Uit de Tweede Kamer.
Mr. Bomans.
Binnenland.
RUSLAND.
Volgens bericht uit Helsingfors is in de Russi
sche std Bojnsaak een jaanslajg' op Trotski ge
pleegd. Trotski is dooi' een schot in den schou
der gewond, maai' niet doodeiijk.
DUITSCHLAND.
i De politiek.e
toestand.
Gister-middag is in het paleis van den rijks
kanselier een conferentie gehouden onder voor
zitterschap van dien keizer, waaraan oi.a. de rijks
kanselier Hertling, Hindenburg, prins Max van
Baden, de onder-kanselier en de onder-voorzit
ter van het staatsministerie deelnamen.
Volgens besluit van het Senioren-convent
van den Rijksdag, zal deze Dinsdag 8 October
uiterlijk Wioensdag 9 October' bijeenkomen om
de verklaringen van de regeeiring in ontvangst
te nemen. b i i
De Berlijnsche bladen melden dat von Player'
het kanseeliersaimbt definitief geweigerd he^ft.
Levendig wordt de canrlidatuur van prins. Max
van Baden besproken, die te Berlijn vertoeft.
OOSTENRIJK-HONGARIJE.
Een telegram uit Weenen meldt:
Pij de heropening van het Huis van Afgevaardig
den waren zaal en galerijen dicht bezet.
Gross, de voorzitter, opende de zitting met
een rede, waarin hij wees lap de door de ïniddel-
rijken herhaaldelijk verjgeefs getoonde bereidwil
ligheid tot dien vrede, indien men niet misschien
in Wilson's laatste rede een aanwijzing van in
keer kan en wil vinden. Tegenover die zware
taak moeiten alle krachten worden ingespannen
om eindelijk tot een einde te komten. Dat kan
slechts geschieden wanneer wij ons met terzijde
stelling van alles wa;s ons scheidt, vast aaneen
gesloten met onverbrekelijke handhaving van ons
bondgenootschap met Duitschland in vertrouwen
op ons dapper leger jom onzen keizer scharen.
Minister-president Hussarek deed uitvoerig
van den algemeenen toestand verslag. De wa
penstilstand heeft ongetwijfeld ook voor de mo
narchie in het Z.O. een ertistigen toestand in
het leven geroepen. Deze toestand is evénwel
geenszins kritiek. Militaire maatregelen zijn in
samenwerking met Dluitschland onverwijld en, op
ruime schaal genomen. Ze zijn flink in" werking
en ik kan verklaren, dat wij alles gedaan heb
ben pm de verdere ontwikkeling op den Balkan
kalm te kunnen afwachten. Oiok aan dit front
staan |Onze troepen schouder aan schouder met
de Duitschers en handhaven ook daar weer het
verbond, dat in dei toekomst alle beproevingen
van het lot onwrikbaar zal weerstaan. Zooals
in den strijd zullen wij echter ook bij het werk'
des vredes hand in hand gaan_
Het is ons thans nog niet geoorloofd den blik
van bet afgrijselijke strijdgewoel te richten op
den tijd', waar in de verzoende volkeren zich
weer zullen verheugen in de veiligheid van be
staan en ontwikkeling^ r
De vreeselijke invloed welken de geöstlijké en
stoffelijke beschaving op elk gebied door den
langen duur der beproevingen ondergaat, wordt
steeds duidelijker en doet 'steeds nadrukkelijker
de vraag rijzen of er geen middel bestaat om
de tegenstrijdigheden, waaruit "de wereidbiatsing
is ontstaan, door een rechtvaardige overeenkomst
tusschen d|e strijdende machtsgr|oepen uit. den
weg te ruimen (Aanhpudend interrupties van de
Tsjechen.) j
De monarchie huldigt reeds lang de opvatting
dat ten opzichte van de militaire en politieke ont
wikkeling in den wereldoorlog zulk een moge
lijkheid laten bestaan. Deze mogelijkheid met
arte middelen te doen zegevieren, is naar on
ze meening een gebod van menschelijkheid en
niet minder van het verstand. (Instemming links.)
Oi'jetenrjjk-Hangarijte heeft het daarom in over
eenstemming met zijn bondgenoioten aan pogin
gen in deze richting niet laten -ontbreken. Epn
bjjaonder ernstige poging van dien aard is de
omzendnota van dlein minister van buitenlandsche
zaken van 14 September.
De toekomstige regeling van de internationale
betrekkingen, die het heele menschdom zien met
waarborging van voldoende levensmogelijkheden
voor alle volken denkt, kan immers niet door het
zwaard worden tot stand gebracht. Ze moet
uit schikking voortspruiten. De vorm van schik
king mag evenmin ontbreken, dewijl een van één
kant opgelegde toestand als ondraaglijk zou wor
den (Ondervonden 1 1
De regeling zou daardoor gestadig bedreigd
blijven. Inderdaad bestaat er in de beginselkwes
ties nopens de wereldformatie in de toekomst
een zekere overeenstemming vooral in dier vote-ge
dat glle partijen van den toekomstigen vrtede
bovendien de waarborging van den vredestoestand
verlangen. En wel >o.,a. dqor de vaststelling1 van
een internationale organisatie, die de betrekkingen
tusschen de naties nagaat en tegen elke poging
die te verstuten, doeltreffend ibeschermt (inter
rupties bij de Tsjechen.) w
In verband hiermee zou de door Rurian voor
gestelde conferentie een vergelijk voorbereiden,
dat wellicht aan het redelijk besef van onzen
tijd beantwoordt. De ure daarvoor zal aanbre
ken. Ik zie die '[bedaard tegemoet, al hebben
de voorstellen der monarchie voorshands geen
praktisch resultaat rOpgeleverd.
Nochtans moeten we de voortschrijdende ont
wikkeling van den staat van zaken terdege vol
gen en niets verzuimen, wat dienaangaande ge
boden blijkt. Wij z'ijb steeds tot een daad van ver
zoening en rechtvaardigheid bereid.
Intusschen moet de nieuwe wereld worden Voor
bereid, die uit de puinhoiopen van den oorlog'
zal verrijzen. Een der gewichtigste vraagstuk- 1
ken is het Boiolsche.
Ppten is thans op het punt, zich als' onafhan
kelijke factor in de politieke wereld van Europa
te Vestigen. Wij zullen elke kwestie, die uit dé
nabuur verhouding voortvloeit, in onderhandelin
gen en wederkeerige vriendschappelijke bereidwil
ligheid ppLossien.
Hoe Polen evenwel zijn staat ten laatste wil
inrichten, blijft zijd vrije zelfbeschikking overge
laten. Dat er in P|olen zelf een machtige strooming
is, -die de 'Onafhankelijkheids-gedachte in den vorm
van een nauwere aansluiting bij de monarchie
wenscht, is bekend en wanneer wij1 Oostenrijkers
dit strevlen met een welwillend oog beschou
wen ie;n het 't pad trachten te effenen, kan men
ons dit niet kwalijk nemen.
Elke zweem van verovering is eVten ver van |ons
als de poging van eenige capitulatie. (Levendige
interrupties bij de Tsjechen en Oekraïners). Wij
eerbiedigen de vrije zelfbeschikking van Polen
onvoorwaardelijk
Sléchts verlangen we, dat ze van den anderen
kant ook dan wordt -ontzien, als ze in voor ons
gunstigen zin mocht uitvallen.
De oplossing van het Bosnische probleem moet
een natuurlijke zijn. Wij moeten ons daarbij
op de eerste plaats door de wettige wenschen en
belangen der betro-kken volksstammen .Jjaten lei
den. Dóch ook dte Oostenrijksche belangen moe
ten in het oog gehouden worden.
Niemand kan ons twin gen van ons recht af
stand ^e doen. Dit is slechts mogelijk langs den
weg dier nndert&nd elingen en daarbij zullen
wij ons standpunt weten door te zetten.
Hierbij moeten wij ten minste zekerheid heb
ben, dat schikkingten getroffen worden, welke
met dé behoeften der monarchie overeenkomen.
Een aansluiting' van Croatië en Slavonië bij
Dalmatie zou zulk een weg zijn.
Een spoedige beëindiging der onderhandelingen
moet Hongarije, dat zich principieel bereid ver
klaard heeft ons te ondersteunen, zal ons in staat
steften het definitieve verzoTgingsplan op te
stellen. 1 j j
Het laatste wjonrd der nationale autonomie
moet spoedig met flinkheid en energie gesproken
worden uit gemeenschappelijke overtuiging en in
'Overeenstemming met alle betrekken volkeren-
Het leidende beginsel moet zijn: alle volks
stammen- v,an OiOötenrijk in den geest van volle
ge 1 ijkberechtigheid binnen de dofor bet belang
van het geheel getrokken grenzen in hun ge
bieden zelfbestemming in nationale en cultureel©
aangelegenheden te verzekeren.
In vredelieyenden wedstrijd zullen de volkeren,
van Oostenrijk in de toekomst hun krachten ont
plooien. Hun bloei zal den staat opnieuw doen
opbloeien en hem maken to-t een voorbeeld voor
alle naties, welke eendrachtig samen willen
leven. - j j
In verdraagzaamheid en eenheid ligt ons aller
toekolmst. (Toejuichingen links, lawaai bij de Tsje
chen.)
ALLERLEI NIEUWS,
Volgens een officieel® mededeeling uit Lon
den is de uitvoer uit Engeland van heden af voor
alle artikelen verboden, uitgezonderd 'naar de
Geallieerde Landen.
De „Votrwarts" meldt, dat de koning van
Eulgarye naar Wieenen is vertrokken.
Volgens dei „Kölnische Ztg." houdt de mili
taire medewerker van de Radical het niet voor
uitgesloten, dat van D|uitSChe Zijde binnenkort een
groote-massa-aanval ep het Westelijk front, mis
schien in Champagne zal plaats vinden, die al-
naar de omstandigheden niet slechts' den ,op-
marsch der Geallieerden zou kunnen tegenhouden,
maar hen zelfs tot den terugtocht zou kunnen
dwingen. In elk geval is de toestand der Duit
schers niet zoodanig, dat zulk een plan onuitvoer
baar zou zijn. i
De „Cprriera della Sera" verneemt uit Ho
me, dat de Paus |op de Oiostenrijksche vredes
nota reeds geantwoord heeft. Vatikaansche krin
gen zijn lover den inhoud van het antwoord vol
komen gesloten. I
Heel naar t
Urenlang hebben wij mogen luisteren naar
veel onzin. Er was niemand in de Kamer, die
de levensmiddelenkwesties niet belangrijk vindt.
Interpelleer er over, zeiden de heeren Nolens,
v. IJzendoorn, Marchant, Lohman, en v. d.Voort
v. Zijp. Maar Wijnkoop had nu eenmaal om
een „adres van antwoord" geschreeuwd, als
een baby om een fopspeen, en wat rest Troel
stra dan nog Moet hij niet, voxpopuli, het
zelfde willen Idem veile atque idem nolle,
id est vera amicitia I Doch hier wilden twee
gezworen vijanden hetzelfde. Zij betoogden
ook hetzelfde. En ts zamen wilden zij niet
interpelleeren doch een adres van antwoord
inzenden. Te zamen, hij Wijnkoop, namens de
revolutionaire socialisten, namens het revolu
tionaire en arbeidende volk van Nederland, en
Troelstra, namens de Kamer. Oh grootheids
waanzin. Ontleden wij het gedoe, hetwelk
bedriegelijk veel op kinderspel geleek.
Aldus Wijnkoop namen het arbeidende volk.
Is het waar, arbeiders Dan beklaag ik u,
maar wie is dan toch dat „arbeidend" volk van
Nederland schakelde hij alle socialisten uit,
het N.V.V. incluis? Ja, zij zijn „uiterst bur
gerlijk" Prosit. En de 100.000 en meer R. K.
en Chr. arbeiders Zij bestaan niet. Of onze
Haazevoet en Kuiper en v. d. Bilt vreemd
opkekenJa, er wordt wel eens „een wei-
nigje gejokt" in de Tweede Kamer. Je moet
met de heeren oppassen. Dit liep te veel in
de gaten. Gij zegtWijnkoop vertegenwoor
digt toch arbeiders, al zijn zij weinige Gij
zegt wat, ik geloof het niet. Afgezien van
de waarheid dat hij het geheele Nederl. volk
plichtmatig en volgens belofte moest vertegen
woordigen, is hij gekozen door den vijfden stand.
Of zij arbeiden, zijn kiezers Mogelijk, maar
even zoo goed is mogelijk, dat de meerderheid
losloopende en leeggaande individuen zijn,
balikluivers en bedeelden, eigenaardige am
bachten uitoefenend én (oh groot aantalbe
dacht door het Kon. Nat. Steuncomité. Wijn
koop. en het arbeidende volk van Ne
derland I
En Troelstra anderzijds, die doet alsof de
22 roode „de Tweede Kamer" formeeren. „Wij
zullen ons beperken tot wat wij ons voorstellen
en tot wat wij toelichtten". De snedige Mar
chant achtte hetdaarom noodig den heer
Troelstra, in te lichten: er zijn nog meer men-
schen in de Kamer. En Visser v. IJzendoorn
vroeg Gij wilt u beperken, maar wie garan
deert u, Troelstra, dat wij ons beperken, dat
zij zich beperken. De visch zweeg stom. Hij
kon niet antwoorden. De opgeblazenheid, de
roode grootheid dunde. De waardigheid zelfs
moest met protestkreten worden Opge
houden, daar de roode hoek voortdurend door
Wijnkoop gestriemd werd bourgeoisie, bour
geoisie. Ja, roode heeren, maakt nu front
tegen uw dochterke, de S.D.P., en uw klein-
dochterke, de S.P., wier woordvoerder Kolthek
hevig de interpellatiemotieven van rechts
striemde om te eindigende Kamer in over
weging te geven zoo spoedig mogelijk de Re
geering te interpelleeren. Is het niet akelig
belachelijk Is het geen verlakkerij voor den
kiezer, terwijl de heeren niet weten wat zij wil
len of hevig ons attaqueeren niet wetend wat
wij willen, daar wij, volgens Kolthek de Bols-
jewiekste, blijkbaar hetzelfde willen. Oh natio
nale tijd
Wijnkoop, Caesar van het Viermanschap, wilde
ijselijk streng het vorig ministerie in staat van
beschuldiging stellen. Onze Mgr. Nolens be
handelde dit varkentje ongeveer aldus mensch,
als je daar nou pleizier in hebt, ga je gang. Ik
heb gedacht dat 't nog zoo gek niet was,
want ik meende eerst dat het ministerie in
staat van beschuldiging zou gesteld worden
wegens de niet-uilvoering der wellen Talma
maar hoe het zij, Wijnkooppie, jongen, je doet
maar hoor, wij zijn goedig genoeg, maar altijd
doen volgens de wet, mijn waarde
Was wel eenigszins een openbaring voor den
Czaar van het revolutionnaire volk, dat hij
aan regelen, nog wel aan de wel gebonden
was. Hi, hi, de wet. Ja, voorzitter Fock moest
hem dat tot driemaal toe duidelijk maken, dat
er nog bepaalde wetten zijn in Nederland, ook
o.a. de wet op de ministerieele verantwoorde
lijkheid en dat er een rechterzijde is die, mal-
gré alle regeeringen type Cort van der Linden
en ondanks Wijnkoop, die wetten wil handha
ven. Ten slotte begreep David de kneep. Ook
hij (als Troelstra) zeeg moedeloos neer. Het
ging blijkbaar niet zoo gemakk lijk als in Am
sterdam voor „bewuste" Wijnkopianen I Nog
andere sprekers lieten hun geluid hooren
Kruyt, die memoreerde dat om de tijdsbespa
ring Wijnkoop „eigenlijk" alleen zou spreken
namens de fractie, daarom spraken er blijk
baar drie van de vier. Kom, dr. Ravesteyn,
reeds lang genoeg gezwegen, wat zullen uw
kiezers daarvan zeggen De heer v. d. Laer
schoot reusachtig uit zijn slof. Hij meent waar
achtig dat „pathos" één kriezeltje overredings
kracht bezit in de Tweede Kamer. Pathos is
déar de voedstervader van de lachspieren. De
Chr .-Democraat Staalman nam tweemaal het
woord (trouwens, Fock liet terecht het kraan
tje wijd openstaan), de éénling zeide in eerste
termijn dat de minister beter kon doen dan
luisteren naar leuterpraat, want al weken lang
hebben wij „levensmiddelendebatten" beleefd,
zonder dat er één aardappel ook slechts moei
zaam uit geboren werd. In tweede termijn
zeide hij, dat het volk niet nieuwsgierig meer
is naar redevoeringen, zelfs niet naar die van
Troelstra. Waarachtig, zeer juist gezegd mijn
heer Staalman, alléénje hadt ook kunnen
zwijgen, want dat wisten wij allen reeds lang.
Ik geloof een beetje korzelig te worden in
dit overzicht, wat niet mijn gewoonte is. Maar
is het ook niet heel, heel naar dtit gedoe?
Dat gedoe, waarop wij bij herhaling zullen
vergast worden, het debat van het arbeidende
volk van Nederland, (S.D.P., S.P., G.S.) tegen
de uiterste bourgeoisie (S.D.A.P.) Open vraag:
Wat heeft nuchter Nederland er aan Moet de
Kamer dan geheel een rederijkerskamer worden
voor praatgrage heertjes die toch weldra allen
hebben afgedaan, zooals alle dwaling verging
In de tijdruimte van een volksbestaan immers
telt men enkele tientallen jaren niet.
Natuurlijk wordt er g en adres van ant
woord geschreven, dat wisten wij reeds voor
uit, en wisten zij ook.
Er zal geïnterpelleerd worden, want de tijd
schijnt er te zijn om te misbruiken. Daarna
onmiddellijk de reprisede algemeene beschou
wingen Hoofdstuk I.
Leest en leert, kiezersvolk van Nederland.
En bidt dat God mooi weer geve.
Dit alleen kan onze aardappels redden.
Dat weten wij, maar begrijpen zij niet.
Amerika.
Volgens de „Telegr". zou het de bedoeling
zijn, bij gelegenheid van de benoeming van
den gezant in Amerika tevens twee handels-
attaché's aan het gezantschap te Washington
te verbinden.
Houtaanvocr.
Het Nederlandsche stoomschip „Alblasser-
dam" heeft ongeveer 650 standaards hout van
Hernösand te Rotterdam aangebracht.
Zilverbons.
§»|Naar de „Telegr." verneemt, ligt het in het
voornemen van den minister van financiën,
binnenkort een wetsontwerp in te dienen tot
verhooging van het bedrag, waarvoor zilver
bons mogen worden aangemaakt, van 60 op
80 millioen gulden.
Interpellatie.
Naar wij vernemen, zal het lid der Tweede Ka
mer Dr. van Rjavesteyn dn de eerstvolgende ka
merzitting verzoeken een interpellatie tot de R&'
geerimg te mogen richten inzake den invoer uit
Amerika, en de redenen, die de Regeling ge
noopt hebben tot nu toe niet op de voorstellen
van Amerika in te gaan.
Ziekenfondsen en geneesmiddelen.
Vanwege de landelijke federatie ter beharti
ging van het ziekenfondswezen is een adres tot
den minister van binnenlandsche zaken gericht,
waarin wordt medegedeeld, dat de financieels
toestand der ziekenfondsen o.a. die der bij de
organisatie aangeslotenen, welke meer dan
600.000 verzekerden vertegenwoordigen, thans
van dien aard is, dat bij een niet-spoedig in
grijpen der regeering, een ondergang dier fond
sen tegemoet is te zien.
In het adres wordt uiteengezet, dat de prij
zen der medicamenten voortdurend in die mate
stijgen, dat van een contributieverhooging ge
lijken tred houdende met de prijsstijging, geen
sprake kan zijn, omdat de arbeidersklasse die
verhooging der contributie niet kan dragen.
Een contributieverhooging voldoende om voor
geruimen tijd de prijsstijging te kunnen be
strijden, zou, aldus wordt in het adres betoogd,
tengfevolge hebben, dat vele arbeiders voor hun
lidmaatschap zouden moeten bedanken en aan
de gemeentelijke armenpraktijk komen te ver
vallen, hetgeen een totale ontwrichting van
het ziekenfondswezen tengevolge zou hebben.
Adressanten zeggen, dat uit een onderzoek
is gebleken, dat alle groote fondsen in Neder
land thans met tekorten te kampen hebben,
niettegenstaande in dezen crisistijd de contri
butie bij alle aanmerkelijk verhoogd is, bij
sommige zelfs met meer dan 69 pet. Daar
thans is gebleken, dat de prijsstijging der me
dicamenten over het le halfjaar 1918 nog aan
merkelijk is toegenomen.en sindsdien nog steeds
stijgende is, meenden adressanten, dat de tijd
gekomen is om de hulp van den minister in
te roepen, ten einde de fondsen voor totalen
ondergang te behoeden. Dit zou zoo wordt
verder aangevoerd kunnen geschieden b.v.
door o.a. de aldeeling Volksgezondheid aan
de ziekenfondsen een zekeren bijslag per recept
te betalen, zooals nu reeds bij de levensmid
delendistributie geschiedt, of op een andere
door den minister nader te bepalen wijze.
Economische onderhandelingen met het
Buitenland.
(Officieel) Met het doel om eenheid van be
leid te vorderen in de economische aanrakin
gen en onderhandelingen met het Buitenland
wordt aan het Departement van Buitenland
sche Zaken een Directie ingesteld, welke onder
leiding en verantwoordelijkheid van den Mi
nister de bij die aanrakingen en onderhande
lingen betrokken economische aangelegenhe
den doeltreffend behartigt. Aan het hoofd
daarvan wordt gesteld jhr. mr. A. M. Snouck
Heurgronje, referendaris, chef der 2e Afdee-
ling B. van voornoemd Departement. Deze
Directie zal in de leiding van zaken worden
terzijde gestaan door een Raad van Bijstand.
Tot leden van dezen Raad zijn door den
Minister benoemd de heeren H. Golijn voor
zitter, mr. 'B. G. J. Loder, C. J. K. van
Aalst, E. Heldring, A. G. Kröller en dr. F. G.
Waller.
Aan de vergaderingen van den Raad van
Bijstand zal voor het noodige verband worden
deelgenomen door een door den Minister van
landbouw aan te wijzen vertegenwoordiger
van het Departement. Het is de bedoeling
aanstonds van deze Directie gebruik te maken
met het oog op de onderhandelingen die met
de oorlogsvoerende mogendeeden staan te wor
den hervat. De hervorming beoogt tevens eene
behoorlijke voorbereiding te bevorderen van de
taak, die het Departement op economisch ge
bied na den oorlog zal hebben te verrichten.
Houtaanvoer.
Het Niederl. stoomschip Eritsum s van Sund-
fall te Botterdam a,angekomen mét ruim 1106
standaard hout.
Interpellatie-Wijnkoop.
De heer Wijnkoop heeft tiaar gemeld is, in
de Tweede Kamer gevraagd om een interpellatie
tot de ministers van oörlog, binnenlandsche za
ken, buitenlandsche zaken en financiën te mogen
richten over de behandeling van de voormalig6
Russische krijgsgevangenen. Wij lezen in „De Tri
bune," dat de Russische Socialistische Feder^r
