mr J. B. Kan en majojor Noothoven van Goor
(de heer Van Heeckeren wasdaor ziekte vertrm-
derd), vergezeld clopr den Frlanschen militairen
attaché, genieraat Boueabeille, hebben te Spa be
sprekingen gevoerd Zij' zijn ontvangen door den
voorzitter der commissie voor clten wapenstil
stand, generaal Nudant, en 'zijn staf. De ontvangst
was aHierwelwillendst, en het resultaat der be
spreking is bij uitstek bevredigend.
Inventarisatie van manufacturen.
Het Bureau voor MededeeJingen in zake de
Voedselvoorziening meldt
Ten einde leeri juist overzicht te verkrijgen van
den in Nederland aanwezigen voorraad maan-;
facturen en confectie zat het Rijkskantoor voor
Manufacturen eerstdaags ©en inventarisatie hon
den
De uitkomst dezer inventarisatie zal1 tevens
dienst doen ais leiddraad bij de beoordeeling' der
vraag of de aanwezige voorraden wanneer daar
bij rekening wordt gehouden met den aanvoer
hier te lande van toegezegde hoeveelheden
grondstoffen, wellicht export van die, hier be
doeld© artikelten toelaat. Voor de inventarisatie
zullen twee groepen van belanghebbenden wor
den onderscheiden en wet g'roep A, winkeliers
in confectie en manufacturen, en groep Bi, ai-
ie overige houders van deze artikelen.
De inventarisatie zaï plaats hebben op 10 De
cember a.s. Iedere houder van manufacturen of
of confectie is verplicht zijn op> dien dag aanwe
zigen voorraad op te geven, hetzij' die onder
eigen berusting is, hetzij bij derden voor zijin re
kening opgeslagen.
De i nVent.arisatie-biljetten worden toegezonden
nan VI e hij het Rijkskant oor bekende firma's.
Zij die vóór 6 December niet in het bezit moch
ten zijn van een zoodanig biljet, beboeren dit
onmiddellijk schriftelijk aan bovengenoemd kan
toor (aan te vragen.
Oud-minister Posthuma.
Naar de „Leeuwarder Courant" verneemt, komt
oud-minister Posthuma ernstig in aanmerking vooi1
de benoeming van president-directeur der Centra.
Ie Werkgevers-RisiciO'-Bank; waarvan hij vóór zijn
ministerschap een der directeuren was.
Onze gezant te Londen.
De Nederlandse-toe gezant te Londen, jhr. mr.
de Marees van Swindteren. vertoeft sedert ©eni
ge dagen, in verband met een ernstige onge
steldheid in zijn naaste familiekring te Gronin
gen.
Paspoorten voor Belgio.
Het Belgische gezantschap meldt ambtelijk rlat
paspoorten voor België tot nader bericht niet
zullen worden afgejeverd of geviseerd en deelt
met het |0og hierop tevens mede dat het voor be
langhebbenden tot nadere bekendmaking jonnoo-
dig is zich aan het gezantschap of bij de con
sul aten te vervoegen.
Overleg niet de regeering voor kantoor- en
winkelbedienden.
In verband met de verschillende sooia.e her
vormingen, we/ke dien J'aatsten tijd aan de
'.•geering zijn voorgesteld ten opzichte van de
arbeiders en hun stand, had bet bondshestuur
van dep Nederiandscben R.-K. Bond van Han
dels-, Kantoor, en Winkelbedienden Zaterdag
30 November eene audiëntie met den minister
van Arbeid, waarbij aan Zijne Excellentie ver
schillende sociale desiderata werden voorge
legd, welke voor de bedienden van groot be
lang zijn bij het invoeren der sociale wetgeving.
Een Frieseh Vredesmonument.
Naar wij vernemen, is de vorming van een
commissie in wording, welke een beroep zal
doen op alle Friezen, om mede te werken tot
stichting van een fonds, waaruit de kosten
kunnen worden bestreden v.an het vergrooten
van het Frieseh Volkssanatorium Herema-Sta-
te te Joure, ter nagedachtenis aan het thans
geleden oorlogswee, en tevens als uiting van
de groote dankbaarheid, welke allen bezielt,
nu geen vrees meer behoeft gekoesterd te wor
den dat ons land in de naamlooze ellende van
den wereldoorlog zal worden betrokken.
Het zijn toch de tuberculose-patiënten, die
het meest onder het oorlogswee hebben gele
den en voor wie thans zoo spoedig mogelijk
plaats moet worden gemaakt voor het volg.n
van een kuur op Herema-State. Thans moeten
deze zieken, in verband met de plaatsruimte,
nog te lang op opneming wachten.
Troelstra en de S. D. A. P.
Dezer dagen hebben wij' aan „Het Vptk" een
verklaring van mr. Tnoelstra ontleend, waarin
deze een oproep deed om' zich voor te bereiden
pp de mogelijkheid, dat langs anderen dan zui
ver parlementairen weg, de arbeidersklasse de
leidende factor in ons staatswezen zal worden.
De heer Schaper schrijft nu in Het Volk van
gister-avond een artikel naar aanleiding van de
ze w.wrden, Wij ontleemen er het volgende aan:
„Zou dit laatste alleen beteekenen, dat ook
desnoods door een demonstratieve afgemeeme sta
king kracht zou worden bijgezet aan onze
easchen - er zou niets tegen te zeggen zijn.
Doch ldit is zeer onwaarschijnlijk, (gezien het zins
verband, waarin op de Europeefiche verwikke
lingen wordt gewezen en gezinspeeld opi de ar
beidersklasse „a ls leidende lak tor" in het staats
wezen. Het moet, zonder' uitdrukkelijke telgen-
spraak', beteekenen een revolutionaire beweging
om de politieke macht te Veroveren, waarop1 m.en
zich moet voorbereiden.
„Is deze uitlegging juist, dan zpu Traalstra
dus in de mteening verkeeren, dat zijn optreden
enzijn denkwijze (op de Vergissing inzake het
tijdstip na) geheel juist was en dat „de massa
der Partij" hierin met. hem eens is. Mocht dit
laatste zoo zijn hetgeen intusschen bewezen
zou moeten wonden dan zou het eerst recht
Onze plicht zijn om te waarschuwen. Een plicht
die niet is te ontgaan, ai is de vervulling, mis
schien niet (dankbaar in de .op.gten dier massa.
De partijbelangen eisohen het, vooral voor de
toekomst, misschien zelfs dte naaste. Troelstra toch
belooft, aan zopdets naar de mate zijher krach
ten te zullen medewerken. Dian zpu^en wij' dus
binnenlkjort weer kunnen blootstaan aan de gru
welijke verrassing, die jons in de week van 11
—16 November trof. Ten aanzien van een man
als onze vriend Troelstra, impressionist als wei
nigen, zou het misdadig zijn, het zwijgen er toe
te dolen.
„De ergste vengissing van Troelstra is niet
geweest, dat hij zich in het tijdstip der moge
lijkheid vergiste. Ergere zijn deze, le. dat hij
meende, een reVoiutie te 'kunnen maken, nog'
wei' door deze in 't openbaar te dekreteehen,
alleen op grond van hetgeen er in enkele aan
grenzende landen was geschied, en dat in, een
land, waar pas het algemeen kiesrecht is in
gevoerd, en toegepast, en 2e. dat hij' dit deed
op eigen gezag, zonder zich om de organisato
rische waarschuwingen en besluiten te bekomme
ren."
.De ihieer Schaper deelt dan mee, dat de Inter
Troeistra de vergadering van het partijbestuur,
om hem 23 Nov. in den Haag gehouden, niet
heeft bijgewoond, Die heer Schaper vraagt, waar
om daarna epn verklaring in de wereld gezon
den, waarin hij meit eten beroep opi de- massa
precies zijn stelsel handhaaft en eigenlijk op
nieuw oproept tot voorbereidingen lot de re
volutie? i
„Hit is voor zijn kameraden in de leiding en
voor ons kader, indien zij niet beschikken .over
zieiten, niet uit te houden. In de Nationale is
Transtra's positie vergeleken met die van dr.
K'iyper, die over de hoofden van zijn k'ader
heen op die massa zijner kieine luiden steunt.
Mocht Troelstra deze positie ambiëeren, dan zou
ik daaruit de conclusion die noodig zijtn trekken.
Hij zal zich alleen weer kunnen vergissen in
de gtezindheid der massa!
En eindelijk: i 1
„Voor ons,is het onmogelijk, eein persoonlijk
régime 'te dulden, dat buiten kmgres-uitspraken
om steunt of steunen wil op' den onbewezen
wu van het grps dier partij'genooten. Fr moet
lijn zijn in een zekere taktiek; die kunnen lou
ter de organisatorische instantiën gieven: niet een
persoon, en nog wel' leen die zóó ajs Tr. onder
hevig is .aan stemmingen."
Onze Vocdselvoerziening.
Naar men meldt brengt de „Noordam" uit
mede: 6000 ton cioeosolie en 500 ton rijst (d. i.
500 000 Kg), voldoende, vow de verstrekking van
ongeveer ons per pe rse on.
De „Beng'kaiis", die als koienschip in het com-
vdoi was ineegevaren, is uitsluitend geladen met
7000 tan ciie en stookt niet met steenkolen, doch
met fuel, die het zelf in Indië zal innemen. Bei
de schepen varen door het S'uezkanaaJ. De „Beng-
kalis" wordt half Januari 'hier te lande verivacht;
wanneer de „Nionrdam" zal aankomen, is nog
niet bekendhet schip zou 10 December uit
Indië vertrekken.
Thee.
De minister van landbouw heeft ingetrokken
zijne beschikking van 26 Januari 1918, houden
de het verbod van aflevering van thee als drank
of op welke andem wijze ook in hotel's of
café-resaurants, wachtkamers, kajuiten en derge-
lÖke. (St.ct.)
Slaolie.
De minister van landbouw heeft opgeheven
het verbod tot aflevering en vervoer, voor zoo
veel betreft slaolie (arachisolie) in flessohén.
(St.ct.)
Handelsvrijheid en de N. U. M.
Naar wij vernemen is in Den Haag gisteren
in een zeer .druk bezocht© vergadering uitge
schreven djoor den Raad van Vereenigingen be
langhebbend bij lm- en Export, naar teen der
tigtal Kamers van Koophandel en alle. groote
industrieele organisaties vertegenwoordigd wa
ren, besloten een krachtige actie op touw te
izetten voor de geleidelijke herkrijging van de
handelsvrijheid en waar o.rnde. afschaffing
van de heffingen der N. M. werd bepleit.
De ex-kroonprins.
Reuter seint uit New-York:
Fen correspondent van de „Associated Press"
heieft Maandag op' Wielingen een lang onderhoud
met idten ex-k'rponprins gtehad, die "het volgtende
verklaarde
Ik heb nergens afstand van gedaan. Ik heb
geen enkel document geteekend, maar mocht
de Duitsch© regteering besluiten een republiek]
te vormen in den trant van Amerika en Frank
rijk, dan zal ik mij er volkomen mee tevreden
stellen als eenvoudig burger naar Duitsehland
(terug te keeffeu?) en ik zal bereid zijn alles
te doen om mijn land bij te staan.
Op een vraag, wat hij' als het keerpunt in
den ooriog beschouwde, zeide de kroonprins
Ik achtte onze positie hopeloos na den slag
aan de Marne, (Jien wij' niet hadden mpeten
verliezen, .als die chefs' van den generaien staf
het niet op hun zenuwlen hadden giekregen. Ik
trachtte den generalën staf te overtuigen, toen
vrede te sluiten, zelfs ten koste van groote of
fers, desnoods onder prijsgeving van Elzas-Lptha-
ringen. Men zei mij eohtex-, dat ik mij met mijn
eigen zakten moest bemoeien en mijn werkzaam
heden moest bepalen tot het aanvoeren van mijn
legers.
Sprekende pvter het begin v,an den oorlog zei-
de de kroonprins1
In strijd met alle beweringen, die tot nu toe
in het buitenland verspreid zijd, heb ik den
ooir'iog nooit gewild en achtte hel oogenbuik'
zeer ongunstig. Van den aanvang af was ik
ervan overtuigd, dat Engeland aan den strijd
zou deelnemen, maar prins Heinrich en de an
dere familieleden deelden deze mteening nit.
De prins sprak met vrij: grloote bitterheid
over het wterk' van den generalen staf, die,
naar hij beweerde, verantwoordelijk was voor
eien groot aantal' fouten, i0.a. bet Maart-offen
sief: in dit jaar, dat hij' tegen zijd eigen lOjpjr-
deel in moest ondernemen. Hij' was gedwon
gen te gehoorzamen. De prins verklaarde, dat
Ludendorff de voornaamste drijfkracht van
Duitschiand's ooriogsact.i© was, terwijl Hinden
burg slechts vioor parade-paard fungeerde.
Ludendorff en zijn staf hadden voortdurend
een te gering begrip van de sterkte van den
vijand en geloofden nooit, dat Amlarika's hulp
met troepen zoo groot was als zij bleek te zijn.
De kroonprins verklaarde, een bewonderaar
van Wilson te zijn, die naar zijn stellige over
tuiging een vrede van recht voor Duitsehland
tot stand zou brengen.
Staten-Generaal.
TWEEDE K A MEK.
Zitting van Woensdag 4 December.
Aan de orde is liet verzoek van den heer
Wijnkoop tot het houden van een interpellatie
over het verblijf van den gewezen Duitschen
keizer, de doorlating van Duitsche troepen, en
over de progroms in Polen en Galicië.
De lieer B e u m e r (A.-FL) is tegen het
toestaan van een interpellatie. Het wordt tjjd,
dat de Kamer ook wetgevenden arbeid gaat
verrichten. Spr. vindt vóór alles van belang,
dat zulk een kiesclie en teere zaak niet wordt
behandeld onder leiding van den heer Wijn
koop.
De heer D u y s (S.D.A.P.) is er eveneens
tegen. Hij maakt zich evenwel geheel los van
de toelichting van den heer Beumer. Er moet
paal en perk worden gesteld aan de interpella-
tie-griep. De kwestie kan worden besproken
bij de begrooting van buitenlandsche zaken,
die, naar spr. van den voorzitter vernam,
spoedig aan de orde kan komen.
De heer Van. Ravesteyn (Comm.) waar
schuwt tegen het niet toestaan van het ver
zoek. Een kleine minderheid kan het werk van
de Kamer ophouden.
De heer W ij n k o o p (Comm.) dringt nader
aan op het toestaan van het verzoek en ver
wijt de S.D.A.P., dat zij een reactie voert te
gen het vrije woord.
De heer Schaper (S.D.A.P.) ondersteunt
het betoog van den heer Duys.
Het verzoek wordt geweigerd met 65 tegen
4 stemmen.
Staatsbegrooting 1919.
Aan de orde is daarna de bespreking over
hoofdstuk I der Staatsbegrooting 1919.
De voorzitter opende de algemeene beschou
wingen en gaf het woord aan den leider der
Vrijzinnig-Democraten, den heer Marchant.
Spr. betreurde het, dat geen Kabinet is op
getreden, hetwelk steunt op een democratische
meerderheid uit de partijen aan beide zijden
der Kamer. Evenwel verheugde het hem, dat
is vastgehouden aan een parlementair Kabinet
en dat we zijn bewaard gebleven voor een na
tionaal Kabinet, „het Kabinet der hoogstaande
en knappe mannen".
Inzake de Kabinetsformatie verlangde hij na
dere inlichtingen, inzonderheid omtrent de rol
daarbij gespeeld door dr. Nolens.
Tot de gebeurtenissen van den laatsten tijd
komende, betoogde hij, dat de beruchte rede
van den heer Troelstra voor ieder redelijk den
kend mensch niet voor tweeërlei uitleg vat
baar is. En op grond van hetgeen „Het Volk"
nog steeds schrijft en van hetgeen verschillen
de S.D.A.P.'ers nog steeds zeggen, staat het
nog altijd voor hem vast, dat de S.D.A.P. de
revolutie heeft gewild, daartoe voorbereidingen
heeft getroffen en dat den Bond yan Dienst
plichtigen daarbij een groote rol was toebe
deeld. Zoolang er geen meer afdoende tegen
spraak komt van de vele onwaarheden en
halve waarheden, welke van de zijde der S.D.
A.P. zijn verteld, zal hij dat blijven gelooven.
Spr. hoopt voorts, dat de Regeering waak
zaam zal zijn tegen het gevaar op reactie, dat
even ernstig is als dat der revolutie en niet
zal willen wachten om de hervormingen binnen
te halen nu zij rijp zijn,
Tot die hervormingen rekende spr. behalve
het vrouwenkiesrecht met name het meer pro
ductief maken van de werkwijze van de volks
vertegenwoordiging door verlichting van de
taak der Kamer bij middel van het betrekken
der organisaties in de wetgeving en van het
opdragen vap den technischen wetgevenden ar
beid aan een ander lichaam, bijv. aan een
door de Tweede Kamer gekozen Eerste Kamer,
die tevens de functies van den Raad van State
kan vervullen. Verder het opheffen van het
recht van oorlogsverklaring door de Kroon
een regeling der erfopvolging in dien zin, dat
deze beperkt blijl't tot de nakomelingen van de
Koningin en dat bij ontstentenis van die na
komelingen, de wetgevende macht over de op
volging zal beslissen. Wat het koningschap
zelf betreft, ook de Vrijzinnig-democraten hech
ten aan het behoud daaraan, omdat zij van
oordeel zijn, dat een constitutioneele monarchie
is in het belang der ware democratie. Dan noem
de spr. nog den 8-urigen arbeidsdag en een
premievrij pensioen voor ouden van dagen.
Een heffing in eens wil hij zoodra de crisis
uitgaven in haar geheel zijn te overzien.
Voorts drong spr. aan op de grootst moge
lijke bezuiniging door het stopzetten van alle
militaire maatregelen. Als het verblijf van den
ex-Keizer ons moeilijkheden bezorgt, moet de
regeteiring hem verzoeken naai- Duitsehland terug
te koeren.
Namens de Liberale Unie sprak eerst de heer
De 'Murait. Spr. behandelde de ;sociale wet
geving en in 't bizonder de invoering der wetten-
Talma Voorts hield spr. een pleidooi voor het
Staatspensioen.
Daarna sprak de heer L e i y. Ook deze spre
ker voerde het woord over de sociale wetgeving,
Spr. wenschte dat de regeering een compromis
met de voorstanders van het Staatspensioren zou
willen bepf|i©y|en, voordat zij' tof invoering der
wetten-Tajma p-vergaat. Spr. deelde mede, dat de
Lib. Unie vóór een Grondwetsherziening is, ,o.,a.
met het oiojg op de afschaffing der Eerste Ka
mer, de yerkiezing van meer Kamerleden en d©
regeling der troonopvolging.
Hierna sprak' de heer Van der Voort v.an
Z ij p, namens de Anti-rtevofutionnairen.
Nadat spr zijn vertrouwen had - uitgesproken
in het beleid van de regeering, drong hij' aan op
spoedige uitvoering van het fegeeringsprogram,
inzonderheid betreffende de sociale verzekering
en het ■onderwij's. Die salarissen der bizondere
onderwijzers moeten onmiddellijk1 verbeterd wor
den. Oiok de Anfi-reviolutionnairen zullen medewer
kten |aan de totstandkoming van het Vrouwenkies
recht. Voorts bepleitte spr. nog eenige sociale
maatreigtelen, ipi.a. beperking van den arbeidsdag,
zooveel 'mogelijk' tot 8 uur per dag.
Tenslotte werd bet woord gevoerd door den
heer Dr e ss el'h u.ijs, Iteider der Vrije Libe
ralen. r
Ook deze spr. behandelde de sociale wetge
ving. Hij verwachtte van den Minister van Ar
beid eeu volledig program van sociale hervor
mingen. Ex moet een welvaartspolitiek gevoerd
worden, opdat het gebeeite nationale vetrmojgen
worde vlerhoogd. Dit vermogen brengt ons thans
jaarlijks aan ren te slechts de betrekkelijk 'geringe
som van f 135 mill toen op'. Verder eischte spr.
invoering van een vlerhoogd staatspensioen op 65-
jarigen leeftijd, Verbooging van de salarissan
van alle personen in 's Rijiksdienst, na het pie-
gten van overlég met de organisaties .van dat
personeel. Spr. wilde gaarne medewerken aan
een loyale uitvoering van art. 192 en aan eene
spoedige verhooging der salarissen van de bij
zondere onderwijzers. Het benoodigde geld moet
gevonden wonden door ingrijpende belastingwet
ten, waardoor verschillende menstehen hun stand
zulten moeten verminderen.
Morgen 1 uur voortzetting.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Crisismaa tr eg elen.
Vleesch. Wij verwijzen naar de adver
tentie betreffende den verkoop van vleesch in
ons blad van heden.
Verkrijgbaar in de week van 5—11 Dec.
Op bon 418 l1/, ons kaas naar keuze. (ala
vorige week.)
Op bon 420 1/l pond suiker, 30 ct. per pond.
Op bon 422 1 ons Huishoudjam, 11 cent
per ons.
Op bon 424 ons sago, 30 cent per pond.
Op bon 426 x/a ons gort, 13 cent per pond,
(vanaf Vrijdag.)
Op bon 428 1 ons rijst, 14 cent per pond,
(vanaf Zaterdag).
Op bon 430 1 ons zachte zeep, 14 cent per
pond, (vanaf Zaterdag.)
Op bon 432 l1/» ons groene erwten, 11 cent
per pond, (vanaf Maandag.)
Op bon 434 1 ons groene erwten, 11 cent
per pond, (vanaf Maandag.)
Op bon 442 1 pond gecondenseerde melk
met suiker, 30 cent per pond, in flesschen, 33
cent per pond, vanaf Donderdag 5 December.
y|A ardappelen.
Op bon 438 1 K.G. aardappelen op Zaterdag-
Op bon 440 1 K.G. aardappelen op Maandag-
Op bon 444 1 K.G. aardappelen op Woensdag-
Veen- of zandaardappelen 51/, cent, kleiaard-
appelen 8 cent per kilo.
Suikarkaart. Op bon 16 is varkrijgb&ar
V» pond suiker.
Kindermie 1. Bon 42 kindermeel is deze
week geldig. Verkrijgbaar i i/f pond kinder
maal 21 cent par pakje.
