheid van een
credietverleening aan de Geassocieerde Regee
ringen, met het oog op de vergoedingen aan
onze reeders voor de in beslag genomen sche-
Pen- (Hbl.)
Zuid-Afrika en Nederland.
Hollandsch Zuid-Afrika meldt:
Einde Maart heeft het Bestuur van de
Nederlandsche Vereeniging te Pretoria, welke
Vereeniging binnenkort haar 25-jarig bestaan
gaat vieren, aan Botha, den eersten-minister
te Kaapstad, geseind„Hollandse Gemeen
schap Pretoria spreekt haar dank uit voor de
verschillende betuigingen van sympathie jegens
Nederland, gisteren in Volksraad geuit, en
doet in verband met de zeer ernstige laatste
berichten, in vol vertrouwen op uw rechtvaar
digheidsgevoel, op u een beroep 'Dm al uw in
vloed te gebruiken, teneinde za mogelik Neder
lands positie in de huidige krisis te vergemak
kelijken."
De Nederlandsche Vereeniging te Johannes
burg seinde in den zelfden geest aan den mi
nister. j
Den 25en Maart antwoordde gen. Botha aan
den secretaris der Nederlandsche Vereeniging
te Pretoria: „Uw telegram. 22 dezer. Ja, natuur
lik. Al mijn kracht en invloed wordt gebruikt
om Nederlands neutraliteit te verzekeren en te
handhaven. Heb alle redenen, te geloven, dat
er geen gevaar bestaat, dat daarvan afgeweken
zal worden. Nooit kan ik Nederlands hulp' in
moeilike dagen vergeten."
De Biond van Kaasproducenten heeft in een
adres aan het Rijkskantoor voor Melk en Kaas
verzocht, den kaaspnodueenten de schade te ver
goeden, welkë zijl door indroog hebben geleden
op de kaas, geproduceerd na 1 Mei, welke kaas
zij' eerst deze week mogen verknopen.
R. K. Openbare .Leeszaal te Utrecht.
Dinsdagmindag had te Utrecht in de Munt
straat de plechtige inwijding plaats van de
aldaar opgerichte R. K. Openbare Leeszaal.
Onze gezant in Turkije.
Hier te lande is bericht ontvangen, dat in
de ongesteldheid, waaraan de Nederlandsche
gezant te Constantinopel, Jhr. Mr. P. J. F. M.
van der Does de Willebois, lijdende is, een
betere keer is gekomen.
De „Koningin Regentes".
Zijn wij wel ingelicht, dan worden van Ile-
geeringswege stappen gedaan, om, in verband
met ide nog; in het duister liggende juiste oor
zaak' der ramp van iele „Koningin Regentes",
een deskundig onderzoek te doen instellen op
het gezonken hospitaalscihip', indien de moge
lijkheid daartoe blijkt.
Graanaanvoer.
Met het stoomschip „Java" worden uit Ame
rika te Amsterdam verwacht -2600 ton tarwe,
2000 ton meel en 1500 ton maïs1, terwijl de „Stel?
j la" te Rotterdam zal aanvoeren 2000 ton tar
we en 1600 ton mais.
De doorvoer over Limburg.
Naar de „Te.." verneemt zu.len ingaande 11
Juni de volgende facultatieve treinen worden in
gelegd:
24 treinen van Dalheim—Vlodorp naar' Budel
Harnont.
24 treinen van Harnont—Budel naar Vlodorp
Dalhoim.
dat 'er een schip van oorlogh expresselyck om
my methet gevolgh aan de Ambassade, synde
omtrent de vijftigh personen, naer het vader-
landt te trtnsporteren wierde gesonden.
Op den 23en November 1657, denzelfden
dag, dat hij naar Holland vertrok, bood de
Protector hem kostbaar zilverwerk, ter waarde
van 2000 pond sterling ten geschenke.
Nieupoort weigerde echter het geschenk te
aanvaarden. t
Tijdens zijn verloftijd vertoefde hij in ver
schillende plaatsen, het meeat echter in Den
Haag en in Schiedam.
Hij kocht in die dagen van Jacob Lois,
(6 April 1658) de bezitting Polderburgh (oud
tijds een der adellijke sloten van Schieland),
gelegen op den hoek van de Poldervaart en
de Polderwatering, onder Kethel.
In Juli 1G58 moest hij weer naar Engeland
terug.
Het oorlogsschip „Rotterdam", onder bevel
van schout bij nacht Jan Aertsen Verhaeven,
hetwelk 23 Juli van Schiedam vertrok, bracht
hem naar Engeland over.
Onze gezant te Londen kende den toestand
in Engeland door en door. Hij waarschuwde
de Witt bij herhaling voor Engelands vloot-
versterking.
8 Nov. 1658 schreef hij de Witt aldus
„Derhalven sal het, onder verbeteringe, meer
dan nodigh wesen, op syn hoede te wesen,
Het standbeeld van Johan de Witt.
Vandaag heeft op de Plaats op het Groene
Zoodje te 's-Gravenhage de onthulling plaats
gehad van het standbeeld van den raadpen
sionaris Johan de Witt.
Het terrein was kwistig met vlaggen en
wimpels versierd.
H. M. de Koningin en Z. K. H. Prins Hen
drik, benevens tal van autoriteiten en genoodig-
den woonden de plechtigheid bij.
Over de stichting van het standbeeld het
volgende
Oorspronkelijk hadden zich twee commis
sies gevormd tot oprichting van een stand
beeld van Johan de Witt, n.l. een in Den
Haag en een in Dordrecht.
Na de samensmelting van deze commissies
vormde zich een uitvoerend comité, waarin de
volgende heeren zitting hadden
J. T. Cremer, oud-minister van Koloniën,
voorzitterdr. Hendrik Muller, onder-voor
zitter dr. A. van Gijn, penningmeester, en
dr. A. W. Byvanck secretarisde historici dr.
N. Japikse en prof. dr. P. J. Blok, burge
meester jhr. mr. dr. H. A. van Karnebeek en
burgemeester mr. A. R. Zimmerman, mr. A.
G. baron Mackay en mr. L. J. Plemp van
Duivelend.
Einde 1913 droeg deze commissie het ma
ken van een voorlóopig ontwerp op aan den
beeldhouwer F. J. Jeltsema, die in de opdracht
alleen gebonden was aan de voorwaarde, dat
het beeld 3 Meter hoog moest zijn. Het voor-
loopig ontwerp droeg de goedkeuring van de
commissie weg en in Juli 1914 volgde de op
dracht tot een definitief ontwerp.
Ongeveer een jaar later kwam de heer
Jeltsema gereed met een beeld op halve grootte
en nadat nogmaals 12 maanden verloopen
waren, in 1916, stond Johan de Witt in klei,
in de vereischte lengte op het atelier.
Belgische gieters hebben het beeld, in ge
deelten, hier eerst in gips gegoten, waarna
stukken vervoerd werden naar de Nationale
Gieterij te Brussel, waar zij einde 1916 aan
kwamen. In September 1917 was. het beeld
gereed en een maand later stond het in Den
Haag op het atelier van den heer Jetsema.
Aan het verkrijgen van de 1000 K.G. brons
die noodig waren, zijn ook nog heel wat
moeilijkheden verbonden geweest en voor dat
gegoten kon worden zijn Engelsche en Duit-
schen schijven en die van de Nijverheidscom
missie danig in werking geweest.
Het voetstuk van Beiersch graniet, geleverd
en gesteld door de Amsterdamsche steenhouwe
rij, is in Duitschland op maat gehouwen en,
ook weer, dank zij groote^medewerking van
Duitsche zijde, spoedig over de grens gekomen.
De voorbereidende werkzaamheden voor het
opstellen van het beeld zijn 22 April aange
vangen en op 15 Mei is Johan de Witt op
het voetstuk geplaatst, met het gelaat gewend
naar het Groene Zoodje, waar hij om het
leven is gebracht.
Waarschijnlijk zullen velen niet weten, waar
deze naam vandaan is gekomen. Het vaste
schavot, dat op de grens van Plaats en Vijver
berg was, bestond uit een driehoekige ver
hooging, met steenen wanden en bedekt met
gras, en het is waarschijnlijk deze kleur, waar
door in den volksmond de naam Groene
Zoodje geboren is.
Juni en eindigende op 30 Juni, zal door detail
listen aan verbruikers mogen worden afgele
verd op
Bon no. 31 eener thee- en koffiekaart 0.05
K.G. koffie.
T h e*e. Op bon 21 der oude kaart kan
tusschen 15 Juni en 15 Augustus l1/, ons thee
ontvangen worden bij den leverancier, die met
inneming van bon 19 het lijf dier kaart heeft
gewaarmerkt.
Broodkaart. De broodkaart van het
52 tijdvak loopt van 8 Juni tot en met 14
Juni.
Schoenen bons. De bureaux waar bons
voor schoenen te bekomen zijn, zgn gevestigd:
Lokaal Rehoboth, Pleegs trant en St. Joris Doele.
Lokaal Rehoboth is geopend de eerste 3 dagen
der week en de Doele de laafete 3 dagen der
week, bokten van vjm. 912 en n.m. van 2
5 uur.
Wie niot of beneden dc 21ste klasse &or Inkom
stenbelasting is aangeslagen heeft recht op een
hom j ~b J j I j f j
Centrale Keuken. lederen dag,
behalve Zondag®, is tuaschea 11 en 1| warm
eten te bekomen 4 12 ct. per portie, aan de
spójskokerij Achter de Teerstoof, Spijskokerij
Lange Haven 11, Gymnastieklokaal Dwars
straat en Gymnastieklokaal Buitenhavenweg.
Het eten moet daags te voren besteld
worden. Het menu wordt wekelijks peur
advertentie bekend gemaakt. Er worden ook
bonboekjes met 6 bons uitgegeven. Op deze
bons wordt het eten 4 11 cent per portie
verstrekt.
Centrale keuken.
De Schiedamsche Bestuurdersbond heeft in
een adres aan den Gemeenteraad verzocht aan
B. en W. een crediet toe te staan voor den
bouw van een tweede centrale keuken.
ende de navale maght van den staet in
aoo vigoreusen postuur te brengen, dat men
we soude konnen afweren
Een aardige passage over de Engelschen
vinden wij in een brief van 24 Jan. 1659
„daeruyt niet anders konde beslooten werden,
all datie (de Engelschen) haer zeyssen soecken
in een anderi oegst te slaan ende vrughten
te raepen van het geene sy niet geplant
hebben."
Het herhaald aandringen van Nieupoort om
van zijn post ontheven te worden, werd eerst
bij de wijziging in de regeering van Engeland
(Karei II kwam weer op den troon) ingewilligd.
Nieupoort, ontving in Mei 1660 van de Witt
een schrijven, hem meldend dat hij nafr Hol
land kon terugkeeren.
Vele merkwaardige bizonderheden over zijn
verblijf in Londen heeft Nieupoort in zijn dag
boek geschreven.
Dit eigenhandig geschreven dagboek, loo
pend van 23 Juni 1653—31 Juli 1659, is be
waard gebleven en berust in het Legatiearchief
in het Rijksarchief te '3 Gravenhage.
Ook is er nog een aantal brieven van de
Witt aan Nieupoort en Beveringh, die in deel
III der Brieven van de Witt, uitgave 1723—
1725, niet zijn opgenomen. Deze vindt men in
het le deel der door het Hist. Genootschap
uitgegeven verspreide „Brieven van Johan do
Witt" (1906).
V i s c h. Op bon 123 en 64 verkrijgbaar
Va pond versche visch.
In de week van 1015 Juni is verkrijgbaar;
Op bon 48 1 ons harde Zeep per persoon
11 ct. per ons.
Op bon 68 1 ons groene erwten per persoon
11 ct. per pond of Gapucijners 27 ct. per pond.
Op bon 70 l1/t ons bruine Boonen per per
soon 11 ct. per pond.
Op bon 72 Vi ons Gort per persoon 13 ct.
per pond.
Op bon 80 1 ons harde zeep 4 11 ct. per ons.
Bon 48 geldig op Woensdag en volgende
dagen. Bon 72 op Donderdag.
Bon 14 (Kindermeel) is deze week geldig.
Uitgifte van bons voor Kindermeel op Dins
dag 11 Juni, 's nam. 23rJt uur, aan het
Broodbureau voor hen die nog niets ontvingen,
Aardappelen.
In de week van 10—15 Juni verkrijgbaar op
bon 74 per persoon 1 kilo Kleiaardappelen
op bon 76 per persoon 1 kilo Kleiaardappe
len; op bon 78 per persoon 1 kilo Kleiaard
appelen.
Kleiaajrdappelen 61/, Cent per Kilo.
Bon 74 geldig op Maandag, 76 op Woens-
dag, 78 op Zaterdag.
Koffie. Gedurende het tijdvak, aan
vangende op 1 Juni en eindigende op 15 Juni,
zal door detaillisten aan verbruikers mogen
worden afgeleverd op
/^01ïr no" eener thee- en koffiekaart
0.05 K.G. koffie.
Gedurende het tijdvak, aanvangende op 16
na BiJn terugkeer in het vaderland
in 1660, hervatte hij weer zijn ambt als
I Raad en rentmeester-generaal der Domeinen,
a'smede de functie van pensionaris van Schie
dam. van welke stad hij ook nog lid der vroed-
schap was gebleven.
f *n 1672, het jaar dat Johan de Witt werd
vermoord, en toen meerdere voorstanders van
een atadhouderlooze regeering uit ide vroed- I
schappen werden geworpen, is ook Nieupoort
door den prins van Oranje ontslagen als lid 1
der Schiedamsche vroedschap. (1 Nov.).
Nieupoort overleed 2 Mei 1678 in Den Haag. I
Hij liet verscheidene kinderen na, o.a. Willem j
Nieupoort, die secretaris van admiraal De
Ruyter is geweest, Johannes Nieupoort, die
ZIJn Vader als rentmeester-generaal opvolgde
en Maarten Nieupoort, kapitein over een com
pagnie scheepssoldaten.
Op heden, den dag der onthulling van het
standbeeld van Johan de Witt, herdenken wij,
Schiedammers, een der vertrouwdste vrienden,
ja, men kan gerust zeggen, de rechterhand
van den raadpensionaris den Schiedamschen
burger Willem Nieupoort.
De eere aan de Witt heden gegeven, komt
ook ten deele toe aan hen, die met hem in
het landsbelang samenwerkten. De post, door
Nieupoort in de belangrijke jaren 16521660
bekleed, was een der gewichtigste en moeilijk
ste die er in dit tijdperk bestonden.
De Koopmansbeurs.
De Tjoeiichting hij het voorstelMaas luidt als
Volgt
In de discussies in de jongste Vergadering van
den Raad, heb ik1 twee maal de aandacht ge
vestigd iO'p het geboiulw de Koopmansbeurs en
den wensch uitgesproken, dat dit zou worden
'Onttrokken aan zijn huidige bestemming en op
andere meer doeltreffende wijlze zou worden pro-
I du dief gemaakt. Ik ben thans zoio vrij in bij
gaand voorstel wat meer vorm te geven aan
1 bovenbedoelde gedachte.
De Gemeente bezit in de Koopmansbeurs een
j kapitaal gebouw, dat op dit oogenblik eigen
lijk niet serieus oyoirdt geëxploiteerd. Een Koop-
mansbleurs bestaat er eigenlijk' niet meer. For
meel wordt er dagelijks van 12 uur nog beurs
gehouden, maar het aantal bezoekters is op tien
I ingers gemakkelijk te tellen en zaken worden
er feitelijk niet meer gedaan. Ik meen te mogen
vaststellen, dat in den kring van handel en in-
dustrie deze meeningalgemeen heerscht. Als
morgen besloten wordt de Koopmansbeurs te
sluiten, heeft dit op het zakenleven te Schiedam
j totaal geen invloed. De beursruimte wordt verder
enkele uren per week gebruikt voor oefeningen
in den wapenhandel', die vermoedelijk bij eenig
overleg ook wel elders zijn onder te brengen,
J naai/die in g,een geval motiveeren, dat een zoo
waardevol bezit als het Beursgebouw vrijwel ren
teloos blijft liggen,
j Daar staat tegenover, met ter zijde stelling
Van de in de vorige zitting besproken kwestie
der huisvesting van den administratieven dienst
van het Distributiebedrijf, dat er voor de dis-
tributie van viscih, klompen, schoenen enz. en
j voor het afgeven en inwisselen van broodkaar-
J ten en alle mogelijke bo,ns behoefte is aan een
1 betere locialiteit, dan thans gevonden wordt in
aen St. Joris Epeie enke..e primitieve tentjes en
dergel ijken. De thans daarvoor' gebezigde 1 reali
teiten zijn onvoldoende, zoowel van het stand
punt van het bedrijf, alsook 'om tegemoet te ko
men aan billijke eischen van het in weer en
wind wachtende publiek'. De Koopmansbeurs
biedt een biji uitstek geschikte gelegenheid om
in de girqote benedenruimte het publiek onder
aak te brengen, terwijl onder de ciMnnade loka
len kunnen worden gemaakt, van waaruit de dis-
stributie geschiedt. Van verschillende (ook' bouw
kundige zijden) is mij dézer dagen bevestigd,
dat een dergelijke oplossing niet alleen moge-
lijk, maar zeer rationeel moet worden geacht.
Wij1 hebben doioT de beschikking iover de Koop
mansbeurs naar mijne meening in onze band
te zorgen, dat in de aanstaande herfst de bur
gerij1 niet meer onder den blooten hemel uren
lang behoeft te wachten om zich van het 'On
ontbeerlijke te voorzien.
Wie de bovenlokalen van de Beurs' kent, en
weet hoe in de groote handelssteden van de
wereld op dit opgcnblik' bijl voorkeur kantoren
worden gebauwd, kan mi. moeilijk ontkennen,
dat de hier beschikbare ruimte op aller een-
boudiglste wijlze is in te richten Voor1' de huis
vesting zopiwfel' van particuliere als publieke bu
reaux en zelfs als men wensCht vast te hou
den aan het denkbeeld iöm den administratieven
dienst van het Distributiebedrijf te vestigen in
het pand Lange Nieuwstraat 21, dan nog is
het m.i. gewensCht om de hier aanwezige ruimte
aldus te verhouwen, want voor zoover de ge
meente daarover niet zelf vvenscht te beschik
ken, zal zijl, bij de behoefte, die op dit oogen-
blik aan goede kantoorlokalen bestaat, zonden
J.
