Dagblad mor Schieda/mQ Omstreken.
De Oorlog.
41ste Jaargang.
Maandag 7 October 1918.
No. 12260
üe vrede in zicht.
Wapenstilstand.
Bmteuiantiscii Nieuws.
FEUILLETON,
BOEN RETIRO,
Bureau: Koemarkt 4. Telef. 85, na kantoortijd no. 148. Postbus: 39.
Abonnementen per 3 maanden ƒ1.50, per week 12 cent, franco p.
post ƒ2— p. kwartaal. Afzonderlijke nummers 3 cent.
Incassokosten worden berekend.
Advertentiën: 15 regels fl.30; elke regel daarboven 25 ct. 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden meaedeelingen 50 ct. p. regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvrage
toegezonden. Op alle advertentiën 20 °/o oorlogs toeslag.
Incassokosten worden berekend.
verzekering
bij
levenslange
geheele
invaliditeit
wordt gewaarborgd
door
bij
verlies van
een hand,
voet of oog;
de Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank te Schiedam
bij verlies
van
een duim;
verlies
van
wijsvinger
bij
verlies van
eiken ande
ren vinger;
IDUITSCIILAND VRAAGT VREDESONDER
HANDELINGEN.
Zaterdag is de Duitsche Rijksdag bijeenge
komen. Er was enorme belangstelling.
Aan de Bondsraadtafel waren gezeten Rijks
kanselier Max van Baden, von Payer, Solf,
Krause, graaf Rödern, Stein, Friedberg, Drews,
Gröber, Scheidemann, Erzberger en Bauer.
Na een inleidend woord van den voorzitter
Fehrenbach waarbij hij de nieuwe regeering en
den rijkskanselier aan de vergadering voorstelde
en op de beteekenis wees van de persoonswis
selingen, sprak de rijkskanselier prins Max
van Baden.
Overeenkomstig het Keizerlijk besluit van
30 September heeft het Duitsche rijk een fun-
damenteele hervorming zijner politieke leiding
ondergaan. Als opvolger van graaf Hertling.
die hooge verdiensten voor het vaderland heeft
verworven, ben ik door Z. M. den Keizer aan
bet hoofd der nieuwe regeering geroepen.
Het is in overeenstemming met het wezen
van de thans bij ons ingevoerde regeerings-
wijze, dat ik den Rijksdag zonder dralen in
bot openbaar de grondbeginselen uiteenzet,
volgens welke ik mijn zoo verantwoordelijk ambt
denk te voeren. Deze grondbeginselen zijn,
alvorens ik tot het overnemen der kanseliers
aangelegenheden heb besloten, in overeenstem
ming met do verbonden regeeringen en met
de leiders der meerderheidspartijen van dit
Huis vastgesteld. Zij bevatten niet slechts
mijn eigen politieke geloofsbelijdenis, doch ook
die van het sterk overwegende deel der Duit
sche volksvertegenwoordiging, der Duitsche
natie dus.
De schouders van een enkeling waren te
zwak om alleen de ontzaglijke verantwoorde
lijkheid te kunnen dragen, welke tegenwoordig
aan de regeering wordt opgelegd. Slechts
wanneer het volk in het beschikken van zijn
lot in den meest ustgebreiden omvang een
Werkzaam aandeel neemt en de verantwoor
delijkheid zich dus mede op de meerderheid van
zijn gekozen politieke leiders uitstrekt, kan de
leidende staatsman zijn aandeel daarin, in
dienst van het volk en het vaderland met
vertrouwen aanvaarden.
Het program waarop ik steun, bevat aller
eerst een erkenning van het antwoord der
vroegere rijksregeering op de nota van den
Paus van 1 Augustus 1917 en de onvoorwaar
delijke instemming met de rijksdagresolutie
van 10 Juli van hetzelfde jaar.
Het verkondigt voorts de bereidwilligheid
zich aan te sluiten bij een algemeeuen volken
bond, op den grondslag van rechtsgelijkheid
voor allen, de sterken zoowel als de zwakken.
;-vDe oplossing van het veel betwiste Belgi
sche vraagstuk richt zich naar een vol
komen herstel van België, in het
bizonder ten opzichte van de onafhankelijk
heid van zijn gebiedsomvang. Ook zal naar
een vergelijk in het vraagstuk nopens de
s.c h a de loosstelling worden gestreefd.
liet program wil de tot dusver gesloten
vredesverdragen geen hinderpaal voor
den alge meenen vrede laten worden.
Het streeft er in het bizonder naar dat zich
in de Oostzeelanden in Litauen en Polen spoe
dig op een breeden grondslag volksvertegen
woordigingen zullen vormen. Het tot stand
brengen der daarvoor noodzakelijke voorwaar
den, zullen wij zonder dralen door het invoeren
van burger-besturen bevorderen. Elk gebied
zal zijn staatsinrichting en zijn betrekkingen
tot de naburige volken zelfstandig regelen.
De rijkskanselier besprak daarna zijn stand
punt in zake de binnenlandsche politiek. Hij
stelde o.m. wijziging van het kiesrecht in Prui
sen in het onmiddellijk vooruitzicht en twijfel
de er niet aan of ook de bondsstaten zullen het
Pruisische voorbeeld volgen.
Duitsche regeering zal er bij de vredesonder
handelingen op afsturen, dat in de verdragen
voorschriften over arbeidersbescherming en -ver
zekering worden opgenomen, die de verdrag
sluitende regeeringen zich verbinden in hun
landen binnen een redelijken termijn in te voe
ren.
Dit moet ook gelden voor een minimum van
gelijksoortige of althans gelijkwaardige instel
lingen ter beveiliging van leven en gezondheid,
zoomede ter verzorging van de arbeiders bij
ziekte, ongeval en invaliditeit.
Ik reken bij de voorbereiding op den des
kundigen raad der arbeidersverenigingen zoo
méde die der ondernemers.
Laten wij onze dappere troepen herdenken,
die onder schitterende leiding gedurenden den
geheelen oorlog bijkans bovenmenschelijke din
gen hebben verricht en wier daden stellig waar
borgen dat ons aller lot ook verder in ver
trouwbare handen ligt. In het Westen woedt
sedert maanden een moorddadige slag. Dank
zij de onvergelijkelijke heldhaftigheid van ons
leger is het front ongebroken. De trotsche be
wustzijn doet ons met vertrouwen in de toe
komst zien.
Juist echter omdat wij door dit gevoelen en
deze overtuiging zijn bezield, is het onze plicht
om ons zekerheid -te verschaffen dat de bloe
dige en zware offers vereischende worsteling
niet één enkele dag langer wordt gevoerd dan
het tijdstip waaróp ons een einde van den
ooi log mogelijk schijnt, dat onze eer niet aan
tast. Ik heb daarom ook niet tot heden ge
wacht alvorens handelend ter bevordering der
vredesgedachte op te treden. Stemmende op
de instemming van alle daartoe geroepen per
sonen in het rijk en op de goedkeuring van de
gemeenschappelijk met ons handelende bond-
genooten, heb ik in den nacht van 5 October
door MARIE BERNHARD.
is
Haar scherpe oog en konden met den besten wil
geen verandering in het gezicht van haar dok
ter ontdekken, het had zijn gewone rustige uit
drukking, maar het was toch een feit; hij had een
jonge dame een narcis in het haar gestoken! Enq
al was de zo tienmaal Margats kind en al kon
rij zijn eigen dochter zijin, en ,al deed zij tien
maal alsof het haar niet aanging en zat zij daar
nl's half in slaap, vermoeid en bleek als een zwa
re zieke het feit bleef bestaan; 'dootioi1 tor-
melis Roder had een jonge dame een narcis in
het baar gestoken, i
Iptusschen was dit bet ©enige teeken, dat Mam-
Séllchen in langen tijd kon opmerken. Zij legde
het zeer behendig aan, sloop zacht als een kat
onhoorbaar om beiden been, stond dikwijls onver
dacht voor hun oogen en kwam op geheel omgö-,
done lijden pnder voorgeven van huiselijke bezig
heden iri kamer en tuin, toch nam ze volstrekt'
niets verdachts meer waar, niet den geringstjen
Valstrik van de zijde der jionge vrouw, niet het
Pdnste toeken van ontluikende liefdie van de zij
door de bemiddeling van Zwitserland een
notagerichtaan denpresidentder
Vereen igde Staten waarin ik hem ver
zoek het tot stand brengen van den vrede ter
hand te nemen en daartoe met alle oorlogs
voerende staten in verbinding te treden.
De nota zal reeds heden of morgen in Was
hington aankomen. Zij is gericht tot den pre
sident der Vereenigde Staten, daar deze in zijn
congres-boodschap van 8 Januari 1918 en in
zijn latere verklaringen, in het' bizonder ook
in zijn rede van New-York, den 27en Septem
ber, een program voor den algemeenen vrede
heeft opgesteld, dat wij als grondslag
voor onderhandelingen kunnen
aanvaarden.
Ik heb dezen stap op den weg der verlossing
niet slechts in het belang van Duitschland en
zijn bondgenooten, doch ook in dat van de
geheele, sedert jaren onder den oorlog lijdende
menschheid gedaan ook daarom, wijl ik ge
loof dat de op het toekomstig geluk der vol
ken gerichte denkbeelden, welke president Wil
son verkondigt, zich volkomen in overeenstem
ming bevinden met de algemeene denkbeelden,
welke ook de nieuwe Duitsche regeering en
met haar de overgroote meerderheid van ons
volk aanhangt.
Aan het slot zijner rede zeide prins Max:
Ik ken de groute en geweldige krachten, die
iDiok thans nog in ons volk aanwezig zijn en ik
heb de onweerlegbare overtuiging dat alle krach-
ion zouden verdubbelen indien het er om zou
gaan om voor ons hees taan als natie te strijden. Ik
hoop echter, ter wine van de geheele mensch
heid, dat de president der Vereenigde Staten het
zoo zal opvatten, als wij het meenen, dan zou
de deur voor een spoedigen, eerVollen Vrede van
het recht en de verzoening, zoowel voor ons als
voor onze tegenstanders geopend zijn.
Na de rede van 'den rijkskanselier spirak de
voorzitter:
De hoogst belangrijke uiteenzettingen van den
rijkskanselier zullen in de komende zittingen het
onderwerp van uitvoerige besprekingen zijn. Doch
veroorlooft mij over het vredesaanbod ijan pre
sident Wilson een kort woord'te zeggen. Vrede 1
Welk een troostend, hoopvol woord. Het zou de
verlossing der menschheid van een plaag van
jaren beduiden.-Vrpuwen en kinderen zouden de
zen vrede, zij het met tranen, blijde begroeten
en onze soldaten zulten ihem met vreugde be
groeten, wanneer zij in harden strijd Voor een
werkelijken vrede door vergelijk den weg heb
ben gebaand, die alle waarborgen der duurzaam
heid in zich draagt. Ons volk ziet met trots, naar
zijn beproefd leger en marine op. Evenals elke
soldaat op het front is- eike Duitschef thuis be
reid voior het vaderland, indien het zou worden
geëischt, elk offer te brengen (bijval). Moge ons
intusschen deze offers bespaard blijven, want het
Duitsche volk wenscht den vrede.
de van haar heer. Inderdaad scheen het na
dien eersten dag, waailop de dokter het voor
zijn plicht gehouden had, zijn gast met huis en
hof bekend te maken en zich als heer des hui
zes met de jonge vrouw bezig te houden, een
stilzwijgende overeenkomst van heiden te zijn,
zich zoo weinig als slechts ©enigszins mogelijk
was om elkander te bekommeren. Hun wedfer-
zijdsche indeeling van den dag kwam daaraan
overigens te gemoet. Terwijl Röder vroeg op
stond en zijn werk, dat nu juist goed van stapel
liep, gaarne in den morgenstond verrichtte, sliep
Gabriede, die dikwijls eerst in den morgen eeni-
gen éiaap vond, tot het volle dag was. Als de
dokter dan brieven schreef of naar dé* stad ging,
of wel las, wandelde zij met haar hangmat naar
aen Vijver, rustte daai' urenlang, zonder boek
lóf handwerk, in de schaduw der oude schoone
hoornen, de oogen droornerig op; den donkeren wa
terspiegel gericht pf in de beschouwing van bet
frissche groen van het dichte bladerwerk ver
diept. 1 f 1
Eerst aan tafel' zagen zij elkander, maar look
dan ontstond er geen druk gesprek, niet de een
of andere opgewekte gediachtenwi'sseling. De
geestelijke, zoowel als de lichamelijke, krachten
der jonge vrouw schenen in gelijke mate afge
mat te zijn en onbekwaam weer tot zich zelf
te komen. Zoo kwam het, dat C omelis Röder,
over biet geheel een (gopd menschgnkenner en
De Voorzitter stelde voor, de zitting te ver
dagen. Seijda (Pool) verzette zich tegen verda
ging. .1
De socialist Ebert verdedigde het voorstel van
den voorzitter.
Het voorstel van den voorzitter werd, met de
stemmen der Polen en onafhankelijke socialisten
tegen, aangenomen.
BERLIJN, 7 October (officieel). Duitschland,
Oostenrijk-Hongarije en Turkije hehbeu aan
president Wilson een algemeenen wapenstil
stand aangeboden te land, te water en in de
lucht.
Detekstvan de nor a's
a a n W i 1 s o n.
De tekst van de nota van Duitschland aan
president Wilson is aldus
„De Duitsche regeering verzoekt den presi
dent der Vereenigde Staten van Amerika het
herstel van den vrede ter hand te nemen, alle
oorlogvoerende staten van dit verzoek te ver
wittigen en hen uit te noodigen tot afvaardi
ging van gevolmachtigden voor het aangaan
van onderhandelingen. Zij aanvaardt het door
den President der Vereenigde Staten van Ame
rika in zijn boodschap aan het Congres 8 Ja
nuari 1918 en m zijn latere uitingen, met na
me de rede van 27 September, opgestelde
program als grondslag voor verdere onderhan
delingen.
„Om verder bloedvergieten te voorkomen ver
zoekt de Duitsche regccring, onverwijld een al
gemeenen wapenstilstand te land, te water en
in de lucht teweeg te brengen."
(w.g.) Prins Max van Baden, Rijkskanselier.
Oostenrijk-Hongarije heeft aan president
Wilson het volgende geseind
„De Oostenrijk-Hongaarsche Monarchie, die
den oorlog steeds als verdedigingsoorlog heeft
gevoerd en herhaaldelijk haar bereidwilligheid
heeft betuigd om aan het bloedvergieten een
einde te maken en tot een rechtvaardigen en
eervollen vrede te geraken, wendt zich door
dezen tot den president der Vereenigde Staten
van Amerika met het voorstel, met hem en
zijn bondgenooten onverwijld een wapenstil
stand te land, ter zee cn in de lucht te sluiten,
en in eamiddellijke aansluiting daarmee in on
derhandelingen te treden over bet sluiten van
een vrede, waarvoor de 14 punten der bood
schap van den heer president Wilson aan het
Congres van 8 Januari 1918 en de 4 in de
rede° van den heer president Wilson van 12
Februari 1918 vervatte punten als grondslag
zouden hebben te dienen en waarbij ook de
uiteenzettingen van den heer president Wilson
van 27 September in aanmerking komen."
ze or geneigd van Mai'gofe dochter een studie te
lnaken, na den veertienden dag van hun samen
zijn nog niet wijzer was geworden dan den eer
sten. 1
Had zij een innerlijk rijke natuur, of wel wa
ren dit vermoeid stilzwijgen en deze afgetrok
kenheki teekenen van aangeboren traagheid, die
zich doorgaans niet liet ovei'winnen? Sluimerde
haar verstand of was zij van nature niet be
gaafd, en toonde zij1 eenvoudig, boe zij' was? Be
zat zij karakter en wilskracht, beide slechts door
lichamelijk lijden onderdrukt, of waren haar die
ontzegd
Hem werd dagelijks hetzelfde tooneel vertoond
een bleeke, zwakke vrouw met vermoeide oogOn
en langzame bewegingen, met slependen gang
en zachte stem, onveranderlijk in datzelfde grij
ze kleedje, dat haar fijne gestalte nauw om
sloot, zonder versiersels; zonder vreugde voor
alles, wat haar omgaf, gewillig, maar kort zjjn
vragen beantwoordend, overigens zichtbaar ver
heugd, wamieer men haai1 aan haarzelf overliet,
©ogenschijnlijk zich nooit Vervelend, zonder ver
langen naar geestelijk voedsel, naar verstrooiing
of genoegen bevende bij de enkele gedachte,
van naar de stad te rijden en menschen le
zien. 1
Ook zijn avondwandelingen maakte do heer
des huizes alleen. Hoe zou lhj van G abri olie
kunnen vorderen een verren loop te ondernemen,
wanneer hij zag, dat zij op haai' korte wandeling,
naar den vijver onderweg in het prieel of hij
een der hier' en daar staande banken moest (ophou
den, daar haaf krachten haai' begaven? De
koude baden schenen haar meer kwaad dan
goed te doen, zij zag er op die dagen nog meer
afgemat uit en de schaduwen om haar treurige
groote oogen waren dieper.
Zoo kwam het, dat Röder tusschcnbeide ge
heel vergat, dat de dochter van rijn- pleegzuster
bij hem woonde, en zich dan met bepaalden schrik
baar aanwezigheid herinnerde. Al zijn geheime
angsten van gestoorden werktijd, veranderde le
venswijze en beleefde zelfoverwinning waren on-
nnodig- geweest, zijn „Buen Retiro droeg nog
altijd zijn naam met recht.
Zelfs Mams'eitehcn bracht haar argwaan tot rust
met de troostredenen: „Hij zal toch niet zoo'n
slechten smaak hebben en verliefd worden op
dezen treurwilg? Altijd in het grijs en geen le
ven, geen kleurtje in het gezicht, en dwaalt in
Onzen lieven Heers schoone natuur en in mijn
doctors schoonen tuin als een bleek'Spooksel om!
Neen, God beware en behoede hem, wanneer hg
dan toch nog eens verliefd mocht worden, dan
moeten daarvoor toch anderen komen
(Wordt vervolgd).
I f